Katalog

EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOML. EKONOMI... EKONOMI... EKONOMİ... Uluslararası Para Fonu nedir? Türkiye'den ne ister? 'uslO'aras Para P o r j (IMF) temmuz 1944 de topunaT Bır eşnıs Mılletler Mclıye ve Para konferansı tarafından kurulmuştur Kurulu^unjn terıeıınde uluslorarası ekonomık ıltşkılem gelışımınde pa*a ve kanbıyo sorunıarının Ikıncı Dun a Savaşı sonrasnda aaha da onem kazanacagın n kavranması yatmaktadır Ote vandcn kurulusun Bırleşı« Amerıka'nın onculuğu ve etkın ıg nde olması bu uıkeye para ve kaiibı/o sorunıarı çerce vesınde dunya egerıen'ığ nı pekıştırmesı yolunda onerrl bır avantaı getırmıstır DEVAIUSYONUH KOŞULU IMF anlaşmasına gore Dye üİKeler paralonnın resmı kurlarını Fcn ıle bırlıkte saptamak zorun'ulugunj kaoul etmışlerdır Buna qore parasının degerınde değışiKİık yapiıak ıs eyen bır ulke b u n j neden.envle bırlıkte Fon a bı'drecektır Eger degışıklık yuzde 10 oran n n altında olaca».sa Fon dan ıtıraz geimez Anca* bunun uzerınaekı bır deg şıkl k ıcın Fon'Ln onay zorun u d t r IMF an oşmasına gore ayrıca, uye ülkeier uljsla r arası tıcareı ıs enlerınde o detieler uzer ne kıs tlamalar KO/amavacaklardır BLrun ar omı. he r hangı blr ulkedekı kısının dıs oaeme ,apması gerektıgınde dılecıgı zaman kend parası ıle odeme yapa<~ag Dara,'i s a t n clması olmaktadr Yardım KOiusunoa ıse IMF gel şm ş \.e gelışmer'te olan ulkeierın odemeler dengesı ocı< an ıcın cok taraflı resmı malı yardı~ları ,cpara< uljslararası ana para kururıu nıtel gnde cal snai\'ad r Fon bu konuoa u>e ukelere ozetl ı, e kendı katkıların n uze r ınde bır yat r TI yaparken b i ' dızı ekonomık onlemın c nnası ıcın baskıda buUnmaKtad ' PARA FONU'NA GÖRE, İŞÇÎ ÜCRET ARTIŞLARINDA "DİKKAT,, GEREKİYOR Uluç GURKAN luslarara* Para Fonu IMF) re etı le Turk /etkılıier a'cında hafta bo/ırcc surduru'en gorusTielerın sonuna varı mıstır Askerı sırmışcasına gızlı kclTiası stenen bb go r usmelerır IMF heyetıne Tei'el zıanıorı ve dacuk taban fıyatı uygjlamasıyla ılk o d ı m l c ı atılan ıstıkra r onlemle r ı konusunda D Igı ver Idıgı bılınme'tedır U İMALAT SANAYiiNDE MALiYET YAPISI ("vuzde •'a U Eko^omınızın duru^una IIIŞK n ve r ılerı TurKi/e ye davetlerınden once edınTis culunan IMF heyetı ıse bu onlemler n mevcut darboaazdan cıkriaya yetrreyecegını degerlend rr .e,e cal s naktadır Taban fıyat armın geTeı fıyat artıs'a r n n gsrısıje tutulması JeVe\ zamlarıvıo napısı aralanıp otekılerle sjraurulen zamlar ıle lasar'uf rrevduatı ve tatuıllere uygu cnan faız had erın n y j k se tılme cal şma.arı IMF heyetı taafından o umıu karşiıcnnıştır Ancak o j / u r r e hızın n dusurulmesı Turk Lrası nın dıs dege'inın dusjrulmesı butce idrcamalar nın kısıtlanması kamu y a t n n lar nın azaitı'mas kredı fa z nadlerının yukselMmesı ve ucret artışların n ^ın r'a Tdırılması da, IMF nın vazaecı'nez ıstel lerı ola ak Turr' tarafına ,'enıden d u / u r u l n u ş t j r AMAÇLARI 1945 yılı sonunda