Katalog

EKONOMI. EKONOML. EKONOMİ... EKONOMI... EKONOMI... EKONOMI... EKONOMI... EKONOMI... EKONOMI... 310 milyar Ulaç CÜRKAN OVÜmet 1978 Mali Yılı Butcesı nın meclıslerde 253 mıtyar lıra olarak yasalas ması eğllımındedır Başbakan Bulent Ecevıt, bunu TBMM Butce Plan Karma Komısyonu nun coğunluktakı CHPIı uyelerıne duyurmuştur Bır bakanlık, ya do kuruluş butcesmae yapılocak artırım, doğrudan Ecevıt ın onayı alınarok gercekleşebılmektedır Bütce Plan Karma Komısyonu ılgıhlerı 1978 Butcesı'nın ozellıkle Enerıı ve Tabıı Kaynaklar ıle Koyışlerı Bakanl'k'arı but celerınde yapılması planlanan arttırımlarla 15 20 mılyor lıra dolaymda buyuyebılecegını be lırtmektedırler Ancak sonucto Butced© bellı bır yuzde cerce vesınde tosarruf voluna gıdıle rek 260 mıl/ar lıralık tavan cşılmamış olacaktır Malıye Bakanlığı butce uzmanlarınca buyuk coğunluğu masa sandalye alımı ve doşeme gıderlerını kapsa\an cdığer Bütçe, yıl içinde 1976 Denetlml Yopan Kuruluş Malıye Mufettışlerl Hesap Uzmanları Gelırler Kontrolorlerl Kontrol Memurları TOPLAM KAYNAK SONU İTİBARİYLE VERGi İNDİRİMİ Gorevlı Sayısı 85 332 387 642 1446 Incelenen Yukumlu 198 10 496 14 599 10 554 35 847 Saptanan Vergi Kacağı (TL) 17 045 307. 1 987 724 000 2 804 699 926 995 130 935 5 804 600 168 Malı,e Bakonlığı Bütce hazırlık calışmaları liraya dek yükseltilebilecek transfer horcomalorı» uzerlnde vapılan caiışmalar Butce degenel bır tasarrufun olası bulunduğunu ortaya koymuştur Boylece, Uluslararası Para Fonu nun II ncı MC ortaklığı donemınde onayladıgı 260 mılyar lıralık tavan zorlanmadan yasalaşacak Butçenm yıl ıcınde 310 mılyar liraya kadar cıkacağı hesaplanmakîadır Bunun koçınıl mazlığı 1977 Butce uygulama sının son gunıerınde acıkca belırgınleşmıştır 225 mılyar lıra olarak yasalaşmış olan mevcut Butce nm 250 mılyar lırado bağ lanabılmesı, butun harcama kısıtlamalnrına karşın guc gorunmekted r Ote yandan gerek osgarı üc retın artmış bulunması, gerekse oncskı hukumetın uygulamasını başlatıp boşljkto bıraktıgı yaka cak yardımının gercekcı bır bıcımde devomı Butce'ye hem gelır kaybı. nem de gıder ortışı yonunden yenı yukler getırecektır Hükümet, altı ay içinde 780 milyon dolar YUKSEK PUNLAMA KURULU, BU HAFTA TOPLANACAK; MART BA5IHDAN ONCE 1978 YILI BÜTÇESININ YASAL DAYANAGINI HAZIRLAMAK bZERE BIR YASA ÇlKARILACAK. Füaun ÖZBİLGEN H • YENİ BÜTÇENIN 260 MILYAR LIRA DOLAYINDA YASALLAS.MASI BEKIENIYOR DEN GE IÇIN EN ONEMLI SILAH, VER6I DENETIMININ ETKINLESJIRILMESI • BÜTCE GELIRLERINDE 20 • 3 5 MILYAR LIRA KADAR BIR AZALMA, GIDERLERDE ISE 15 MILYAR LIRALIK BIR ARTIŞJN SOZ KONUSU OLDUGU BILDIRILIYOR dış borç ödemek zorunda TÜRKtYE, IMF ILE 1961 1969 Y1LLARI ARASıNDA 9 KEZ «STANDBY» ANLASMASI YAPTl Turkıye nın Uluslararası Para Fonu (IMF) ıle 1961 1969 yılları arasında dokuz kez «stand by» anloşması yaptığı belırlenmıştır Turkı\enın Para Fonu ile yaptıjı «standby» cnlaşmaları tarıhlerl ve kredı tutarları bakımından aşağıdakı gıbl olmuştur Ocak 1961 37 5 milyon dolar Mart 1962 31 0 Subat 1953 21 5 Subat 1964 21 5 Subat 1965 21 5 Subat 1966 21 5 Subat 1967 27 0 Nısan 1968 27 0 > » Temiiuz 