Katalog

raoın D ÖRT CUMHURlYET 13 OCAK 1979 ABDUIıGANBAZ 6'VLE BteDA&rU>iLAfcKi,OfcDAfci ETTlM )<.!, 6uyA BAK^rli 6İ8f CÖ^^üf*. YAMljuZ Olu? zj^A Bı4 D/LB5R 0U4r> BİLLHjl (rlSİ FEMİÎiU VAÜp^icj' TA"ZE PAiM2£ (rîBi î4(t V£ îrA ftMl l ı'Wtjat HAMAMDu ZEVK.V£ TURHAIU SELCUK Işık BARAKLl Toplum ve kadın 1978 yılının ı!k günlerı buyuk blr hızla ve olaytarta dotu olaroK gecıp gıdıvor Bugunlerde yenı Cumhurıyet Hukumetının duveno/u alması beklenıyor Alacak mı, almayocok mı, tartışmasına gırmek ısteırıyorum Ama yenı yılın, gerek toplum8al, gerek poiıtık yaşamımıza yenı boyutlar getırdıgı daha ılk Cjnlerınde bellj oıdu Beiıren olanakların en ı/ı bıçımda deÛerlendınebılmesı, bız kadınların da en buyuk dıleğımız. En czından, dunyaya getırdıgımız conlann, gelecegımızin umudu Cocuklanmızın guvenlıgı ııgılendırıyor bızı Bır toplumjn bıre/l«rı olarok, kenaı kuşagımız Kadar ve ondan daho COK gençlsrımızın egıtım ve çagdaşloşma olonakları yonunden kaygılara duşmekte de umutlanmaKtc da haklı olmak ıstıyoruz Geleceflımızın bılınçlı ve saygın temefler uzerındo kurulması en çok yuzaen topluınun obur KesıTiıennden dana cok ngıiendınyor bızı Elbette bugunku gırış'mlerın, ıdeal kapılar ocacağı umudunda degılım henuz Bır bakıma, cocugunun ılk adımlarını flozleyen ama bu IIK adımlan daha guvenıı olanların ızieyeceğını bılen. uman onaların ruh halı ıcındeyız Toplumumuıda değışen ve gelışen gıttıkce ccgdaşloşma yoluno doğru adımlor atan bır olusumjn. ya nız ızleyıcılerı değıl, etkenlerl olduÛumuz b.lıncıne varmaTiızın geregı de bu yjzdon 8u etklnılÛımızı korumamız Kullonmamız gerek 1978 yılmın, ırk a/ırımıno son verılmssı yılı olması gerektiğını so/ledı Federal Alrnanya'nın eskı Boşbakonı Wıll/ Branc/t 1979 yılı âa Bırlesmış Mılletler tarcfınadn Cocuk Yılı olarok kabul ve ılan edıldı 1975 Kadın Yılından sonra ırk oyrımını kaldırma ve cocukların yaşam duzeylerı sorunları ıle ılgıll calışmalorm gundems olınrrası buyuk o'çude kadınların sosyal yoşamdakı etkılerınm ve etkın'iKİerının belırlenmesı anlamıno gelıyor Guilerın haftaların a,ların y,l!arın bel'rlı adlarla anılmosmın yorarı ve onemı var IT.I? Bır baMino eveL StfiL$EW > E OLAN PıLgtJİ CİVANLARv/E V!WNMA|<. \LIAH DCLLÂK. R I HA^ILOlOM.., AVRUPA ve KOMÜNİZMİ Almanya, Inglltere, Fransa ve Italya'da, Frankfurt, Straz burg, Londra Parls ve Roma şehirlerıne ugrayarak, karımla blrlıkte, blr aya yakloşan blr yolculuk yoptık Yolculuğumuzun nedenlerı kl şlseldl, ama «Avrupo Kamunizml» sorununun bu kadar onemll boyutlara uloştığı blr donemde, boyle blr yolculukta bu konuyla ilglll goruşmeler yapmaktan da ken diml alamadım. Glttlğlm ülke lerde, yainız partl uyelerl veya yonetlclletiyle değıl, mumkun olduğu kadar genlş bir sol yelpaze Içlnde bulunan Insanlarla konuştum So nuc olarak, Avrupa Komunlzml ustune keslnkes yargılara varamadım belkl Ama buradan basını Izleyerek edl nilert Izlenlmlerın otesinde, sorunla daha yakından yuzle «ebllme fırsatını buldum. Hayatta her şey glbl, karmaşık blr fenomen Avrupa Komu nlzml. Mutlaka onGmsenme6İ gereken blr oluşum Bu yazı dizlslnde, goreblldlğım kadarıyla sorunun