Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
EKONOMI. EKONOMI... EKONOMI... EKONOMI... EKONOMI... EKONOMİ... EKONOMI... EKONOMI... EKONOMI... ÖNEMLİ MADENLERIN KAMULAŞTIRILMASINI ÖNGÖREN BİR YASA TASARISI HAZIRLANDI Bu hafta Bakanlar Kurulunâ sevkedilmesi beklenen tasarı stratejik tüm madenlerin kamulaştırılmasını ongörüyor Fünm ÖZBİLGEN GARANTt BANKASI'NDAKt KOÇ VE SABANCI ORTAK YÖNETİMİ ÇEKİŞMEYE DÖNÜŞTÜ DÖRT BÜYÜK BANKANIN HISSE SENETLER1 TÜM BANKERLER TARAFINDAN ARAN1YOR Kenan MORTAN avantaıını lyl bılmekte ve bu bıllnc Içınde tek kalmanın yoltannı aromaktadır Tek kalmonın en onemlı avantaıı ıse Bankalar Yasasınm unlu 38. maddesıdır Bu madde bankalann en az yuzde 25 sermayesıne sahıp bulundukları kuruluşlara açtıkları kredılerde ust sımrlamasını kaldırmaktadır Boylece bır lıralık sermaye ıle bır banka 25 lıralık mevduatı kabuı edebıldıgı gıbı, bunu kendı şırketlerınden istedıgıne, ıstedıgı kadar verebılme olanagına enşmektedır, Garantı Bankası h sse senetlerının banker kurumlarının gozbeuegı halıne gelmesı ıie kendısı ıle goruştugumuz Saboncı Holdıng genel koord natoru ve Garantı Bankası Yonetım Kurulu uyesı Oğuz Karahan «Bankerler bu bankanın hısse senetlermı almayı işlerı ıcabı ve geregl olarak yapmoktadırlar Bızım bu banka ıle ılgıiı olarak hıçbır gırişımımız yoktur Ayrıca, bankerlere hısse senetlerı toplamaları içın en ufak bir talımat vermış degılız» demıştır Karahan bu arada «Bankanın yakın gelecektekı ışıklarının çok lyı yanacagını» ıfode etmıştır Benzer yollu acıklama Sabancı Holdıng ın yan kuruluşu durumunda olan Akbank Menkul Kıymetier Mudurlugj yetkılılen tarafından yapı'mıştır «Garantl Bankası hısse senetlerlnı neden arıyorsunuz'» şeklındekı sorumuzo «Muşteriler ellerinde olan hısse senetlermı paraya ıhtıyac duyduklarından gerı vermek ıstıyorlar Ustellk, pıyasayı lyı ızleyen muşterı, bunu bulup bunu getırmektedır» demıslerdır DEVLETLEŞTIRMEYE GIDER .. Bu arada Koc Holdıng ın bır ust derecede yetkılısı. aksı savda bulunarak «Sabancı Holdıng Turkıye'deki tum mevduatı toplamak ıstiyor Butun bunların sonu Turkıye'de bankalann devletleştırılmesı ıle sonuçlanır» demıştır. Garantı Bankasının yanısıra Ikıncı bır yoğun cekışme alanı Yapı ve Kredl Bankasıdır Bu bankada cekışme yıne Sabancı Holdıng ıle Inşaatcılar olorak anılan grup arasındo oimaktadır Bankanın son bır yıl ıcmde son derece rahats'z bır yapı getırmesı ve uc kez yonetımin değışmesıns karşın dalgalanma durmamıştır Eskı genel mjdurun «başarısız ve mevduat sıraiamasında bankanın yerini yltırdı1» gerekcesıyle gorevden olınmasından sonra bu goreve Fıkret Aktekın getırılmış, ancak 1000 lıralık bır hısse senedı yın8 5200 6000 lıra arasında satılmaya başlanmıştır. Bu bankaya yakın cevreler yakın gunlerdekl ıktıdar mucadelesının şımdılık «blokloşmış» olduğunu. zıra «serserl hısse senedi» olarak adlandırılon ortada dolaşan hısse senetlerının