Katalog

CUMHURtYET TBDÎ eger bizi sual eden olursa...,, ve Fotoğraflar: Fikret OTYAM" Köylşlerl BaKanlığı Topraln BU v» "loprak Iskân Genel Mudurlukierı yenı bır duzenleme 16 Gozıantep yoresınde de, Bostancık, Dokurcun, Dereduzu, Sergen, Çapalı, Torelı, Beş 902, Eglen, Haukoy, Kozluca, Kılhk, Kapcağız ve Pancorlı koyiermde gunde seku saat koyluyd işletıyorlarl. Sodece Kili* köylerlnde 250 kışı çalışıyor. Mevslm sonuna kodar 15 000 donum arazı temızıenecek. Gazıantep llınde 26 koyde taş toplanıyor; 1000, kımı zaman 1500 ışcı katılıyor bu calışmaya. Arazıler olçulup bıcıimiş, temlzlendığınde verım artışı fozla olacak yerlere oncelık verılmış. Topianan taşiarı yolun kena nno dokuyorlar, bunlar yoı /a pımındd, koy ınşaatıarında, ara zı teraslamaiannda kullanılacak. Hesaplar, kıtaplar, ne olo cak Dunca emek, bunca para, bunca mazot tukeiımi? Toprağın cınsına gore % 100 v« 4üO arasında verım artışıl. Yet mezm'ola, dagmezm'ola? inon mayan olursa varsın gıtsin çalışmdların yapıldığı yere, gorsun gozuyle, ben glttlm, gordum, ınandım... Yol boyu da guldum Hamdı Dogan ıle Aıl Kaynan'ın dedıklenne... Bu Iş, 1S76ıarda neyım başlatılmış, o b'çım! O tanhte Dennırel Baş bakan Idı!.. Demek kl dedım araba Urfa'ya dogru osfalt yol da akıp gıderken, köyluyu taş toplatmakla Kulkındırmayo De mırel zomanında başiatılmış, yanı önce Demlrel işletmeye boşlamış köylulerı'.. Ne var kl, şımdı yapılart calışmaları gorunce msan, «Koyluyu Işletmekten işletmeye» fark var dlyorl Uc ay önce ml ne bermutad «teftls» etmıştım, Urfa Tunelı ve Tesıslen'nl... Ne oldu aradan geçen süre Içınde? Bıtmış, bıtmekte olan şantlye yapılarının arasından daldık lceri... Bln kere yazdım, bır kere daha yazmakta ne sa kınco var? Yıllar yılı duşlemişlmdlr şu Fırat'ın 6uyunun tam bereket olarak o akıl aimaz fukaralıktakl ovalarımıza akıtılmcsını, yıllar yılı, dite koldy!. Demlrel Ile temeli atanda he r L . """","" j Ferhat dağları delecek, Urfa'ya su gelecek,, . oyınm Vlnd* kf bltlriiecsk... Işe başlamldığı tarlhten bu ya na tunel glrişlerın» ulaşılabllmek ıcın 3,7 mılyon metrekupluk kazı yapılmış ve 2 kllomet re uzunluğundan ulaşım tunell nın 75 metrellk bölumü kazılmış Inşaat lcm gerekll 14 MW gucündekl elektrlk ener|ıslni karşılamak Icın yaklaşık 40 Km uzunluğunda enerjı hattı, servıs yolları, atolyeler. Işçi ya takhonelerl, yemek yerleri, lo|manlar da yapılmış, yenl loımanlar ak ak yukselıyor... Kolay değıl, dıle kolay, yazmaya kolay... Bu ışın tomamı Içln tarım sektorunde 200 mllyar. ener|l seXtoründe 65 mılyar llra olmak uzere toplam 265 mllyarlık yatırım yapılacak ve gecen yılın fıyatlarına göre yılda net 26.3 mılyar da gelır saglanacak sonunda... Tünel blr yerll kuruluş olon Doğuş inşaat ve Umıted Şırketine 5 330 574 000 lıraya Ihale edllmlştl. 