Katalog

CUMHURIYET 21 OCAK 1978 YE Dt SANAT EDEBIYAT CUMALI VE SAMARAKİS TÜRK YUNAN DOSTLUĞUNA EĞÎLDİLER ÇAGRILI OLARAK YVNANtSTAN'A GtDEN NECATİ CUMALI ILE SAMARAKİS ARAS1NDA, «TA NEA* GAZETESlNtN DÜZENLEDtĞİ SÖYLEŞtDE, DÜNYA BARIŞINA YAZARLAR1N KATK1S! TARTIŞ1LD1. Kosta DAPONTE Nacati Cumalı. Yunonıstan Bosın Yoyın Genel Mudurluğu'nun cağrılısı olarak 16 26 aralık 1977 gunlerı arasında Atına'va gıtm.ştı Cumalı. bu gezısl sırasmGa Atma scnat ce.relerıyle tanıştı Bu aroda, Cugunku Turk sanatı dusunce ortnmt mernleketımızm sıyasal yapısı ve Turk halKinın mılletlerorosı ılışkıleroe dostluk ve banşo yonelık duygulan, ısteklen ustune kendısıne yoneltılen sorulara korşıhk verdı Cumolı nın goruşmelerı Yunanıstan basnında genış llgı uyandırdı Bu arada Yunanıstan \n en cok satan «TA NEA» gazetesı yazarlorınoci Rozvonı. Cumalı ıle gunumuzun en cok o*unan Yunon romancısı SAMARAK'S arasında bır buluşma duzenledı Samarakıs in «Çatlok» romoiı dıl'Oiıze cevrılmış ve E Ya/ınlan orasında yay n lanmıştı CUMALI ile SAMARAKİS Cumolı'nn oteldeki cdasında karşıiıklı olarak halklarının barış du/gularım dıle getırdıler Ikı saat suren bu konu^moya «TA NEA» genış bır yer ayırdı Yayınlamndan once Atına TV sı de okuyucularına do/urdu TA NEA: Turk v« Yunan yazarları orasında blr bulusma girlşlminl nasıl karşılıyorsunuz? • SAMARAKİS: Elbette tyı gorüyorum Bı gırlşıml des'eklemelıyız Ancak (Çoy ve Sempnt ) turunden cıkması ıcm bu karşılaşmalonn devlet duzeyınden cıkarılması da gerekır . • CUMALI Mukemmeı . Turkıye Yazarlar Sendıkası'no da bu goruşu ıleteceğım Derhal kabul edıleceğine ınanıyorurn Bu karşılaşna/ı gerçekleştıren Ta Nea gazetesınl de ıctenlıkis kutluyorum. TA NEA: Necotl Cumalı'nın Florlna'da doğduğunu ve oilesinın yıllarca Yunanlstan'da yaşadıklarını bıliyoruz Samarakıs de Turklerl hem ulkelerlnde hem de goçmen olarak yakından gorup tanıdı Once anılarınızdon soze başloyaltm 9 CUMALI. Florına dan cok kucuk yaşta ayrılaım 1922 de Bır yılbosı gunu laı Hölâ hotırlarım Cocuk >aşta olduğum ıcın kafamda sımgeler var, anılor değıl Evımızm onundeki dere ben TI ıcm yenı bır dunyanın başlangıcı ıdı Gocmen otarak vapura bındıgımız Selanık'tekı tromva>lar .. Izmır yaKirlarında kucuk bır kent olon Ur'a da herkes F'orına dan sozedıyordu. Anlatılan Florına yı yenıden kurdum. 