1969 27 0 » > uksek Ploilama Kurulunun bu hGfta uzjnca bır sureden ben ılı< kez toplanarak ekonomik duzenlemelerle ılgılı kararları oluşturmaya başlayacagı ogrenılmıstır Iktısadı ve sosyal hedef len ve polılıkaları belırleyecek en ust sevıyede yasal kurul olan Yuksek Plonlona Kurulu MC hu kjmetlerı donemınde gerı p'ana ıtılmış ve yerıne Bakanlıklararası Ekonoiıık Kurul gecırılmıştı Sı•josı ve teknık otorıtelerı bır arayo getıren ve eko nomıye yon veren en etkın kurul olan Yuksek Planlama Kuruluna katılocak ujelerı belırleyen kararnamenın de hazırlandığı bıldınlmektedır Bu na gore Kurul Başbakan Bulert Ecevıt m başkan lıgmda Malıye Bakanı. Sanayı ve Teknoloıı Baka nı bır Devlet Bakanı ıle DPT Musteşarı ve Dalre Başkanlarmdan oluşacaktır. Bu hatta ca'ışmalanna başiayocak olan YüK sek Planlama Kurulu nda »enkaz» halınde devrolınclıgı yenı hükLmetce acıklanan ekonomın'n yenıden onarılması operasyonunun elo alınacağı bıldınlmektedır Yetkılıler. hukumetın karşı kcrşıya bulunduğu en onemlı ekonomik sorunun 1978 /ılının ılk altı ayı ic'nde oden mesı gereken 780 milyon dolar tutanndakl dış borc olduğunu belırtmektedırler Bu borclann 500 milyon doları vadesı dolan DCM kredılerınden, 280 milyon doları ıse ertelenmış petrol borclann dan oluşmaktadır. Y BUTCEYE YASAL DAYANAK Yenı hükumet, MC nın butcesınl, meclıslerde goruşulmek ıçın yeterlı sure kalmadığı ve hazırlanacak bır gecıcı butcenın yatırımları büyuk olcude oksatacağını gozonunde tutarak parlamen todan gerı cekmemekle bırlıkte, bır yandan bu butcenın yasal dayonogını hazırlamaya, bır vondan da butce ıle ılğılı bazı degışıklıklerı plonlamaya yonelmıştır. 1978 butcesının Dorduncu B«ş Yıllık Plan meclıslerden gecırılmeden ve 'plona davanmadan hazırlanmıs olduğunu gözonüne olan hukumet bu butcenın yasal bır hale gelmesl ıcın bır yetkı yasası cıkarmayı kararlaştırmıştır. Mart ayı başında butcenın kanunlaşmasından once cıkarılmosı duşunulen bu yetkl yasosı Ile 1978 yılıntn blr ara plan yılı olması ve 1978 yılı butcesının bu ara plana dayanması öngorulecektir Yetkl yasası ıle ayrıca Dordöncü Beş Yıilık Planın 1979 yılından başlatnması icın de TBMM den onay alınacaktır. FON YÖNLENDİRME 1978 butcesınde yapılmak Istenen değişlklıklerm de Malıye Bakanına butce yososı ıle kullanma vetk'Si verılen fonlann yonlendırılmesl yoluvla vapılacağı belırtılmektedır Yenl kurulon işletmeler Bakanlığı ıle Yerel Yonetım Bakanlıklarının butcelerının de bu yıl ıcın Malıye Bakanlığı büîcesınden aynlacak fonlardan karşılanacağı blldlrılmektedır MC donemınde MSP ve AP cekışmesınden doğan ve MSP'nın kullanması ıcın Sanayl ve Tek noloıı Bakanlığı emrıne venlen oğır sanovl tonlarınm da Malıye Bokanı emrıne verılecegı ancak bu fonların gercekten ağır sanayi kurmak ıcın kullandınlacağı ıfade edılmektedır Yetkılıler, MC donemınde hukumetl oluşturon partıler arasmdakı ağır sanayıı başlatma ve yatırımcı gorunme cekışmelerıne karşın 1977 yılı yatınmlarının gercekleşme oromnın yüzde 65 dü zeyınde koldığını belırtmekte ve bu düzeyln şımdi ye dek Izlenen en düşuk yatınm gercekleşrre oranı olduğunu bıldırmektedırler. YATIRIMLAR