75 metre kazılmış ulaşım tünellnde gunde ortalama 1 metre llerlenebıllyor. Urfa'da gün batryordu, tunelln başında batan güne bakıyordum, g«4«o*0l ddşleylp ve yonımda flrmanın bir muhendls sorumlueu vordı, dayanamayıp sordum: «Flrmonın Işl btrakocoğı yolundakl •öylentller doğru mu?» Sozum bitmeden «Hayır» yanıtını otdım, rahattadım... Y«nl blr Ihale ayları, klmbıllr yılları alablllrdl. Urfa Tundl. kllll kolksrU bir zeminde acılıyor, bu nedenıe tunelln kazılmasından cok, kazılan bölumlerin guvenlıgıni sağlamak gereklyor. Kazı yapı hr yapılmaz (kllll kalkerh) (mam) marnlı zemln hava ile hemen bozuluyormuş, tunelln tavon v» duvarlarında gerekll önlemler alınmazsa göçükler oluyormuş. Bu nedenle de ka zımn hemen arkasından, kazılan yüzeylere Öze4 klmyasal katkılı çlmento pu8kürtülm«al ve kazılan zemlnl güvenceye almak lcln d« A 12 metre bo yunda kayo bulonlan cakılma8i gereklyormuş, buna da destekleme hlzmetl denıllyor. N« var kl, desteklome hlzmetl yonısıra kaya bulonlan Içln yuvarlak demlrlerln hazırlanması. URFA TUNELİ VE CAFER INCELEME ARASTIRMA ' H. KILIÇASLAN 1 «Hof gelmişseniz» deyip çalıyorlardı bıçağı kurbanın ak boynuna! Ve dosttar, eantar, gul yuzluler, tüm bunlar olursa, oldurulabilırse dunyanın en uzun 8u tünellni gerceklestlreceğlz, Türfc mühendlslerly)e, Türk işcllerlyle... Belleklenmlzl yoklamokta da yaror var, Urfa Tünell ve Tewslerl yopımı Guneydogu Anadolu pro|dsinln blr bölümunü olu«turon Aşoflı Fırot Proıesının en önemll ürtltelertndeo blrlslnl kopsıyor. Bugünku koşullarda eklm kuru tarım ve rtodos eeasına gore yapıhyor. GenelDkle hububat eklliyor, tarım arazlsınln yıllık ekitn oranı do % 5062 arasında değışlyor. Pro|enın uygulomaya geçmeeryle nodae kalkacak Iklncl ürün eklml Ile yıllık eklm oranı % 125'e yufcselecekl Bu da halkm kurtuluşu derrvektlr, yoksulluktan, «efaletten, ezllmekten, zulumdan, yanl ekonomık zulumdan.. Pro |enin toolom net »ulomo alanı 20 rrtllyon ddnum. getirebMıyor musunuz gözlennizln önüna? Yopılacok ve toplam 6520 megavat gücundakl hldroelektnk santrollor tee yılda 25x10 k>lovatsaat ener|l Oretecek . Bu buyOk pro|e Içlnde Urfa Harran Mardln Ceyianpınor ovalannda 10 mftyon tfönOni orazln.n sulanmosı vor, Korokayo Bafa|ı ve hıdroelektrık scnt ralı odı guzei Atatürk Baraıı Hıdro Elektrik Santralı Ile Urfa &ontralı var, blr de Hılvan pompo tesislerl. Bu pro|9de toplam 3975 MW kurulu gücle yıldo 15 3 mııyofi Kwh enerH üretllece* kl bu haleo Türklye'de uretllen 9fier|lntn yaklaşık % 80 Idlrl Urfa Türvell ve Teslsleti marl fetll blr tesia olocok, Urfa Har ran ovaeında 1360 000 dönüm, Mardın Ceylanpınor ovasmda 1 640 000 dönüm olmak üzere toplotn 3 000 000 dönüm arazlnln sulanmoeı lcln gerekH sortyede 308 metrekup suyv, Atatufk bara|ından sulama alomna oktaracak. Bu, gerç«kl«emekte olan bir ruyodır, burolo rm, buralorda yaşayan Insanlonn ve ulkemlzln kaderlnl d«3l8tirec«k. Yaşadığım »ure, tüm çolısmalon adım adım izleyece ğlm ve aşamalan gördükce keylfleneceğlm .. Gün batıyordu, Insan yopısı daâlann ardmda.. Koyunlar 'nl