Katalog

G. Afrika ABD'nin desteğiyle IMF'den kredi sağladı Ankara.. Anka.. Osman ULAGAY Guney Afrika Cumhunyetı nde nufusun ezıcl coğunluğunu ,oluşturan kara derılı halka karşı tuygar» beyazlarca uygulanan baskı ve vahşet her gecen gun yenı boyutlar kozanıyor Emeğını olabıldığıne somurduklerı kara derılı Afrıkaiıy , ulke topraklarının en verımsız °0 13 u uzerınde kurulmuş sozde ozerk «Bantustanlar»da yaşamaya zorlayan beyaz azınlık yonetımının son «marıfetlerı» geçtıgımız haftalarda televızyon ek ranlarına ve basma da yansıdı Kara derılı Afrıkalıları, be/azlara ayrılm'ş modern kent'erın cev resındekı gecekondu mahallelerınden sokup atmak ısteyen beyazların ınsantık dışı davranış'arını tum dunya kamuoyu ıbretle ızledı Beyaz azınlık vonetımınm eğıtılmış kurt kopeklerı ve kopeklerden beter şartlandırılmış guvenhk kuvvetierı. yaşlı kadın, cocuk ayırımı yapmadan savunmasız ınsanlara saldınyorlar, evlermden kopardıkları bu «uçuncu sınrf» vatandaşları ıtıyor KOkıyor, yerlerde surukluyorlardı Aynı anda horekete gecen bulaozerlerın acımasız paletlerı ou ıstenmeyen gecekonduları bırkac dakıkoda yerie bır edıyor ve sokak ortasında kalan bınlerce Afrıkalıya, her turlu uygarlık olanağından yoksun Bantustanlara gocmekten başka care kalmıyordu Bu tur uygulamalara karşı çıkanlar ıse gaddarlığı ve kural tanımazlığıyla ovunen Guney Afrika polısının elıne duşuyor ve hıc bır uygar ınsanın onoylamoyacagı ışkencelerle karşılaşıyordu Uluslararası Af Orgutu, son aylarda ışkencecılerın elınde can veren kara Afrıkalıların sayısının yırmıyı aştığını belgelerken çogu kımse beyoz azınlık yonetımıne karşı uygulonan Bırleşmış Mılletler yatınmlarının etkısızlığını duşunuyordu AĞIRLIĞINI KULLANIYOR Bılındığı gıbı gectığımız kasım ayı ıcınde, karalara aıt tum orgut ve yayın organlarını yasaklayan beyaz azınlık yonetımıne karşı ekonomık vs askert ambargo uygulanması yolundakt onerıyı tartışan BM Guvenlık Konseyı başta ABD olmak uzere Batılı ulkelerın vetosuyla ekonomık ambargoyu reddetmış ve yalnızca sılah ambargosunu onaylamıştı The VVashington Post gazetesı muhabırlerınden John M Goshko'nun verdığı ılgınc bır haber ıse ABD'nin Guney A'rıka'ya ekonomık ambargo uygulanmasını reddetmek'e kalmadığını, beyaz azınlık yonetımıne her turlu kolaylığın gosterılmesı ıcın IMF'dekı ağırlığını kullandığını do belgelemektedır Goshko'nun yazdıgına gore ılk kez 1976 yılı başlarında cıddı dış odeme gucluklerıyle karşılaşan Guney Afrika, IMF'ye başvurmuş ve buyukce bır kredı ıstemıştır Sozkonusu kredı ısteğınm IMF bunyesındekı değerlendırılmesı sırasında, yu rutme kurulundakı ABD lı uyelerden Thomas Leddy tum ağırlığını koymuş ve IMF'nın ırkçı beyaz azınlık yonetımıne 366 mılyon dolarlık hatırı sayılır bır kredı açmasını sağlamıştır Bu tutum, ınson hokları havansı gorunen Jımmy Carter'ın goreve başladığı 1977 yılında da surmuş ve oncelıkle ABD desteğiyle, Guney Afrika IMF den tam 463 mılyon dolarlık bır kredı daha almıştır Boylece Guney Afrika, son ıkı yılda, Ingıltere ve Meksıka'nın ardından IMF'den en faz la kredı sağlayan uçuncü ülke olmuştur. 