Yatırımlardakl bu aksamlann gelecektekl uretım ve enflasyon duzeyınde buyuk etkısl olocağını belırten hukumet cevrelerı oncelıkle el« alınacak konulardan bırının de yatırımların hızlandınlması, pek cok vatınmda ilgısizlık nertenıy le ortaya cıkan darboğazların gıderılmesı olocağını belırtmektedırler. KREDİLER Ekonomıdekı duzenlemenın bır boşka y6nünu de kredı sıstemmın butunüyle gozden geç'ntmesının oluşturacağı bıldınlmektedır Genellıkl» spekulatıf kazanc sağlamak ıcın kullanılan tıcarî kredılerın azaltılmasına colışılacağı ve bu neden le Merkez Bankasımn bankalar üzerındekl etkınlığının arttırılacagt bıldınlmektedır. Hukumetm yeni butceyı cıkarıp ekonomlye vermek ıstedığı yenı yonü tayın ettıkten ve gevek lı gordugu onlemlerl aldıktan sonra İMF ile gö» ruşmelere başlayabıleceğı bıldınlmektedır. Moliye Bakanı Zıya Muezzınoğlu. yeni hukumetm IMF karşısmdakı polıtıkasmı şovle acıklamıştırcGorev ve yetkılerimizl hicbir uiuslararası kuruluşla paylaşmayacağız. Once ekonominin kotuye gidlşinl durdurrr.ok, sonra onararak duzluğe cıkarmok Istlyoruz. Tedblrleri alıp yürurlüğe koyduktan sonra IMF İle götüşmeler yapacağız» GELiR KAYBI Mallye Bakanlığı'nda, en az gecırn ındınmiennın gunun kosullarına gore \eniden djzenlenmesı, ya da kamu gorevlılerı ıcın uygulanan ozel ındırımın yukseltılmesı yolunda cahşmolar \apı]moktadır Bu colışmalar, adaletsız oldugu her kesımde kabul edüen vergı yuku denge stzlığme karsı gecıcı bır cozum kobul edılmektedır Koklu cozum ıcm gelır verg sı cetvellerının değıştırıleceğı belırtılmektedır. En az geclm Indırimının yenlden belırlenmesl, ceşıtlı almoşı/îara gore vergı kaybı acısmdan değerlendırılmıştır. 3300 lıralık asgarı ücret tabanı en az gecım mdırımı olarak vergı dışı tutulursa vergı kaybı 35 mıl /ar lırayı aşmaktadır Bunun ya rısı olan 1650 lıralık bır tutar vergı dışı bırakıldığında da kayıp 20 mılyar lıra dolaymdadır ÖZEL İNDİRİM Asgarî gecım ındırimının arttınlması yerıne memur ve ışcıler ıcın halen aylık 300 lıra olarak hesoplanan ozel ındırırmn vukseltılmesı halınde ıse gelır kaybındakı fark yuzde 10 otmaktcdır Buna gore en az gecım ındırımnın \a da ozel ındırımın yukseltılmesı arasında butce qehrlerıne e!kı acısından kayda değer bır ayrılık yoMur Butcenm vergı gelırlerınde bu şekılde 20 35 mılyar lıralık azalma Hukumet Programının geregıdır Buna karşın uzerınde calişılan vergı cetvellerının yenıden ayorlanmosı ve Vergı Usul Kanunlarında yapılacak degışıklıkler butce gelırlerınde ortış yarotacak nttelıktedır. GiDER ARTIŞI 2 MC ortaklığınca kasım 1977 de başlatıian 750 1000 lırolık yakacok yardımının gercekcı bır yasal temelı bulunma maktadır Danıştay bu ek odeme lerden vergı kesılmesı gerektı ğını acıklamıştır Uygulamamn yasal olarak devamı ıcın asgarı ucrettekı yuKseİTie sonucu ışlerlığı kaybolan aıt derecelerın yıprattığı gosterge tablosunun yenıden düzen lennesı uzerınde durutmaktadır Devlet Personel Dairesının buna ılışkın ılk hesaplamaları. her de rece ve kadro ıcın gosterge tab losuna 115 rakamının eklen mesıyle yakacak yardımını karsılayacak bır zam saglanacagını ortaya