fıılen calışma/a baş ayan IMF anlaşmasının 1 ıncı madde sıne gore, Fon un amacı oşağıdakı bıcımde belırlenmıştır• Uluslararası malı işbiMğının gerçekleştınlmesl • Para sorunlarında uye u keler arasında ışbırlığının ozepdırılrresı • Ulus'ararası tıcaretm dençelı bıcımde gelıştırılmesı ve gen şletılmesı • Bu yoldan, calışma gelır ve uretım duzeylerının yukseltılmesı • Dovız kurlannda ıstık'ar sağlanrra sı ve rekabete dayalı olarak kurlarda yapılan oynamaların engellenrresı • Carı ışlemlerde cok taraflı oderne usulunjn kurulması • Ödeme dengelemın denklestırılmesı ıcın üye ulkelere gecıcı yardımlarda bulunmok RJRKIYE'YE YONEUK IMF'nın artık str olmaktan cıkmış bu lunan baskı konuları herr ıc hem de d s ekononık onlemleri kapsamaktadır Nıtekım, Turkıye de 1970 devaluasyonu ıle bırlıkte alınan bır dızı ekonomık on em, IMF ın önerılerl oaralel nde oluşturulmuştur Bugun de u ısla r a r csı pcro pıyasa larındon \enıdei borclanab Imek ıcın IMF den 120 mıl/on dolar dolaymda bır destekleme kre H ısı alması zoruilu gorunen TLrkıye sımdı yen den benzer baskılor altında bulunmak*adır An^ara da bulunan IMF Heyetı ıle Turk yetkılıleı arasındo hafta boyunca surdurulen goruşmelerden edmılen ız'enme gore destekleme kredısının sağlonması ıcın Turkıve nın alT O S I ıstenen on'emler joyledır 0 Devaiuasvon yapılmosı yo da kur ayarlaTiası tercıh edılırse kısa sureds Turk Lırası nın aeğerının duşurulmesı # İC talebın kısıtlanmosı ve enflasyonun kontrolu # Ucret artışlarının sınırlandırılması # Tasarruf teşvıkı amacıyla faız hadr le ının yukseltılmesı 9 Butce harcamalarm n kıçıt onması ve kaıru \ati'imlannın azaltılması 9 Komu ıktısodı kuruluşlannın rı,atlarının orttır Iması. ÜCRETLERİN ENFLASYONA KATKISI, KÂRLARDAN EN AZ ÜÇTE B!R ORANINDA DAHA AZ Y1LLAR. 964 1965 1966 1967 '968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 GIRDILER % o5 C 63 3 6i • • UCRETLER % 111 109 109 "07 108 11 6 11 4 10 9 10o 99 11,1 KÂRLAR o 23 28 23 31 32 3 3 3 0 1 33 1 333 29 0 23 4 27 7 23 5 53 3 57 1 55 3 55 3 60 1 f1 1 62 4 65 4 Koynok. DIE Imalat Sonayıl Ankatlerl.. EKSİK OLAN Yukarıoa ozetlenen gelışmeler ve devaluasyon ııe zamlar basmda bır haylı tartışılmıştır Ancak ucretlerın snırlancırıiması korusu uzerınde pe< durulmamıstır Serr.aye cevelerı son bes » 'ia ,uzde 2U 25 dola/ındakı fıyat artıslarmn ucre' artıslarınöai kaynaklandıgını one surmektedırler Oysa, ımalat sanayımde malıyetlerın yapısı ınceierdıgınde ucret odeme erının malıyetler ıcmdekı pa/ı cok duşuk qorunmeMedır llışıktekı toblodan da ız enebılecegı g b ı urre' CTII payı yuzde 1011 orasındo deg ŞT ek'edır B'i oigu aksı yondekı b j tun ıddıalara karşın urret a r tış arının fıyat art şlan uzerındekı etkısının oldukca az oldugunj kanıtlamaktaoır Öte yandan ucretler konusunda emeğın verımlılıgmın artışını da dıkkate almak gerekrrektedır Verımlılık arttıkca bırım malıvetlerın azalrıakta oluşu ucret artışlarının fıyatlar uze'inaekı etkısını