107 mıl yon doları doğrudan doğruyo ABD'nin katkısıyla, ıkı yılda sağlanan 829 mllyon dolarlık kredı, aynı donemde IMF'nın tum dığer Afrıko ulkelerıne açtığı kredılerın toplamından fazladır. Bu rakamın bir dlğer ılgınc yanı da, kora ve melez halkı ezmek ıcm savunma harcamalarını buyuk olcude arttırmak gereğını duyan beyaz azınlık yonetımının son ıkl yıldakı savunma butcesıne eşı! olmasıdır Goshko'nun belırttığıne göre, Amerıka'dakı ınsan haklorı derneklerı ve sıyah lıderler, ABD nın bu ıkı yuzlu polıtıkasını sert bıcımde eleştırmekte ve IMF gıbı uluslararası kuruluşlann, Guney Afrıka'daki ırkcı yönetıme kapalı kapılar ardında destek sağlamak ıcın kullanılmasına dıkkatı çekmektedırler Aynı cevreler, Vorster reılmıne el altından destek sağloyan ABD'nın böylelıkle ırkcı yönetıme karşı en etkılı olabılecek bır sılohı kullanmaktan kacmdığını ve sozde kınar gorunduğu bu ınsanlık dışı reııme goz yumduğunu ılen surmektedırler. Bu goruşü yanıtloyan bazı ABD yetMlılerı ıse IMF'nın kendıne özgü kredı kıstasları bulun • duğunu ve ABD'nin pohtık gerekcelerle bu kıstaslara mudahale edemeyeceğını Merı surmekte ve Guney Afrika gıbı dunya tıcaratınde oneTilı pay alan bır ulkenın uzun süre bır dış tıcaret • PORTEKİZ VE TÜRKİYE GI8İ GİÇ KOŞULLARDA ÇOGULCU DEMOK RASIYt YAJAIMAYA ÇALIŞAN U l KELER, IMF'NIN A6IR KOŞJILA RINI TOPLUM KATLARINA BE NIMSETEBILECEK IKTIDAR FOP MULLER! PEŞINDE KOŞARKEN TUM DUNYANIN LANEUEDIGI G'J NEY AFRİKA YONETIMI BIR ÇIR PIDA 1 MILYAR DOLARA YAKIH KREDI SAGLADİ. UNESCO'ya bakış açımız Miışerref HEKİMOGLU Irkçı Güney Afrika son iki yılda IMF'den en fazla kredi sağlayan ülkeler arasında üçüncü sırada yeralıyor Guney Afrika nın ırkçı dorboğazında bırokılmasının doğru olmayacağmı belırtmektedırler Bu cevrelere gore IMF ıcm onemlı olan, kredı ısteyen ulkenın polıtık reıımı değıl ekonomık durumu ve kredıyı gerı odeme gucudur ve bu acıdan Guney Afnka guven lır bır muşterıdır Bu kışılenn hıc degınmedıklerı gercek ıse Guney Afrika nın ekonomık gucünun buyuk olcude Batı'dan sağladığı desteklere bağlı olduğu ve bu destekler tumuyle kesıldığl gun «guvenılır bır musterı» oımaktan çıkacağıdır Baş ka bır deyi"nle Guney Afrika ya sağlanan IMF kredısının sonucu gere<çe olarak gosterılmek ıstenmektedır GUNEY AFRİKA ORNEGI Guney AfrıVa cnegı ABD nın ınsan hakları scvuruculugu polıtıkasının ıkı \uzlulugunu ve IMF nın sevımsız goruntusunu bır kez daha gozler onune sermıştır Portekız ve Turkıye gıbı guc Başbakanı Jonn vorsttr koşullarda cogulcu cıemokrasıyı yaşatmaya colışcn ulkeler ıMF nın agır koşullarını loplum katlar na benımsetebılecek