koymuştur Bu değışıklıgın butceye net yuku ıse 15 mılyar lırayı bulmaktadır. ACIĞIN KAPAT1LMASI 1978 Malı Yılı Butcesı, 20 35 mılyar lıralık bır gelır kaybı ve 15 mılyar lıralık bır gıder artışı karşısındadır 50 mılyar liraya kadar varabılecek bu acığm yakloşık beşte bırı ıthalatta dam ga resmı uygulamasıyla karşılanabılecektır Bt) yıl ıthalden alınan damga resmı yuzde 25 olarak uygulanocoktır AET ve GATT cercevesındskı yukuTilulukierımız nedenı/le bu oranda bazı ozel ındırımler yapılacaktır AET ve GATT u/esı ulkelerden yapılan ıthalat ıcın damga resmı yuzde 22 ve yuzde 24 e ındırılecektır Dohc once damga resmı oranı genelde yuzde 10 ozelde ıse yuz de 9 ıdı Boylece Meclıslerde göruşülrrekte olan 1978 Malı Yılı BUce yasa tasarısı ıthalden alı nan damga resmı ıcın 8 5 mılyar lıra ongorurken, bu tuiar 18 20 mılyar liraya yukselecektır en memur olarak alındım bakanlığa Ama. bakanlıgın tutbol takımında oynayacağım Oynadığım her mac başına prım alacagım Gol atarsam, ayrıca para alacagım Memurlugum da surecek » Geçen donemde kadrolaşmanın en ilkel orneklerı uygulanmıştır Bokanlıkiara alınan cogu kışi «memur» goruntusu altında gerCftkte «partı milttonı» olarak gore» yapmış\af, onlara memur aylığı difinda para vere bılmek, açıkça devlet kesesmden beslemek amacıyla futbol maclarında oynatmak, gol başına prım vermek gıbı yontemler bile kullanılmıştır Yeter kı, kadrolaşmaya ayok uydurulsun ve partıcılık hızlansın. Yukarıdo aktarılan tumceler ikı komandonun birblrlenno anlottıklarının resmı tutanak halıne gBtırılmış bolumudur İlkel blr kadroloşma anlayışının ornegıdır Siyasal ıktıdar kuşkusuz kadro sorunudur Iktıdar olmak kadro oluşturmaktan gecer. Sız ıstedıgınız kadar en iyi. en akılcı kararları alın, onlar, uygulayan kadro elınde bır «hezımet»e donuşun betgelerl olobılmektedır zaman zaman Hukukculorın bu alanda sık sık gosterdıklerı ornek, Hitler'den once Almanya da yururlvıkte bulunan VVeımar Anayasasıdır. O zamana değin, Anayasa tarıhının gormedıği bır «mantık şaheserı» olarak nıtelenen VVeımer Anayosası, Hıtler ın elınde foşizme gıdışın oyuncağı olmuştur Anayasacıların «ılka ve kadro»ya ilişkl.i gosterdıklerı en tlpık orneklerden biridır VVeımar Anayasası. Kışı oylesıne vurgulanmaMa, öneml bır kadro ıcınde oylesıne belirlenmektedır kl, konu bır yandan da şarkılara gecmektedır «Sarkıya degıl, şarkıcıya bakın sız» dlyerek En kotu bır şarkı bıle degerlı bır sarkıcının, o şarkıyı soylemesını bilenın elınde (ya da dılınde) toplumca benımsenen ve dlllerden duşmeyen blr «nağme»ye donuşebllmektedlr. B Şu sırolarda başkent önemll ekonomlk, onemlı ıc politık, onemlı dış polıtlk korarlor arefesınde bulunmaktodır Ekonomik korarların başında dovız konusuna ilışkm onlemler geldıginl artık bılmeyen kolmomıştır Ancak, durum rter gecen gun daha da agırlaşmoktadır Ornegın, VVells Fargo Bank'ın TPAO'ya sagladıgı 150 milyon dolorlık petrol fınonsmanının suresı 15 »ubatta tfolmaktadır. Bunun yenilenmeyeceğıni, suresinm uzatılmayacagını herkes bilmektedlr Konu yetkılılere aktarılmıştır Ama, kimsenln kılı kıpırdamamaktadır Dovız sıkıntısı oyiesine bır