Katalog

DÖ RT CUMHURİYET 28 NİSAN 1978 ANKARA NOTLARI ISDEMIR DOSYASI Adana Hatay karayolu !*Kenderun'a yakla?ırken, foğ tarafia birdenbire, blok apartmanları ile gorkemli blr kent belirlr. Yoreye llk kez gelen, Iskenderun'a vardığını sanır. Oysa ilceye, daha kilometrelerce yol vardır Burası Ise Turklye'nin en buyuk DemlrÇelik fabrikalorının sosyal tesislerldfr. Zakkum ağacları arasındakl asfalt. arazinin engebelerine gore kâh gorunüp. kâh ylten bu modern kent boyunca glder de glder.. Sonra, blr virajı kıvnlınca, olanca heybetl İle İSDEMİR ortaya cıkıverir.. Turk Sanayıınin «belkemlgi» sayılan bu tesis lcin, yedi yıldo, Türk halkının yaklaşık 13 milyar Hrası harcandı. Sonuç? Fabrlkalar blr türlü doğru dönnt calıştırılomıyor Öyleslne çalıstınlamıyor ki, bu dev yapılora rağmen, 1978de de demircellk ithalutı icln 550 mllyon dolar ayrıldı. Bu parayo i«e blr İSDEMİR daha kurulabllir... Bu yazı dlzlsinde. Turk M0hendis ve Mlmor Odaları Birllğl'nln konuya lllşkln raporuno dayanarak ISDEMIR olayını «ergılemeye calışıyoruz. tİSOEMİR Dosyası». MC ile birllkte faşist boyutu da lyice «ırıtan bozuk duzenin dosyası. dosyalarından bfrl... Oemir çelık üretmek demek kalkınmaya başlamak demek Demırcelık uretımınin mıktarı, turu, kalkmmanın bırer olcütu TMMOB raporurtdakl sayılarn gore, 1976 yılında klşl boşına duşen celık üretiml Japonya" da 792 kllo. F Almanya'da 537 kılo, ABD'de 366 kılo. Yunanıston'da 113 kılo. Bulgarıston'da 274 kılo, Türkıye'de ıse 25 kılo. Aynı yıl. kişı başına duşen tüketım, aynı ulkeler Içın sırasıy\a 534. 593. 604. 141. 253 kllo. Turkiye'de ıse 70 kılo Aynco, kuilanım alanları acısından da demircellk üretiml, ülkemızde sanayie temel olacak turd« değıl Ylne TMMOB raporura gore, «Demlr cellk Orunleri, ülkemızde genelllkl» Inşaat sektörunun ve lüketlm »anayllnın temel gırdisı durumunda.. Uretlm araclan uretlmind* temel girdilerden olan alasımlı celikler ve yuksek korbonlu cellklerin toplam (uretlm) lcindeki payı yalnızca yüzde 33...ı DEMİR CELİKTE SORUNLAR Demır celık alanında !VI yön lu sorunlanmız var. Hommadde ve ışletmecılık açısından kendını gosteren bu sorunlar lcıçe gırmlş bır durumda. Bunları baş lıca 5 obekte toplomak olası 1) Ooğrudan yüksek fırına yük lenebılecek cevher potansiyeli oz. o nedenle cevher zengınleş tırme tesıslerıne gerekslniyoruz. <Ne var kl, bu tür teslslerln yıl lar önce planlandığı ve blr bolumunun kurulmasına ba«landığı halde, tamomlanmatı »ür»k II gecikiyor.ı 2) Taşımocılı0m karayoluna kaydınlması. bu alanda ızlenen bılincli polltlka, cevherı demırcelik tesislerıne ulaştırmayı bır sorun haline g«tırıyor TMMOB raporunda, «Demiryolu ve limon olanaklarının yetersizliğlnın, hammadde sağlanması yonünden, bnu muzdeki yıllorda daha da buyuk sorunlar yaratacağınat işaret edılıvor. 