yordu tepelerden . Uyondım uyonık düştenl Glttlm gerllers, cook geriler»! f .. Sonra blr *u Medfm. Btr telâştır oldı ortalığı. Ar.lamazlıktan geldlrru Btraz sonra eskl blr bordak Içinde koyu blr sıvı getlrdller, tuydu bul. Bulanık, agır.. Suzduklerint anlomıştım bir peşklrle. Içtim,. Acı su, kurçım glbL Diblnde uç parmok bırakıp dışarı serptlm On çlft göz «uyun peşlnden glttll Toprak, şırp dlye emdj suyu. Kurudu, »udon Iz kalmadıl Suyumuzu altı saat fiteden tuluklaho getirlrlz. Eh, geçlnlp gldlyoruz... Altı soat bu, altı saatl Gelen de blİBmedtm yarım gaz teneke sil. Bre Allahın kullan el yuz yıkorrtak slzln hakkınız değll mt, sırtınızı, Içllğlnlzl yumok sl zln hakkınız değil mi? Kana kana Içmek slzin hakkınız değil ml? Hakları elbette, hakları . ... Cizmefl, ellnds fotoğraf maklnası, başı şapkalı adamı gördüler hayretle. Arkodaş İkl kellmellk sorularını yanıtlodı Ha de mühendlsll may (6u muhendisl ml) Lâl. (Hayır) Kollorı kanatlan kırıtdı. Ben neyleyim? Bakıyorlardı yadırgı yadırgı. Ben var ya ben, su mühendM değlllm. Clftcl de değlllm, aga hıç değillm. Ben Istlyorum kl hlç olmazsa slzin su kuyunuzdan su çıksın şlmdlllk. Tabanlannızın altı patlamosın bulanık, acı su Için yurumeytn.. Gun olur slzln de evleıinlz olur taştan.. Gun olur slzln de çlftinlz çubuğunuz olur Agalor gibl yaşarsınız.. (1)> Urfa Beledlye Başkanı Ferldun dosta hober saldım, Urfa' nın ortasından geçen koca lâğımlı derenln encomını sordum, verılan sozier havada şimdillk, ınmemlş uygarlık olarak darenin Cızerlne1.. Mehmet Kaya'ya söz vermlştlm. Urfa Cezoevındekl kordeşl, çocukluğunu biidlğım Cafer'ı zıyuret ıcın. Ferldun telefon ettl, Savcı yardımcısına Aldık özel gönjşm» Izln belgeslnl. Bır guzel aradılor ustumüzu başımızı, bır güzel aradılcr Kopılardan geçtık, demır parmaklıklı Sonra goruşme yerine geldık. Goruşme yerl demir parmaklıklı, çıft Ortado da kalın com vor, karşıdan ışık gelıyor, yaşomasız, yorler yenı yıkanmış.. Bır delıkanlı geçti korşıdan, hayal meyal Sonra gardıyonm yankılanan sesı: Cafeeeer.. Neden sonra çıkageldl Cafer, o Kısas ko/unde, ağam dıye yonımda dolonon Cafer, Ur(a Cezaevmde katılden sanık' Tanıyamadı ılkın, ışık ters geh yordu do... Bakışuk, blz dört kışıydık, eŞITI, ber, şofor arkadaş ve fotoğıofçı arkadaş Ibranım Gec mış cısun ded,k, Aliah kurtorsın dedık, selamları ilett k .. «8u hol devam ederse Cafer, donemezler senınkıler artık babaoccğma koye..» • Heye ağam, donemez'er derlm ben de Neylersen? Kaderl.» Suskundu Cafer sert bır bıcımae elını ceb'ne attı bır poket Samsun çıkardı rengınden bıldı^, uzatacak g'bı olaj oma neye yarar, arado demır parmaklıklar telier ve kalın cam var, ben de çıkardım cığaramı, yaktık karşılıklı ve lâf bıttı ne denır? «Blr sıkıntın olursa yaz bana Cafer, olmaması gerekirdl ama olmuş bir kere, Aliah kurtarsın » «Sağolasen akuy Otyam babooo » «Haaa Cafer, rahat mısın koğuşundo?» «Heye, rahatem, hucredeylm