hal dorın görüşü doğrultusunda Devlet Planlama Teşkılatı yenıden duzenlenmeli, yenl bir kadrolaşma oluşturulmalıdsr Maliye Bakanlığı yenı vergıler, yenı para • kredı polıtikasından soz etmekte, kadrolorı bu yonde oluşturması gerekmektedir Hazıne. KIT'ler, Milleilerarası Iktısadı Işbirlıgı Teşkllotı yenlden ele alınmalıdır Bu kadrolaşmanın bir yonudür. Yenl slyasal ıklıdarın kendı goruşune oors bir kadro oluşturması, «ıktıdar» olabılmek icln bu yonde davranması dogaldır. Ama, konunun bir d« bır başka yonu vardır ki, bu tam bir «dalaşı» sergılemektedır Başkentte yenı siyasal ıktıdar yanında kadrolaşma Icınde yer almak ısteyenler bakanlık koridorlorını doldurmuşlardır. Herkes dıgeri hakkında soylenmedık soz bırakmamaktadır Guvenoyundan once ortada gorunmeyenler, şimdi bakanlıklarda korıdorları kimseye bırakmamaktadırlar Onemll olan kararları uygulamaya katkıda bulunmak degil, siyasal ıktıdarın «ıtıbar ve nımetlerınden» yararlanmaktır onloro gore Aynı yer ıcin bırbırınl «yemek», bırbirlnl «yemek» icın de, olmodık gercek dışı sozler yoymak kural olmuştur bugunlerde başkentte Oysa, kadrolaşmak blr anlamda kararları uygulamada taban oluşturmaktır. Halen gorev başında bulunan ve eski siyasal Iktıdarın getırdıgı kadroların Turkıye nın her konuda bugune gelmesınde buyuk payı vardır. Çünku, onlar eski ıktıdarın goruşlerinl uygulamakta hicbir engel tanımamışlardır. Bugunku iktıdarın şımdıye degın aldıgı kararları da, yıne aynı kadrolar uygulamaktadır. Bu acık bır celiskldir. Ne var kı bu celişklnın giderilmesl bugun pek kolay gozukmemektedir. Çunku, yukarıda belırtilmeye calışılan «kavga», karar sahıplerını kararsızhga itmis durumdadır. YORUM Kadrolaşmak Yalçın DOĞAN almaya başlamıştır ki, Ilk kez devlet borcları da odenemez olmuş, askerı odemelerde aksaklıklar ortaya cıkmıştır. Boyle gıderse, cok kısa bir surede Turkiye «moratoryum» ilön etmek zorunda kalacaktır Orneğin, kamu kesimlnin ekonomıde etklnlığinln arttırılması, yenı siyasol ıktıdarın amoclodığı kararların blr başkasıdır. Ama, bunu uygulamak icın yenı bir duzenlemeye, yenı bir kadrolaşmaya gıtmek gerekır Orneğin, Dernirel donemınde yapılan Dorduncu Beş Yıllık Plan gerı cekllmekte, yerıne yenislnin yapılacoğı açıklanmaktadır. O halde, yeni siyasal ikti ABD'DE EN BÜYÜK ŞİRKETLERİN HİSSELERÎ 21 KURULUŞTA Kenan MORTAN VERGi DENETiMi Ecevıt Hukumetınm 1978 yılını kendı ıcınde kurtarabılmek ve Merkez Bankosı ka/naklannın enf!as>on korukleyıcı bır bıcımde zorlanmasını onleyecek tek onlemı vergı denetımını etkınleştırmektır Bu saglanrradıkca. gecmışte oldugu gıbı, Merkez Bankası ka\nagındcn Hazıneye acılan kısa vadeh avans lar ı\e acık fınansmai surecektır. ve Cıcretlerı yuzde 3035 dolavın da eı<sık tutularak yenı odenek ısteklerı yaratılmaktadır Bu ode nek ısiemlerı, butcenm trotlı (gelır karşılıklıl ve ıratsız (gelır kor şılıksız) otomatık kalemlerın ış letılmesıyle sağlanmaktodır Boy lece şışırılen butce, meclıslerde vasalaşan tutarın uzerıne cıkmakta ve Hazıneye kısa vadelı avans lımıtı yukselmektedır Karu kesımı bu olanagı sonuna dek kullanarak butun ıc fınansman gereksınımını