son derece a7 oldugunu belırtmişlerdır Ancak bankanın uc kücuk bankaya daha ortak olması nedenıyla bu bankalann ıcmde bazı yonetım değışıklıklerınin olacağı Ifade edılmektedır Ocuncu banka Istanbul Bankasıdır Bu banka ana hıssedarı Kemal Has ın olumünden sonro surekl» bır mevduot gerıleımesme gırmış ve bır ara durum Takas Odasından cıkarılmaya kadar vormıştı Bu nedenle banka hısselerının yuzde 75 ının Has grubu elınae oımasına karşın bazı buyuk Holdıngler durumu kollamakta ve bu nedenle yoğun bır hısse senedı arayışı ıcıne gırmektedırler Iş Bankası hısse senetlerl ıse tamamen yüksek kâr getırışınden oturu aranmaktadır Bu bankanın 500 liralık hısse senetlerı bugun 16 bın lıraya kador muşterı bulabılmektedır DOKUZ BANKA .. Soptandığı kadorıyla bugun Turkıye'de faallyet gosteren 21 özel banka Icmde 9 u tek blr olle Holdıng ve grup yonetımıne gırmıştır Bu banka lan icınde ılgı cekıcı olan bunların bır bolgede (Devamı 9 sayfada) tratejlk önemle sahlp tüm madenlerin kamu laştırılmasını öngoren bır yasa tasarısı Enerıl ve Tabıi Koynaklor Bokonlığı tarafın ın hazırlanmıştır Bu hafta icmde Bakanlar Kuru na sevkedilmesi beklenen yasa tasarısının hüımet programında ongörülen ılkeler esas alınak hazırlandığı ve Bakanlar Kurulu'nda gorjşü p kabul edıldıkten sonra en kısa zamanda Mıl t Meclısi Başkanlığı'na sunulacağı bildırılmekdır hükümet programının belırtenmesinden sonEner|l ve Tabıı Kaynaklar Bakanlığı'nda oluşrulan bır komısyon tarafından hızla hazırlanan sarıya göre ozel sektorun elındp bulunan demır ışkomüru lınyat bcr tuzlan, cmko bakır, antlmu i gıbı onemlı madenlere devlet tarafından Isndığı onda el konulabılecektır Tosarı. özel sek re verılen Işletme ruhsat ve Imtlyazlarının gerı ınması ve hak sahıplenne venlecek tazmırtatr Konusunu da bellrlı ılkelere bağlamaktodır. Tasarıyı hazırlayan komısvor ın Bırıncı E< a t hükümetl zamanındo Mıllet Meclisl'ne sevkelen ve Meclıslerde kabul edılıp yasalaştıkton >nra Anayasa Mahkemesı'nce şekıl yonunden tal edılen madenlerin kamulastırılmasına Illşkm Dsayı esas aldığı bellrtllmiştır. Yenl yasanın bır an once cıkarılrnasının özel cle lınyit ve bor tuzları acısından buyuk önem ışıdığına dıkkat çeken bakanlık yetkılıler). iınt rezervlennın devletleştırılmesının termık sant ıllar nedenıyle enerıı sorunu ıle de ılıskılı oldu unu bıldlrmektedırler Uzmanlann belırttiğıne ore yapımı devam eden termık santralların va tını sağlayacak önemlı llnylt vatakları özel sek >r tarafından kapatılmıs durumdnd ' Bovlece srmiK santralların üretlme baslayobllmesl ve a üretımlerını sürdürebılmesl özel Mnylt üretllerıne baqımlı hale getınlm «îır Ho^ırlanan aarının bu sorunu temelden cözeceğt ve özel seksr 6lınde bulunan bu sahalonn hızlo devletleşrılmesme olonak sağlayacogı bellrtılmektedlr. S ÛLMAKYOLHNDA üyük önem taşıdığı ve bu yasanın çıkması Ile or n rVonlmssı ve ı^l»tme= n o emli