3) Taşkömurunde «Üretlmin yeterslztlglnln yamsıra, da^ıtım ve kullanımdaki eşltclzllk ve plantızlık ned«niyle bugun İcln kendlne yet*cek kaynağa uhlp olan demlrcelik sanayll, dışordan kömür ithal etm«k durumunda...* 4) Planlanan tesislerln yopımm dakı gecikmeler, kurulan tesls ler üzerındekı «Siyasal baskı, kıyım ve yoğun Işgal sonucu» bunlann «Gereğlnc* çalıştırılamaması* bu sanayıın bır başka sorunu 5) Nıhoyet, ithalâtta ve yurt ıcı uretımın dağıtımtrıda ortava cıkon özel klşller, arocı ve spekulötorler de demır çedk'te önemlı bır sorun olarak belırıyor. ISDEMIR OLAYI Yukarda sıralonan bozukluklar, sorunlar, İSDEMiR olayında baştan sona yaşanmıştır Yaşaniiaktddır Fozladan, bozuk düzanın başka corpıklıklorı da 1970'den bu yana. «Cumhuriyet torihlnln bu en büyük yatırı e FAŞtZMÎN GÖZYAŞLARI.. Mustafa EKMEKÇl Süleymon Bey, bu haftayı da atlottı. Bakın nosıl? Çarsamba gunku, AP grubu <Genel Boşkan Ankaro'da yok. Istanbul'don yola çıktı. gelıyor> gerekceslyte 7 toplanomadı Ooğrusu, çoğunlutc olmodı tGelellm mı' > dlye soron AP'lllere, AP grup yon«ticilerl su karşıhğı verıyorlardı. Hıc zahmet etme, coğunluk olmıyacak. Genel Başkan da yok Uçaklar calışmadığı tçln. Genel Boşkan karayolundan gelıyor. Blri. şoyle mırıldandıSayın Sayın Sovyet hredin ile gerçekleştirilen ten»teri* bir îngiliz firmanna müfavirlik gSrevı verildi. Çokulatlu bir ABD firketinin, uxantın olan bu firma, kuraluştm kaparitmnnd*n; ytrindt, ham madd* g*rektinmesinin harşılanmcuma dek hep yanltş ve kantlı bir ySnlendirme içinde oldu. Grup toplontısı ıcm Genel Başkamn bulunmasr 9 zorunlu mu AP Meclis grubu. her corşamba toplanmak zorunda değıl mı? Oysa, o grup toplantısı önemllydl. Bir hafia önceden, grupta, tdevlet ve hukumet Işlerının nasıl Bittığmın göruşulmesı» kararlostırılmıs, bu yolda verılen genel goruşme önergesl AP'lilerin çoğunco benimsenmiştl. Çarşamba gunu konuşmok üzere, eskl DP'Merden Zeyyat Mandalinel soz istemiş, adını yazdırmıştı Bunu Süleymon B«y d« duymuştu... Nasıl savufturacaktı, corsomba grubunu? Istanbul'a gltti, orda bır toplontıyo katıldı. llç« ılce doiastı orgutu. Grup yoneticileri, «Grup toplanmıyaoak» do demlyorlordı. Sabahkl toplanU, saat 14't bırokıldı. Laf olsun dıye.. Süleymon Bey, o sırolordo yoldo mıydı' Grup toplantısı yapılmaymca, AP'H mMetveklllert kullslere daldılar Homurdananlar vardı, Yohyo konusu da canlarını sıkıyordu. Bu kadar utanca, yanl skondal konusu olmuş blr llderl dorta uzoklasttramomışlardt baslartndan.. Bazıları, şoyle diyorlardı: Yahya'yı CHP'lıler kaçırmış olmasınlar dışarıya sakın? Bundan daha guzel bır koz olamaz cünkü CHP Içın Bazıları bos gözlerlo bakıyorlardı. Ulancalar, ologan sayılmaya boslandı mı bir y«rd«, orada cökuş baslamış demektlr ortık. AP'lller, blr MHPMI, Olkü Ocaklı komandolora orka çıkmak Istlyorlar, blr