1973'te Popadopulcs un meşhur referandumundon oncs Florlna'ya gıttım Anamın anlattıklarından evımızl kımseyo bormadan buldum Ertesı gun de hayatımın en cuyuk heyecanmı duydum Bugun aynı evde oturan kışının b>r notunu buldum Kostas Hacıantoslu odındakı bır tarımcı ıdı Kendısıyle buluEtugjmuzda bana şuniarı soyiedı «Bır dahoki gellsinlzda ev tamir edilmış elacak o zaman burada kalacaksımz. Sız bu «vae doğdunuz, ben de bu evde buyudum Bu ev Ikimiılndlr » • SAMARAKIS. Turkıye ye ılk kez 19 yasında ıken gıtmıştım Sa\.aştan once ıdı Calışrra Bakanlığının gccmemerle ılflılı bır ışını ızlıyordum Korşılaştığım tum basıt insanlarda derınlığtne bır ınsanlık gordum Bır soat ayakkabımı ton'ir etmeye uğroştıktan sonra benden para almok ıstemıyen kunduracı gıbı orneğın . «Sen benım kardeşımsın» dıycek sonunaa benden para almamıştı • CUMAÜ: Yunanıstanda her gelışımde kahve parası odedığımı de hatırlamıyorum. • SAMARAKIS: Izmır'e, Bursa'ya gıttlm G^nclerı yakından tanıyıp sorunlarını dınıedım Basıt Insanların Yunonıstan Icın yalnızca lyılik dolu duygııları var Acık kalplı Insanlar Bızı bırbırımızden ayıran bırşeye rastlayamadım . • CUMALI rio,klanmızdc «doğuştan» bır duşmanlık duygusu yoktur Bu do kanıtlanmıştır (Makedonya 1900) adlı kıtabımda sureklı olarak Florına don eskı Yunanıstan'dan sozediyorum Kıtabım Turkıyede cok ı/ı karşılandı ve tutuldu Dıdo Sotırıu nun «Benden Selâm Soyle Anadoluya» adlı kıtabı da cok duyarlı bır konuya değınmesıne karşın hıcbır tepki gormeden aynı başanya erıştı Bu kıtap hem Turk hom de Yunon halkının ocılorını dıle getıren bır kltap olarak kabul edıldı. • SAMARAKIS Ben de Turk ve Yunan'lılann bu ortok sorunlarına değınmek ıstlyorum 1953 yılındo Birleşmlş Mıllstler Ululsararası Calışma Orgutu Temsılcısi olarak Brezılyoyo glttlğimde. Brezılya hukumetının yolnızca Turk ve Yunonlı gocmenlerı Hltler kamplormo benzıyen blr yere toplodığını gormuştum. Diğer göcmenlere birincı smıf ınsan muamelesı yopılıyordu Dostum Cumalı, yalnızca bızım yurttaşlarımız blr arada tutuluyordu. Almanyodo do Turk ışcılerıni Yunanlı ışcllerle bır arada garlara glderek blr gazete bır haber aradıklarını da flordum • CUMALI: Dostum Samarakıs kadar değılse bıle oenım tecrubelerım de soyledlklerlnl doğruiuyor. Izmırde de duşmanlığın hıcbır zaman soz konusu olmodıgı buyuk bır aile gıbı Idık. Butun kotuluklerın savaşa yukletıldlğinı hotırlarım Hıcbır zamon cBızı Yunanlılor mohvettı» sozunu duymadım. Bunun yerıne «Bızl sovas yıktı> denılıyordu TA NEA: İkl halk arattndakl dostluktan »özadiyoruz 8u olaganustu duygulorın kamuoyunda dusunen blr bolum ln«onlonn malı olduguno Inonıyoruz. Bu dostluk v» kard«#llk duygulannın ne denll ve hangl yollordan tüm halklara maledllebllecsgl da konuşulmalı kanısındayız. Bir de aydınlar, aslında varlığını kabul etme dlğlnız «duşmanlığı» besleyen c«vrel«ri nasıl «tkileyebilsctklerdır?