boyutlarını ortaya sermeya calışaca ğım Kıml zamon, gezl Izlenimlerlme dayanarak, klml zaman, yaptıgım yan resmı goruşmclerl aktararak, klml zaman da, ellmln altındokl eeşitll yazılı kaynaklara, teorık yazılara veya haberlera ddnerek... Gezlnln M durağı olan Frankk furt a 9 eylul akşamı ındik Fedaral Almanya'nm Avrupa lcm de ve kapitallst dünyada artan gucünün kanıtlarından blrl glbl, FranKfurt'un venl hava alanı. Ama ülkenın goze çarpan tum zengınlığlne karşın, bir eüredır durmadan ekononlk krtzl konuşuyor Almanlar Kapltallzmln bu ılerı aşamasında krız kavramı da degışık oluyor galıba Ulkeye dışarıdan bokan bırı ıc n bu görunuşun ardında bır de krız bulundugunu duşunmek bıle guc Schleyer daha yenl kacınlmı? tı 0 gun'erde Kamuoyunu meşgul eden blr numaralı guncel sorun buydu Almanya, gelene* sel <yekwucut»luğunun orneklennl verı/or, polıs her gun bınler ce ıhbar alıyordu Alman hclkının buyuk bır kesırrtı kacıranların yakalanmasına katkıda bulunmayı, Vendı özel ışl sayar gıbıydı Bütün bu uyanıklığa karşın Schleyer'ın bulunmasının ge cıkmesı, kamuoyuna tuhaf bır tedırgınlık venyordu Kendl sıs temlerlne cok guvenen Almanlar, sıstem onemsız blr yerınden bıle orselenır gıbı olsa, huzursuzlaşıyor ve orselenen yerln onarımı lcln her şeyı kabullenebılıyorlar. Nıtekim, Schlever ola yının sonuclarının bugün vardığı noKîa, Alman/a'do demokrasının blraz daha kıs'tlanmnsi olacak Terorızm bjnun bahanesı ana terorızmıe ılgısl bulunmayan kesımler bu kısıtiama nın zararını daha cok duyacaK KOMÜNİST PARTİSİ KUCUK VE ETKISIZ Almaiya da solun torlM He bugunKÛ durumunu karşılaştırmak bır hayll şaşırtıcı oluyor. Marx n Engels ın sağlığında Marksıst hareket n dunyadakl en onemll merkezlerınden blrl olan Almanva da sol bugun cok MURAT BELGE Batı Almanya,, diyen bir memur ccihbar,, edilebiliyor Komünist Partisi küçük ve etkisiz. Bunun dısında paramparça durumda çesitü sol gruplar var. Sosyal Demokratların sol kanadı ozellikle gençleri, azımsanmayacak bir potansiyel. KADININ iŞGÜCU DEGERLENDiRiLiYOR Evet Kadınm Işgücü emeğ1 etkinliğl değerlend'rlliyor Efler kadın emegın n ışgucunun bır değerı olnasaydı, kadmın toplumsol yaşam ıcınde alması gereklı rol ve gorevın oneml onlaşılmaso\dı son r mısmız kı kadın yılı sozu ortoya atılırdı Kadın yılı bır fantazı o'maktan çoktan ckmtştır Haîîa kadın yılı ılcn edılmed<*n olmuştur bu Cunku toplumlor enınds sonundcj, t o p l j i u o'uşturci bıre/lsrın kadın \e erkek demeden, Federal Almanya'da sol, bugün çok Önemsiz bir güç mteüğinde fenemslz blr güc Komunlst Partlsl kucuk ve etklslz. Bunun dışında poramparca durumda ceşı*ll sol gruplar var Sosyal Demokrotların sol kanadı. ozelliKİe gençleri, azımsanmayacak blr potansiyel Ama onlar da ne kendi partılerl ıcınde belırleyıcı bır guc olabılıyor ne da partı dışınddkı solla anıaşabılı\or Solun, ozellıkle eskı,e gore bu cok zay.f aurumunun. kuşkusuz bırcok nedenı olmalı KOMUNISTLERIN MEMUR OLMALARI YASAK Bu gıdışte tonışt gım bır gsnc MarKSıSt'e tartıştık konu/u Bu a.kadaşın adırı veremsyeceğım Çunku Batı denokrasısının kalelerınden olan Federal Almanya da, Komunıstlerın