Katalog

D 8R T CUMMRİYîT 4 FfUİL 1977 ABDULCANBAZ AMKIA 2u KAfA ÛNLAJiA PAHAtfYA ^ L P t ^ u E pftŞT ÜLEfe V£ SuS PuS OUıP İKİKICİ OUVf, AUAK. BrfUAK El>ı>, NE YA?AVIM Ki ÖM Bftt&tf iZ VtZJjîlf uKTıftLEfc kS PİP... M ZAMANIPiP... 'vAlttHBrtAkKEMiu Demirel ve Ordu Turjut GÜNGÖR HlTLER... FAŞİZM... VE TÜRKlYE... Turk Mıt'iyetcı'ıgı ıdeoloılsının evnmınl Zıva Gokalp'den ıtı baren ele alacag<z Gokalp. donemın Ittlhat • Terokkı partlsının onde gelen lışılıklerinden bındır ve Durkheırr •kolune mensap bır sosyologdur Gokalp, «Turkçuluk» iıZerıne floruşlerinı osıl oıarak Ittıhat • Terokkı'nın ıktıdorda bulunduğu donem ıcınde gelıştınr Bu aonem bılındığı uzere Osmanlı dev letının hızlı bır yıkılmo surecıne gıroıgı ve sonunaa coktuğu 19081918 donemıdır Ittıhat • Terakkı, Turkculukis belırlenen bır programo onceüen sahıp bır sıyasol hareket olarak ıktıoora geimedı Hatio Baıkan Sa/aşlan sonrasına vs I Dunya Sovaşmo kadar partınn. Osmanlı ulkesınaekı tu'n et kn vs ainı toplulJKİarı bır a<ado tutmak gıb> bır amocı \ard r \e bb durumuyla «Osmartlıcı» a*ım n bır devamıdır. YETERSIZ GORUIEN Ancok Ittıhat Terakkı, Namık Kema! ve arkodaşlannın Os manlı devletını ayakta tutobılmek \e guclu bır devlet halme getırebılmek ıcm yolnızca sıyasal kurumlarda degışıklık yopıtmasıyla yetinen oniayışını yetersız gorür Bu partı, tıpkı Batı Avrupa ulkeierindeRı gfbı gelışmıç bır sanayı ve torım toplumu haiıne gelmedıkce devletın kurtulamayacagı duşuncesınaedır. Bunu ıse yonetıcı devlet kariro orının denetımınde yapılo cak bır topıumsal eonoToK ycpı değ sınr sağiavobılır Bu bakıs varolan smıfları ve sınıfsal ılıskı erı de', let iradesıyle ıstedığı bıcıme sokacağına ınoran, bunu mumkün goren oır yonetıcı • burokrat bokişıdır. GOIAIP'IN YAKtAİIMI Gokalp de cynen bu vaklaşım iCırdedır Onun Turkçuluğu Turancılıgı asıl olarak bır devıet po'ıtlkasıdır Devietin uygulayacağı bır ekonomık tcpıumsal polıtık duzenle"nenn proorar'Mdtr. Gokaip bır yonetıcı Kadro u>'esı olarak. devletm bıc.mienaırecegı topluma bakar ve orado vukcrdakı programın kullonabıleceğl oğeierı orar vq bunlan Botı kapıtalızTinm olum lu ogelennı bıcımlendırmeı<te kultanır. IslaTiıyetın b rleştncı •tkısı. «bllım v» t»knlk» olarok tanımlonan Batı uygarlığmın ve rılerı ve toplom nufusun coğunluğunu oluşturan Anadolu'dakı Turk halkının merkezı bır ağırlıkto yeralacağı bır devlet top lum proıes1. Gokalp'ın soruru K.o,duğu cercevedır HASll BİR KAYGI Go«caip, vorolan toplumu onjn smıf ılışkılerını verı clroz, bLtiları olduğu gıbı korumak dıye bır kaygısı yoktur. Aksıns bu yapıyı guclu bır devlete yeterlı, ona uyarlı olacak bır bıcımde aegıştırmek ısteyen egemen de^ 'et kadrosunun ıdeoloğuduf Turkculuğun topluma mal edılmesı