* • CUMALI: Kanımca sorunuz yerlndedlr Ben Turkıye Yazarlar Sondıkasının uyeslyım Donduğümde şu oneriyi yopmayı duşunuyorum Butun Balkan ulkelerı yazarlarının bır kongredo bır araya gelerek «Fıkır adomlarmın Balkon Ittlfakı» dıyebıleceğımız bır orgut kurolım Zamon zaman toplanarak sorunları ınceleyellm ve de nerecien geilrse gelsın kotü propagondayo korşı savaş acalım. • SAMARAKİS: Dostum Cumalı'mn görüşünu sevınc ve ılglyle dınlıyorum. Ancak To Nea gazetesının önensı ikı ulke arasmdakl uçurumun kapatılması omacını guttuğunden şunu da eklemek Istlyorum. Duşunu kurdujumuz bu kongre gercek yazorların gercek fikır emekcılerının kongresı olmolıdır. Onları temsıl etmelıdır Örneğın Yunanıstanda Kultur işlerı Bakanlığı bu ışe karışacak olursa yıne cay partıleri ıcm honımlar secilıp gonderilebilecektir., • CUMALI : Devlet mekanızmasının karışmaması onerısıne katılryorum Gercek temsllcılenn duzeyınde kalmalıdır. Ikı ulke arasntiakı kardeşlık ancak boyle sağianabılecektır... Çünku fıkir olarak şovenlzm, ınsanlık dışı olduflundan korkunç bır şeydlr. Kanımca da bunun İkl nedenı vardır: Ilk başta kendl cıkarları icm kotu bosmın ızledığt sonsasyon gazetecıllğı ile tarıh oğretıml, her yerde tüm tarıh kıtopları hclkı oskerl yengıler sırosındo goklere cıkanr. Hıc klmse şımdıye kadar barış lcinde yaşıyan halkların guzellığını anlatmaya gırışmemıştır. Bunu hıc bır ülkede bulamazsınız. . • SAMARAKİS : Anlamsız bu şovenlzm, bazı «gucler» tarafındai do ıthol edılmektedır Kendı planlarını gecirıp uyguloyabılmek Icın bu şovenızm duygulannın beslenmesı gereğıne ınan maktadırlar... • CUMALİ : Brovo Halklanmız düiyada olup bıtenlerı başımıza gelenlerın şayet bırlık ve beroberlık olsaydı kacınılabileceğml de oğrenmelıdır. Yabancı dedığımız bu gucler ıse bu işten vazgecmemekledırler .Arapoln bolduler, Fılıstınlılerı kovdular. Kore'yı bolduler. Cın Hindinl Viktılar Işte bunları gorüp oğrenmelıyız. • SAMARAKIS Iste bu nedenle halkımızı o^dınlatarak yonetlcılerımızl de uyarmalıyız • CUMALI : Ayrıca da ıkl halk ara • sndokı duşmanlık duygulonnı beslemek yoilısı olmayan Ikı ülkedekl polıtıkacılara da yordımcı olmolıyız Bızde de s zde de bu tur polıtıkacılar mevcuttur Burada da bız bu konuşmaları yap mok olanağını verdığı ıcm Ta Nea gazetesine bır kez daha teşekkür etrek Istıyorum. • SAMARAKIS: Yıtlardır Turklerle Yunanlılar kardeslık ıclnde vaşamışlardır Sozünu ettığımız nedenlerle ıkı halk da aynı savaş mevdanlarında bırbırıne karşı scvasarak olduler Ortak sorun'orı dan ıkı ulkeyız Acobo bız fıkır ışcılerı sıyasol yone'ıcılerı etkılemek ıcın mucadeleye mı başlamah/ız'3 • CUMALI ElbeHe Ilk bosfo bu b zden f<k * emekcılerınden gelrrelıdır Hıc bır sonotcı duşmonl ğı sovunarck un kazcnamamıştır • SAMARKIS: B ' dostluk orneğınl Yuncnn dOKtoriar n bır Turk kızını tedavı etmelerı olayında gorduk. • CUMALI Evet Ga^etelerde okudum B>zdetı gozeteler buru