tahrıbato engel olacağı bıldırılmektedır etkilıler özel sektörün bor tuzlannı ısletırken (nesden almak kolaysa oradan al) metodu Ile colışğını ve bu yöntemın maden yataklarında gocuk aratarak yeraltı servetlerinl tahrıp ettığınl belırtıektedlrler. Madenlerin özel sektör tarafından Işletılmeslıln bır dığer sakıncası ıse özel sektörun ellnde ulundurduğu sohaları Işletmekten kacmrnosı ve eterli Ihracatı önlemesl olarok bellrtllmektedtr 'apılan ıstatıst'klere ve Ener|l Bakanlığı Moden 5aıresının saptamalarına göre llnylt kömüründe amu sektorünün ellnde bulunan 5 adet işletme mtıyazlı sahadan 8 5 mılyon ton üretlm oğlonırken özel sektörun e'ındeKi 30 adet ışıet ie Imt'yazlı sahacJan 2 mılyon ton lınyit üret 'nekteaır Bor tuzunda da aynı durum Izlenmekte ve özel ektorijn elındekl 17 sahadan 310 bın ton ureım yapılırken kamu sektörünun elındekl 3 sarıa lan 651 bın 700 ton üretım yapılmaktadır özellıkle rürk Boraks Maden AŞ'nin elinde bulunan ve rürkiyenın en zengın yatakları olarak tonımıalon Kırka bolgesi bor tuzlarının !se hıc ışletılme Jığı ve tümünun özel sektör tarafından kapatılmıs lurumda tutulduğu belırtılmektedır. ankacılık ve kredı alanlannda yapılacck duzentemelerle kredıler spekulatıf olanlardan sanayı tarım ve hayvancılık gıbı uretken ve planlı kalkınma surecını destekleyıcı alanlara yoneltılırken koylulerın, esnaf ve sanatkârların kredı alma olanakları buyuk olcude artırılaccktır Devietın bankalar ve kredı duzenı yolu ıle yatırımları toplum yaranna yonlendırme ve plan dısıplını saglayabılme olanakları guclendırılecektır > Bu ıfade gectığımız hafta guvenoyu alan Ecevıt hukumetının bcnkacılık kesımı ıle ılgıiı kısımda yer olmaktaydı Aynı gunlerde sermaye pıyasasının bellı başlı bankerlık kurumları Meban Mentaş Akbank Menkul Kıymetler Banker Cent Banker Zekı Banker Kastellı Erban ve Murat aranan hısse senotlerı arasında dort buyuk bankomn adını anıyorlardı Bu bankalar Garantı Bankosı. Yapı Kredı Bankası. Istanbul Bankası ve Iş Bankası idi Bu arayış nedendı9 TEK YONETIME DOĞRU . Aslında arayışın uzun bır gecmışı vardı Buyuk holdınglerın bankalara ılgı duymasından bu yano bankalara egemen olmak eğılımı guc kazanmıştı Amo, aranan hısse senetlerı arasında yer alan Garontl Bankasının durumu bıraz forklıydı Uzun yıllar dağınık hısselı bır banka gorunumunde olan Gorantı Bankosı Saboocı holdıng yatınmlarından bırı olan Lassa proıesıne ıştırak etmıştı Daho sonra Koc Holdıng'ın aynı bankaya ılgı duymasıyla bu baıkanın hısse seoetlerı pıyosaya cıkmış ve nakdı degerı 1000 lıra olan hısse senetlerı 6000 lıraya kadar ışlern gormuştu 19 kasım 1976 da yapılan genel kurul sonrası bankanın yonetım kurulu ıkı buyuk holdıng tarafından paylaştırıldı Ancak. hısse coğunluğunun Koc Holaıngte olmasından oturu Sabancı Holdıng ın yonetımde temsıll tek uye Oguz Karahon ıle sınırlı kaldı. BANKALAR YASASI.. Bundan sonrası Banka Genel