demek, dev'et kadrolarının bu eylemı toplumun benımseme sını sağlanok ve kendılennı bu djzenleyıcılerın ellenne teslıra e'melerı gereğ'ne ınandırmak[•r Bu ıse devetm «vukardan aşağı» propagandası ve orgutlen me faalıyetı ıls yapılacoktır kı buratio da genıs koylu yığmları aeğı., ulkedekl tuccar, esraf ve orgutlu zanaatcılar kesım sozkonusudur. Kovlu salt bıcırrlendırılecek, ısten>len yone ?evk eaılecek bir yığındır. FAŞIST MIUimÇHIKTE^ FARKLI OUN Tapluma edılgm bır yığın olarak bakmak, bu tıpık Osmanlı ydnetıci ıdec'oıısı nadenıyle Gökaip'm Turkçuluğu, Faşsst mıilıyetcılerin tum bakışını belırleysn, onlan tedırgm eden «dtrenen toptum» motıftnden .oksunduf böyle bır şeyl mümkun görmeyen bır anlayış sahlbıdır Gokalp Oysa faşlst rnillıbu «direnan, kendl ka Ömer LAÇiNER Atama ve emekliye ayırma işlemlerinin her biri bir olay haline dönüşüyor.. Olav 14 oğustos 1968 gunu Denı? v» Hovo K.r'vetl»rı KoriLtanlorının .stıfo* neKtuptor.'ıı Geneıkurrray Başkonı yer>nA Cunhurpaskantra vermelerı ı'e meydaia cıkar Bırıncı gun, CumhurbaşKon.nco \%\ fatar.n Vobuı eaılmedıgı yolunaokı tobMIsre korsjin 15 cöJStostu Mi'.lı Ha'.'unno Bala~ı Aımet Topa'oğlj bır avıklarrc vcoorak Uran JQ Tonsel ıte Karo Ku/vetlen Komuton Orgeneral Ref>k Vı^ozın ıstiToiannı doğaJar Konu ıle ılgılı oiamk Basbo'ron Dem rel «Askerı Personel Kanununun ve FurK S lahlı Kuwetlerımı?,p gore/Arırrn ıcabı bu za^ıana ladar teesoiıs etrr ş teerube ve gelenekler nazan d'kkate a'inoroıc ter'ıierm yapıiccaaı tabııdır» bıcımınde konuşur<en. Devlet Bakanı ve huKuret sozcusu Se/tı öztürk de tkomutanlcnn kendı hıyerarşılprı ıçınde b r meç*le> olduğunu so^ler Ve 17 ağustosta Kara Kuvvetlerı Komutonlığına Orgeneral K'emdu'n Tagn^aç Denız Kuvvetlerı Komutanlıgma Oramıra; C«lâl Eycsoglu Hava Kuvvetien Komutanlığına Orgenarol Resat Mater'ın otanaıkları ocıklonr Bu uygulornalor uzerın» Brük?el dekı NATO as'<en temsıt heyetı başkanlığındo bulunan Orgeneral Refık Tulga fendı ısteqı ıle «mekiılığını ısteyerek, Turk Sılöhl Küvvetlefrnoen ayrılır TURAL ŞURA UYELİGİNE ATANIYOR Gene'kumaj' Boşkonı OrgeT^ral O T O ! T jra l ı bır yrl Ö C PB pprrz ve Hava Kuvvetlen Kom jtanlorının bılgısı dışında «all kadenıede» temaslar yapmoKla gorevlendıren Boşbakan D«mırel, ortık ıplerı ıyce elıne alrrnş buiunr"aktadır 1968 oğustosjndc 1969 yıK morl avına geıınırken Genelkurmay Başkanı Orgenerol Cerrol Turaı'T, ^n komutoilıkto uc vıl lı l' sur«sı doldugundan Basbanan tarr' ndon yazı ı c\ora<. SJ ccıklarno \QpılTiaktaaır fTj'k Sılcnl Kuvvetlerı ıcetısınds hızr.ıdtıern nobetleşe goturu'mesı ve kumandc zncırınde.