bırıncı soh.felerınde yazdılar Televızyonda do ccsteu'd' Bu olaylar smırloı ve polıtıkolan aşt gından ovrı bır orem taşır noKtadı' Turki'ede bozı otasozlerımız vardı 'Kardeş once kardeşlni bıcoklar sonra da kucaklcr» derler • SAMARAKİS Bızde de «Gec«nln en karanlık anı tan'dır» derler Bu gun tşığını en kısa zamanda getlrmeye calışalım.. DIÜMİZE ÇEVR1LEN «ÇATLAK» ROMANININ YA2A Rl SAMARAKIS İLE NECATİ CUMAÜ... Her şeyl en lyi değerlendlren zaman Zamanın akışı ıcmde şurada burada belıren sonra da yıfıp gıden pırıltılor olduğu glbı, sureklı bır devinımle zamanın gucune karş, ko/up oyakta kalabılen e/lemler de vardır Hele ulkemızde lyı başlanıp da sonu gelmeyei hareketlerın coklugu gozonune alınırsa sureklı tutGrlık gosteren b r tıyatro doha da onem kazanır Tutarlığmı gelışerek surduren tıyatro topluluklarımızdan bırı, hıc kuşkusuz, 1978 yılında onbeşıncı sanat yaşını dolduran Ankara Sanot Tıyatrosu AST dur Ağustos 1963 te, Ankaro'do. Ihlamur sokağtnda. o sırada yenı yapılmış bır bmonın zemın katı kırolanorak olabıldıgı kadar bır tıyatro duruTiuna gelırdı Aynı yılı neylul ayında Beckett ın Godot'yu Beklerken adlı oyununun provaları başladı Ikıbucuk a/ sonra, 19 kasımda ozel blr gosterı duzenlendı U/guloma uzerınde son eleştırıler ve duzeltmeler yapıldıktan sonra Ankara Sonat Tıyatrosu odını alan bu tıyotro acıldı 6 oralık 1963 ikınci oyun. hemen onun ordındon geldi Brendan Behon ın Glzll Ordu su Bırıncıden hemen sonra, ıkıncı buyuk başarı Daha sonra Gogol Adamov'un Ölu Conlar ı, Sortre In M«zarsız öluler'i o dönem içın Ankaro'ya yenl bır hava geiırrmşiı Doğal olarak seyırctnin umudu ve sevncı arttı cunku AST'nun yaşıyabıleceğı onloşıimıstı Ostelık. bu tıyatroyo gelenler değışık bır seyırcı vığınıyle de karşılaşıyorlardı Aşı tuttıaya başıomıştı Tıyatronun kurucusu ve o donemciekı sonat yonetmenı Asaf Çıyıltepe daho baştan koymuştu tavrını «Davlet Tlyatrosunda kostümlar Ipekse bizd* dlvltln olocakttr. Orada oyuncular gunde ortalamo oltı saat calışırlarsa blzde on saat colısacaklardtr» AST Ikl yıl sonra cocuk tlyatrosunu kurdu Bu, tıyatro tarıhımız ıcinda bır odeneksız topluluğun ılk kurduğu cocuk tıyatrosuydu 1966 yılının şubat ayındo, bu tı/atro Brecht ın Arturo Ui'nln Yuks«llf ı nı sahneye c>kardı. Alman faşızmını porodık blr bicimde ele alan bu oyun, Hıtler'ın sohneye çıkışmdan Avusturya'yı ışgalıne kadar oion donemı ıcerıyordu V« bunu Chıcago gansgsterlerının yasamına paralellık kurarak yapıyordj. O sırada, Turkrye'de henuz faşızmden pek soz edılmıyordu, amo AST daha 1966 do 'aşızmın ulkemızdekı ılk belırtılerıni haber verme gorev.nı güclü gorünüyorlardı Bundan sonra Gorkı nm Kucuk Bur|uvalar ını Orhan Kemol'ın 72. Koğuş'unu, cocuk oyunlannı orka arkava sahne\e cıkardı AST 5 yılına Asof'sız gtrdi Kuruluştan sonra ılk dort yıl ıcmde 9 verlı 10 yaboncı oyun oynamış, seyırcı soyısı.iı 44 676 dan 193 931 e cıkartmıştı Bu tıyatro topluluğundo ızlene> en onemh şey, duraklayıp yokolmaması, tani tersıne, kurucusunun ıstedığı gıbı doha ılerıve v» yer.t/e atılımlor yapmosı olmuştur. 