Katalog

CUMHURİYET Gurbetçiler "ANARŞİ,, için ne diyor? Şemsettin ÖZDEMtR | «KİMİLERİ DEVLE Tİ YIKMAK, PARÇALAMAK İSTİYOR, POLİTÎKACILAR DA POST KAV GASINDA, TAHT KAVGASINDA.» «AĞALAR, MARABAYI, YARICIYI BİRBİRİNE TUTUŞTURUYOR. KIRDIRIYOR. KENDİLERİ KENTTE, PAZARDA RASTLAŞTILAR M , SARMAŞ DOLAŞ OLUYORLAR KIRK YILLIK DOST GİBÎ.» n yttdan b«ri cafısırtm Baesweiler çevresind». SaotİTC» yer altından gideriz komüre. Blzim cahştığımız ysr <*• yumurta koysan p?s*r. Bes bin işcl calısırız, uzun Inee bir tüneld». ölümlo yon yanayız her zoman. Ardahanlı arkadaşımız Cemal her ayrılısında helallaşırmts çoluk çocugu ile.» Araba durdu. Hoşca kal der Çibi yaptı, elimi sıkarok ayrıldı kömür emekçist. Sözü bitmemiş ti ama sözkesen yere gelmiştik. Arabalordan inen yığınlarca ernekc'ı özel giysilerini giyiyor, miğferlerini gecirip başlanna. koşuyorlardı. Kuyudan cıkan Tuplar tüm kömüre kesmişler, •alt gözlerinin akı parlıyor. O^uzlorı cökmüş, benizlerı sok yorgun işciler. Anarşi üzerine sözümü actım anlattım. Lafımin bir yerinde «Lafını balla kesiyorum» dedl ve başladı Lütfü: «Sivas oloyları gine ehven! Yolda Elazığ'ın durumunu anladım. Şoför'e sezdirdlm, korkmo dedi, g«l yanıma otur. İndik Elazığ'a Elazığ bir virane!.. Sokaklarda saH askerler "Halk, beter silahlanıyor. Bizim oralarda sabaha ekmeği olmayan gidip silah alıyor 99 var. Alloh onlara yardın ede. İnsonların har biri bir d&likteo bokıyor.» Koşları catık, elleri kütleşmiş Sfurbet emekcileri dinliyorlardı. Ben de sözünü balla kestim ve sordum: cBu arada dedin kl bir kac kısma ayrılmış, sokokta vuruşuyorlar. Hangi kısımlar bunlar?» «Hangi kısımlar olacak, bir kısmı yakalannda kurt resimleri ile MHP taraflılorı, bir kısmı O da aşırı solcular. Her iki kısım da ne söz onlıyor, n* saz. Bak sana Demirel de yongına körükle gidiyor. habire korıstınyor.» «Bu öldürenlerin, yakıp yıkon lorın, olayları körukliyenlerin amoçları nedir?» Homurdondı topluluk birden! 'Hıımmm, nedlrrr!' Ara karışmış tı. hep bir ağızdan konuşuyorlordi: «Ne olacak (!?) Herke» blllyor, herkes anlıyor, artık. Kimiltri parcalamak, politlkacılar da taht, post kacgacı yapıyorlar.» «Benim anlıyamadığım bu po litlkacılar !Bir bakıyoruz kapısmışlar. öyle sanıyoruz ki biribiıiertnl yiyip bitirecekler. Ertesi gün sarmaş dolas olmus opuşüyorlar.» «Babam kardaşım, buniarın gidişatı tıpkı bizim oraiardaki ağaiarın gidişatıdır. Agaior, marabayt yarıcıyı biribirine tutuşturur, kırdırır, bednam ederler ortada. Gendileri şeherd9 bazarda raslaşdılarmı kırk yıl lık hasret s İ D İ sormaş dolaşolurlar.» Hasan. H<.w göiuıi'ji Ct7<r yorındaki "vlHP (CM norının yönettiği komonda kampını * ( unutoTyordu. Lsği^k süahlurı. değişık insanlum ce şitlt yardımlarmı sayıp saV'P döküyordu. 