duruyorlardı. Ulkücuteri tutanlar tışkenca vaaar > dly« boğnşryorlordı Pek (nandırıcı olmuyordu ya, yln« d« bağırıyorlardı. İşkence varsn mahkemeler de vardı, doktortar da vardı. Raporları açıklarlor, Işkence yopanları moKemelere verirlerdl. İSDEMİR hammadde açığını yabancı ülkelerden ithal etmek zorunda İSKENDERUN DEMİR VE ÇEÜK mı»nda «ahnelenen otumtuzhık ları tamamlamıstır. Temeli 1970 yılından otılon İSDEMİR teslslerinln proıe makino ve donotımmın tamamı na yakını Sovyetlor Bırllğı'nden sağlanmıç, bunlara ödenen pora da Sovyet kredısl İle karsılanmışlır «Ancak daha llk gun den boşlayarak, İçinde yaşadığımız sistemln geçerll olan iliskilerl ve yerleşmis yontemler belirleylcl olmaya baflarnıstır Bunun Hk 6megl, cokuluslu te kellerln uzontısı bir ingillz fırmasının muşavir flrma olarak »ecllmesldlr.» Yatırımla tlgıli tüm denetım «John Mlles and Partners» adlı Ingılız flrmasına verılmıştır. Bu fırma ıse cokuluslu demırçelık tekeli, Unıted States Steel Company'nln alt kuruluşudur. Bu tmüşavlr» denen fırmalar curetllecek urune gelecek yıllarda duyulacak gereksinme üzerlne tahmlnler yapar, kuru FABRİKALARININ GENEL GÖRÜNÛŞÛ Yurtdışında ilkokulu bitirenlerin belgeleri Turkiye'de geçerli sayılacak ANKARA Millet Meclısl Eğıtim Komlsyonu dünku toplantısında. yurt dısındakl votandaşlarımızın cocuklorının, bulunduklan ülkelerden alacaklan ılk öğretım İle ılgılı belgelerın. Turklye'de d» oeçerlı soyılmasmı on gâren kanun tosonsım görüşerek kabul etmıstlr. Mllli Eöıtım Komısyonu Boşkanı Kırşehır AP Mılletvekılı Mustafa Eşrefoglu, tasan'nın yasalaşmasıyla, yurt dışındokı vatondoşlorımızın cocuklarının, bulunduklan OlVelerden alacofciorı R k " öğrenım ile ılgılı dıploma ya da okudukları sınıfları belırley«n b«lg«lerin. Turkıye'de de gecerlı sayılacoğını ve boylece bu belgelerın denkliklerinin sağlanacağını söylemıştir. OKUTMANLARA ÖDENECEK TA2MİNAT Komısyon Başkanı Mustafa Eşrefoglu. kabul edılen bir başka kanun teklifi ile. universılelerde okutman ve cevlrmen olarak görev yapanlaro da. aylıklarının yuzde 4O'ı oranında her ay ek ödemede bulunulacoflını ocıkla lacak teslsin kapasitesini, ku İçin hazırlonan raporda, îlerkl yıllarda ya*sı urunlere duyularuluş yerinl, secllecek teknocak gereksinme konusunda llelojlyi saptarlar» Ve de. bağlı rl surulen rakamlann çok duoldukları tekel adına. ülke eko şuk lutulduğu, daha sonra nomısıni baltalamak icın elleyurtiçinde hazırlanan birkac ra rınden geleni ordlarına komazporda blrden ortaya konmuslar. Nıtekım, cKoppers Şırketi tarafından Ere^ll Demlr • Ce tur. Aynı biçlmde John Miles flrmasının da İSDEMİR lcin katik Teslslerl'nln genişletllmesl paslte rakamlarını duşuk tuttuğu bilinmektedir » Ingılız fırma tesısın kapasıtesının 1 1 mıl yon ton/yıl olarak gösterirken bugun kapasıte 6 mılyon ton/ yıl'a çıkanlmıştır. Müşavır