Mudürü Rohml Ûnen ın «1977 Turkıye Garantl Bankasının yeniden doğuşunun vorlığının Iklncı kez tescil edlldlgl blr tarlh olarak hafızomıza nakjedll»cektlr» dedlğı bır donem olmuştur. Bpnkanın, fflart oyı iclnde sermaye artırımıno gıdeceğının kesınleşmesl uzerıne ıkı holdıng arasındakı ışbırlığı bıtmış ve hısse senetlerı tekrar el degıştırmeye başlamıştır Her bır holdıng tek kalmanın B YENİ HÜKÜMETİN PARASAL GENİŞLEMEYİ FRENLEMESİ BEKLENİYOR Uluç GÜRKAN E cevıt Hukumetı programının 40 sovfasında tum azgelışmış ulkelerın ortak caöJoş ozlemı ve coğunun da savunduklorı sıyasal ılkelerden birı yer aımaktadır. «Czılen ulusların kurtuluş hareketlerıne Ataturk un onderlığınde önculuk etmış olan Turk Ulusu nerede ve hangl gorüntü altmda varlığını surdururse sürdursun, emperyalızme butun gücuyle karşı cıkacaktır» Turktye de, emperyalızmın katı kurollarının boyunduruğunda blr ulkedir Adı ve kullandıgı araclor ne olursa olsun, emperyolızm gerceği yıllardır Turkıye'nın değışmez bır yazgısı olmuştur. Kimı zaman «Amerıkan ambargosu» kımi zaman tlMF» klml zaman da cusler» olmuştur emperyolızmm Türklye'dekl adı Ve son yıllarda emperyahzm k'irallarını ve isteklerını Törkıye'yo «dıkte» ettırırken, kullandığı en önemlı araç «Kıbrıs Soruru» olmuştur. Kıbrıs'ın arkosına sığınarok emperyalızm Turkıye'yi ekonomik bır cbluka altına almıştır . Ister AET olsun, ıster tek tek Batı Dünyasının ulkelerı olsun ıster ul'islararası bankolardan bın ya da bunların bırlıği olsun. süreklı olarak her ekonomik ve siyasol Istege karşı çıkmışlar ve «Gıdın once Kıbrıs'ı cozün» demeyi alışkanlık haline getırmışlerdır Dolayısıyla dunyanın Tufkıye'yl «Kıbrıs penceree nden» görmesl de bır alışkanlık haline gelmıştlr. Ecevıt'ın hukümete gelır gelmez, doğrudan dogruya Kıbrıs'a el atması salt slyasal cozume gıtmekten ötede bır anlam taşımaktodır Bın psıko'ojık, ötekı ekonomik Herşe/den once Ecevıt'ın en «mahır» bulundugu alanlann basında dış politıka gelmektedır Gprek dıs ilıskılen gerekse hızlı ve kararlı davranışı onu dıs polıtıkoda etVm cozumlere yoneltebılmektedır Baskenttekı dlplomatık cevreler de oynı goruşü payloşmakta we tKıbns cozümünön dış llışkılerde yef nı bır donemın başlangıcı olacağının kesmllğ'» uzerînde durmaktadırlar. Psikolojık etkl ışte buradad.r Hem lcte, hem dışto psıkoİ0|ik etkı İcerde «sorunlara cozüm getırep bır ıktıdar» nıtelığı kozanmak, asoyış ve ekonoml gıbl ağır sorunlorı da çözebıleceğına ılışkın holkta bır «rahat'ık ve guven» sağlamak, dısarda da cdış ekonomik sorunlarda pazarlık gücCnu» arttırmok Madem eloğlu «g>t Kıbrıs'ı coz de öyle gel» dlyor ona «cozüm mu Istıyorsun a', oyleyse» dıyebılmek Doha somut ve Ecevıt'e «gercek Iktıdars nltelığı kozondıracak olon ise, Kıbrıs coıumu^Cn getıreceği ekonomik etkıierdtr Asıl oneınllsı de budur Kıbrıs'ı çozmek, herşeyden once Botı Dünyasının Turklye'ye bakmakta oldugu «Kıbrıs