1968/9 doneminde, Gogo! un MufeHiş'ı Turgut Özakman'ıp Sarıpınar 1914 u bu tıyatronun cok başanlı ıkı uy AST'm 15. yıh Özdemir yerine gsttrlyordu Bu do gosterlr VI AST y6nettcılerınin algılama ve bllınc düzeyi vordı ve kendi toplumuna, ulkeyl yonetenlere buyuk bır duyarlıkla yaklaşıyordu Bundan sonro AST 'nun tarıhınde'<l en onemlı olay Asaf Çıyıltepe nın bır Anado'u turnesı sırasmda 2 hazıran 1967 de gecırdığı bır trafık kazasında komaya gırmesı ve ne yazık kl kurtulamoyarak 7 hazlron gunö aramızdon ayrılmasıdır Asaf öldu Ama o ve arkadaşlorının başlattığı turne 12 hazırandon ıtibaren yıne de sürdü. A.S.T. sanatcılon üzgün, ama daha da NUTKU gulomosı olarok bugun de onımsadıOm göstenierdır Gecen yıl vıtırdiflımtr değerll sanatcı ve dost Guner Sumer. o dönemde maddi olonoklar acısından cok guc olan bır oyunu. Arrrand Saiocrou'nun Durand Bulvorı'nı sohns/e koydu (1969) Bu yıldan ıtıbaren Cumhurıvet Sovcılığı AST nun oyunları uzerlnde ko/uşturmova boşiamıştı. Ulkede faşızon baskılar ortmıs, bu arada Ankara Sanat Tıyatroau, bu baskının en başto gelen hedeflerınden blri olmuştu özellıkle 12 Mart fırtınası tcınde. ylflıtce doğruyu gostermekten cekinmedı, faşızmo karşı ovunlariıla ılgıyl cekmeyı surdurdu Hltler Re|im\nln Korku v« Sefaleti nın o/nanması tıyatronun kapatılınasıno neden oldıı Burada onemlı olan Ankarn Sarat Tı/otrosu nun 1978* gırdığımız şu \ılda dG ctkınlığını surdurmekte oluşudur Bu katkıda buyuk emegı olan Rutkay Azız'ın ılk kez Evler Evlerdekı başanlı oyunuyle on duzeve cıktıgını gordjk Takım oyunculufiuna boşton berı tıtızl.k gosteren tıyatro, 197V2 donemlndsn ıtıbaren oe yazarla gurup calışması yopma eylemıne gırdi. Grup calışması yapılan ılk yapıt Ismet Küntay ın Tozlu Clzmeler'ı oldu. Kunto/, bundan sonra Evîer Evler ve 402 Kılometre'de de AST sanatcıları ile bırlıkte grup calışması yaptı Kuntay'ın olumunden sonra grup yozarı Bılgesu Erenus oldu. El Kapısı ve Nereye Payidor kolektıf calışrnovla ortaya cıkarıldı Daha sonra coğdaş anlamda bır laboratuvar coIısmasına ömer Polat'la gırıldı Aladaglı Mıho ve 804 l»cl bu calışmalora ornek ildu. Son olarak boyle bır kolektıf calışmanın urunu de Vosıf öngoren'le btrlıkte Qercekleş»irılen Zengln Mutfogıdır. Gorulduöu gıbl, AST yılların zor •ngeltermi asarak bugune d« alnı acık olorak gelmlştır Ege Unlversltesl