ıktıdar modellerı peşınde koşarken tum uygar dunyonın lânetledığı ırkcı Guney Afrıko yonetımı bır cırpıda bır mılyar do lara yaKin kredıyı saglnmıştır ABD Ingıltere ve Almanyo gıbı onde gelen kapıtalıst guclerın bu cıkorların korunmasında ne denlı etkın bır araç olduğu da yenıden kanıtlanmıştır. MCCILER KOLTUKLARINI KAYBETTIKTIN SONRA YINE BIRARAYA GElDİlfR İTALYA MEKTUBU Fransa ve îngiltere Ortakpazar'ın "Akdeniz politikası,,na karşı çıkıyor • ORTAKPAZAR'A EN ÇOK PARA YATIRAN ÜLKE OLAN FEOERAL ALMANYA. AKDENIZ IARIM PAKETLNIN MALı PORTESINI FAZLA BÜLUYOR Şule AKER Avrupa Ekonomık Topluluğu (AET) u/gulama komısyonunun onerdığı Akdenız tarımını gelıştırme onlemlerı tortışılıyor Onlemler AET de Akdenız tarımını desteklemek amacını gjduyor Ele alınan konular Akdenız urunlerı yetıştıren boipelere sulama tesıslerı yapmaktan, dağınık ve az randımanlı üretıml bırleştırmeye kadar bırcok soruna değıniyor. Ortakpazar ulkelerı kendı ozel cıkarlarım odun vermez bır şekılde savunuyorlor Bu yuzden aereken ortak kararlar alınamıyor Son toplantıda da geneı bır gorus bırlığıne varılarnadı Tam tersıne gorus ayrılıkio'i vurgulondı Fransa ve Ingıltere değısık nedenlerle «Akdeniz tarım paketi»ne karsı cıkmakta bırlestıler. Almanva ve Hollanda ıse «Akdeniz tarım paketi»nın gereğıne Inanmışa benzemıyorlor Italya bır sureden ben AET'nin tarım alanında belırlı onlemler almasını ısııyor. AET'nin tarım polıtıkasından, özellıkle Italya'nın AET olculerınce fakır ve azgelışmış olan Güney bolgesl olumsuz şekılde etkılenıyor AET'de. azgelışmış bolgelerle gelışmış bolgeler arasındakı ekonomık vs sosyal dengesızlık gıttıkce artıyor. italyanlar bu eşıtsızlığı ortadan kaldırmak ıcm AET'ye baskı yapıyorlar İtalya'nın ısrarları sonuc verdı Komısyon Başkanı, AET bokonlor konseyme «Akdeniz tarım paketi»nl ılettl Önerılerden blri de tarım urunlerı pazarının yapısını duzeltmek «Akdeniz tarım paketrtnm kaosamı 22 mılyar T L Bu tutarın 16 mılyar TL'sı Italya'ya verılecek Gerı kalan ıse Fransa'ya ayrılacak 6 mılyar TL Fransa'nın en az gelışmış tarım bolgesl Lınguadoca Rossıglıone'nın kalkınması ıcın kullanılacak. Bu önen ile Italya'yo venlebılecek en fazla fon ayrılmış oluyor. Italyanlara gore AET'nin Italya'ya ayırdığı bıraz daha fazla olabılırdı Italya, sulama tesıslerı tcın 5 mılyar 240 mılyon TL daha alabılır dı Veya domates salcası domates şeftalı kayısı ve erık konservelerl gıbı ışlenmış urunlerı korumo amacıyla daha fazla para alabılırdı Fransız hukumetı ıse sarap konusundo AET'den bır destek gormedığı icın duş kırıklığına uğradı Fransızlar, şarap üretıcılerlnden olusan bır kurulun şarap icın bır toban fıyat saptamasını ıstıyorlardı Bu ısteğe Italyanlar karşı cıktı Italyanlar, şarabın. AET de dığer bazı tarım ürunlerl gıbı serbest pıyasa kuralına gore ıthal ve ıhrac edılmesını savundu