karşılamaktadır lr Amerıkan Senato A!t Komıtesının oraştırmasına gore, Amerıka Bırieşık Devletlerınde en bu/uk şırketlenn hısselen 21 kuruluş elınde toplanmış bulunmaktadır Bu kuruluşlar Icınde Senato Alt Komıtesının raporuna gore en buyuk ıştırakcı oldugu saptanan Morgan Guaranty 56 kuruluşta beş ana hıssedardan bırı durumunaadır A/nı banka 7 şırkette ana hıssedardır. Ikıncı sırayı alan Cıtıbank 7 şırkette ana hıssedar \ken bunun yanısıra 25 şırkette beş ana hısse dardan bırı durumundadır Bankaiarın şırketlerde bu denlı etkın olmasıÖzellıkle son yıüarda butcena Karşın, bunun bugune dek bılınmemesı. Alt «rde kamu aorevlnerının maaş Komıte raporuna gore. tek bır neden de saMıaır. Bankalar hısselerı yoluyla temsıl hakkını bır İLK ADIM veya bır kac yonetıcıye devretmektedırler Temsıl sırasmda ıse bankalar dırekt bır temsıl yerıne denetımını etkınleştır ıcra saymanlıklarına gıtmışierbu ışletmecıler (manager) ler yoluyla ortaya cıkıne yolunda yenı hjl'umet olum d r maktadırlar Bunun guzel bır orneğı Cıtıbank ta Yapılan ıncelemelerde dahc lu yonde bır adım atmıştır Maortaya cıkmakta ve bu banka elınde bulundurdulıys Mufettışlen ve Muhasebat once tansıl edıldıgı halde merğu yuzde 33 oramndokı bır hısseyı boyle bır ışKontrolorlerı Malıye Bakanı 2ı keze gonderılmeyen vergı ve ıc letmecı yoluyla kullandırmaktadır ra gelırlen saptanmıştır OzelAlt Komısyon Başkanı Senator Lee Metcalf ya Muezzınog'u nun emrı 1I9 vur lıkle gumruk kapılarında 1 mıltarafındcn yurutjien araştırmada ortaya cıkon dun ceşıtlı yore enndekı 27 yar lıra kadar bır paranm bannıhaı bulgu ABD de onde yelen 122 kuruluşta gumruk saymanlıgı ıle başiıca kada tutuldugu belırlenmıştır. toplam şırket hısselerının yuzde 41'ı soz konusu 21 kuruluş elınde toplanmış olmasıdır. B tedır Yıne bu bütünlükte yer alan 24 kuruluşta 5 kışı tODİam hısselerın yuzde 10 dan fazlasını els gecırmıştır Bu kuruluşlar ıcmde CBS ve ABC gıbı IKI hober yayın şırketının yer almış olması yayın polıtıkasının da nosıl oluşturulduğunu gostermektedır. Aralarında Coca Cola. Du Pont ve Ford'un bulunduğu bellı başlı şlrketler tıpık bır aıle şırketı olarak ortaya çıkmışlardır Nıtekım bu şirketlerde yuzde 10 dan fazla hısse payı 13 kışl elındedır Olkenın en büyuk ikıncı kuruluşu olan Ge nero! Motors'ta Vüzde 6 2 lık payı İle Bank of Detroıt yon vermektedır. Natıonai EN ÖNEMLİ ADIM Eldekl en s o i vergı denetımı bulgularını yansıtan ılışıktekl tablodan da ızlenebıleceğı gıbı Turkıye dekı 918 bın be/annamelı ve 11 kurumlar vergısı yukumlüsünun ancak yuzde 3 9'u denetlenebılmektedır Bu oran, Turkıye de vergı denetımımn ctd dıye alınacak blr yanı olmadı ğmı gostermektedır Bunda Malıye Bakanltğı nın elındekı denetım elemanlarınm sayıca yetersızlıgı kuşkusuz etkılıdır Ancck, mevcut kadroyla denetımın bır kaç daha yoğunlaşmasını engelleyen temel neden denetın kuruluşlannın orgutlenış b cımındekı anarşıdır. Amerıkan toplumuna yon veren bankolar kendı ıclerınde de ılgınc bır kompozısyon gostemektedır Bankaiar aynı zamanda başka bankaiarın da ana paydaşları oimaktadır Örneğın en buyuk banka ve hıssedar olan