'Ben o zaTandan antamıstım korgaşanın doğaca ğını' diyordu. SİLAHLAR SİLAHLAR «Sitah bahslni aha Ökkes a sor. O yeni izlnden geldi. Hemi de cok şey görerek geldi » Bir yandan da Ök';ase bakıp gülüyortordı. Daha ben demeden O acıldı. «Halk beter silahlanıyor. Acaip silahlar gördüm iıind». Hele Sivas olaylartndaki hK gözümden gitmlyor. Daha bıyıkları bile çıkmamıs biri yıkık bir duvarın üzerine çıkmıs bağrıyordu. Sırtında hiç gormediğim bir silah vardı. Sine sine dediği mişlerdi. Adam var ki aksamd yeri gitiik seyrettik. Aleviler, onun dediği gibl ne bir comiyl bosmış, ne de bir Imamı kesmlslerdi. Adam kıstırtıeıymış. öyle adam var kl aksamdan sabaha yiyeceği zor var. Gidiyor elinde avucunda olanı da vererek silah alıyor» Ökkeş sözünü daha bitirmemişti. Yandan biri beklemeden Aha bu arkada<> da Kıbrıs'tan yeni geldi, bu da anlatsın» dedi. Kısrıslı Hosan üzgünau Yavaş yavaş aniatıyordu. En cok MHP yaniısı komondolann kahveleri basorok Atatürkun resımlerini indirip, Türkeş'in re simlerıni asmalarına canı sıkılıyordu. Hal':ın sabrı taşmok uzere imiş b; '•ıırlu oloylarla Silah kacakcıi 11 do vurguluyordu Hosan. Kömür emekcılen. olaylarm durmamasını hükümetlerin yanlış teşhis koymolarına. işe ters yanındon başlamalannın neden olduğunu savunuyorlarlarcıı. Hasan Hüseyin. 'Bugünkü hukümet sandıki anarşi sokaklar dadır. Anarşi bankalarda, anar şı yurtlorda, polis karokolunda, camide ve tum devlet dairelerındedır. Hükümet. bu işgallerı zorlamolı, kaldırmohdır ilkin.' Başka bir işçi gecmiş hükümetlere cotıyor, en cok de De Tiirel üzerinde duruyor. «Bütum gunoh Oemirel'indir. Silahlanmanın günchı da, pahalılıgın, anarşlnin hepsinin... De mlrel'in durumu son Padlşahn durumuna benziyordu. Koltuğu için her şeyi kabul ettiMemleketimlzi de bu duruma soktu.* Kömür işcileri daiia dertli. Söze bir basladılar mı daha bı rakmak istemiyorlar. Hemen başka bolumlerie pekiştiriyor, bağlıyorlar. Silah konusunu konuşurken tekrar dövize gectiler. En büyük silah söviz diyorlardı. Bankalardaki veznldarlorın dövız bozarken resmi ışlem yapmayıp, makbuz vermeyıp ışcıyı dıl dökerok boşındon uzaklaştırdıklannı tartışıyoriardı. «Bu demaktir ki veznedarlar ı.şc. hcrabına colışıyoriars. Yazıp şikâyet ettiklerini. bakanlıklar dan bir sonuç alamadıklannı ccı acı anlatıyorlardı. YARIN: Bacılar NeDedi? OYAK üyelerine kura ile beklemesiz otomobil satışında haksızlık yapıldığı iddiaları üzerine sorusturma acıldı lstonbul Haber Servisi Or "*u Yardımlaşma Kurumu üyelele kur'a ile beklemesiz Re.laul! otomobili satımı, ceşitli iddialara yol acorken, kur'aya katılanlar cekılışle ilgili sorusturma açılmosını istemişlerdir. İlgililer, iddialar konusunda ın celeme vapıldığını büdirmişler <Jir. Cekilişte. kurallara aykırı olarak oynı kişiye iki otomobil cıktığını ve kazananlar arasında aynı soyadlı cok sayıda ki$ı bulunduğunu iddia edenler, konunun oçıklığa kavusturulmosını önermişlerdir. Ordu Yardımla$mo Kurumu (OYAK)'nun 15 ağuslos 1973 torirurıde yapılan olağanüstü Genel Kurul toplantısında, ku rum üyelerine ük yıi 400. ikinci yıl 1900, ücüncü vıl 1400 oto mobil tohsis edilip beklemesiz satılmosı öngörülmüştür. 