Katalog

Dö R T CUMHURlYET 21 OCAK 1978 O t)ÛtfG?UMANLATT!Ğİ AtlKLI hı TURHAiy SELÇüK 3iR DAKiMcık YOLCULUK YolcjluK etmrk ne guzel *e/dr Otoousun koltüguna yas an:p, yo.un ıkı yakasmdakı ev.erın tarlaioıın oKip gıtmcsını seyretmek Saban guneş degcrken guneş'e bıritkte uyu'an dogonın sesle rms kulan vermeK, na gjzeldır Ya yo cu'uklarda kuruıan dost'uklar yenı arkodaşlık ar l!k rasıl i 7 baş'or r Sv~e Nereye g dıyorsun'> AHın nc Koc yaşcndas n? Sonro akıp gıden >,ol bırl Hte seyredıiır TariOıarao ogır agır ılerleyen bır ınek yoı kıyısında ara":a bsMeyenıc Her şc/ \enı he* sey heyecon v c ı c dır Yo'culukta her şey guzeldır arra sızl bekle yen varsa babonız nıneırz arkadasınız o zoman >ş degısır O kGvuşmcya yakırı onlor bır lurlu gecmek b.imez Yol uzor inat eder otobus b'r turlu scn durak gelmet; is'cmez Oysa durakta do sızınle ortaı' duygulnrı paylasoniar saatlerlne ba 7 kıp bck>p «Bu otobus de rtereds ko'dı » dıyenler vodır Amc yolu yok o'ob ıs ne yapsa ne etse sonundo varGcoktır dıi'ağa Onun do Işı bu B'lmıyorum slz yolcu'uk ederken bu duyguları yaşar mısınız? Ben yoşarım AVRUPA ve KOMÜNİZMİ Bır vapur yolculuğundo Nopo Iı de geçırdıgım yedı sekız saatı saymazsak Italya ya ılk gelı şım D.l sorunu korktugum ka dar gucleştırdı ha.atı Dogrudan dogruya tan stığ m kımse \ok tu Roma da Daha once uğradı gım yerlerden aldığım adres ve telefon numaraları vardı Tele fcnda konuşmak bır tiert En başta, ıeton bu'mak sorunu ın sanın ıflahını kesıyor Boylece ılk gunlerde her ış ters gıttı Hıç bır aradıgımızı bulaTiayınca pa halıca bır otele yerleştık Hcllo sonu gelmıştık Hofta sonu Avrupa ulkelerınde dehşet bır şey, neredeyse bır kutsallığı var Kımse rahatsız edılmek istemıyor ve ızını ustaca kaybettırıyor 3o/lece ık g t n kımseyı bulama dık ama bu sayede kentı de lyı ce gezdık Roma guzel mı guzel Pans de genış perspektıfler gu zeldır daracık sokoklı eskı Roma da goruş alanınız hemen her zaman sınırlı Ama o sınırlı alan da her zaman guzel pıtoresk Sankı sokaklarda yurudukçe, gu zellığı ce\reiızde taşıyorsunuz hep yuz metrel k bır mekandası nız ama o yuz metre hep guzel Yanan bır guzellık Ro^a ntnkl cdım başında rasladıgınız onıt lar bıle gundelık ha>atın uzagın da ve soauk degıl gundelık ha yatın ıçınde Italya da dıl sorunu gunubırlık yaşamayı gezmeyı etkılemıyor Fransızca veya In a lızce yoluyln kuramasanız bı le ıletışımı, elle kolla ısıılzl halledıyorsuiuz Ama a/dınlar sozkonusu olunco cıddı bır dert BIR GOSTERI Cuma okşamı gelmıştık Cunartesl sabahı otelden çıkorken baktık kı uç dot yuz kadar. kı lıklorından oğrencı oldukları an laşılan bır grup onumuzdekı caddedei btrtakım sloganlar ba gırarak yuruyordu Nedenını an lamadık tabıı Ama do'asırken duvarlarda yıgınla afış g c d u k Italycncayı okumak, konuşulanı anlamaktan cioha kolay Bır gun once Walter Rossi adında bır oğrencının, faşıstler tarafından vurulduğunu bu afışlerden ogrendık Ayrıca ıscı sınıfının b j dayı bır saotlık bır genel grevla protesto edecegı yazılıydı Italyan Komunıst Partısı ('KP) dene tımındekı ışcılerın olen ogrencı ıcın «Goşıst», «Maoist» fllan demeden boyle bır dayanışma protestosunda bulunması lyi bır şe/ ve aynı zarıanda doğru bır şey Ashnda Partı olsun ıscı kıt lesı olsun oğrencı kokenll dev nmcılenn eylemlenne en ufak yakmlık duymj/or Öyle de olsa bır kere fas zmı yaşamış bır ülke olarak bovle po'ıtık cınayetler gıbı somjt durumlarda bütun bır cephe olarak fasıstle re karşı cıkmanın ne kajar zorunlu oldugunu b \ 3rlar SIYASAL DINAMİZM O sabahkı gosterı polıtık otmosfer yogunlugunun tek goster gesı degıldı Italya nın polıtık bır dınamızm ıcınde oldugu her an bellı On beş dakıkcda b r sıren sesı ışıtıyorsunuz «canavar duduğu» dedıklen işte bu Italya dakı sırenler olrralı Adım başında ya da «carabınierı» bırlıklerı Sıren sesler nı bunlar cıkarıyor, aldıklorı telsız ' aberıre gore bır yerden bır \erp ai(j°rken Ünıformaları pek suslu oldugu ıcın, daha cok mL.zıkhol poltsıne benzıyor bunlcr Yakın dan baktığınızda, coğu temız yuzlu, genc genç çocjklar Onun ıcın bana cok urkutucu gorunmedı Italyan polısı BIR ŞOLEN Genet grev oldu bız oradayken oma kendı turıstık ortamımızda ekfsını pek fazla duymad k Ressı nın cenazes i ı n kalktıgını ıs9 uzaktan du duK butun kentte trafık tıkanaıgı ıcm Cenazeden bır gun once aksam vaktı Tevere (Tıber) kıyisinda yarurken karşı kaldırımda ceşmelı fı'an bır anıt gorduk Mesaleier \akılmış, flamalar, pankartlar asılnıştı Kurulmuş hoparlorierden oldukca hacımh bır muzık sesı gelıyordu Flamalar arasınoa orak cekıclı Komjnıst Partısı flamalarmı da go runce aaamakıtlı rrerakland k Yakloştığımızca dokuz on \aşInrınrln I ]7İı er*eklı cocu^'or SOr MURAT BELGE .hıl OZGENTÜRK. Italya'nın siyasal bir dinamizm içinde olduğu her an bellı o!uyordu. Onbes dakikada bir siren sesi isitiyorsunuz. Adım başında polis ya da «carabinıer»ler görulüyor. ZIKÇI Olmaz arkadas ben ebe fllan olmom 1 Sıze ne artık ben.m canım bu oyundan eynamak Istemiyor< Vuramadın işte 1 Sen benden daha mı lyl bıleceksin? Benım topum bu Can.mın ısledıgını oynatınm O kadar! Şu yukarda<ı sozlerı duşunun baKalım Kac oyunda buna benzer sozler ettın z"> Bır yıg n oegıl mı Dogruya doğru, boyle cyun bozân'3'a aı zıkçı derır bıiıyoruTi Arada Sıroda boyle m>lıkcılık ettığınız oiuyor degıl rrı? B lerek ya da bılmeyerek Ne kötu bır do/ramş Neden oyun o/norız orkadaşlaria hosça vaktt gecırmek calısmaktan yoru an kafamızı dınlendırmek ıcm Oyun bızı orkadas'anmıza yakloş»ırır onlarla bırlıkte olmanın todıno vorınz Pekı neden guzel guzel oynamak varken, mızıkCilık? Belkı de çok bencıl olduğumuzdan hep bana dedığımızden. boşkalarma h.c hak tammadığiTiızdan Gelın yenıden duçunelım mız kcılık usîure . Roma'ya geldiğim gün, İtalyan Komünist Partisi denetimindeki işçilerin, öldürülen ve 44Goşist,, olarak nitelenen bir öğrenci için I saatlik genel grev yapacakları açıklandı satmak Icın Turkuz ya lcımıze kasvet sınm s bu topıcnttyı olen oğrencı ıcın bır cnma top antısı sanmıştık «Cenaze ıçm mı'» dı ye sorunca cacuklar şaşırdı tYoo,» dedıler. «Parti dallarından birlnın şolenl» Sonra herkesın gelıp oturaoı ecegıiı katılabıleceğmı