Guzel Sanatlar Fakültesl Tıyatro Bölumu ıcin yaptığımız bır soruşturmoda genclerın yuzde seksenının en etkln tıyatro olarok A S T ' ı buldukları anlaşılmaktadır. Bu gencler en cok AST oyunlarını gormuşlor ve tutmuslardır Bu durum AST'nun kucümsenmıyecek katkısını kanıtlar AST 'nun bu başorısı bır yönden de onun cağdaş dun/a gorüsü Içlnde calışmolar yaporken baijımsız olorak horeket etmesındedir. Hicblr kurumun buyruğuna alrmeden ozerkllğlnı korumuştur Ankara Sanot Tıyatrosu'nun onbeş'nc» başarı yılını ictenlıkle kutlorız. Gurbette yaşayan bir Türk Ozanı: Lütfü Özkök GEÇEN YIL İSVEÇLl IKt OZAN DOSTVMLA BİRLİKTE YAY1NLADIĞIM1Z <EKMEK VE AŞK» ADLI ANTOLOJIDE, TÜRK SAİRLERİNDEN 100 KADAR ŞtİR YER ALDl. Kemal ÖZER Gurbet, ozanların yazgısına damgasını vuran blr sozcuk. Dunya edebıvatına bakarsak, zaman zaman ya da yaşamının bır bolumunde gurbete duşmuş pek ÇOK ozanla karşnaşırız. Kımı kışıseı. klmi de sıyasal nedenlerle yuroundan uzakta yaşamıştır ya da ycşamaktadır Kımı secmış, kımı secmek zorunda kalm ştır bu yazgıyı. Ama dogurduğu sonuc değışmez Sıla burnunda tuter ozanın. Boşta şıırı olmak uzere, yaşadığı surece her eylemıne sıner yurt ozlemı. Her dovranışını etkıler. Her duygusuna bır burukluk katar. Unutuşua en koyu anındo bıle alttan alto duyurur kendını Gurbetcılığe bızım ozanlarımız da tanıktır. Kuçkusuz akla ılk gelen, yaşarrunın son yıllarını gurbette gecıren Nazım Hıkmet. Seruvenım, buyük ozlemını sctır satır şıınnden ızledığımız Nâıım'ın ardındon ıkı ozanımız daho gelıyor aklaFanrı Erdınc le Lutfu Ozkok. Ikısının de otuz yıla yckiasıvor gurbetcfiığı Ikısını de tan ma olanagı buldum 1976 da Erdınc'ı Sofya'da. ÖzköVü Istanbul do Edındığım ıık ızlenım şu oldu Gurbetı ozverıye. savaşımo dırence donuştürmuşler. Ozverıden bır ornek vereyım Şıır, solt kendı şıırlen değıldır onlar ıcın, butun Turkıye şıırıdır Bu yuzdon. yazmok kodar cevırmek de yazgılarının bır parcası olmuştur 1950'den bsrı Isvec te yaşayan Lutfü Özkok, geçtığımız gunle'de yıne Istanbul'daydı 1977'nın son uc a/ını sureklı yjrdunda gecırdı Daha önce de ara ara gelmıştı ama bu kez gehşının hem necienı boska/dı, hem nıtehğı Bu nedem ve nıtelığı kavayabı!me< ıcın Özkok'un Türkıye'den a/rıiana kaaarkı lunlığm oğrenntek tstedık «Şıır yazmayo Scbahottın Kudret'le lanıştıVr tan sonro boşıodım Bır şı mden do'ayı tanışmak ıstemıst m onjnla 1938 de Sabahattın'le ve Foh.r Onger'le b'r'ıkte Sokak dergısmı cıkardık. Ilk yayınlanan yoz m a/nı derg de o yıl yer a'an bır şıır cevırisıdır Pıerre Reverdy'den Gece Gecıkmesı 1943 • 44'te oğrenım ıc n Vıyana'da bulundum Almon romo"itıi<lennın şıırlennı tanıdım burada Turkıye'yle Almanya aros Pda belıren savos durumu