penceresını» kopatacaktır ortık Turkıye'nın bundon sonra dunyada yerini bellrleyecek olan da bu «pencere»nın kapatılmasından geçmektedır. Tur Baykal: "Özel Sektörün elindeki kömür ocaklarından daha /üksek verim için elden gelen yapılacak,, ZONGULDAK, (MEM) Türkıye Birıncı Komür Kongresı nedenıyle Zonguldak'a gelen Ener|i ve Tabıı Kaynaklar Bakanı Denız Baykal, yaptığı konuşmada özel sektör elındekl lınyit ocaklarından daha yüksek üretım sağlanabılmesi ıcır' gereken her türlü tedbirin alınacağını acıklamış enerjl darboöazının önumuzdeki günlerde artmasının kacıri'lmaz hale gelebıleceğınl soylemıştır Bakan Denız Baykal. kongrede yaptığı konuşmada kömür sorununun Türkıye'dekı petrol ve eiektrik sorunundan ayn tutulmayacağını, Turkıye'nln taşkömürü Itha! eden ülke olmaktan cıkanlmasi lcm elbırlığıyle caiışılrroEi screktığmi belırtmlştir. Ener|i ve Tabll Kaynaklar Bakanı Baykal Türklye'dekl lınyit Iştetmelerının mulkıyet yapısına da değinmlş, düşük kalıtell Afşın Elbıstan madenlerl harlc tutulduğunda tüm lınyit madenlerıntn yuzde 70'lnin ozel sektör elmde, yuzde 30'unun Ise devlet mülkıyetınde oldugunu soylemiştlr. Bakan Baykal üretım acısından bakıldığında 1977 üretıminın yuzde 66'smın devlet yuzde 33'ünün Ise özel sektör tarafından gercekleştırlldlğml, 1977 yılı üretlminın 12 mılyon ton olduğunu. 1980 yılı lınyit Ihtlyacının Ise 50 mılyon ton olarak hesaplandığnt belirtprek «Ozel sektör bu oğır Işleylşl «e glttiğı surece ihtıyaç karşılanamayacaktır. Bu nedenle gereken yapılacaktır» demıştır. Ener|l ve Tabil Kaynaklar Bokonı Turkıye Bırıncı Komur Kongresınde vaptığı konuşmada. taşkömürö uretlmındekl dusuşe de değınmıştır Bakan özellıkle düşusün en c V Dprsonelm ıstıh<> dam edıldığı donemlerde son ıkı yıl ıcmde meydana geldığinl acıklomıştır Bu necenle Turk,/enın Amerıko'don toşkomürü get rtere* acıg.n kapatabildığınl anlatmıştır Baykal «Poro Ise pora, örgütlenme Ise örgutlenme, ne aereklrse vap.locakt.r Turklye, 150 yıllık geleneğl olan taşkömurculuğune sanıp cıKmalı, dışarıya dovlz oder durumdon kurtarılmalıdır» demıstır. klye'nın nasıl değerlendlrilmekte olduğu daha netleşecektir Kıbrıs ortusu kaldırılocaktır, arkasından gelenler netlıge kavuşacaktır. Işte, bu netlıgın kokenınde ekonomı yatmaktadır Emperyalizmin gercek yonu burada ortaya cıkmaktadır Emperyalizmin Turkıyedekı oraclorından blrı ortadan kalkmış olacaktır. Halk yığmları lcm önem taşıyacak olan bu acıklıktır. Bu acıklık Turkıye acısından «kurulacak olan yenı bır dunyada yerini alması» yonunden de değer taşıyacak boyutlara ulosobilecektır Belkı, bu kısa donemde degıl amo, uzun doneme uzanon bır kümetle belll Ikelerde anloşmış olduklorından> soz etmekte, bundan sonra <o ılkelerın yenı hukumetie goruşulmesı» uzerînde durmaktadır Daha da onemlısı «konsorsıyomun, IMF nın ve uluslararası bankalann ortak bır plan onermek ıstedıklerını» yazmakto ve bunların