Fransızlar sarap tıcaretl ıcm kendı önerılerı red edıldı dıye tum «Akdenız tarım paketUne karşı cıktılar ingıltere'nm «Akdenız tarım pake tı»ne karşı cıkmasının nedenı değışık Ingılızlere gore. «Akdeniz tarım paketl» AET tuketıcısını korumuyor AET tarım uretıcılerının subvansıyonunu arttırmakla. tarım pazarını sınırlamış oluyor Boylelıkle dünyanın dığer ulkelerlnın meyva ve sebze ürünlerının AET pazarına gınslerı engellenıyor AET tuketıcısı de orgut ıcmde uretılen meyve ve sebze urunlerı ıle yetınmek zorunda kalıyor Almanya Ise AET tarımının özel sorunları uzerınde durmuyor Yalnız, AET'ye en cok para vatıran ütVe olorok «Akdeniz tarım paketı»nm malı portesıni fazla buluyor. ABD'de Çin'e askeri teknoloji ihracı konusu tartışıhyor AMERIKALI CIN UZMANI DOAK BARNETT Çın Halk Cumhunyetı Batıdan askerı tekrolO|i ıthalıne yonelırken, ABD'de Carter yonetımının Cın'e teknoloıı ihracı konusunda ızledıgı polıtıka yenıden gozden gecın'mektedır Cm e askeri teknoloıı ihracı konusunda Dışışleri Bakanlıgı CIA ve Pentagon do ıkı oyrı goruş egemendır Yetkılılerın bır bolumu, Cın'e savunma amacına ycnelık askeri teknoloıı ihracı ıle ılgılı kısıtlamalann kaldınlnasını ısterken dıgerlerı bu yonde bır polıtıka değısıklıqının ABD • Sovyet ılısMerıni zedeleyeceğı qoruşunü savunmak tadır Amerıkan Newsweek derglsı muhabırının Cm e teknoloıı ıhracındoki kısıtlamalann azaltılmasmdan yana olan ABD n Cm uzmanı A Doak Bornett ıle yaptığı gorüsmenm ozetınl sunuyoruz" SORU Cm Halk Cumhuriyetl ABD den ne tür sılah ve teknoloıı satın almak ıstıyor? YANIT Cinlıler Avrupa dan askeri malzeme satın olmolarına karşın, blzden bu yonde blr talepte bulunmadılor. Cm, ABO'den slvil ekonomide kullanılabılecek, ancak gerektlğlnde askeri kullanım potansıyeline de sahlp bılgisayarlar satın almak ıstiyor. SORU Cm e bu tur teknoloıi satılmosı. ABD ıle Sovyetler Bırlığı arasındakı ılışkılerı ne yonde etkıler? YANIT Kuşkusuz Sovyetler Blrllğl, ABD Cm llışkilerinın askeri yonde gelışmesınden tedırginlık duyabillr. Ancak şimdi sorun bu değıl. Şimdl önemll olan, askeri nıtelık tasımayan malzeme satıldığı zaman, Sovyetler'in ne tavır takınacağıdır. Kanımca slvil amaclarla kullanılacak sılahlar konusunda Cin'e karşı esnek davranmalıyız. Ancak salt askeri amaçlı malzeme satışı konusunda çok temkinli olmomız gerektiğl göruşündeyım. SORU Cm ıle ılışkılerınizın gelecektekı bır donemınde, bu ülkeye sılah satılmasını olumlu karşılar mıycJtnız'7 YANIT Böyle bır gırişımde bulunmak Sovyetler ile iiıskilerımizl gerglnlestırebılır Zaten Avrupa ulkelerl Cin'ln bu gereksinıminl karşılıyor, buna karşı değılım Smo ftSD Cın'e AvruDa nın sattıgı sıiahları satmaya kalkışsa, Avrupa'nın Sovyetler'den gorduğu tepkının daha faz lasını gorür. SORU Cm Halk Cumhuriyetl ıle boyle bır tıcarı ılışkı ıcıne gırmemız, Japonlar ıle olan bağlarımızı ne