zaten » «Neden? «? » yecandan kalbtm durayazdı. Sonra. tam bır yıl sonra vardım glttım ınşaatın başıno, acep boşta beni, mılletl işletmesınler? Coğumuzun gormedığl buyuklukte kamyonlar, do zerle* haldır haldırdı Allahın yozısında... Bu kez ıse gorduk lerıme şaştım... ikl tunel ağzı yapılmış... Bun ların ıc copı 7,5 metre ve boyları 26,4 kılometre, yanyana ıkı tunel Tunelln dış kısmının hafrıyatı yapılmış, çıkan topraklar Allahın yazısına yenı daglar eklemış. Bırkaç rakam, eğer rakam seversenlz, ben sevmem ama yazayım, tünelın yapımında 3 600 000 metrekup tunel kazısı. 2 125 000 metrekup ocık kazı, 960 000 metrekup betonarme betonu, 970 000 metrekare kalıp yapılacak, 75 000 ton demır v« 460 bln ton çımento kullanılacakl Inşaaua 15 teknık personel Ile yaklaşık 500 işçl en modern araçlarla bu topraklora alınterl akıtıyor 1977 yılının maynının 23'un de Işe başlandı, eh blr bozukluk olmazsa 1984 yılının altına bunlar Içln d«llkl«r acılmam, delıklere de bulonların yerleşlırllmesl, çevreterlnln çımento şerbeti II* doidurulması, ozel kımyo8al katkılı çımento harcının hazırlanma8i, puskürtulmesl uzun zaman alıyor Nasıl çabuk loşır bu Iş, özel makina ve ekıpman gereklyor, ozel gerec gereklyor ve bu makina, ekıpman ve gerecle çalışmaya yatkın deneyl bol eiemanl. Halen tünel kazısında çalışan modern makınalar tunel kazma Işlnl hızla yapıyor, ancak destek hlzmetlerı aynı hızda olma dığından kazı maklnaları günde an cok İkl soat çahşabıliyormuş Iş gelıyor ylne dövizln dar boâazınal. Bır yandan yopımcı flrma, öte yandan, bu Içln beJlrlenen surede bıtlrılmesl lcln tıtlzlenen Devlet Su Işlerı, gerekll özel makina, eklpmon ve gerecın yurt dışından getlrtılebılmeel lcln «ecel terlerl» dökuyorl Beklenen araclara kavuşulursa her tunel ağzında kazı nızı günde ortalama 4 met re olacak ve 8 ağızda calısmo yapılacağma göre ayda or tolama 1 kllometre tünel kazı SANAT EDEBİYAT Atilla DORSAY Kuruculan arasında olduflunuz Actor'8 Studıo bugun ne durumda? Süruyor Lee Strasberg, hölo haftada blr ders verıyor. Blrcok oradan yetışmış oyuncu, bugün öğretım kadrosundalar. Buna benzer blrcok okul var bugün Nevv York'ta . Ben 15 yıldır ders vermıyorum ortık orda... Pekl, zamanında Marlon Brando'lorın, James Dean'lerın, Paul Nevvman'lerln sürdürdüğü tActor's Studıo tarzı oyun» bu gün var mı gecerll ml? ' Her yenı şeye olan, ona da oldu Boşlangıcta yenılıkcl. devrımcl olan herşey gıbl bu tarz da zomanla tklosık» oldu. Bugün sınemada yenl oyun blçımleri var Actors Studıo, bugün lcin daha cok sahnelenen klasık oyunlarda kullonılıyor. Elia Kazan'la bir konuşma 46 «Viva Zapata» ve sonrası.. Meslek yaşamınızo bakıt* dığmdo 1950'lere dek daha çok özgün senaryolardan yola cıkan. Amerıka'nın güncel 6orun lanna değlnen kücük, ama iddlalı fılmler görülüyor 50'lerden sonra Ise dcha evrensel, daha lnsancıl, dabo Iddialı konulara kavıyor ve Stembeck, Tenneseee VVıllioms, VVıllıam