daha da hafıfietmektedır Jevlet Plan.arro Teşkılatı nın IV Beş V| iık Kalkınma Planı «colışma sorunla'i» Ozel Ihtısas Komısyonu raporunda yeralan b r colışmaya gore Turkı>ede ucret artıslan emegın verımlılık artıs nın olt rda kalmak'adır Raporda;ı bu saptama/a ıtraz eden şveren temsılcııerı de sonu; la yüzde 5 do'oy nda yıllıV b'r verlrrlı! k art'Ş nı kobul etmektedırler az pa/ aldıkları \e gehr dağılımının hıne bozuldugudur ışcller oley ÜCRET flYAT Ucretlere ıl şkın b r naşka sorun ıse ucre'lgrın fiyat artışları karşısımakı durumu olmaktadır Turkıye ae ucret artışla'inm fı/at ortışlarının gerısırde kaldıgı dana o r c e de vazılmıştır Bu olgu SoEyal Sıgortalar Kurumu nun ve Dev et Istatıstın Enstıtusu nun ımalat sanayn anketlerındekı ucret istatıstıkler vle kolayca kanıtlanabılmek'edır Devlet Is atıstık Erstıtusu PLH malot scnayıl anKetiennden edınılen ve Soyal Sıgortalar Kul u r r j nun prımlere escs olan ışcı ucretı rakarrlarının otesmde scsyal yardımlar ne guniuk uretım uzeındekı ucretlerı de kopsayan ıstatıstıkler, 1964 1975 , ı'ları aasınao beş katı asan bır ucret ir* sın n sagland'ğını ortava kovmaktadır Anca, DU saptama kendı başına eksıktır Çunku ucretn gsrcek degsrını bır başka deyışle ucretlılerır satınalmâ guclerındekı geuşımı bulmak ıcın f yat a'tışların'n etkısının gıderılmesı gerekmektedır Bu ıglem yapıldıajnda gercek ucret artışı yuzae 45 do avmda kalrıaktadır ln~e enen donemde kışı başına duşen ortalarra a°lı r ıse bır kata yakın yukselmıstır Bunun anlarnı, ucretlılerın ulusal gelırden gıderek daha Kaldı kı, 1964 • 1975 yılları orasındo işcı ucret erı yuzde 45 arttı demek de yanıltıcı olmok tadır Yjzde 45 lık bu ucret artışı \.ergı ve sıgor ta ke ntısı once'iincekı brut ucre'lere aıttır Bu kesıntılerden sonrakı d u r u m j >ansıtan net ucret lerdpk gelısım yuzde 20 dır GERC.EK NEDEK! Fı,at \e /erımlılık artışları bırlıkte ele alındığ nda, on vıl'ık b r donemae yerınde saydığı gozlenen ucretler dı^ında malıyetler uzerınde be lırleyıcı olan gırdı kullanımı ıle karlardır Sanayı mamullerı fıyatlarında 1964 1975 arasındo kay dedılen 3 katlık artışın gercek kavnoğı da burado yatrroktadır Ucret kar je gırdı kjllanımındakı artışlorın. bLnların T O I yetler ıcmdekı pcylarına gore ağırlıklandırılması sanavı mamullerı fıyatlorındakı artışın yu'oe Sösmın gırdılerınden yuzde 24 unun karlardan ve ancak yuzde 10 unun ucretierden dogdugunu rrtava koymaktadır Bu orada ucretleın k^cuk oranu pay nda, artışın onemlı bolu m j n u yutan vergıler de bulunmaktadır FAAUYE7 ALANLARI IMF, yukarıdakı omac an d o ğ r j tusunda başlıca uc olanda faalıyet gostermektedır Faalıyet alanlarını şoyle ozetlsmek olasıdır • Para değennin oluşturulması • Değışım sınırlanalarının kaldırılması • Yardım yapılması. UCRET KAR Enflasyon koruklenmesınde ucretlere gore 2 5 kat dolaymda doha fazla etkıde bulunan kârların bır bolumu ıse gırdıler arasında gırlenmektedır 1964 yılından 1971 yılına kadar