goruşulmesı icın de. Ankoronın «cagrısının Deklendıgını> eklemektedır Buradc ılglnc olan ıkı nokta vardır Ilkı, bu tür blr mektubun Kıbrıs polıtıkasının yoğunlaşmosının hemen ardındon yazılmasıdır. Türklye nın ekonomik sorunlarının başında dovlz darlığı gelmekte, bunun dış yardımla glderılme zorunluğu herkes tarafından benımsenmektedlr. Başko cozum yoktur cünkü, Mektup acıkça «Kıbrıs'ı cözuyorsunuz, yardım gelıycr» anlamını taşımaktadır. Ikıncisı ise, tum ekonomik kuruluşlann «ortak plona> baglamıs olmalorıdır yardım konusunu. Kendılerı «ortakı blr strateıı oluşturmuşlardır Şimdi Ankara'nın konuya yaklaşım bıçlmlm ogrenmek ıstemektedırler. Ecevıt'ın bu yondeki yaklasımı henuz acıklık kazanmış dîgıldtr Bu cok temel bır tercıhtir cunkü Ancak, şimdıder soylenebılecek. onumuzdekı gunlerde dış ılışkilerdekı yogunluğun dış ekonomik alana kayma clasılığıdır. lcerdekl ekonomik sıkıntıların buyük bir bölümü dış ekonomik cozümden geçmektedır. Ve Ecevıt herholde dış polıtıkadaki esneklıği ve isbilırllğını bu kez dış ekonomik ılıskılerınde deneyecek ve lc ekonomik sorunlara dışardan CÖzüm getırmeyı yeğ tutacaktır Uluslararası ekonomik güçlerin «ortak plarîi ne gıbı odunler karşılıgmdo hozırlodıgı henuz bellı degıldır. Bu salt Kıbrıs olamaz Yabancı sermaye bundan sonra acaba yenı alanlara mı yonelecektır?. AET Turkiye'nın ortak gumruk torıfesıne gecmesinl blr an önce ml önerecektıı' Amerikan omborgosu kolkınca, üsler yeniden calışmoya mı başlayocaktır'' Tum bunlar henuz acık değildir. Yoksa, başko cözümlere mi gıdilecektır? Emperyalızme «hongl görüntu oltında varlıöjnı surdürurse surdursun butun gücuyle karsı cıkmayı» programında ilke edınmış olon Ecfivit, Kıbrıs cozümüyle dünyamn Turkıye ye artık «Kıbrıs penceresınden» bakmasını engeMemıs olacaktır Bu olumludur. Ancak. ondan sonra gelecek ekonomik cozumler ve bunların etkilerı boyle bır «karsı cıkmanını cok somut odünlerl ıle karşılaştırabllecektır Turkıye'yi Emperyaiızme «ko'şı cıkmcmr» boyutları kendını asıl bu aşamado gosterecektır Turkiye'nin dunya uzerındeki S'ynsal konumu do o osamada bu yondekl tartısmalon yoğunloştıracaktır Dış ekonomik lllskıler bir başlasın, «karşı cıkma>nın nitelıkler) ve bununlo ılglll verılerl o zaman daha açık degerlendırllebılecektır'. nYORUM BİR BAŞKA PENCERE Yalçm DOGAN polıtıkanın temellerlnl buiunobılecektıt oluşturmaya katkıda Ekonomik etkıler, ded<k Daha Ankaro'da goruşmeler başladıktan kıso bır sure sonra uluslarorası ekonomik kuruluşıarın başkente yonelttıklerl gırışimler ılgınç gorunmektedır. Gazelecılık acısından <naber> degerınl toşıyan bu gırisımlerin ılkı gecen hafto içlnde gercekleşrpıstır Turkıye ye Yordım Konsorsıyomu boşkanı Dr Gıel Malıye Bokanlığıro yazdığı blr mektupta kendılennin Türkiye ye «carjnlmalorını bekledıkler'nı» belırtmektedır. Dr. Giel mektubunda «daha oncekl hu enı hukümetın denetım altına aimus1 gereken ekonomik