Inge gıbl ünlü yazarlarla Işbırlıgl yapıyor sunuz. Bu aYinm tam olarak dofl ru değıl 1950'lere dek, tam ola rak «Vlva Zapataıya dek (1952) daha cok geleneksel ya pımcı tıpleri tarafından secllen, hazırianan konuları, sonaryoları fllme aldım Klaslk, geleneksel fllmlerdi bunlar.. Toplumsai konulard değlnseler bile yüzeysel bıcimde ele alıyorlardı Bu fılmlerle pek öğün müyorum *Vıva Zapata»nın ba şansmdan sonra prcıelerl kendım hazırlomaya başladım. Uycrloyacoğım kıtabı konumu, Işblrliğı yapacağım yazarı ken dım secme olanağına kavuştum Bu herşeyl değiştirdl FHmln tumüyle yaratıcısı oldum. En dramatik filmimde bile fantezi öğesinin önemli yeri vardır,, BJA KAZAN.> cok lce dönük, doha sakln... Daha blr klasık slnemaya dog ru dönüşüyor. Bu değışlm kaçinılmazdı. Her sanatçı, meslek yaşamının sonuna dogru daha bır sakın, daha bır durul mu?, daha klaslk olmoya baş lar. Son yıllarda yazjyo aöırlık verdınlz. Evet. Sinema ve yazı, İkl değışık anlatım yolu. Benlm o~ zellığım, uzun yıllar tıyatro ve sinema yapmış bıri olarak yaz mam... Sinema. tatll gıbl bırşeydır. buyuk bır kalabalığm ortasında, ışı, sorumluluğu paylaşan, P'ze yardım etme'< ısteyen bır alay ınsanla bırlıktesınızdır. Oysa yazmak, herşeyın sorumluluğu tek başına sırtlanmak demektır Yazmak. belkl sınemadan da doha keyıf vericl, ama daha zor bır Iş. Uzun yıllar yazdıktan son ra slnemaya geçen çok klşi var PasoNni gıbı Ama uzun yıllar slnemayla uğraştıktan sonro yazarlığa gecen başkası Hlc tanmryorum. Ben baş ka blr örneglne rastlamadım bunun... (Fotoğraf: Ergun ÇAGATAY) bu. Bu temo nlye slzl bu denH llgılendınyor, özyaşamsal nedenler var mı? Özyaşamsal nedenlerl \ar doğallıkla... Klmin yok ki... Bu tema purıtanızm'le do laylı lllşkısl nedenıyle hep ılgi mı çekti. Çok basltleştırıhrss, babanın dedıklerine uyan «ıyı» oğul, onun dedıklerını yapmadığı icm «kotu» olan oğul... Puntanızmin temel direklerlnden bırıdlr bu ayrım... Bırcok fılmım Amerıkan puritanizmıne ve geleneksel ahlâk değerlerlne karşı çıkan fılmlerdl. Sinema / roman ilişkileri Pasolınl'den söz etmlşken. Avrupa slneması ve Avrupolı yönetmenler Ostüne ne düşunüyorsunuz? Sevdlklertnlı yar mı? Hepslnl severlm. Ortak noktalor aramam kendlmle, farklı olanı severım Antonıonı. Fellınl, Francesco Rosl, Truffaut sevdığlm yonetmenlerdır Hepsının, her yönetmen, her anlattm bıçlmlnln kendı ceklcılığl vardır. Filme alınon (sızln tarafınızdan üstellk) tek romanmız ıThe Arrangement» oldu. Dlğerlen? Hepsinl fllme alınmış gör mek Isterlm. Ama örneğın cKatlller» (Türkcede «Babanın Suçu») Için cok uğraştım. gerekli parayı bulamadım. Yapma< tstediğim fllmler Içın para bulmak gıtgıde zorlaşıyor Siddet, seks dolu fılmler yapmak Istemem Benim tarzım değil bu... Onun lcln hıç fılm Heyecandan klâsik anlatıma doğru 1950'lerde slnemanız heyecanlı, coşkun, stılıze blr sinema... Oyun bıçlmlyla olsun, yonetımıyle olsun zaman zamon 