malıyetler ıcmdekı payı azalan gırdılerln bu yıldan sonra bıraen artış egılımıne gırdığı gozlenmektedır Bu, 12 Mart hukumetlerı donemınde ışcı ucretlerının baskı oltına alınmasıyla u c u i sernaye bırıkımı olanaklor na kavuşan ış cevrelerının yalay tekelleşmeyı hızlandırmalarının sonucudur 1970 lı yıllardo Turkıye de uretıcı fırmalor, urunlerıns ham madde saglayan ve mamullerının pazorlcnnasını yapan kendılerıne baglı ıkıncı. ucuncu fırmalarla cevrelenmışlerdır Boylece cok sayıda mal elden ele dolasarak daha da pahalılasmıştır 'Yatay tekelleşmenm \ol actıgi bu tıcarı kâr artıs nın en önemlı bolumu sanayı sermavesıne aıt o l u ^ e n . bır yandan do gorunuşte masraf artışına yo ocm ştır DIŞ BORÇ ÖDEMELERİ IHRACAT GELJRİNİN DÖRTTE BİRİNİ YUTUYOR ULUSLARARASI FINANSMAN ÇEVRELE RiNDE DI5 BORÇ OOEMELERIKIN IHRACAT GEUR'NIN YLZOE 10UHU AJMASI «KRITIK. SAYILİYOR. luslararası para pıyasalarındon yenıden borclanabılmek ıcın bır dızı zam ıle devaluasyonu da kapsayan oldukça kulfetlı «ıstıkrar» orlernlsrı karşılıgında Uluslararası Para Fonu ndan destekleme kredısı talebınde bulunan Turkıye nın, mevcut dış borc odemelerının ıhracat gelırlerının dortte bırınden fazlasını yutan bır buyukluge ulaştığı soptanmıştır llışıktekı tablodan da ızlenebıleceğı gıbı 1974 yıiında ıhracatın yuzde 15'ı dolavında d ş borc ana para ve faız odemesl yapılırken bu oran 1975 ve 1976 yıllarında yuzde 17'nın uzerıne çıkmıştır Bu yıl ıse yuzde 20 nın uzerınde seyreden onlemler t e r ı r u z ayı sonu ıtıbarıyle yuzde 27,4 duzeyıne varmıştır. U DIŞ BORÇ ODEMELERi Dış Borc Faız vs Ana Para Odemelerının Ihracata Oranı % 14 9 e c 17 2 % 17 1 % 20 7 % 24 3 % 27 4 NE OOEDI! Turkıye nın dış borc ödemelerındek! ağırlaçma ona para odemelerının arttşının yanısıra ozellıkle faız odemelerındekı hızlı buyumeden etkılenmektsdır Faız odemelerı icınae de Dovıze Çeyrılebı'ır Mevduat (DCM) ve Banker kredılerının faız odemelerı gıderek onem kazanmaktadır. 1977 yılının ocok temmuz donemınde 100 mılyon dolarlık d ş borc ana para odemesı yapan Turkıye 170 1 mılyon dolarlık da faız ödemıştır. Faız odemele'inın 69 8 mılyon doları Devlet borclarına, 24 1 mılyon doları özel kaynoklı dış kredılere 10 8 mılyon doları banker kredılerıne 65 4 mılyon doları ıse DCM kredılerıne aıt olmuştur. YILLAR : 1974 1975 1976 1977 OcakMat 1977 Ocak Hazıran 1977 Ocak Temmuz 15 yıl sonra planlı,, dönem sona mı eriyor? Fusun OZBiLGEN Onbeş yıldon bu yana Turkıye nm icinde butunduğu planlı aonem cephe hukumetlerının tutumu nedenıyle sono ermekte ve yenı bır plansız doneme gınlmektedır Dorduncu Beş Yıllık Planın şu andan sonra hazırlanarak Meclislerden gecırılmesı tamcmen olanaksız hale gelmış bulunmaktadır Esasen hukumetın de Dorduncu Plonı cıkarmok ıstemedıgı ve bu konuda en ufak b r gırışımde bjlunmodığı bıldırılmeKtedır Dorduncu Beş Yıllık Plan ıcın son calışma 5 ha2iron secımlerınden once mart ayında toplanan Yuksek Planlarra Kurulu nda