fırmanın marlfetlerl bununla kalmıyor: «John Miles firması kapaslteyl düşuk tutarak, ülke lclnde demlrçellk sanayilnin gellşmeslni frenleme ye calışırfcen, yer seçlml konusunda da tum denetlml ele geçlriyordu. Firma, Turkiye'nln 12 ayrı yerlnde hammadde ve ulaşım olanaklan yonünden arastırma yapmış, sonunda iskenderun'do karar kılmıştı. Daha sonra, kurulus yerl İcln yapılan bu seçim, bir çok elsstirllere hedef olmuştur» Ve bu eleştlrıler yersiz değil Bu seClş sonucu. demiryolu olanakları yeterslz olduğu ıçın, komür de demir cevheri de ithal yolu İle ISOEMİR'e gelmekte, tesis, İthal malı hammadde İle çalışmoktadır. İSDEMIR'in 1976 yılı faaliyet raporunda, 1976 yılı lclnde Işlenen demir cevherlnin ancak yuzde 33'unun Dlvriğl'den getirilebildığl acıklanmaktadır TMMOB raporuna göre. «müşavlr ffrmanın kasıtlı yanlış önerme ve yonlendlrmelerl nedenlyle, tesls İcln gerekll hammaddelerln yerll uretlml ye terl düzeyde planlanmamıs, doğan açık emperyalist metropotlerden Ithalatla karşılanmış ve böylece mliyarlar yurtdışına odenmtştir * YARIN: YAPIM NASIL GEÇİKTİ, MALİYET NASIL YUZDE 173 ARTTI? mıştır Eşrefoğlu, holen ünlversltelerde okutman ve çevırmen olorak görev yapanların sayısının üc blnin üzerınde olduğunu bellrtmlştır. Öte yandan Millet Mecllsl Plan Komısyonu'nun dünku toplantısında «Yurt dışında calışan Iscılerln ernekhlıklerlyle llgili kanun tasansı» Samsun CHP Mllletvekili Ethem Kılıcofllu ile Komlsyon Başkanı Yılmaz Alpaslan arasında çıkan tartısma yüzünden göruşulememlstlr. öğretmenler askerliklerini köy öğretmeni olarak yapacak ANKARA (Cumhurlvvt Bürotu) Millet Mecllsı Mlllî Savunma Komisyonu oOrotmenlerın askerlıklarlnl köy ılkokullarmda yopmalannı öngören yaaa tasorısın benlmsemiştir. Komısyon sozcusu Orhon Akbulut'un yoptıgı acıklamaya g6r« 111 soyılı askeriık yasasına gecıcı madde eklenmeaıne lllşkın hükumet tosansı İle Demzlı Mılletvekılı Mustafa Gazalcl ve arkadaşlarmın aynı konudaki teklıflennf bırleştlrerek gorüsen komisyon ilköflretmen Okulu ve Öğretmen Lisesınden mezun öğretmenl«rm askertıklennı Mılli Eöıtım Bokanlıgı emrınde yapmalannı kararlaştırmıştır Bu ouretmenler askerlik görevi suresince Mılli Eğlttm Bakaniığmca gosterllecek köy llkokullarında ögretmenlıK yapocaklor ve bu iure askerliklerına soyılocaktır. Akın Tekstil işçileri arkadaşları için direnişe geçti latanbul Hab«r ServtaJ Merter'de kurulu Akın Tekstil fabrıkasında calışan 5 işçinln Işine »on veıilme* üzerlne işcller dün topluca dırenise gaçmişlerdlr. DISK'e bağlı Tekstil Sendtkaaı'na uye olan Işcllar, işlerlne son verılen arkadaşları gerl alınıncaya kadar direnışlerini surdureceklerını belırtmişlerdir. 