ı d per Tiumtaz kuırondor, ara da hızmet ımtonlorın n aktarı' rasmın g9İenek haiıne get rılnıest, S06hlı Kuvve: em~ 1 1 lonsurılcmın ı^orolı b n k.p idcn muhım 2 b'r prensıp oGdoSuamaî'tadır Bu duşunce ue bukumetımız O^general Cemal Tu'oi'ın Geneikunnav BaşKan'ığında gecen üc /ıllı'c hızmetlennı takaır ve 'esek1 jr ıie yodederek kendısını Yuksek Askerı Sura 'j/ehgıne ata~r<a/ı u/gun bu'.muş ıre bu hjsustakı r kararname yukseK tokc'ıre ıH an olunmuştur > VE TURAL tN EMEKLİUGI Bu oc.klaı. a i'e T U Iol Yjr.set' Aîkerı Şura uyelıgne getırılirken Gene kLrrr.ay Ba=kc:nhgır!a \ara Mjvvetlerı Komutonı Orgenerol Veıroun Tagıroc atarciı Tcgmac'dan boşalan Kara Kuvvetlerı Koırutanlığına da «agus!O5 ayinda emcklı olocagmı hotırlaıorok Turk S'lcmlı Ku/vetlenndekı hı/etar$ık u/gularr,a aCıtından sckınca or \aratacccjini savunmas! ıa» karşın Genelkbrmo/2 Baş^on Orqeneral Fıkret E3en gettnldı Esen aen boşalan Genelkurmo,1 2 Bcş^an ıgına da Orgeneral Foruk Gurler toyın •dıldı Ağustos a/ma cdar suren bd rtj'urn Vuksek Ask«n Şura'nın toplantısındoa 48 sao» c*ce Orgenera! Cemal Tural ın resmen emekliye se\,keoı'mesı ııe yenı bır bıcıme aönuştü. Eme<lılığınden sonra OsTıan Bolulbası'nın davetllsı olarak Ankaro ,a 1 geldığınde, Mwlet Partısı ^?nel rerkezınde Cemal Tura re gazetecıler arosında su onuşrrj gect. SORU. Emekliliğinizi siı mi istedıniz? TURAL: Emakiı o auk Ben ıstemış değıl'rn SORU Yuksek Askerı Sura toplontısından ıki gun onc# n«d«n em«kli edıldınız? TURAL Binnen Orada nutuk çekeceğımızî soyledıler Ben crado nutuk iolan cekecek degıidırr» Şura'n.n gundemı vardır. herkes goruşuru soyler Turol gazeieı~ılerle gorLSinesınde hukumetın «Kıbns pol'tıkası» olmadıg rı »Harp Sanayıı Daıresırrn kaldırılması» kararının sakıncala' ,arotocoqrnı da so.ledı Bu ıdd'alara Boşbaka«Dclemığe gırr^eyeueg • \ sovıe1 erek cevop ^ern^fzken Dıştşlen Bakanı da sessr? '<oınaklo \e\ındı İMALI SOZLER VE BİR KOMUTAN 1969 yılı ratst" 1 * a*,' rdakı Yul'sek Askerı Şura top'ontısı EOnunda olmon karorlc orasmüa Kara Ku/vetlen Komutanı Orgeneral Fıkret Eien ın smekiılıgı cok gızlı tutuldu Orgeneral Fıkret Esen, Cumhurboşkanınca verılen vemekte kenbısıne yo~ neltıien ımatı s07İâr ı.zer ne «eTıeklıtık» karorın' cğrendıgınd», «Ben sotıtık odcm deöıl'ms dıyerek ıst.fasmı veru> E\et 6 cv onr«i Kcra Kuvvetlerı Komutaniığı boşcldığında fcu goreve getır 'ır^en ÎLrk Sılahiı Kuvvetierı hıyerarşısı ı!e ılgılı sakıncalı durjmiarn varatılmosım on'emek amacı/la Başbakan ve Mıiiı Saunna Bs><an.ndan «vaad» olan Orgenerol Esen «resen emenl ye ae> Keoı'mıstı O'gensral Esen Vuksek Askeri Suror.m agustos ayı toplantısına Karo Kuvvetlerı Korrutanı sıfotıyla katılorck. lertı ve eme«lılık ısiemierinde goru? bıldirmesme karşın. Denırel'n 'Sstenı doğrulrusunda ve büyjk bır g'Zlılık ıcinoe a Tiarı kco'.a efiekl.ve sevkını cımclı soz'erden» oğrenmıstı .. Yuksak Askeri Şura toplortısı sonucu orgenemltlğe terîı eden Serr.