8u tür satış icin başvuronlar ara sındo kur'o cekiieceği hükme bağianmıstır. Kur'ayo kotılmo koşulları da belirlenirken, tasarruJ yotuylo daha önce oiomobil olmamıs otmalorı sart ko şulmuştur. İddiada bulunan ceşitli kışiler, kur'aya katılmok icin yap tıkları ilk başvuruda, kur'anın verilecek numorolaro göre de ğ;l, isme göre cekileceğinin bil dirildiğini söylemişlerdir. «Ancak daha sonra kur'alorın fı$ numaralanna göre ceklldiği acıkîondı» deTiisîcrd'r. B\J ^rada vapılan bjçvurı.ı'a'o karsn Vur'a ceklüş tanhinin ccıkianrrıadiğını bildlren idoa sohiole ri «Cekilişi üstienen Mals Motorlu Araclar Imol v? Sotı» A S. ont Wr kararla ceUimı.i 'S kosım tarihinde vopılmasına kaar vermlstir. Bu tarih kur'aya .aîılanloro bildirilmemis OvAK'O < o bir gün önce hoJ ber verilmlştir.» demişlerdir. Bir gün öncs cekillş tarihinl öğrenen OYAK temsîlcilerinin, ertesi gün istonbul'daki cekili$9 katılmatarını ilgi cekici olarak nitelendiren "ıddia sahiplerl. oyrıco sunları söylemi$ler dir: «400 kisinln bcklemeslz otomobil atmaya hok kazandığı ce KAYIP Adono Şubesinde kayıtlı bulunan 01 EL • 650 piakalı Murat marka ticari otomobilin 0016114 sayılı şase numarasmın etiketini koybettim. Hükümsüzdur. Fatma ÜCGÜL ADANA (Cumhuriyet 14714) kKiste 2004 numoralı Celâl Bozkurt'a iki otomobil cıkmıştır. Ayrıca kazananlar listesin de Yılmaz soyadlı 11, Öztürk soyadlı 7 kişi bulunması İlgi cekicidir. Konunun açıklık ka zanması icin OYAK yönetim ku rulu ve MAİS «irketlnce sonı$ turma açılması gereklidlr.» Bu Iddia üzerine OYAK ve MAİS şirketi sorusturma acmıstır. EKONOMtDE TIKANAN OLANAKLAR C JALARDAKİ ÇEKİŞMEYİ ARTIRDI Turkıye'de sanayi merkezl ve ticareün nabzı olarak tanım lanan istanbul'da Sanayi ve Ticaret Odolan secımleri \amamlandı. istanbul Ticaret Odasının 72.500 üyesı, Sanayi Odasınm 5.148 üyesi yeni meclislerini oluşturmak icin oy kullandıîar. Her iki odada seCime katılma oranlorının cok vüksek olması, «Hızla değlşen Turkiye'de her kesimin etkinlik yaratma cabası» olarak yorumlandı. Katılma oranının Ticaret Odasında yüzde 60, Sanayi Odasında yuzde 40'ın altına düşmediği saptandı. Bu yoğun katılım icinde gözle görülen bir cekişme ve büyük holdingler arasında büyük bir mücadele yaşandı. CEKİŞME NEREDE OLDU? İstanbul Ticaret Odasının 81 Meslek Komitesi var. 81 komi 5OYIC ONCE 29.11.1928 SANAYİ ve TİCARET ODALARINDA NELER OLUYOR? Kenan MORTAN dönemi) yopılon secimler. olayın özünun değıştiğinı ortaya cıkarıyor. Bu değiştmı ekonominin tıkanan olanaklarmda aramak gerek. Turkiye'de, 1977 $ubotrrulun bu yana, cok sı> nırlı yapıldığı bilinen bir gercek. İthalot sınırlı ama. demirden, saco. sodadan alümınyum'a kadar sanayi girdisi veya ara malı olan her şey piyasaya geliyor. Gecmişe gore tek fark maliyet bedeüerinin artmış oiması. Odalar