anlattılar Bır yanda kızıl bayraklı bır kursj hazırlonmış mıkrolon fılan konmuştu Bu t p top'antının nasıl yapıldığm merak ettığım balde anlayamayacağ n ıcm sıkıl maktan korktum bır baska yere gıttık yemek yemeye Oysa bu korkum da yersızmış, cunku o mıkrofon polıtık konuşmalar, nu tuklar ıcın degıl şarkı so/lemek lcmmış Yemegı erken bır vakıtte bıtınnce merakımızı yenemeyıp donduk gene şolen yerıne Gazete ortulu masalarıyla bufeden oldukca ucuz fı/ata verdık e rı yıyeceK ve şaraplarıyia yetennce mLtevazı b<r şolendı B z ae bır karafakı sarap a'ıp bır Tia saya ılıştık Mıkrofonda bır kadın devıimcı şarkılar scyluyorau «Avantı Poppoio» ıle bıtırdı programını, bunu da ılk KitaUan sonra kendı soylemedı dınleyıcılerın korosuna bıraktı Şorkılardan sonra sınema gosterısı başladı İKincı Dunya Savaşmda Italya dakı dırenısı onlatan bır fılm VE BIR HİPPI Bıraz dogulu cekingenliğınden bıraz da dıl engeli korkusundan kımseyle konuşmoyıp seyrettık olan bıtenı llginc bır sohne masaların arasındo gezınen bır hıpıydı Belli kı hıpi. toplantıyı cok buquva bulmuştu Asıl yoksul kendısıydı Çunku mosa masa do'oşıp ekmek dıle nıyordu Belırgın bır provokatıf halı vardı ama kımse aldırış etmed! Düşundüm, bızde bır devnmcı grup boyle bır toplantı yap sa da bır hıpı alay ederceslne gırse araya herhalde cok nazıkce olmazdı uğurlanma torenı Kıtaplordan okuduğumuz ıcm bılınz Avrupa'da komunıstlertn boyle toplantılan olduğunu rahathklarını fılan Gene de ırısan kendı gozüyle görunce şaşıyor ve ıster ıstemez Türkıyeyı duşunuyor tlktn demokrası farkını şuphesız Batılı olduk oluyoruz deyıp deyıp sonra da Batı dömokrasısının bu en belırleyıcı \anını yadsıyoruz Bu artık o ka no an do epey gorkpnll Fransa e Italya da Yanı oralardokı oaşVa bınalara ve,a partı merlezıeıne kıyasla gorkemll değıl tabıı bızde olabneceğe kı^jsla o^le Butun ıc pol tıka bı'gılerım toplanıp degsrlendırıldığı dıs ıl çkıler n behrlendığı bakan lık g>bı vız r vız r calışılan yerler Gır şıe danışma buroları odacıya benzer adamlar hepsı var Mektubu bu adamlaro ver d K B raz sonra gec b r partı n I t a i ı ge dı Bucı Clucksmom dan oldığım ad'orı sayorak bırınden bırıyle goruşmek ısted ğımı ayrıca mcın goruşrrek ıstedığımı anlattım Bu goruşmenın sağlonması bır hayll ULC o'du oTia oldu Gucluğuiıun nedenı sonınm herkesm ışırn başından aşkın olmosıydı cmo boyıe uzak da b lınen bır jlkeden ge'mış bır kışı bıle olc a qo'L<;me^ ıs'eyen hcrkess bu olanogı soglamoya c i ' ş t ı k ' a rı bellıydı Sonunda partının dış ı şkıler daıresı başkanı Gruppı ıle portı bınasındakı odasında tuluştuk Onun ışı benım da nahut dıl sorunu yuzunden saatı yanlış anloyınca gelmem sonut u ancak kır* beş dakıka kadar konuşabıldık Bu kosullarda cadece bazı genel şeyler sorabıldım TARIHSEL UZLAŞMA KONUSU Tarıhsel uzlaşmo kon ısu Hı rıstıyan Demokrat Partlnın yapı sı konusuna yol actı Gruppl ds Italya ıle Franso aras ndakı top'umsal yapı farklarının değırık strateiıler gerektıreceğı goruşundeydı Italya dakı genış Ka tolık kıtlenın onemını vurguladı. Bunların Kotohkl.