dereceye değın etkıleyebılır'' YANIT ABD'nln Cin'e stlah satması, Japonları rahatsız edeblllr, bu konu ABD ile Japonya arasında gorüsulmelidir Önemll olan Tokyo'nun; ABD'nln Cın'e silah satışının, uzun donemde Japonyanın cıkarlarına ters duşeceği izlenimlne kapılmamasıdır. SORU Sıze aöre Cn'e asker! tek noloıı satısı ABD ıcın kârlı bır Iş olonı mı? Yoksa Cm büvük mıktarlardo malze me satın alnnok venne her tıoten bırkac ârnek satın alarak. bu malzemelerl ken iısi üretmevı rrn onaorüyor'' Yanl bu alandakı tıcaret sınırlı mt kalacak'' YANIT Kanımco tlcaret hocml dor kapsamlı olacak Cmlller, oskerl malzeme bakımından dısa boâımlt olmak Istemiyorlar. Gerci Avrupa'don az mlktarda sllah alıyoriar ama bence hedeflerl, bu tek nolo|iyi o'onakları cerçevesinde kendileri uretip, gelıştırmektır. (Dış Haberler Servisi) Gecen oralıkta Parıs'teydım. Bır akşam UNESCO'dakı temsılcımız Veysel Versanlara gıttım Parıs Buyukelcımız Orhan Eralp OECD'dekı temsılcımız Memduh Aytur ıle beraberdık. Yerel secımler yapılmamıştı henuz Orhan Eraip satranç masası başında, atlarını one suruyor, bır yandan da An kara da uyumlu bır hukumet kurulmo sı zorunlugundan sozedıyordu. Memduh Aytur de MC Hukumetınden hıcbir ses alamamanın sıkıntısı ıçındeydi Ev sahiplennın sıkıntısı da başka Versanlar Parıs'e Brezılya'dan glttıler, ama 1978 yılı sona ermeden ameklıye ayrılıyorlar Kentin en seçkin mahallelerınden bırınde guzel bir «v dosemışler Venezuella elçısının kızkar deşi oturmuş yıllarca, belki de bır petrol kıralıçesı Mavı salonlar, pembe salonlar, lımaj banyolarla Paris'e yaraşır gorkemlı bır apartman katı Ama meslek yılları sona eren bır diplomotın bu guzel katta kokteyller yemekler vermek olanagı bıle sınırlı Ustelık o gunlerde tum elcılıklere bır genelge yollan mıs, resml yemeklere son verilmest ıstenmişti Parıs'tekı diplomatlar da konsolosluklardan alıyordu maoşlarını.. O guzel salonları gezerken duşündum UNESCO elcımızin evine dıyecek yok ama bu uluslararası kuruluşa bakışımız nasıl ters 1 Ilk elçıyı 12 Mort donemınde yolladık UNESCOya Prof Nıhat Erım'ın Başbokonlıgında amo Mu nıs Faık Ozonsoy ıcın Parıs bır rehabllı tasvon merkezı oldu yalnız. Fotenoy alanındakı UNESCO bınasına koç gun gıdebıldi Allah bılır Sayın Erım Ozansoy'a ortulu odenekten bır olanak soğlıyarok Paris'e yollasaydı daha gecerliydi kanımızca. Hlc değilse. UNESCO gıbl önemll bır kuruluşta olumsuz bir Izlem yaratmazdık Bir cok ulkenin yararlandığı olanaklardon yıllarca yoksun kalmamız da caba!. Pekl Cağlayangıl ne yaptı? UNESCO'ya meslek yaşamının bir cok yıllarını protokol gorevinde geçiren, dtplomatlıgın bıcimsel yonunde uzmonlosmıs bir elciyı yolladı, ustelik emaklillği gelmiş bir elciyı • UNESCOyo bakıs acımızı saptayan bir olaydır bu 1 .. Şlmdl de Ismall Cem'in gideceğl soyleniyor UNESCO'ya Kac gundur başkent kulıslerınl