12001500 işçlnln calıştığı Akın Teksiıl den, Baştemsilci Ruşen Budak, Temsilcl Murat Yılmaz ve Mlne Valcm ile birllkte Işçilerden de Nıhat isler ve Serdar Çokdıker'in 'şlerıne son verllmiştl. Tekstil Sendikası ystklllleriyle ışveren arasında yapılan göruşmeler sonunda Işveren Murat Yılmaz'ın tekrar işe olınmasını kabul etmiş, ancak işcller tüm arkadaşlarının geri alınmasını isteyerek direnişlertnl sürdurmüşlerdlr. Neyse lcyuzunu acıklasınlar bakalım. örn*ğln, neyle suclandıklarını da acıklasınlar Ben Savcı Ooğan Oz u arobasındo vurdum. Bano ışnence yaptılar. yao! Belli ki, vardı altında blr »eyler. Neydl? Şımdlye degın yakalanan fatotar, daha Emnlyett*n salıverıliyorlardı Mahkemelere bll* çıkmıyorlordı. Durum değışmişe benzıyordu Yakolananlar, yaptıklorını bulbul gıbı soyluyorlar, mahkemeye verlllp tutuklamyerlardı Işkenceyle soyletilseler, mohkemede, yargıcın onunde de işksnce yoktu ya.. Ama cinayet IsJemisler, adom öldurmuslerdl Anaları, babalorı çocuksuz, cocuklorı anasız, babasız bırakmışlardı. Bombolor patlotmışlar, evlert, arabaları bombalarmşlardı. Blr blr gdsttrtyorlardı yoktıklorı arabaları, bombo attıkları evleri Bazıları telâşlıydılar. Telâşları, belkl de, tcerdekilerln ne acıkladıklorıydı. Yoksa, umurlarında mı olurdu. Hem Ulku Ocaklanyla, MHP'nin ne ilglsi vardı? Yargıtay Bassavasma da oyle yanıt vermlyortar mıydı' MHP'nin yüruyuşu günü, guvenlik mensupları yörüyusculer lclnde yaptıklan aramada, 4.5 kg esrar da ele geCİrmışlerdl Ankara Vallsl Tekln Alp, TRT'ye yaptığı acıklamada bu «esrar» konusuna da değlnmlstl. TRT'cl, MHP" yl arıyarak, Volinln acıklomasından sozetti. Bu esrar neyın nesıydl? MHP'li yetkill hemen Valıyi aradı. Esrar me*ror yoktu, demecinden bu sozcuğü çıkarmalıydı, tvar» dedi Vall, «esror da yakaladık > Volinln rodyodan okunan acıkloması, televrzyonda çıkmadı TRT'deki bazı faşolar, bazı cna/lon» gazeteciler, Valinln demecinl kırpıp kuşa çevlrmlslerdı MHP'yi kollıyacaklardı sozde Bu, Ecevit hukumell de bir turlü yıkılmıyordu Oysa, «Mayısa kadar tamam» demişlerdl. MHP eğllımll bazı yozarlar da, MHP'yi kollıyorak Vallye veryansın ettıler. Bunu da yansızlık, <tarafsızlık» göruntusu altında yapıyorlardı Çaktırmamokto, belll etmemekte ustaydılar Yazı, sonra haber biclmlne getlrlliyordu. Bu Vali de de Emnlyet Mudurunde de I» yoktu. DeOlştirilmellydller» Oysa, işın içinde Iş vordı. Bombo olaylarının perdesl aralanmaya, «hucre» kurmuş komandolorın hucreleri basılmıyo başlanmıştı Yalnız Ankorodo 300u aşkın Ulku Ocaklı komondo, cezaevindeydı. Turkiye'nın dort blr yanındakl cezaevleri. her gun komandolarlo doluyordu Yakayı ele veren. yargıcın karşısına çıkıyor, cezaevlerini boyluyordu... Blr yando da. gözyaşlorından gecilmiyordu' Işkence yap'lıyor, zoria söyıetıl'yor Kurdun gözyaşları bu. Peki. anaların. baboların gözyasları ne olacak'' Turkiye'de anarslyl inlemenln blr tek yolu vardı. Guvenlik guclerinln yaniizlaştınlma«ı v» görsvlerlnl yopmalan. Bu