Katalog

İspanya Kralı varlıklı çevrelerde "komünist kral,, olarak niteleni/or Demokrasiye geçişi kısa sürede ve sertliğe yönelmeden sağlayan Kral Carlos Avrupa'da yılın adamı seçildi İspanya Kralı Juon Carlos «Benden Franko'nun ruhunı. dırıltmenın dısında herseyı ısteyebılırsınız ısır Devlet Baskanı Enver Sedat'ın adının son gunlerde butun dunyada dıllerde dolasmasına rağmen Batı Avrupa basını yılın adamı olarak İspanya Kralı Juan Carlos'u secmıştır Le Poınt dergısınde yer alan bır yazıda yapılan degerlendırmelere gore Juan Carlos'un gercekleştırdığı koklu değışıklık ve demokrasıye geçışın tarıhte ıkıncı bır benzerı bulunmamaktadır. Koyu bır dıktato r lukten. aşırı sağdan aşırı sola kadar butun partılerın kurulmasına ızın veren bır demokrasıye gecışı sağlarken Juan Carlos, ne bır darbeden yararlanmış, ne de bıldırgeler yayınlamıştır Ikı yıl hatta bır yıl oncesıne kadar kmsenın ıhtımal vermedığı bu değışıklıgı İspanya Kralı sessız sedasız gercekleştırmıstır Bu vuzden Ispanya'da varlıklı çevreler ontı «komunıst kral» olarak nıtelemektedır Ancak art'k ulkede kargaşalık son bulmus, protesto gosterılerı de kalkmıştır M Politika ve ötesi Kurtuluş mu, Tatavla mı? Mehmed KEMAL Dihtatörlük için model Ikı yıl oncesıne kadar İspanya «nodeU olarak goster'len bır dıktatorlukle yonetılmekteydı. Franco olduğü zaman herkes ulkede karısıklıklar Cikacağı ve ıntıkam donemının başlayacağını ve bazı surtuşmelerın kacınılmaz olduğunu sanıyordu Dıktatorlukten demokrasıye gecmek evın merdıvenlerınden ınıp bahceye cıkmaya benzemezdı Nıtekım Yunanlı dıktatorlenn yıkılması ıcın Kıbrıs ta bır savaşın çıkması gerekmıştır. Şu halde Ispanya'da da bırseyler olması gerekıyordu Yenı Krai Juan Carlos ıse Franko'nun saptadığı bır ınsandı 38 yaşındakı Kral Carlos ıse, ışbaşına geldıkten sonra ılk ıs olarak Franko'nun Başbakan Arıos Navarro'yu azledıp yerıne hıc kımsenın beklemedığı bır ınsanı getırmıştır Kral daha sonra sıyasal partılerın ve sendıkaların ku '• nlu Leylo ve Mecnun mesnevislnde şa11 ır Fuzulı, «Bazar bozuldu yıg bısatını ' " Bu kafileden kes irtıbâtın» der. Mecnun'a Bugunku dilde soylersek aniamı, «Pazar bozuldu, pılını pırtını topla, bunların arasından yıkıl, git!» demektlr. Bunda pazar cıfıt çarşısı idi, Mecnun da bır değil, uctu Kendine de, baskalarına da hayrı kalmayan bu kafile bozulmalıydı. Bozulmadı duştu. Duşmedı de, duşuruldu. Bu öyle bır tablo ıdi ki, abartmıyorum, Abdulhamit'le Meşrutiyefe benzer. Yenıden 1908 yıllannı yaşar gibı olduk. Abdulhamit nasıl «iskat» edilince Meşrutiyet geldi ise, bu duşuruldu, demokrası gelecektir. Bir dostun deyımiyle ulkemiz bır «garabetler toplumu»dur. Nasıl bır kişinın gıtmesiyle meşrutiyet gelirse, bunların gitmesiyle demokrasi gelir Nasıl gelır, ne kadar gelir, orası için cok şey soyleyemem ama, gelecektir. Oeğerini bilelim. Zaten kursude şehlâ gozlu Yassıada Avukatı sovunmasını yaptığı zaman, «Eyvah» demlştlm. «Bunun da geleceği karanlıktır. Baksanıza şehlâ gozlu Yassıada Avukatına muhtaç olmuş!» Bundan bir sure once de, «Ben ipe gitmekten