devlet memuru olmasını yasaklayan bır yasa var... Sosyal DenoKratların cıkardığı bır yasa. Komunıst tanımının ıcıne ne gırdıgl de pek bellı degıl Bu arkadaş 68'deki gençlik olaylarına katılacak yaşta değılmış yanl o donemde fışlenmemış Daha sor"'a da, duşuncelerıni gızlı tutarak bır devlet memurı>etıne gırebılmlş Komünist Par tı uyesl değıldı, yainız secımlerde hep bu partıve oyunu vermış tı Portıyı asiında tutmuyordu, oma en clddı Marksıst orgut olarak onu kabbl ed yordu Kendl eğılımı Avrupa Komuiızmlneydı Almanya da solun gucsuz lugunu acıklamak lcm one surdügu gerekcelerla Avrupa Komtnızm iı destekıerreK lcm say dığı gercekler paraleldi blrbırıne Doğj Alman>a ön^rde scmut örnek o'arak durdukca, Batı A(manya da cıddı bır Komunıst ha reket olarraz, dı\ordu buydu CIKIŞ noktası Ama A r°an Ko munıst Part sl IAKP) Doğu A < part/ıe o^iı polıt k teor'k goruşlerl paylaşı/ordu Bu neden'e, bır gciışme potan sı/elı yokru tBATI ALMANYA» SOZU KULLANILMIYOR Bırım bugun reoT1! oimoyan adıy!a »Doğu Almanya» dedıgımız ysre Federal Alrronya oa «Orta A'manya» odı verılır «Dogu Almonya» derken Kastettıklen yer Donz't) tara'a ı \orı Poionya dakl top'aklardır Federal A'manva ancak vaKin zamanlarda Wılly Brandt ıktıdarın da Polonya ıle ı/ı ılışkıier kurduğu zaman bu toprokiar uzenndekı ıddıasım gevsetmıst r Almanya'n n ko" u mıllıyetcılıgı, sovoş sonrasındo topraklarının parcalanmas ncian gelei tepkıyİ6 bırleşınce boyle garıp bıçımler alıyor Örnegın bır ogretme nın ders verırken Almanya dan soz edecekse sadece «Almanya» veya «Botı Almcnya» gıbl sozler soylemesı kısaltTialar yapması yasak Bo/le yaDinca. a\rı bır blrım olarck De'nokratık Alrnan Cumhurlyetı nın variığı zımnen kabul edılmış oiu/ormuş Bu tuhaf yasol uygulana, tabıı, faşızan bır cadı avına da temel hazırlayabılıyor Örneğın bir öğrenci, «Batı Almonya» dedı dıyerek oğretmenını ıhbar edebıfıyor DOGU ALMANYA'NIN VARLIGI ONEMÜ ETKEN Boyle bır mılı'yetcılık a;mo3ferı varken arkadaşın dedığı g bı, Dogu Alrranya'nın vclığı Batı Almanya'da cıddı bır Komunıst hareket o'asıııgını baıtalıyor Bence Almanya dakı antır Komunıst on,a gmn tamamıpı da Dogu A manya dakı reıımi'» nıtelığıyle acıklamak olanaksız Öte yandan, sozunu ettığım arkadaş bunun paymn da azımsanamayacağını soyluyordu Bu tun onyargıların bır anda s Im mesl ımi'ânsız o sa da Batı Al manya'da solun blr başarı şan sına sahıp olabılmesl icın. kendını DemokratirC Alman Cumhurıyetı nd& olduğundan farklı teorık polıtık temeller uzerınde kurma^ının zorunlu olduğunu Ilerı SLruyordu. Berl n dekı dt,var eozgurtuğü secenlsr» ve benzerlerl Dogu Aıman\ada olanları Batı nın gozunde sevmsız kılmak ıcm kullanııabı'ecek yetermce nalzeme Doğu Almanya nın otekı Do ğu Avrupa ulkelsrıne oranla vuk sek olan sana/ı kapasıtesı Batı Almarya'dakılere cok mucızer vı goru ml.yor Kap talıst hayatır tuketım alışkan^k^'indan sonro Doç,d'run sadelığı de 3a tı Almanyalı\a ıtıcı ge!