ğının sadece bır ırran sorunu olmadığını Kotolıklıgın geleneâıyle ılgılı ol dugunu soyleoı Katolıklığın top lumsal polıtık ve kulturel orgutlerı de \ardı yalnızca bir dın olarak ele ahnamazdı Hıristıyan Pemokrat Partı (HOP) de antı faşıst ve demOKratık oır kıtle partısı olarak dogmuştu Yoksul tabakolarla hafıfsenemeyecek bağları vardı Partı 1920 lere kadar populer ozellığını surdurmuş tu Faşızrrın yukselmesı sırasında bır kısmı bura\a ıtıldı veya 3irdı Ama fcsıztnı benımsemfl yenler dırenış sırasmda tekii mucadeleya de katıldılor Gercekten bu donemde bırcok Katolık papazın b'le halk cepheslnde ye' aldıgı bılınır IKI RUHLU PARTI Gruppıye gore savas sonrasında Italya kapıtalızmının yenıden kuruluşunda burıuvazi HDP vt bır orac olarak kullanmıştı Bu tia partıde bır ce'ışkı yaratmış crtaya ıkı ruhlu bır partı cıkmıştı Eır yanıyla ılımlı ve tutucu bır yanıvla halkcı ve ılerıcı Grup p ş mdı ı donemde ıkıncı ruhun belır'e cı oiduğunu so/luyor ve eklıyordu «Arra kıtle hareketı onu ıttlğı zaman » Italya da sa lon bırlıgı zoruilu ama yeterli oegı dı (Gruppı ve lı<P nın bu cegercendırmesının nedenı, bu u «ede Sosyalıst Partının bır I aylı gucsuz olması) Dolayısıyla Katolık Demokrat kıtlölerle bırlık zorunlu/du Bu iKPyı baş ka Komunıst Partılerınden ayıran bır ozeliıktı Carter pol t kası ve genel ola rak dış polıtıka konusunda G'uppı n n cevabına daha once degmmıstım (Kıssınger ın sınıkI gu A r e r k o n m Italya dokı ıkı Buyukelc smın Ford ve Carter zananmdakı farklılıklarını onlcttı Gruppı Yenısı co< daha uy gar davranı,ormuş Gene de, ge rek Komunızmı gerekse ıKP rın polıtıkasım Amsr ka nın anlama dıgını, cok sematık gorduğunu soyleriı Sorun 1yı v& r a kotu an lamc< sorLnu degıl bence ama bu gıbı şeylen fazla kurcaloyamadım «YUrı/'UŞAMA» VE IKP IKP nm bu,uk gucler arasındakı anlaşmaiara o lem verdığım so^edı Dstant tyumuşama) gordugum kadar, hem Komünist Part le n ı c n oe onlorın solun dakı bazı partt %eya grup'ann <=avuiduğu bır şe/ Ancak, ulus lararası ılışkılerm ıkı buyuK dev let a asırdck, anlaşmolarla sınır lopd Miamavacoğını IKP nln C n ve otekı Ucncu Dunya ul k^'ennın e ' k ı i e m artırmas'ndan yona olduğunu da belırttı Kctı Sovyetcı cızgı ızlemeyen butun (Dpvamı 9 Savfadal ENRİCO BERLINGUER italyan Komünist Partisi lld°rl Hırıstlyan Demokrat Partiyle tarıhsel uzlaşmanın dahc ne kadar surebıleceğlnl duşunuyor? bir kitabımız /ar Sevg.lı cocuklar gercekten saler cok şanslısmız Neden mi? Baksanıza kıtapcı vıtrınl°nne artık sızler ıçın ozel bır bolum ayınyorlar Kttapçı dukkanına gırdığınızde hıç zorluk çekmeden sızler ıc n ayrılmıs koseden en guzel kıtapları bulup OkuvabılırSınız Az şey mı b u 7 Bakın elımde<ı kıtap benı çok sevındırdi Unlu gulmece yazanmız Azız Nesın sızler ıcın hıkâyelerını bır Kitapta toplanış Kıtabın odı OKUZ BAŞKAN Koyun Çocugu Yayınları arasnda C'kmıŞ Fıyatı da 750 kuruş Horçlıg'ınızın bır kısmını bırıktırıp alabılırsınız Ne'er yok OKUZ BAŞKAN kıtabında Hıc okuzden başkan Olur mu demeyın nasıl olduğı nu sıze Azız Nesın usta bır guzel anlatmış Ya o asık yuzlu adaTim cocunlar gıbı