korkmam...» dememiş mıydi? Şehlâ gozlu Yassıada Avukotınır ellne duştuğune gore, o, adamı İpe goturur. Duşene vurmak bizim alışkanlıklarımız orasında yoktur. Ancak, yeni doneme «sakım yol» demese ıdı, ustunde bunca durmayacaktık. Mebus pazarları kurmak, uc mebusluk partıye ikı koltuk ikram etmek, Yuce Dıvan'a gitrnemek ıçin bır partiye odunç mebus vermek «sakım yol» olmuyor da, on kişinın demokratik yoldan Iktidar devirmesı mı «sakim yol» oluyor? Gec yiğidim, gec, boyle dıyenlere ınsan kahkahalarla guler. Nicedir, yabancı basın «gidici» olduğunu yazıp duruyordu. Herkesın bildiğine bır kendısı Inanmadi. Tavlada zar tutanlar sonuna dek direnırler. Ya oyunculardan bıri yurek carpıntısından olur, ya da deprem olur diye Oyun. kuralına gore oynandı Yurek carpmasından olen olmadı ama, deprem oldu, enkaz arasında kalan da kendisidir Cumhurlyet tarihinde ilk kez «yumuşak ınışle» duşurulendlr. Duştuğu toprak yumuşak mı, sert mi goreceğız. Ardında odenm«mrs hosaplar faturası vardır. Solt dtışm«kle de kalmayacaktır. Bu hesaplar foturasının ödentlsi de kendlnden ve yandaşlarından ıstenecektir. Zaten bu hesaplar faturası cıddı olarak sorulmadığı İCİndir kı. 1950den sonra da, 1960'tan sonra da, 1971'den sonra da moceracılar çıkmadı mı? «Ne yaparsam, ne kadar kalırsam yanıma kardır» kurnazlığı bitmelidlr. Bu hesap sorutmazsa, bu hesabı sordurmazlarsa, gergefte ışlenen mal yarım kalır. Işlem bir iktıdarın el değiştirmesi değildlr Gidişı icın boylesme sade bır yorum yapmaya kimsenın hakkı yoktur. Gidişi olmelerın, oldurulmelerın, zuirnun, baskının. faşizmin, devlet porsellemenın kara tahtadan silinmesıdır. Elıne silgıyı alan kara tahtayı bunlardan temızlemezse, erınde gecinde kendi de kırlenır. Ulkemiz kendine karşı da, dunyaya karşı da boyle «onursuz» bn duruma duşmemış, duşurulmemişti. Şimdi ulke sorunlarını çozerken de, dunya sorunlarınt cozerken de «onurlu» olduğumuzu işpatlama donemini acmak zorundayız. Her ulkenin başına boyle şeyler gelir, bundan kurtulmasını da bllir. Bunu ispatladığımız gun kurtuluş «Tatavla» olmaktan cıkar. Yoksa bundan sonra geleceğini umduğumuz kurtuluş da, tatavla olur. Bir ara ne yalan soyiiyeylm, şehlâ gozlu Yassıada Avukatı ile tezgâhladığı oyunla blzi gene ketenpereye mi getirecek, dlye odum kopmuştu. Oyun, oyuncularının ellnde iflâs etti. Hurriyet Partisl, Yeni Türkiye Partisi, Demokratik Partiyi gocurenler bunlardır; Tanrı, AP'yi bunların elinden korusun!.. Şimdi gorev gercek AP'lilere dusuyor. Doğru durust muhalefet olmak icin bunların elinden kurtulmak. AP, bunların elinden kendini kurtaramazsa onun da sonu tatavlodır. rulmasına ızın vermış, ızledığı polıtıkayı referonduma sunmuş'ur Referandumu kazanan Juan Carlos halkı ılk kez mılletvekıüerını secmeye cağırmış ve gereklı olan coğunluğu da sağlamıştır Bundan başka Kral Katalonya sorununu da çözmuştur. Katalonya sorunu hemen hemen herkesçe cözulmesı olanak dısı olarak nıtelenmekteydı Juan Carlos butun sıyasal partı lıderlerı ı!e dostane ılışkıler kurmuştur Herşey sankı uzun zamandan Derı