yuzunden donTie'< zorundo kaldım 1945'te Istonbul Unıversıtesı Frcnsız fıloloıısıne gırdım Coğu fakulteden orkodaşım olon Oktay Akbal, Saiâh Blrsel, Nahıt U'\ı Sslaha't n Hılov Soıt Foık, Sabohattın Kudret'le bır cevre oluşturmuştuk Askeriıkten sonra 1949 da Parıs'e gıttım Sorbonne'da Fransız uygarlığı derslerıni ızledım Konm AnneMane I'P orda tan.stık Brb r "r\<i% 1950 de bu oşk yuzunden Isvec e goc ettım » Punçinella Allak bullaktı zamanlar kavramı Klm sağıyordu terorün kan sutunu Kızoğullarımdan duşmana Bir kadındandı cığlık ortığı yalvorı Tırtılhyordu kılt««t«r« Tavan oyaklarıno asılı Oyuktu gözlerl olamlyordu Guluşünu arıyordu elyordomı Kan safra golcuğunde Lütfi özkök'ün fotoğraf larmdan biri: «Güneslenen Isveçliler.» Stockhoim"d» onbeş yı[ bır yapı kooperotlfınde calışmış Ozkok. 1965'te Isveç hukumetıne boşvurup sanatcılara venlen karşılıksız burslordan bırını almış. Tumuyle fotoğraf ve edebıyat çotışmalarına ayırmış vaktını. Çektığı fotoğraflar yıllardır başta Iskandınav basını olmak uzere dunyanın unlu gazetelerınde (New York Tımes, L'Express, Dıe Zeıt, Der Spıegei, The Observer vol yayınlanıyor 1973 te Isvec Yazarlar Bırlıgı yaşam boyu aylık boglamış oyrıco. Fotoğrof yanmda sınema calışmaları da yapmış. Isvec Televızyonu ıçın 4 sanat belgeselı cekmış Kurşunlu Koy ı!e vucut dovmelerı uzenne ıkı fılm, yonısıra F. Garcıa Lorca ve Rene Char. Dunyonın bırcoK unlu sanatcısıyla tanışmıs bu orado llgınc anılorı vor Anıları arasında Vuşkusuz en onemlısı Nâzım'la ılgılı olanlcr «Nâzım'ı uc kez gördüm. 1958'de Stockholm'e, Dunya Barış Kongresı'ne geldı. Ilk orda cektım fotoğraflarını. Bır lokantoaa blriıkto yemek yedık, şiır ustune konuştuk 1959'da yıne geldı. Yeni fotoğraflarını cekttm. Son olarak 1962'de. Floranso' da Dunya Yazarlor Kongresınde görüştjk. Moskova'ya cağırdı benı Istedığın sanatcılorın fotoğraflarını cekmenı sağlarım, dedı. Ne yazık kı olum gırdı araya..» Başarılı fotoğraf ve slnemo calışma'arına karşın, Ozkök'un asıl uğraşı şıır. Ikı dılde de yazabıiıyor Isvecce yazdığı şıırier! Utanfor (Dışto kalan) adıyla yayınlamış 1971'de Türkce şnrlerinın tumünu top'amış, «icımızdekı Sıla» adıyla önümuzdekı aylarda Turkıye'de yayınlayacok Yalnızlıgını aşrnok. başkalarıylo ıhşkı kurmak lcm şılr vazdığmı söyleyen Ozkök, yaimaya olduğu kadar cevırmeye de adamış kendını «Gecen yıl, Isveclı ıkı ozan dostum, Lasse Soderberg ve Artur Lundkvıst, bır de karım AnneMarıe ıle bırlıkte, «Ekmek ve Aşk» adında bır antolO|l yayınladık Nâzım Doğlorca Orhan Vel'. Oktay Rıfat ve MeJ;h Cevdetten 100 kadar tıır yer alıyordu bunda Aynca Ikı dergıde Bulent Ecevıt'ın, Isvec Akodemısı dergıstnde Oktay Rtfat' la Dağlarca'nın şıırlen