yapılmış, ancak bu toplantıdan hıcbır sonuc alınamamıştı Daha sonra araya secmler gırmış ve DPT torafından hazırlanan secenekler ve model. siyasal tercıhın belırıenmesı ve strateıının cızılmesı ıcın bekJemeye başlamıstır Bu model ve alternatıflerı eıe alaraK stateııyı captayacak ve karar ıcın Bakanlar Kurulu na sunocak olan Yuksek Planlama Kurulu ıse yenı MC hukutıetının kurulmasından bu yana ı\ı aya yakın bır zaman gectığı halde henuz belırlenmemıştır P l a n l a r a vasasına gore Yuksek Planlama Kurulu Basbakan ya da yardımcısının başkonlığında 4 bakan ve dort DPT yonetıcısınden oluşmaktodır Bırıncı MC hukumetı sırasında Yüksek Planlama Kurulu na uc Basbakan Yardımcrsı ıle Toprak ve Tarım Reformu ışierıne bakan bır devlet bakanı katılmaktaydı Bu donemde ıse Yuksek Planlama Kurulu na hangı bakanların katılacağı konusu puruz yaratmış, YPK'ya yıne Basbakan Yard mcılarının mı yoksa eskı donemlerde oldugu gıbı ekonorrık sorunlorla ılgılı Tıcaret, Malıye ve Sanayı Bakanlarının mı katılacağı tartışma konasu olmuştur Alınan bı 1 gı>e gore koalısyonu oluşturai partıler YPK'nın kurulnas nda en fazla kendı partılerınden uyenın bulunacağı bır bıcım onermektedırler. Planın strateıısını belırleverek YPK henuz belırlenmed ğı ıcm calışmalar bu aşamada durrruş bulunrroktadır Uzmanların bıldırdıklerıns gore YPK bellı olup gorüşmelere başlaso bıle planın meclıslere sevkedılebılrresı ıcın 3 4 oylık bır calışma donemme gerek vardıOte yandan dorduncu planın yosalaro gore k a ^ m sonundon once meclıslerden gecmesı vs 1978 programı ıle butcasnın de kasım oyında bu pıan hedefleıre gore yapılması gerekmekte^dı Mıllet f/eclıs Bişkanı secıiemedığı ve Butce Plan Komısyonj kjrulon^odıgı ıcm plan huk j n e t tarafından hazırtarsa dahı parlamsntodan gecmesı olası ıgı yo tur B j durumda Turkıye 91 sayılı planlomo yasasıra a/kın olcrak 15 yıllık uç plon donemmden sonra ı k kpz ceohe hukumetlerı elmde ys AGIR BIR YUK Uluslararası fınonsman cevrelermde, dış borc odemelerı ıhracat gelınnın yüzde 10 unu aşan ulkelere kredı alobıtırlığı azalmış gözuyle bakılmaktadır Bu gostergenın yanmdo rezerv nevcutları ve odemeler dengesı gelışmelerı de dıkkate alınmaktadır KREDI ALMAK I(!N Kredı alabı ırlığ yle ılgıll ölcüt olarak kullarılon butun gostergeler, Turkıye somutunda oldukça olumsuz goruntulere burunmektedır Dış borc odemelennın ağırlaşmasının otesınde dovız mevcutlarındakı azalrıa surmektedır 26 ağustos ıtıbarıyle 596 5 mılyon dolara ınen dovız ve alt n bırıkımı. gecen yılın eş donemıne gore yuzde 100 yılboşına gore ıse yuzde 40 oranında azalmıştır Ödemeier dengesı acığmı kapatmak Icın gerek duyulan dış kaynak gereksınımı de gıderek buyurrektedır. Bu yıl sonunda açığın 3 mılyar doları önemlı olcude aşmosı beklenmektedır ndokuzuncu yuzyılda uluslararası s»rmayenın yerll aracıları Galata Bankerlerı Osmanlı Imparatorluğu na verdiklerl borçları alaınaz hale gelınce, Tanzımat'ın acıklanrr.ası kacmılmaz olmustu