ıh Saicor jGndarmo Genel Komutonlıuına. Eşref Akıncı YukseK Askeri ŞITO uyehgıne, Faık Türün de 3 Ordu Komutanlığırc getınldı Hava KjAetleri Komutanı Orgeneral Reşat Mater Yjksek Askerî Şura uyelığıre verıli'ken, yenne Orçıenerai Mbhsın Botur. Karo Kjvvetien Komutanlığtna da Orgeneral Nazmı Ko'Okoc otondı ESEN OLAYtNlN PEROE ARKASI Orgenetot Fıkret Esen mart ayınao Orgeneral Tağmoc'ton bcşalan Karo Kuvvetlerı Komutanlığına getırilırken Mtllı Savunma Bakanı Ahr et Topaloğlu ıle gorus«r«k «Askerı person«l hukumlerıne aore 30 ngustos 1969'do orgftnsroilıkteki üo yılını dolduracagım» bu durunr.do 6 oy ıcm bu garr/e getınlmssının sokıncolarmı anlawı$tı Bunun uzftrıne Topaioğlu. Boşbakon Demırei ıie konuçorok olası bır sorunun onlenmesı votundakı onensını sormL$. sonra 03 Orgensrai Esen e ıgorev suresınn bu vi urotılobıteceğı volunda formüi» buiurduğunu ve Koro Kuvvetlen Komı jnlıgmı kobul •tmesım ist«m 5 Miileti veri, değişmez bir olgu olarak ele alan ve «milletler mücadelesi»nin ebedi bir tarih yasası olduğunu kabulden yola çıkan faşist milliyetçilik ile Gökalp'ın Türkçülüğü bu noktada kesin bir ayrılık içindedir. de%letının cokuş doneTii hatırlan rsa Gokalp ın her ıkı temayı da kolaylıkla kullanobıleceğını goruruz MILLÎTE YAKUjlM! Mıiletı dış duşmonlarla, rıayat mucadelesı verd'gı duşman Tiiletle'le cevrıiı bır topluluk olarak değıl. as I olorak bir kulturel oluşum olarak ele olır Gokalp Mıltetı oluşturon ögeler olarok saydıkları hep bu nıteiıktedır Dolayısıyla da o «dilin, ahlâk olculerının ve kulturun», bu sonıadar^ eoınılen dsgerlenn yoygınlaşmasıyla cerce vesı genışleyecek bır toplunn olarak kabul eder r.ıılleU. Yonı taşıst m.lııyetcılıktekı mil let kavranı gıbı ya «tarıhln «n eskı cagiorındon ben varolan», \cı da belırlı t>ır torıhı evrım sonucundo oluşup artık hıc değlş meden kolacak oian bır bırtm n.orak kabul etmez Mılletı verı, değişmez bir olgıı olarak ele alan ve «mllletler mucodelesinnın ebedı bi' tanlı yasası olduğunu kabulden yola cıkon faşist mıllıyetcılık ı!9 Gokolp ın Turkçuluğu b j nok!oda kesm bır oyrılık icındedır. Çunku. Gokoıp, saydığı ogeler vorolmak kaydıyla mıllet toplumurun sınıfsal duzenmın, hıyaraş'sının değısebılecegını ortuk veya bılıncsız bıcmde kobul etmıştır Oysn fcşısi mlllıyetcıl'k tom da bu kobj e boğnozca bır tepv ı öjyar Gokolp devlet ve yonetııen topium ncaennden yo la cıkar Oysa faşıstler. ınceden ınce/e korunan hıyerarşık bır toplum (sosvoi dı'tmler haiınd") ve os I ışı t J yapıyı korurrnk oion bır rjeviet modelınden yola C'kar GOK&LP'IN TURAHClllĞI , Bu onemiı fork oıkkate alındığırda Gokolp ın Turancılığının da, her ne kadar