ı/or Ana bunlann otesinde Bıermann ın ve daha bırcoK kışının Dogu Almanya dan su'ulerek yurttaşlıktan cıkarılması, dunyada ve tabıı Batı Almanya da tepkıler ya rattı DEMOKRATIK ALMAN CUMhURIYETININ TUTUMU BJ ola,ın onerrn Demo^atık Alrnan Cjmhurıyet/nde (DAC) soldan gelen eleştlriye tahammulsuzlugu gostermesl. Bıermann, kendi seçrresıvle gıtmlşti savaştan sonra Almanya nın Komunıst oıan yansına Kendlsi bunu şoyle anlatıyor « DAC ne 1S53 de geldim, akışın obur yonde, Doğu'dan Botı'ya olduğu bır donemde Bu gun, butun yaşadıklarımdan oğ rendıklerımden sonro, hayatımın belırleyıcı odımının, kendl sorumluluğumla attıgım ılk adımm bu o'duguna monıyorum Ve dogru adımdı Batı da kalsam yozlasırdın Pek tatlı bır şekılde yozlaşırdım herhalde Ama mutlaka yozlaşırdım Bu rada ozellıkle ilk yıllarda toplumla sevlnçll, ateşll blr blrlık Içınds duyuyordum kendıml Romontik bir deyım'e, baba yur dundaydım, babamın yurdurv da, babamın ugruna dovuşup olduğu yurtta. (Blermann ın babası Nazllerin toploma kampında olmujtu M B) Bu da b*nım lcm çok guzel blr şeydl. Ama aynt nedenle, bu aynı politlk tutku yuzunden, bu aynı ül keyle ceiişkiye duştüm » BIERMANN ÇELIŞKISINI ANLATIYOR Bıermann bu çelışkısını ds şoyle czetlıyor « Çunku şu blzlm kapitallst olmayan toplumumuzda, kendınl blr ölçude haklı olarak so» yallst dlye nıteleyen Demokratlk Aiman Cumhurıyetı nde, bır kere daha llericilik ve gencllikle karşılaşıyoruz. Şuphesız, bur|uva gerlcilığl değıl bu, bur |uva toplumuna donmek isteyen guçlerın gerlcilığl değıl. Bizdekl, Stalınizm adı verilmlş tekelcl bir burokrasinln gerlcilığl Bllgısayorloftırılmış Doğu bloku Stalinlzml diyorum ben buna Ayrıca butun bunlar çok kabo va bosıte Indırgenmiş halde sovlenjyor ilencl guçlerlmız de var Yani, sloganı kulianacak olursak, «sosyallst demokrası» denen seye »armak Isteyen, onun Için savaşon vs onun uğruna acı ceken gucier. Bu da, uzerinde goruş ayrılıkları olan blr nokta » GÜNDEMDEKİ SORUN «SOSYALIST DEMOKRASİ» «Sosyalıst demokrası» Butun dunyada gundemde olan sorun bu Avrupa Komunızmı olayının ortaya ciKis'nın temelıncie de bu sorı,n yatıyor Ilerı kapıtalıst ulkeler demokrasılerı/le ovuned jrsunlar oraiarda vaşa/an ınsanları doyurmuyor bu derrokrası Avnca, ozellıkle A.manya orneğınde acıkca goru'dugu gıbı, pamuk ıpliğıne bağlı bır derokrasl Devlet sıkıştıkca denokras.vl askıya al.yor Genış WİLLY BRANDTı Liderl bulunduğu Sosyal Demokrat Parti'nin hukumetl, Batı Almanya'da Komunistlerln devlst memuru olmalannı onleyen blr yasa cıkardı f?K eşltlık ve do^o bır .şbolümü clnde yoşadıkları cağların betkl en mullu zarr.onlar olduğu fıknne varmışlardır Doğol işbolümu derken, kesınlıkle cınsler arasındakl bıyoloıik ve fızyolopk Işbolumunu so,leTiek ıs'sm yorum Bu işbolümu cınsel etkınlıklerm tum'jsfe dışmda toplum ıçındekı paylaşmamn yarattığı bır IŞDcljmuaur Hatta uretım guclennın ve bıcımlerınln belırlenmesınden ure'.