ulkede İTALYA MEKTUBU Ortakpazar ülkeleri enerji tüketiminin nasıl kısıtlanacağı konusunda anlaşamıyor KUZEY DENIZI'NDEN PETROL SAĞLAYAN INGILTERE TUKETIMIN KISITLANMASINA KARŞI CIKARKEN FRANSA KOKLU BIR KISITLAMAYA GIDILMESINI VE PROGRAMIN TUM UYE JLKELER TARAFINDAN ONAVLANMASININ ZORUNLU •<',LINMASINI ONERIYOR OMA Avrupa Ekonomik Topluluğu'na uye dokuı ulkenin Enerji Bakanlarınm gecen ay icinde Bruksel'de yaptıkları toplantıda, Ortakpazar ulkelerinln 1985 yılında onemli oranda petrol dorlığıyla karşı karsıya kalacağına dikkot çekıldi ve tuketimin azaltılmasının yollarının araştırılması kararlaştırıldı. demokrası varmışcasına olageimektedır. Oysa bır ulkenin dıktatorlukten tam bır demokrasıye qecmesı ıcm buyuk cabalara gerek vardır Butun bu oluşumlara rağmen ulkede hâlâ karamsarlıklarını uzerlerınaen atamayanlar do vard'r lc savaş ozlemı icinde olanlar, ne ordunun ne de solun son sozunu soylemedığını ıddıo etmektedır Ispan^a'nın cozume kovuşturamadıgı bazı sorunlar yok değıldır Nıtekım enflâsyon hızı bu yıl % 30'a ulaşmış Grevler almış yurumuştur R Nükleer artıklar cok üstun bir teknikle derinlere gomuluyorlar En kucuk bir sızma bir cok canlıyı oldurmeye yetiyor ve daha fazla conlıyı surekii sakatltğa mahkum ediyor. Ekonomik olarak, nukleer enerjinin randımanh bir enerjl uretim şekli olup olmadığı ise ayrı bır soru. Nukleer enerji uretimine yapılan buyuk yatırımlara karşın cok sınırlı enerji elde ediliyor. Bu yuzden, gellşmlş ulkeler, nukleer enerji uretmektense, nukleer enerji santraliorım 3. Dunya ulkelerine satmayı tercih ediyorlar. Bu satışların gelirlerlyle de petrol ithalatlartnı rahatlıkla karşılıyorlar. Ayrıca nukleer santrallara karsı AET'de kamuoyundan gelen tepkiler gittikçe yoğuniaşıyor. Carillo ile kolhola Ancak yıne de Ispanya'da demokrası yolunda buyuk adımlar atılmıştır Kralın sıyası partı lıderlerıne karşı gosterdığı ılgı ve dostluk dıllerde dolaşmaktadır Nıtekım Gabon Devlet Başkanının ulkesını zıyaret nde verdıgı yemeğe her zaman oldugu gıbı Kral Carlos sıyası partı lıderlerını ve eşlennı de davet etmıştır Aşırı sağdan aşırı sola kadar butun partı lıderlerının davet edıldığı yemeklı toplantıdarı sonra Juan Carlos Komunıst Partısı Genel Sekretennın koluna gırerek. kendısıne Moskova'da neden soz verılmedığını sormuştur Gozlemcıler boyle bır oloym Fransız Komunıst Partısı Lıderı Marchaıs ıle Devlet Başkanı Gıscard d'Estaıng arasındo meydana gelemıyecegı goruşunde bırieşmekte ve bır yıl oncesıne kador Santıago Carıllo'nun tutukevınde bulunduguna dıkkatı cekmektedırler Bu bakımdan Ispanyo'da olaniar zaman zaman bır perı masalına benzet'imektedır Juan Carlos herkes gıbı Fronko'nun olumsuzluğune ınandığından bır gun ıktıdara gelmeyı oklına hıc getırmemıştır Bu nedenle de zamanını ata bınmek yelken ve heltkopter kullanmakla değerlendırmıştır. Juan Carlos butun Avrupa'yı ve Amerıka'yı gezmış ve gozlemlerde bulunmuştur Ozellıkle kendı dılını konuşan Güney Atrıko ulkelorıne yaptığı gezıler, kendısı ıcın cok eğıtıcı Cmuştur AET'nin hedeflerıne gore 