bu soylentl daigalandırıyor Sayın Ecevıt, bu yeni donemde, yeni bır yontem uyguluyor bıllyorsunuz Bir sorun cozüme ba^lonırken bir de operasyOn gercekleşlyor. HuVumet kurulurken CHP*tfe yftnrtlm değlşti bir gecede Herkes hoyran oldu bu operasyona TRT'de Danıştay karorı uygulonırken de benzer bir otay vaşanıyor, Ismail Cem'e Parls yolculuğunu acan bır kararname hazırlanıyor Olaya şaştranlar var, IçerlryenUr var. Bakın neler dıyorlor: Başka caresl var mı? Kamuoyu nu boylesine dalgalandıron blr ktşiyl Parıs'den başka nereye gonderebıllr Ecevıt? Neden Yozgat'a Vall yollomıyor da UNESCO'va Buyukelcı? Neden Caracas'o değll1... Siz Ecevit'in yerinde olsaydınız ne yapordınız? Danıştay kararlarını uy gulamaktan koçınobillr mi? TRT dışında tum Danıştay karorlarını uygulardı, ya da İsmail Cem I once göreve getirır, sonra alırdı... Gercekleri de sayıyorlar. İsmail Cem blr oyku yarattı TRT'den ayrılınca Siyasal eylemlere girıştl, afişler. r« simler, yazılarla değişik boyutlara yöneldl TRT'ye yenıden donmesi kolay değll. ustelik Feyzloğlu Başbakan Yardımcılığı koltuğunda otururken .. Dlplomatık cevreler olayın blcimlne de takılıyor Sırada bunca kişi dış gorev beklerken, elçilerle ilgill ilk korarnamenin İsmail Cem içln Imzalanma sını yadırgıyorlar. Veysel Versan'ın büyuk blr kararnamenın kapsamına girerek gerl cağrılabıleceğini soyluyorlar. Kimllerl ismail Cem'in pazarlık gü cüne hayran oluyor. kimilerl bu pozarlığın Cem'in kamuoyunda yarattığı Izleniml gölgeleyeceğinl söylüyorlor. Ecevit'ten hıcbir sey istemeseydl öykusunu surdürurdu, diyorlar. Oysa insanlann oykusu bslll blr surede değıl, vasamları sona erinca saptanır değil ml? Holianda'da 1975'te çıkan at kanunu kapsamına aiınmayan yabancı isçiler yarın gösteri yürüyüşü yapacaklar AMSTERDAM, (Cumhuriyet) 1975 yılındo Hollanda da kacok colışon yabancı ışcıler Icın cıkan af sırasında, coğu kez bolgesel DOİISin hatalı tutumu nedenıyle oturma Iznı alamayan yabancı ışcıler ıkl vıldır sürdükleri bu savaşımı şımdı de Hollanda Buvuk Mı»et Meclısi önunde yapacokları gosteri yurüyüşu ıle sonuclandırmoya calışıvorior Oturma ıznl alamomış 1000'' oşkın (600'ü Turk ışcısi olmak üzere yabancı ıscı Lahey'ds Turk Seforet binasının hemen korsısındakl Malıveld alanında toplanacak ve Millet Mscllsl blnasına yürüvecekierdır Soat 115 00'de baslayacok olan vürüvüsten sonro do ovnı oksom soot 19.00 da Amsterdom'dokı Amstel Kılıseslnde blr gösteri toplantısı vapılocaktır 1 şubot 1978 tarıhınde Ise oturmo Iznl alamamış yabancı ışcıierın temsılcılerl ve ovukotları, Hollando Adolet Bakanlıgı Meclıs Komısvonu üyelerı Ile venıden blr toplantı yapacoklardır. Göstenierl Holionda Mılli Esitlık Komltesl. Hollonda Türkıyell Işcıler Bırlığı (HTİB). Hollonda Faslı Işcıler Komıtesı (KMAN) ve Pakıstan Refah Blrlığı (PWA) blrlıkte organıze etmektedırler.