yayınlandı. Antoloıı co< tutuldu, taşrada bıle konuşuldu Ufkumuzu genışleten yenı bır şıırle karşılaşıyoruz dıyen yazılar cıktı llgınc bır rastiantı, 17 ocak gunu Isvec Radyosunun şıır saatınae antoloııden secılmış Okto/ Rıfat'ın Aksam Konuşması şun okundu Onumuzdekı ılkyaz karımla Dağlarca'dan cevırdığımız 100 e yakın şıır kıtap olarak cıkıyor Isvec Enstıtusuyle Yazarlar Merkezı bu kıtap doloyısıyla Dağlarca yı Isvec'e coğıracaklar. Isvecceden Turkceye cevırılere geiınce, bılıyorsunuz 1973 te bır Isvec Şıırı Antoloıısı yayınlamıştım. Şımdl Goron Sonnevı'den bır kitap yaptım, Bıtmemış Şıırier adıyla bu yıl C'kacak. Bır de Artur Lundkvıst' ın «Pablo Neruda Elepsı» adlı destonını hazırlıyorum » Bugunkü Isvec şıırının nıtelığl, ülkede şnre gosterılen ılgı konusunda şunları soyiedı Ozkok «Isvec şıırı genel olarak icedonuktu lclerınde avd.nlıkcılar, sosyalıstler varoı ama genel olaraK bır doğa mıstısızmı egemendı Vıetnam savaşından sonra oze'hkle genclerde sıyasal bır bılınç ortaya cıktı Amer.kan somurusune karşı, cokuluslu şırketlere karşı, mutlu ozınlığın boskısına karşı sıyasal şıırier yazılmoya başlondı llerı bır tuketım top JTIU b're,ı olara^ ozan'arda ucuncu dunya uıkelprıne karş utanc belırdı Öyle Ki ulusaj gelırın % 3'unun dağıtılmasını isteyenıer goruidu. On yıl kodar suren bu donemden sonra şu gunlerde sıyasal şııre karşı yenıden tepkı başladı > B J urada Isvec'te Turk dılıne ve edebıyatına llgının arttığını, Uppsala Unıversıtesındekı Turkolu(iden başka, Stockholm Unuersıtesmde' Tur<ce,le ı'g lı gece kursları bulundugunu, IKI yıl surelı bu kurslarda Isveclılerm Turkce oğrendıklennı, Turkoloıı Docentı Lors Johansson'un Turk edebıyatının tanıtılnasmda onemlı katkıları olduflunu belırttl Özkok. B«nl de geçlrdller Ifkenee oyunlarmdan Punçinello Arabodan Indlrildlm gozlerlm cozuldu Kaydı basamakları korleme/tabanlarm kantorba Dlrekler yurüdü yırttı sana doğru karanlığı Blr ampul yaladı cıplakltğım ciğsan O tikslnc zoria soyulması Insanın Yaktı yaladı çlğsan cıploklığını Dolanı bellne blr kayıs yapışkan Carpm kıvran sesin yutuk Sonra mı / o motor / tıknefes O siren tiz canavar Sahra radyosu leneratörunün Elektrotlannda memelerin İkl pence tırmıklar uyluklarını Uiumalan ağıtsı Gecey* gömuk cakat Gozlerlndl yalnız Tutuksuz kln kusan Bucurgatlarım catırdotır kemlklerln! Kas korardığı dem Cnn şorlar beden azabını hlce kor Tukenmez tende can kâretmez teror Öyle güzeldın kl simdl Punçinella Bu konlı aynada clrklnler guzeü Derlm ki ben derlm kl Punçinella Blr dunyadışı yoratık Insan modatyasının tersl Bombalorla sarmoş dunyalardan sürgün Bir terördü yeşll kan Gomolı • cunta iktidar Cadt kazanlartnda kaynar özgürlük Ercümend BEHZAD