9'ların ener|i alanında dışa olan bağımlılığı, 1985te % 65ten % 50'ye inmelı. Ancak bu konuda uye ulkeler arasında goruş birligi sağlanmış değıl. Kuzey Oenizi'nden sağladığı petrolle, dısa olan bağımlılığı sureklı azalan İngıltere, enerji tüketiminin kısıtlanmasına karşı çıkıyor İngiiiz eneni uzmanlarına gore İngıltere 1980'lerde petrol ihraç eden ulke durumuna gelecek. Bugün lcin Ortakpazar'ın enerjı tuketimiyle, ekonomik buyume hızı bire bir orantılı. AET'mn dığer bir hedefi, bu oranı 0 8'e duşurmek. Yani daha az enerji tuketerek ekonomik buyume hızını surdurmek. Diğer bir deyimle. ener|l tuketimi artış hızı Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) artış hızındon az olmalı. Bunlar, gerçekleşmesi istenilen AET hfldeflerl. MADEH KÖMURU AET'de diğer bir ener|i kaynağı maden kömuru. Hedeflere gore 1985te, AET maden komuru uretlmi 175 milyon ton petrol karşılığı (muadili) olmalı. Doğal gaz uretimi ise 160 milyon ton petrol karşılığı. Bu hedefler sık sık gozden geçırilecek. Guncel arz ve talebe gore ayarlanacak AET enerji toplantısında, İngiltere temsilcisı Tony Benn'in «Avrupa'ya karşıı tutumu göze carpıyor. İngilizler, AET enerji programının uygulanıp uygulanmamasının, her ulkenin isteğine bırakıimasını sovunuvorlar. Yani her hukumet, programı isterse uygulayacak Fransızlar ise tam tersi goruşü savunuyorlar Enerji programının tum AET ulkeleri tarafından uygulanmasır.ın zorunlu kılınmasını Istlyorlar. Eğer zorunlu kılınmazsa, AET ener|i hedeflerinl gerçekleştirmenin olanaksız oldugunu söyiuyoriar. NU'KLEER ENERJİ Petrol Ithalatını azaltmak veya bugunkü şekliyle surdurmek içln AET, nukleer ener|i uretimıni hızlandırmaya yoneliyor. Eğer AET petrolden başka ener|l kaynağı bulamazsa, petrole bağımlılığı artacak. Nukleer enerji santralları aynı zamanda yeni iş alanları yaratıyor Nukleer enerji uretiminin en buyuk sakıncası, doğa duzenlnl bozması. i.Franko'yu diriltemeyiz» Şule AKER. Brezilya, silah üretiminde kendi kendine yetme çabasında BRASİLIA (BREZİLYA) Brezılya'nın sılâh sanayıını kurmak ve askerı bakımdan kendı kendine yetern oımak ıcın yoğun caDa harcadıgı bıldırılmektedır «Internatıonal Herald Trıbune» gazetesının haberıne gore Brezılya'da ıktıdarda bulunan askerı yonetımm temel hedeflerınden bırı sılah sanayıını hızla gelıştırmektır Orneğın 250 bın nufuslu kucuk Sao Jose Dos Campos kentınde sılâh ureten fabrıkaların sayısı hızla artmaktadır Yanm duzıneden fazla fabnkada zırhtı a^abalardan ıet avcı ucaklarına kadar bır dızı sılah uretılmektedır Oysa bır kac yıl oncesıne kadar Brezilya DU tur sılâhları yabancı ulkelerden, ozellıkle ABD'den, ıthal etmekte ıdı Rıo'da bulunan Amerıkalı bır askerı yetkılısı şoyle demıştır. «Brezilya bir sure sonra dışarıdan silâh satın almayacaktır. Brezilyalı yonetlciler kendı sılah gereksinimlerini kendilerl karşılamaya karar verdiler.» AVRUPAULAR KAYGILI Brezilya hukumetınm bu kararı, ozellıkle Av.upalı sılâh yapımcılarını kaygılandırmıştır Zıra Brezilya hukümetının gecen yıl mart ayında ABD sılâh hardımını reddetmesınden