ise ithal reiıminin belirlenmesinde hak ve etki sahibı. Normal itholatın dışında odalara, «Ekonominin batış donemleri» icin yaratıimış olanaklar var. Bunlar arosında, • Acil ve Zaruri ihtiyaclar kotası. • Serbest Sanayicl kotası. • Merkez Bonkosı Acil ve Zaruri htiyac belgesi, • Sınai İhtiyac belgesi, ilk sıraları alıyor. ODALAR VE İTHALAT... Yaratılan ek olanaklar bazı sanayiciler tarafından, «Ekonominin yedek tankı» olarck tammlanıyor. Tankın yedek olması. kota cekişmesini büyütüyor. Örneğin, serbest sanayici kotası icin İstanbul Sanayi Odasının 1577 üyesi 92 milyon dolarltk döviz kotası isteminde bulunmuş, buna karşılık sadece 6 milyon dolarlık kısmı karşılanmış. Altı milyon dolarlık kotadan meclis üyelerinin yüzde kac pay oldığının saptanması ilginc bulguları ortaya dökebüir... Ek olanakların yarattığı uc istısmar noktaları da yok değıl. Bir şirketin ic pîyasada, bir KİT'den bir madde, örneğin plastik alması icin şirketinin langı kapasıte calıştırdığını bel gelemesi gerek. Tahtakale piyasası bu işin cözümünü bulmuş durumdo. Hemen bir şırket kuruluyor. Şirket yeni kurulmuş oiduğundan, geçmiş üretim miktarı değil de yapacağı. yani fiktiv kopasitesini acıkiıyor. Sanayi Odası bunu onaylamak zorunda kalıyor. Buna dayanarak KİT'den istediği kadar plastik alıp. bunun karaborsası yapılıyor. Nitekim 15 kasım tarihli İSO'nun son mec lis toplantısında bu durum anlatılınca sert tartışmalar yapıldı. Bütün bunların dışında, Meclis uyesl olmanın önemli bir protokoler tarafı var. Üye olmak bircok kuruluş nezdinds temsil niteliği kazandırıyor ş.rketlere. Bir resmi daireden randevu almak veya iş takibi yapmak icin Meclis üyesi olnak önemli bir sıfat oluyor. YARIN: SİYASİ PARTİ VE HOLDİNGLER SECİMLERDE NE YAPTI? Eczaneler ve ispirto meselesi Müskirat Inhısar ıdaıesı, eczanelere verılen ispırtolan fazla bulorak verilecek ispirto miktarını tahdıt etmek ıstemıştır. Bu meseie hakkında gazetelerde btr surü şıkâyetler cıkmaktadır. Dün Beyoğlu Kumbaracı yokuşunda Celâl Ergun Bey'in eczonesme cki inhisar memuru gelerek eczanenin bir aylık ispirto miktarını recete kopya defterinden tetkik etmek istemişler ve memurlor bir eczoneye ayda otuz kılo ıspirtonun kâfı geleceğıni söyleyerek zabıt tutmuşlardır. Eczane sahıpleri, bu hususta memurların eczane defterlerini kontrol etmeye ve idarenin ispirto mîktarını tespıte hakkı olmadığını. ispirtonun yalnız recetelerde değil. tıbbi kolonyalar ve tentürdiyotlar gibi recetesız satılan ılâclardo da kullanıldığını söyleyerek şikâyette bulunmaktadırlar. Biz de soruyoruz: «Herhangi bîr hasta civarındaki eczonede ispirto bulunmadığından dolayı derhal recetesini yaptıramazsa ve bu yüzden has talığı artarsa bundan kim mesul olacak? İspirto inhisar idaresi holkın sıhhati ile nasıl oynayabüir?» • ingıliz Kralı Georges' un sı'ıhi durumunun gün gectıkçe vahametini artırmakta olduğu gelea telgraflordan