Galata Bonkerlerı ıle Osmanlılar arasındakl borc clı« varışl geleneksel somuru anlayışının blzım tarıhımızdekl ılk ornegıdir Salt verdıklerı borçları garantı edebılmek Icın degıl, aynı zamonda her turlu guven ortamımn yaratılması Icın banker'er aracılıgı ıle yabancı sermaye bir dızı onlemler onermekteydı, Tanzlmat adı altında Iste bır sagcı duşunur o gunleri şoyle nıtelemektedir: O riter, yönlemler ve uygulamalar blr gerıye donus'ur bu açısından Pekı nedır bu IMF ve neden Turklye 'le bu olçude yakından ılgılenmektedır? IMF kısaco, dunya kapıtalizmınin az gelışmış ulkelerde pazar yaratma araclarından bıridır Dunya Bankası ve Uluslararası Kalkınma Orgutu (AID) ve de CIA Ile ışbırlıgı artık Amerıkan basınının gunluk olağan konuları arasındadır 1930 ların buyuk ekonomık bunalımından hemen sonra kapıtallzmı dunya olcusunde orgutlemek ıcm kurulmuştur 1950'lerden sonra Batı ekonomılerı gerıde bıraktıgı ıkl OCAK TEMMUZ DÖNEMi DİŞ TiCARET AÇIĞI 2,5 MiLYAR DOLARA YAKLAŞTI Devlet Istotıs'ık Enstıtusu nun verı'erme gö r e 1977 yılı ocak temmuz donemı dış tıcaret acığı gecen ynın eş donemıne gore yuzde 52 oranırda artarak 2 mılvar 429 4 mılyon dolara yukselmıstır Bu arada, 1977 yılı progromında ongorulen dış tıcaret acığmın yuzde 72 sıne uloşılmıştır Yıl sonuna ılıskın bekleyışler, dıs tıcaret acığ nın prograTi hedefının yuzde 25 dolaymda daha fazla olarak 4 mılyar dolara varocağı yonundedır Buna karş n tek onıem ıthalatın her turlu yol denpnerek kısıtlannası olacaKtır. fTanzimat, Osmanlı Devletınl bugune kadar Iktısaden de bağımsız tutmaya calışan gruplara karşı, Avrupa sermayesının Osmanlı Imparatorluğu ıcınde korkusuzca Iş gormesını sağlamak ıcin yapılmış bır harekettir. Devlet ıdaresınde bazı reformların yapılmış olması, blr kısım yenillkler, bu arada mal ve can guvenlıginm guven altına alınması, Tanzlmat hareketınm Avrupa sömurgecılığlnln bir oyunu oldugu niteliğlnl ortadan kaldırmaz s (Aclan Sayılgan, Turkıye'de Sol Hareketler, S. 31) Blrbucuk yuzyıla yakın blr zamandan sonra işte Turkıye yıne bazı «reformlorın» ve ekonomık onlemlerln bır an once gerçeklestlrllmesıyle karşı karşıyadır. IMF heyetının Ankara ya gelisınl ve aoruşmelerl halk olaganustu blr dıkkatle Izlemektedır. Oysa, kımbılır bu kaçıncı kez gelısıdır IMF'nın Turkıye'ye Ama, bu kez olay Turklye ıcin bır «Olum kalım» sorunudur neredeyse. Son uc yıldır ızlenen secım ekonomısı, sorunları surekll ertelemiştlr Erteledıkce de cozumsu.lukler yogunlasmıştır IMF nln Istedıgı artık salt dıs tıcaret acığmı gl dermek, fıyat ortışlannı durdurmak, ucretlerı dondurmak, devlet kesımlnın zararlarını kapatmak icın zam onermek gıbı ekonomık onlemler degıldır Ama bunları temel alarak sermayenın ozel ve yabancı kesimleri adına «Can ve mal guvenlıginm soglanmastnı» ıstemektır Gızlı toplantılardo ışın asıl bu yonu uzerınde durulmaktadır İşte bu noktada 21 yuzyıla ceyrek kala Demırel yonetımlnde Turklye, bırbuçuk yuzyıl genye gitmektedir. One