sorunların en onemlılerın den bın de para kredı polıtıkası olmaktadır Buna karşın Hukumet Drogramı naa bu ko nuda bellı bır acıklık bulunmcmaktadır Sorunun uygulama icınde cozume dogru vonlendırılec9ğı Malıye Bakanı Zıya Muezzınoglu nun eskı Bakanlık deneyımı ornek verılerek savunulmcktadır Turkıye de son uc yılda parasal gostergeler oldukca yuksek bır hızla buyumuştur 1977 yılında ıse, eldekı en son verıler 16 aralıK gunlu olmakla ve yılm son ıkı haftası icınde yenı artışlar kcydedıleceğı bılınmekle blrlıkte parasal gostergelerdekı buyume hızı artmıştır Bu gelışım bır yanıyla enflasyonun kacınılmaz sonucu olurken bır yanıyla da enflasyonu daha da koruklemek yonunde etkl yopmaktadır 1977 yılında para arzı blr öncekı yılın îkı kotına yakın artış gostermıştır 16 aralık gunu Itıbarıyle 201 mılyar 496 mılyon lıraya ulaştıqı bıldırılen para arzı 1977 yılı icınde 49 mılyar 991 mılyon lıra cogalmıştır Para arzında 1976 yılı ıcmde 33 mılyar 35 mılyon lıralık bır artış olmuştu ve bu artışın 10 mılyar 191 mılyon lırası yılın son ıkı haftası Icmde meydana gelmıştı. Para arzının 1977 yılında cok daha hızlanarak artması yanında, bu artısta bılfııl tedavul eden paranın etkısmın buyumesı de dıkkat cekıcı olmuştur Parc arzının 1976 yılı artışında bıl'ııl tedavül eden para mıkıarındakı genışlemenın payı ucte bır oranında ıken, bu pay 1977'de yarı yarıya olmuştur Bılfııl tedavül eden paranın para arzı artışında daha etkın bır hale gelmesi emısyon hacmının buyümesıyle de gözlenebılmektedır 1976 yıIında 10 mılyar 529 mılyon lıra genışleyen emısyon, gectığımız yılda 25 mılyar lıra dolayında bır tırmanma gostermiştlr. KREDILER 1977 yılı başından 16 aralık tarlhlne kadar toplam kredılerde 88 mııyar 941 mılyon lıralık bır coğolma saptanmıştır Gecen yıl ise 10 mılyar 832 mılyon lırası yılın son ıkl haftası ıcmde oimok uzere, kredıler toplamında 74 mılyar 176 mılyon lıralık bır genışleme olmuştur Ote yandan kredı toplamındakı 1977 yılı artışının bır oncekı yılı aşmasının yanısıra yapısında da degışım gozlenmıştlr 1976 yılında kredılerdekı artışın yüzde 60 4'ü banka kredtlerındekı gelışımden etkılenırken, 1977 yılındo bu oran yuzde 36 9 a duşmüştur Boylece. 1977 yılında kredı ortışmın itıct gücu Merkez Bankasının kamu kesımının fınonsmanma yonelık doğrudan kredılerındekı ıkıye katlanış olmuştur Bu aroda banka kredılerı icınde 1977 yılı başında tıcorı kredı lerın yuzde 69 8 olan payı da yıl sonuna doğru yuzde 68 4 e ınmıstır BANKA KREDILERf Banko kredılerındekı gelışmin vavaşlamasında, bonko koynaklarının oaraiması on pıanda rol oynamıştır Oncekı yıllarda banka kredılerının artışına katkı yapan Dovıze Cevrılebılır Mevduat Hesapları duraklamıştır Bankaların Merkez Bankası kaynağından yaptıkları kullanımın özellıkle son aylardokı hızlonmosı ıle konsolıde mevduattakı gelışım bu kaynak daralmasını önleyememıştır. (Devamı 9 sayfada) Y