Morgan Guaranty ulkenın 10 buyuk bankosının 5 ınde ana h "sedaraır. Şırket se mayelenrun «bolunruş» yopısmdan oturu şırket hısselerının yuzde 12 lık kısmınm blr elde toplanmış olması etkmlık Icm yetmekr Pamuk asgari ihraç fiyatı son iki ayda 15 sent yükseldi İZMIR, (Cumhuriyet Ege Burosu) Dış pıyasatarda pamuk fıyatlarının sureklı artması uzerıne asgarı ıhrac fıyatlarının yen'den arttırıldığı acıklanmıştır Bu duruma go re son ıkı ay ıcınde asgarı ıhrac fıyatları 15 sert yukselmıştır Izmır .hrocatcı b'riıklerı ,e'kılılerı yaptıklan acıklamoda asgarı ıhrac fıyatında son yapılan artışın 2 sent olduğunj bıldırmışlerdır Bu ybkseltmeden sonra standart 1 sıra pamukların dış satış fıyatının fob 1 35 olduğunu belırten ıhrccatcı bırlıklerl yetkılılerı yeni dış satış fıyatının Turk porosı korşılıqı ^uzde 15 oranndakı vergı ladesı ıle fob 2988 kuruşa geldığını sovlemışlerdlr Yetkılıler standart 1 sıra pamuğun ıc pı\asado ıse 2800 2850 kuruştan ışlsm görduğunu bıldırmışler, ozetle şövle dem.ş lerdır «Ihracatçı flrmalar şlmdıye degın yalnız duşuk kollt«ll pamuklarta ılgılenmekte ıken son bir kac gundur lyl kalltell pamuklardan da almaya başlamışlardır Bunda asgarı IKrac flyatlarımn yukselmesı onemlı rol oynamoktodır. Bu da dısarıya lyı Vclıteli pamuk satışının fazıaiaştığını gosterrnektedir, Ayrıca dış piyasalardakı fıyatların yukselmesı ıc piyasa fıyatlcrını da etkilemiştlr • BİLGİ YOK... Senoto Alt Komısvonun amacı. şirketlerde yüzde 5 den fazla hısse sahıbl olanları ortaya cıkarmak ve bu yoila tcıkar sağlayan sahıp» tanımıno ulaşmaktadır Ancak. Komısyon bu calışmaları ıcmde buyük engellerle karşılaşmıştır. Kuruluşlarca 'stenen bılgıler kendısıne ıletıîmemıştır 1977 şubat ayında boşlayan calışmaların oğus tosta bıtırılmesi amaclonmış, oncok büyuk şırketlenn karşı cıkması nedenıyle yarıdo kesılmıştır Şımdı eylul ayında yenıden kaldığı verden tamamlanması duşunulmektedır Bu nedenle olocak Turkıye'ye Konsorsıyum kurulmosında sıkca adı gecen bır banka Olan Morgon Guaranty 56 kuruluşta tek kışl olduqunun kanıi anmo=ına karşın, «En buyuk paydaş olduklarının kanıtlandığını, ancak buiun bu kuruluşlorda bır suilstimal yapıldıgı anlamma gelmedıgını» beiırtmıs'erdır. Raporun son bolumunde borkDiardan sonra hısseletde en buyuk paydaş olar\ d ger bır deyısn le 1 kuruluş arasında yer olaniat arasında sıgortalar ve vabancı yotırımcılor onılmaktadır. »1 ANA HISâEDAR KURULUŞ Morgan Guaranty (56). Cıtıbank (25) Teachers Insuronce and Annuıty Assocıatıon of Am«rıca and College Retırement Eauıtıes Fund (241, Capıtaı Resejrch ond Managernent (19) Prudentıal Insurance (18) Dreyfus Corp (17). Natıonol Bank of Detroıt (17| Kırby Alleghany (16) Bank Amerıca Corp (15) F'delıty Management and Research (13) Ma^ufacturers Hanover Trust (12) and Bankers Trust (11) Fırsr Natıonai Bank of Chıcago (11), Lord Abbet income Fund (11) Equıtable Lıfe Assurance (10) Fırst Natıonai Baok ot Boston (10) Horrıs Trust and Savıngs Bank (10) Chase Manhattan Corp 8) Contınental lllınoıs r^atıonal Bank and Trust (8) Marlennan Corp (7J, ond Massachusetts Fınancıal Sercıves (7),