kumdan kalelerle oynamaya başlamasına ne demelı? Soira bı r hıkaye da ha var K c d ı m Öldjen Padısa^i Bu o/le bır padışah kı kılıkton kı ığa g rıyor Oyle kı, dun,anm zolmı bır yonetıc /ken haU kchranc 1 o mayı başarıyor Nasıl olur demeyın alın kıtabı okuyun goreceks'nız dar acık bır gerılık kl üstünde fazla durmaya gerek yok Solen de duşundugum şeylerden bırı de Avrupa ulkelerınde komünızmın bır yaşama bıcımı halıne gel mesıydl Ve bır gelenek halıne gelmesı Boyle bır toplantıda dede ıle buyuk anne bır koşede otururken, torunları da rozet satabılıyor Bır yaşoma bıcımı olobıldığı ıcmdır kı. bu yaşta cocukların ozunde polıtık bır toplantıda bulunmasmı da ınsan hıc yadırgamıyor Italya da goruşmeyl tasarladığım bırkac grup ınsan vardı Tabıı oncelıkle Komunıst Partılılerden soraccktım Avrupa komunızmını ve buna ılışkın konuları. Bjnlann dışmda PDUP (Komunızm ıcm Proletaryanın Bırlıği Partısı) ıle de goruşmek ıstıyordum Secmlerde kayda deger bır basarı elde edemeyen bu par tının kurucuları oncelerı IKPrın sol muholefet kancdını oluşturur ken aynlmış once II Manlfesto odındakı yayın organını cıkarm ş sonra da bu partıyl kurmuşlardı IKP nın solunda oldukları ıcın, IKP tarzı bır Avrupakomunıznı uzerıne soyleyecekle N£CE z BiLDIRMEC İşte bırkac buimaca, b lım bakai m 1 Bır solkım uzumum var yansı ok yarısı kora 2 Dam ustunde pat pat erier 3 Uc a/ yatar ıkı ay kalkar fenen yakar, se/me baı<ar rl bence önemllyd! Son olorak bır de partıler dışı Marksıst aydınları arayacaktım Sol gençlık orgutlerıne başvurmaya nıyetlenmedım cunku «Kızıl Tugoy» fılan gıbı adlarla kendılerını donatmış olon bu kışılerle goruşnek ımkânsız oturdu, arada bır tanıdık olmayınca lllegal orgut olduklarına gore, nasıl olso. bulamazdım onları GRAMSCI ENSTITUSU Pazartesı sabahı normal ha /at başlayınca ılkın Gramscı Fnstıtusune gıttık Partı denetlm noe bır kıtaplık ve otlımsel araştırmc yerı burası lyı b r sans eserı Ingılızce yazılarından tanıdığım ve Turkceye cevım ek ıstedığım Valentıno Gerratana yı oroda bulabıldım Gerratana profesormuş ve IKP uyesıymış Cogu Av r upalı aydın giDi Ingılızce yı okuyabılıyor, ışıtıncn aı j yabılıyor ama konusamıyor Bu \uzaen bızım mulakat cok pctlok gıtmedı zaten Gerratana da polıtık konularda konuşrr aya pek nıyetlı gorunmüyordu Ama ondan partıye goturmek 'izere b r tavsıye mektubu aldım Komunıst Partılerın merkez bı DiSi BOND GuRVIN'IN 3N0LU y£RlMD£>lM |6aooq *ejv E jnıuBoA Z •znpunS eoaQ t .sizin .« KeşenıZ KASTAMONU'YU SEVECEKSiNiZ DOGANYURT İLKOKULU 4 SINIF IN8BOLU Ben Ka.torronu ılının Inebolu ılcesıne bağlı olan J o a ^ i . u r t lo oîuruyo r uiT Ve benım buca ğırnaan ^ı^ıere sesıenıyorum Benım bucağım te 09lık bır /e oır Denızı okcrfu.u vardf Yozın de nızde yuzenz ama i oyiuier degıl bucakta oturan !ir Denızıriıizae turlu balıkiar \,ardır Balık tutar pek COK kışı B^ca&mızda şoşe yol vard r EleK nk yoktur ATIO benım bucogi"! /eşı'l k guze! <okuiu b.r yerd r Sız de ge' n R r go'senız beTim bucagmı Hem ben s zı hOTi sız benı gormuş o ursuiuz Ssvgıtı karfles erım YÛSEMIN YILMAZ G AR T H