YORUMIMF GÖLGESİNDE MODERN TANZİMAT Yalçuı DOĞA.N IMF işta «can ve mal guvenllğinln sağlanmasını» isteyerek Turkıye'ye «yardım» etmeye gelmlştır IMF aynı «yardımı» Brezılya, Kolombıya, Şılı, Peru ve benzeri az gelışmlş ulkelere de onermıştır. Ama bazı koşullar ıleri surmektedır, dıs tıcaret acıklarını kapatmak, fiyat artışlarını onlemek amacıyla Ornegın, 1967'de Arıantln e pora vermek ıcin demıryollarından 70 bın kışının işten otılmasını ıstemış, aksi halde hiçbır mali yardımda bulunmayacağını bıldırmlştir (Çunku, Brezılya ABD deki kahve fırmalarından daha ucuz fıyatla kahve satarak dunya kahve pıyasosını ele gecırmeye baslamıstı) 1965'te Şill, 1961'de Arıantln 1966'da Kolombıya icın «Istıkrar tedbirleru Ile birlıkte devaluasyon onermlştır. 1958 de Turkıye'ye onerdığl «istikrar tedbrrlerı» ıse bugunlerde sık sık anımsanmakladır. Bugun de yıne blr dizl «istikrar tedbirl» önermektedır para vermenın ön koşulu olarak. Ilk ve son isteğı ise toplumda bir denge kurulmasıdır. IMF'ye gore vergı reformu ve halta toprak reformu, devlet kesımınln ozel kesımle rekabet edıcı bır duzeye gelebilmesl icın zam yapması toplumda yenı bir denge kurmanın akla gelen ılk arac'arındandır. Genış halk yıgınlarına uygulanacak tref o r m l a n onların ozlemlerıni giderırken, yabancı sermayenın guvencesl artrrılacak, pıyasa ekonomısl daha Işler kılınacaktır. Tıpkı Tanzımat takı reformlarla halkın «Batılasma» ozlemlerinin karşılanmış olması gıbı Ve tıpkı Tanzlmat sonrasında yabancı sermayenın tum yerll koynakları ele geçırmış olması gıbl. Aslında eloğlunu ayıplamayalım Belırtllen nitelıklerl oldugu gıbı tanımayo calışalım Daha onemlisi, onların Turkıye glbı az gelışmış ulkelerde hangı tur sıyosol ıktıdarlarla ısbırlıgl yaptıgını gozden kacırmayalım Dışa baoımlıl'k oyle tarıh kıtaplarında korunan gızlı dosyalarda saklanan seksensekız tane bılınmeyenı ıceren denklemlerın arkasın da degıldır İşte. bugunku gıbı yasanan, hep br.lıkle izleren somut bır oloydır Zamlı fıyat larıyla, poranın deger kaybıyla, gecınme guçlukierıyle faturasını tum halkın oded.gı kadar somut bir olaydır. dunya savasının urunlerlni toplamok amacıyla az gelısm ş ulkelere yonelmıstır «Yardım» cmacıyla bır yonelıştır bu IMF Dunya Bankası ve AID nın qorevlerını kuskusuz en lyi dıle getıren Baskan Kennedy nın şu sozlerıdır « Dış yardım Amerıka Bi'leşık Devleti nın dunyayı denetleme ve etkıleme cıracı olan ve kesınlıkle cokecek ya da komunıst bloka geçebllecek ulkelerln guçlerdırı'mesını saglayan bır yontemdır » (Teresa Hayter, Enıperyalızmın Yardımı, S 5). Fllll GERÇÎKLEJME Bu yıl dış tıcaret ac ğ n d a goleien h zlı artış, Ithalatın program hedefme uygun bır buyume seyn göstermesıne karşın, ıhracatın gecen yıla gore gerıleyerek progrom hedefın n bır ha\ ı altında kalmas nın sonucu olmcktadır Boylece programda Ihracatın ltha>atı yuzde 43 oran nda kcrşılaması ongorulmuşken fıilı gerçekleşme yjzA oo Wı TavınrİA Kpl rİAnm ctır