'paroxysme'ın, aşırılığın doruklarında gezlnen bir 8ine ma... 1960'lardan sonro ıse sl nema dılınızde bır yolınldşma, durulaşma var... Bu doğru... Son filmle Son fllmlnlz, Scott Fltzgerald uyarlaması tSon Buyuk Patron The Last Tycoon» Avrupada ryl eleştıriler aldığı halde Amenkada tutulmadı? Evet.. Daha onceki fılmlm ıZiyaretçiler» de boyle olmuştu «Ziyaretçller» 1973'de neredeyse Cannes'da buyuk ödülü kazanıyordu Ama New York'da 10 gunde afışten ındl Amerıka ıyı fılmlerın kolayca harcandığı, öğütüldüğü bir yerdlr. Avrupada, özellıkle Fransada fılm ler değerlnl cok daha lyl bulu yor. En gözde fılmlnız? lAmerlka, Amerlka>.. En ıyı filmlm olduğu ıcın değil. ama tumüyle ben yazdığım, tumüyle bsn hazıriadığım Içın: kendl yaşamımo, aıleme dayan dığı icın.. dtnW, Turklye »tee ne Ifade edıyor? ontom Bu ülkeye geldlğlmde kendımi evımde hıssedıyorum: Mutfağıyla, kültürüyle, dılıyle. Şunu unutmayın Ben burda doğdum, kökenlerlm bır yana, bır Anadoluluyum ben, bir Kucuk Asyalıyım Annem, babam tumüyle Anadolu gelenek lerıne bağlı klşılerdl, adetler, gıysller, yemek, müzik hep Anadoluluydu. ilk kez Anadoluyu b6yle uzun uzun gezıyorsunuz. Ne arıyorsunuz tam olarak? Bunu sSylemek Istemlyorum. Yılmaz Güney'le konuşmonız nasıl cldu? Yılmaz güzel blr Inson. güzel bır kışılık... Etkıledi benı tUmut»u nasıl bulmuştunuz? Tumüyle gercekçl bır fılm dı bu Ama fantezi oğesı de var dı, yerlı yerınde Kullan Imıştı Örneğın gomüyü arama bo u münde olduğu gıbı .. özel'ıMe Turkıyede değıl ama heryerde cevremızde Inanılmayacak olçü de fantezi öğesl var En gerçek cl olaylarda bile bu oğe var Alışmışız. gormuyorbz New York'ta 86 coddede oturuyorum. Sabahları çalışma yerlms yurüyorum geneüıkle 14 blok aşıyorum, şafak vaktl veya bıraz daha sonra Sokakta rasladığım ve ho/âl gucunu aşan olaylara, kuçuk olaycıklara hergun şaşıyorum. Slzln fılmlerlnlzde fantezl öğesl pok yok ama Bır gülduru yapab.lır mıydınız? Blcımlere inanmıyorum Bu dramdır, bu guldurudur, bu vvesterndlr ayırımlarına Inanmı yorum. En «aşırı heyecan yuklu» gıbı yorumlanan fıimlerımde bile fantezi oğesi vardır. «Cennet Yolu» örneğın, gerçekçı bır fılm mıdır sızce 9 Bence uslupçu, st'hze bır fılm bu... Evet Ama diha cok bır «fab!e»dır bu f'İTi bır masaldır Sonundo bır ders veren moral bır sona ulc^an Ceşıtlı aşırılıklan. bıçım cambazlıklon ıcınde bir surü cılgın oğeyı \cenr bu fılm Dlğer)er< de Fantezı de bu değıl mı? Baba o|ul ilişkisi Slnemo yaşamınızdakt blrcok fllmde babaoğul İll5 l 'isirin ön plana çıktığı gorülüyor tCen netYolu»nda, tAşk Bahçesl Splendor In the Graîsa»da, Th Ar Kazan ve Anadolululuk... Bay Kazan Rum (bazı söylentılere gore kısmen de Ermeni) kokenlısmız, Türkiyede doğdunuz, Amerıkalısınız Ne dereceye kodar Türklyeyle hnrtmtılı hissedlvor8unuz ken «Can guvenliğl Içir m i ' ı «Heye can guvenllgı Için akuy » (1) Gıde Glde 3 1961 • Harran • Hoyrat Mayın. YAPINBIR RUYAM DAHA GERÇEKLEŞMIŞ MEĞER ..