sonra, Avrupalı sılâh yapımcıları bu Lâtın Amerıka ulkesıne buyuk mıktarda sılâh satacaklarını tahmın etrrnşlerdı. Hotırlanacağı gıbı Corter yonetımı gecen yıl ınsan haklarının cığnendığı gerekcesıyle Brezılya'ya yapılan askerl yardımı kısıtlamış, Brezilya hükumetı de bunun uzerıne Amerıkan yardımını tumuyle reddettığını acıklamıştı. Brezilya Hava Kuvvetlerı Bakanı, Kısa süre once Şılı'ye yaptığı bır zıyaret sırasında şoyle demıştır: «Artık Brezilya'mn ABD ve Avrupa'ya bağımlılığının sona ermesl zamanı gelmiştir. Ulkeler kendi sılahlarını kendilen ureterek, baska devletlere bağımlı olmaktan kurtulmalıdırlar» Brezılya'nın bu yılkı savunma butcesı 2 rrılyar dolardır '20 mılyar lıra) Sılâhlı Kuvvetler. vn sayısı ıse 280 bındır. «Dunya Askerı ve Sosyal Gıderler» dergısınm gecen yılkı sayısma gore Brezılya'nın 1974 yılında askerî harcamaları kışı başına 20 doıardı. Bu sayı aynı yıl Arıantın ıcın 22 dolar, Kuba ıcın 37 dolar, Afnka kıtası ıcın ortalama 11 dolar, Ortadoğu ıcın 150 dolar ve AB ıcın ıse 405 dolardı. Gozlemcıler 1977 yılında Brezılya'nın askerı harcamalarının 1974'e Kıyasla cok arttığını bıldırmektedırler. Halen devlet denetımındekı Brezilya Havacılık Fırması, (Embrlaer) «Bandelrante» nakliye ucakları ıle «Xavante» ıet savaş ucakları ureimektedır. Bu fırmanın fabrıkaları yakınlarında ozel bır fırma olan (Engesa) ıse traktor zırhlı araba ve cıp ımal etmektedır Bır Amerıkalı askerı uznnan oEmreder Engesa flrmaları Breziiya silâh sanayiinın ıki yuk kolesidir.» demıştır Devlet tarafından desteklenen diğer bır ma oian «Avibras» ıse roket yapmaktadır Bu ve buf Askerî yönetimin temel hedeflerinden biri silâh sanayiini hızla geliştirerek, ABD ve Avrupa ülkelerine bâğımlıhktan kurtulmak. Ulkede avcı jetleri, nakliye ucakları ve füzeler yapılıyor Juan Carlos askerî okulda eğıtım gördüğü yıllarda ıse, ordudakı genc kuşakla cok yakın dostluklar kurmuştur Nıtekım daha sonra Juan Carlos'un başlattığı demokratık surecten son derece kaygı auyan ikı yuksek rutbelı subay, onu zıyar«t ed«r»k boyle bır gelışmeys eoğ otsaydı Franko'nun ızın verıp vermeyeceğını sormuştur Juan Carlos'un bu ıkı subaya verdıği cevap kendısının ordu ıle olan ılışkılerıne de ışık tutmaktadır Kral kendısını zıyarete gelen subaylara. «Bana iyi kulak verin. Franko'yu diriltmek dışında benden herşeyl isteyebilirslniz. Ama onun olduğunu artık onlomanız gereklr. Bundan sonra İspanya, siz, ben ve butun İspanyolların yoğuracağı biclmde yonlenecektir.B Boylelıkle Kral kendısme ıtaat edılmesını ıstedığını de acıklamıştır Franko'nun olumunden sonra Boşbakan Arıas Navarro'dan boşalan yere uc kışı onerılmıştır Kral. ucü de lıberal olduğu bılınen bu adaylardan Adolfo Suares'ı secmıştır Gecış dönemı Basbakanı olarak nıtelendırılen Suarez'ın secımı, gerek sol gerekse sağ çevrelerde gecıcı bır ferahlık yaratmıştır Oysa bırkac hafta ıcın secıldığı sanılan Başbakan, 18 aydan ben gorevını surdurmektedır. Suarez bu kısa sure icinde bır referandum kazanmış. secımlerde coğunluğu sağlamış, genel af cıkartmış, enflâsyonla