anlaşılmaktodır. Dün gelen Aıans ha^ berleri Bahrıye nezaretinin Aden'de bulunan veliaht Prens dö Gai'ın emrme tabı olmak icin Enterpriss harp gerrusine emır vermıştır. Bir başka telgrafta da Pısns dö Gal'in Darüsseîâm'a geldiğı bildirilmektedir. • Dıl Encümeni imla lugatini ikmal etmiştir. Tespit edilen lugat 250 bin kelımecien mürekkeptir. • Haber aidığımıza göre. adolarda elektrik tesisatı yapmak icin teşekkül eden şirketin mukavelenamesi tastik edilmiştir. Mukaveleye göre şirkete 70 sene müddetle imtiyaî verılmiştir. • Dunkü lodos fırtınası munasebetiyle Kadıköy ve Bcğaz vapurları öğleye kadar işleyememiştir. Lodos asıl tesirini Akdeniz'do göstermiş ve bütün gemiler yakın sahillere iitica etmek mecburiyetinde kalmışlardır. Müskirat inhisori: ickl tekeli Tahdit: Kısıtlamok Tespit: Saptama Tasdik: Onaylama İmtiyaz: AyrıcaUk İltica. Sığmma. tenin 28'i icin birden fazla liste secime katıldı. 8 komitede cekişme daha da buyudu vg 3'ten fazla llste atak yaptı. Hayatiyetini tamamen ithalata dayamış olan Kimya Meslek Komitesinde aday listeler 5'a cıktı. Öte yandan İstanbul Sak nayi Odasırıda lazla liste v° tu ama. «kritik» işkollannda ceklşme büyüktü. Nitekim. nakine imal, döküm vs teshin sanayi ve elektrık cihazları komitesinde secime 3'er liste katıldı. Odalar, 5590 sayılı Yasaya göre kurulmuş, Ticaret ve sanayi kesiminin organıze olduğu kamu kuruluşlarıdır. Ancak. son yıllara kadar odalardaki secim yasal bir formalilenin tamamlanmasından iboretti. Fakat, son altı yılda (iki secim Ankara Sanayi Odası: "Plan devletçi nitelikte,, ANKARA. (ANKA) Ankara Sanayi Odası tarafından hazırlanan ve «Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı'nın ekonomik hedeflerine ilişkin görüşlem adı aiinaaki roporda, «kamu kesiminin, özel sektörün kendisinden cok daha etkin bir şekllde başardığı imalat sanayii yotırımlanna glrmemesi» gerektiği belirtilmıştir. Raporda, «4. Beş Yıllık Planda KİT'lerin nastl kaynak yaracağının belirtilmedlği» savur.ulmuş. bu arada. «halk girişimciliği» koausuna da değinilerek, «bir slogan olarak ortaya atıldığı ve başanlı olamayacağı» öne sJrüimüştür. ASO raporundo, Dördüncü Plan'm en önemli özelliklerinden birinin devletciliğe oğırlık vermesi ve kamu girişimciiiğini esas alması olduğu bildirilerek, sanayi yatırımlarının gercekleştirilmesînde KİT'lere ağıriık verildiği kaydedilmektedir. Bu konuda raporda şu sözîsre yer verilmektedir: «Türk ekonomisinin kaynak teminl ocısından icinde bulunduğu darboğaz gözönüne alındığında ve mevcut kaynaklann israf edilmeden etkin bir bicimde kullanılmasınm sağlanması acısından özel ve kamu kesimlerinln ekonomi içindeki yerini en lleri bicimde Işletilmesi gerceğini plonın gözönüne alınmadığı görülmektedir.