ım ılışkılermın karmaşıklığa duşmesınden onceki Işbolumudur Bu işbolümu ve paylaşma, kışının cınsellığıne de6'l. yetenekienne ve kışılığıne duyulan saygıdan dogmustur !RK AYIRIMI VE ÇOCUK YILLARI Ar^a ar<a\a gelen ıkı yılın, Kodın onyılı olarak değerleidırı|ms,e caiışıion Dır zaıi.an parçası ıcıne rastlaması, gerceKten bır rostlantı mıoıf Hayır IrK ayırımının ona ılkesl, derının reng dogLm yerı, rtangı ana babadan dunyaya geidığı, fıangi eko".orr, k aşama ve kultur ıcınde yaşaaıgı duşunulmeksızın, ınsantarm bırbmne eş t sayılması degıl 1x11' Bunu da kodınlardon daha 1yı kim degerlendırebılır? Bır cocuk dunyaya getırmek ıcın canmı ccn pazarına cıkarcn analardan gayrı Ooganın kenö sme ve'd gı bır gucu. doga yosoları ad na harekete fleçıren mm' Inson nsslının devammı sağlamak Içın, doğa ya7 80lannı kenoıne /aza edınen k.m Insandan ald gını ınsana veren, gucunu doganın gucune katan anolar değıl mı? KıMDiR ÇOCUK? Sadece sevıp oKşodığımız, mutluluğumuzu kurtaran. bozı ba,romıoıcıa oa getecegımıztn gyvencesı dıyerek sırtını sıvazlacıgınıız bır \aniK m, saaece9 Bız oıumlulerın, olumsuzluk ouşler n,n bır a ı jesı mı' Elbette hayır Cocu^ bir kuçuk msan Bır ce<ı/clek guc Çok zaman do, abarttıâımız kendı sorunlanmızaan doha ge'cek ve buyiık sorunları olan bır varlık, Hem de. bızaen yano, yarattığımız duzenden yana sorunları olan bır VGTIIK Be.kı de bızı Dencıllıgımızaen kurtarması beklenen br dgu Çocuk dunya/a getırmekie. doğal, ın3ana özgu \e geleceae vonel k br gorevı, gonullu olarak ustlendığımızın bıilncınde olmalıyız Ve cocuMarımıza, bızım doğal, bedensel bır u/anı rız oiarak değıl. kendıne ozgu ve kesınlıkle bızden oyrı br vari A gozuyie baKmalı, onların sorunlanno kendı koşullan ve olcnaklan acısından yaklaşmaııyız. Iş'e bu yuzden de, toplumsal ve polıtık yaşamımızın aşamoları bızı yakmdan ılgılenaırıyor Yainız ılg>(endırmekie da kaırnıyor Oaylar ve sorunlar karşısında kesın tavrımızı belırlemek ve etKinnğımızı duyurmak gorevını de yukluyor blze apolitlk kesimler, bu kısıtlamoların cok fazla bıhncınde deflll, cunkü olan demokratık haklardan zaten yararlanmıyorlar Ama ilerıde, yororlartmak ıstedlklerınde ornegın Baader Melnhof olayının telaşına kapılıp kaldınlmasına goz yumduklort hakları kendıleri ıcin aradıklorında bunlorın ızını bulamayacaklor Kapı'olıst ulkelerdeki d« mokrasının bu celışık karakterlne korşılık, sosvalıst ıktıdarını kumuş u'keler de daha ustün bır model sunma/ı başarmış de g lle r Ar'a bu konuyu daha ılsrıde ko^usacaaız ALMANYAYA GÖPE FRANSA FARKLI Al ıanya da fazla kaımadık cunku bır an once Ing Itere'ye gecmemız gerekıyordu Ama Al manya da bır gunun uzu de Frankfurt a oldukca yakın olan Strazburg a gaeıek gec'rd k Al manya ıle F 013a arosıadakı fark gerceMen corpıcı B J f c kın tam nerede oldugt nu soy leTiek de guc SfnKi her s a r de AET ulkefen orasmda gecışler ıyıce kola>loşn,s gıdeken de gelırken de pasapcrt bı'e sor^ıadıtar Alman(aookı Schl? yer olayına karş n St'azourgdc sokak'ann bu oiayır \onkılcny la donand g nı qorauk Unıys'sı r te ken'ı olduğu ıcm oq encısı bol olon Strozbjrg un soa"Iarı sag veya «ol gr'ipların sıoaon ları ıle dolu/du 'ıh uıke arasın dokı o^eTlı farkladon b n de budur be k Aln an a da «sokakları kırletme» k a v i r " sınıf rrucadeles n \ bu aşo ıns ıda oktıvı^t grup'arı bıle rijrdu'u^or arlcı'anl Bu "Waon jr arasm da Baaaer ve ckadG5; n ıcm ozguljk taleb nde oıljpanları b.r na/lı co'<!u YARIN ALMANYA'DAN INGİLTEPEYE GEÇERKEN DiŞi BOND G ARTH