yoldo adımlar atılmakta, sezdiğlm kadorıyla. Bu hukumet de anorsıyt onleyemedi, durdurama* dı... diyenlere sormak gerek: Slz, anarslnln önlenmeslnl, «unuz, Istemlyor musunuz? durmasını Istlyor mu Günün Kitapları MirKurumlırMılı Denge Damga Vıraut ve IntıKat Taşıt AlımEmiâk Aiım Enllkfiıyrımenkul Kıymet Artı$ı vergılerıne iltjkın, bugOnt dej)in hlc yayınlanmamı; güncei kırırlan ıç;ren son derece sıstematık ve kıllanı;lı bir biçimde hazırlanan UYU5MAZLIKLARINA İLİSKİN 1974 1975 1976 1977 M«Br«v«Mar VERGİ DANISTfiY KARARLARI Sosyal CI \F GlVENtlCl I«ZVII\AT1AK \l H » K t ' f l l V HESABI t \ t SMA2LI». KILAMZI ANKMU ırt kuru Sıgortada Haklar Kılavuzu TII» «ınn Ölçumleme Belge Düzenlems Sosyaı KCKII Kirtım «oubeyojlu * ı Mklefn»#l ^ııiftn !ıa7trlanan k'ıaplar ornck!«rlt; hutflan rıı» ır l \e ornenlet ofKedciı tiK,b r vrrdc \»v UM **M *a W' ~ TL may yaymlan agneş smedley POLİTlK ÇOCUK KİTABI G«rtnid Aleranoer • W»iwr B«lja mın * Sıegf neti Bemftld • Errat Bkıch • Bertdt Br«ht * El»« tMra«nn P Fn«di«nd«r * Juuua Fuçık * Maksinı Oorkı ' Kdwir Hoernl» • Oskar H0b. ^er • Otto Fell>c K«nıt» * Loui» K«ıfn»nn * Ksrı Kauuky * N«d*]dt ^'^ipslt»ya ' FUchArd Ltvy * Karl UpbkıiKM * Anfl» Locs • Marun Lu 'eınrt*ft Schttü " Aftn» Sıftnaen * ^.ırt Tucholskv • M»x Wadding • riâr» Z«tUn • H*mynU t > p.r > lıııiTK jjre«l PK. w I lu> AShAKA YERALTI mftDEn î$ YHYinLARI Olumunun 1 yıldbnumunde Eyüp Küçükpalamutçu'yu (1956 ) anıyoruz 2? nısan 1977 de Ist Yük sek Teknlk Öğretmen Oku ıunda ogrenım ozguriuğu can guvenllğı mucade'esın ae faşıstlerce katledndı Anısı rrucadelemızde yo şayacak kanı yerde kalma yacaktır FAŞİ2ME OIUM HALKA HÜRRIYET GYDGD Gelıbolu Yurtse»er Oevrimcl Genclık Derneğı KYD.GD Kodıköy Yurtsever Devrimcl Gençltk Derneö'ı hekimhan grevi kayısı ciceği ve HEKfMLNMl CRE\ÇI İŞÇİ İNAN Kt OTUZ YILDAN BfRl KARIMA, COLÜĞUVİAÇOCUĞUMA VE EN ÖNEMLİSİ KENDI KENDİME KARŞI BÖYLE RAHATDURUST\EHUROLMAMIŞTIM " YURUYÜS Agnes Smedley, belgesel anlatı niteliğinde olan bu yapıtı hazırlayabitoek için Çin'do yedi yıl kalmıştır. Esas olarak Uzun YUrUyüş'Un konu ediîdiği bu yapitta, Çin Halk Kurtuluş Orduau Başkumandam Çu Teh'in yaşamıyla birllkte Halk Kürtulus Ordu6u'nuu. mücadelesi . «nlatılcaaktadır. „ 480 SAYÎA 6O U r a Oysa, Turkiye'de cok klmse biliyor, bazıları onarslnln durmasını, onlenmeslni Istemlyor. Onun »urüp gitmesine bağlı, bir daha başa gelmesl Kendlsl gelmes» de, dlyelim 12 Mart benzerı blr yonetım, DGM'II blr baski duzeni, solcularla doldurulmus cezoevleri, iskenceler 6le»lye hapls cezalon butun beklediği «. Devlet kadrolarınm coğu «ll#rlndeyk«n faşo polisler, daha oyıklanomamışken, dldurülenterln daha kurumomısken . Gozyaşlarını tutamıyor işte! e^tllmtl konlorı dietcrrkhter ı «L"< t*imtı Geneî Dagıtımı CEMMAY Babıali cad. 19 Cağaloğlu/İST.