ı Türkiye'ye Yardım Konsorsiyomu Genel Sekreteri geldi ANKARA, (ANKA) Kısa adı OECD olan Ekonomik işbıriiği ve Kalkınma Teşkiiâtı bünyesindeki Türkiye'ye Yardım Konsorsiyomu Genel Sekreteri Alfred Kuehn öncski akşam Ankara'ya gelmiştir. ANKA muhabirinin edindiği bilgiye göre OECD Türkiye Konsorsiyomu Genel Sekreteri Kuehn. Konsorsiyom üyesı ülkelerin başkentlerinde Türkiye'nin ekonomik durumuna ilişkin ceşitli temaslarda bulunmuştur. Genel Sekreter Kuehn'in Türkiye'nin dı$ borc yükünün uzun bir süreye yayılması ve taze para gereksiniminin korşılonması konularındaki bu temoslardan edindiği izlenimleri Turkiye'de yetkilitere aktöracaktır. İMF NE YAPIYOR? Öte yandan, Türk:ve ile Uluslararosı Para Fonu ücüncü kredi dilimi konusundaki konsültasyon (danışma) gorüşme'erı, 1 aratık cuma günu Ankara'da başlavacaktır. 1 aralık cuma gunü bilindiği gibi. Türkiye'nin 1979 yılı programı ile 1979 mali yılı butcesi, Maüye Bakanı Ziya Müezzinoğlu tarofmdan kamuoyuna açıklanacaktır. Ücüncü kredi dilimi konusundaki görüşmelerin önce 6 kasımda yapılması programlanmışken. görüşmelerin program ve bütceyi de kapsayabilmesi bakımından ertelenmesi yoluna gidilmişti. Cumhuriyet Ilân Tarifesi Tam sayfa Sürekli ilânlar Yarım sayfa Sürekli ilânlar 1/4 sayfa Sürekli ilânlar Küçük İlânlar Tek sütunX5 cm. DM.'~300 (Aylık} Cift sütunX5 cm. DM. .550 (Avlık^ Başvuru adresi: Art Design Münchener Str'10 Frankfurt /M Tel: 0611 / 25 28 99 En az beş kez yayınlanmak DM. 1200 DM. 1000 DM. 600 DM. 400 DM. 400 DM. 300 Emeklilerin, gösterge değişikliğinden doğan lark çekleri bankalara gönderildi ANKARA. (ANKA) Emekli Sandığı Genel Müdürü Orhon Arıkan, emeklilerin gösterge değişlkliği nedeni ile ortaya cıkan farklann ceklerlnin, ilgili bankalara gönderlldiğini ocıklamıştır. Bakanlar uKrulu'nca cıkarılan Vanun gücündeki kararname He memurlar gibi, Emekli Sandığın dan aylık alanların maaşları da esas alınan gösterge rakamları do 1 kasım'dan gecerli olmak üzere yükseltilmiş, aylıklardaki kesin artışlar hesapianıncaya kadar tarkın avons olarak ödenmesı karcriaştırılmıştı. Emekli Sandığı Genel Müdürü Orhan Arıkan. yaklaşık 407 b>n aylık sahibinin kasımdan iti baren 5 aylık farkına ilişkin cek lerin bankalara gönderildiğini söylemiştir. Aylıkları bilgi sayarlarla hesaplanan yoklaşık 243 bin hak sahibine, gösterge değişiminden doğan gercek ortış ödene cek, ötekilere ise bu, avans olarak verilecektir. Maaşları henüz bilgisayar dışında hesaplanan 55 bin eski emekli ile askeri ve horp malülüne aylık biner lira, yaklaşık 23 bin olt sınır ay lıği sahibine 593 lira ile 970 lira arasında, 84 bin dolayındakl öteki hak sahiplerine de 600'er lira avans verik>ceği bildirilmiş tir. Bu avanslar daha sonra ger çek tutarlarına yükseltilecektir. Gösterge degişiminden doğan farklara ilişkin iki cekten biri r kasım ve aralık ay!a !na. öteki ise daho sonraki uc ayliK döne me oit olacaktır. Hak sahıplerı ilgiü bankaya ulaşmışsa, iki aylık farkını hemen, sonra gelen üc oylık farkı ise yılbaşmdan itibaren alabileceklerdir. (Anko)