mucadelede gerek komunıst, gerekse sosyalıstlerle bellı bır plan üzerınde anlaşmaya varmıştır. (Dış Haberler Servisi) Brezilya Devlet Başkanı General Ernesto Gıesel kendın üret Kendı sılanını ma son zamanlarda havadan havaya ve yerden havaya fuzeler uzerınde calışmaktadır Rıo'da ıse hucum botları yapılmaktodır Yabancı gozlemcıler, Brezılya'nın sılâh sa naynnın hızlı bır gelışme icinde olduğu ve bu gelışmenın onumuzdekı yıllarda daha da hızlanacağı goruşunu paylaşmaktadırlar (Dış Haberler Servisi) Viyanalı bir doktor, mühendis arkadaşlarıyla birlikte yaptığı yapay dizkapağını başarı ile denedi VİYANA Avusturyalı bır doktor yapay mekanık bır dız kapağı yapmıştır. «Internatıonal Herald Trıbune» gazetesının haberıne göre Viyanalı doktor Alfred Mensfık'i, bır makına muhendısının yordımıyla yaptığı ycpay dizkapağını başarıyla uc hastasına tokmsş ve sonuc cok olumlu olmuştur. Tıp cevrelerı yapay dız kapağı ıle yapılan tüm denemeler başarı ıle sonuclandığı takdırde, bunun kemiK amelıyatlarındo bır devrım sağlayabıleceğınl belırtm'şlerdır Bundan once de yapay dız kapağı ıle denemeler yapılmıs ancak hıcbırınden olumlu sonuc alınamamıştı Dr Alfred'ın yaptığı yapay dız kapağı ıse bacak kemıklen ve adalelerle tam bır uyum sağlayabılmıştır Boylece hastalar hıc bır acı duymadan ve anormnl hıcbır hareket yapmadan yapay dız kapağı ıle rahatca yürüyeb.Imektedırler Bundan once yapılan yapav dız kapakları hastalara cok gucluk cıkarmaktaydu Orneğın yapay dız kapağı takılan hastanın bır Iskemleden kalkması fevkalâde zor oluyor ve hasta buyu* acı duyuyordu Dr Alfred'ın yenı dız kopağı tum bu sorunları cozmuştur. Dr Alfred'ın yapay dız kapağı krom. nıkel ve kobalftan oluşmaktadır Fıyatı ıse 400 dolar dolaylanndodır (8000 TL ) Dız kapağı 45 dakıkalık bır amelıyatla hastaya takılmaktadır Dr Alfred. dız kopağını 5 yıllık bır calışmadan sonra makına muhendısi olan arkadaşıyle bır lıkte meydana getırdığıni soylemıştir. ikı arkadaş dız kapağını yaparken en buyuk zorluğu d'Z kapağının cıkardığı metalık sesı engellemekte cekmışlerdır Ilk deneylerde dız kapağı takılan hasto ıskemleden kalktığında. dızınden metalık bır ses cıkmaktaydı Dr Alfred yoğun calışmalordan sonra bunun ustesınden de gelmeyı başarmıştır (Dış Haberler Servisi) DUNYA CIPIAKUGA DOCRU GIDIYOR (Basından) ACiL ÖNLEM ALINMAZSA, HiNDiSTAN'IN NÜFUSU YÜZ YIL SONUNDA 1 MiLYAR OLACAK YENİ DELHİ (ANKA DPA) Acıl dcğum kontrolu onlemıerı nızla alınmadıgı taktırde Hındıstan'ın nufusunun DU yuzyıiın sonunda 1 mıiyara ulaşabıleceğı bıldırılmıştır Hındıstan'ın Cuttack kentınde toplanan Ulusal Jınekoıoıı Kongresmde bır konusma yapan Kongre Başkanı Doktor P K Devı. Hındıstan'dakı nufus patlamasımn «Duygusal davranışlarla ve J(armaşo ile aeğil, ancak mantıkla ve soğukkanlılıkla cozumlenebileceğinf» soylemıştir. Doktor Devı konusmasında. halen 600 milyon nüfusa sahıp Hındıstan'da her yıl 6 milyon cıftın cocuk sahıbı olabılecek yaşo geldığinl. buna karşılık yalnızca ıki milyon ciftın cocuk yopma yeteneklerını yıtirdıklerını acıklamıştır ırfır