ırksal motıf'erden yorar onıyorsa da VIne ce foşıst rrı I yetcılığın Turoncılığındon a/n bır şey olduğu gorulur Bırıncı Dunva Snvaşı sırasınöo Cartık Rus'/aya karşı savoşto harekete gecrıimek istenen Orta Asyalı «Turan millellerl» 1I9 Anodolu t o p u n j arasında sozu edıiebilır tek bağın dınsel bağ olduğu ockco gorulmuş: 1000 yıllık kopu^ufjun (kı ondon once de Orta Asyada dağımk topluluklcr olarak bulunan) bu toplumlarda dıi, kultur bırlı ğını ancak bı r ammsatma duzeyıne tndirgeaığı anlaşılmıştı. Turan Devletınm, Enver Poşo'nın deneyının yalntzco askeri yen.lgısıyle degıl bizzat Enver Paşo'nm da acmca gorduğu yu lCK'ia!' neden'erden oturu, ger cek dışı olduğunun anlaşılmasıylo Gokaip m rie bu temayı bıraktığı gnrjlur CUMHURIYH DONEMINDE Gokalp d8 oldJğij gıbı Curnhurıyet donem'pın mıllıyetcılik anlayışındo öo bu ıdeoioıı her şeyoer, once bır devlet, bır yonetıcı kadro ıdeo opsıdır Gokcp ın unlu "Garp Medenlyetlndenlm. İslam Ummetindenlm, Turk Milletındenim» formulasyo nu, Islânı ogenm cıkonlması dısmöa bu oonemaa de gecerlıdır Gokalp Icm Osmanlı devletı ufok revızyonlar dışında verl ıdı Oysa Cumhurıyetın yoneticı kadroları dev!etı yeni boşton kurrrck so'ununu one almak du rumundodırlcr Ve bunun \C<n rie Osmanlı devletınm şerl dev letten arta kaion ge eneksel kad rolonyla ve bu kodrolarla islâmı ıdeoloıınn kulianılmosı temelınde ıttıfaK etrrıiş guclerle mucadeıe halındedır Bu donemın devlet mllıyetcılığınde. one surulen «Turk'uk» ıle ilgıll sloaan VQ tezler, hem Islâml Ideolo ımn etkısını kırmak, hem de r> 'ioneme kadar ayrı etkın topluluklar oıdugu resmen ıfade e«Iılmış olon Kurt Laz, Cerkez. Arnavut Cecen v b toolulukları, cvn devletm ^atondoşı olmok nok'asmda bırleştırrneye dayalı bır polıtıkanın motıflendır. URIH; 1944 OLAYI GÖKALP'IN TURANCILIĞI İLE FAŞİST MİLLİYETÇİLİGIN TURANCILIK' ANLAYIŞLARI BIRDIRINDEN AYRI ŞEYLERDİR • m* * ZİYA GÛKALP Nosıl bir Turkçuluk?.. Turan Devletinin; Enver^Paşanın yalnızca askerî yenilgisiyle değil, bizzat Enver Paşanın da açıkça gördüğü nedenlerden ötürü gerçek dışı olduğunun antaşılmasıyla Gökalp'in de bu temayı bıraktığı görülür. derinı belirlemak Isteyen toplumsa ka's dır ve bu o g m j n vorlıgı onjıı orto\a cık'S nedemaır O do toplumu duzenlemek ıster ve bır «Mllltyetci loplumcu» rtu2en o=ı1 oloro^ top'umsot sınıflor arosındakı l"ı\erorşryı. ekonomık samuruyu, sıvasal eşıt sızlıklen kaldırmoyo yonelık bır «loplumsol harekete» korş.. bu p?ns< arnacr«la on» surülur Sınıfsol hıyerorşıyı bu temelı korumak. yonı smıflı lop lumu tum orocloı ı kuliarcrok surdurmek ana fiK' 'aşızm.n ozudur ve dolavısıyla onun mıltı yetcılığmln ozellıkl«î olç riuj man»o vonelık oıuşunun nedenı buOur Gokalp yaklaşımı geregl, boy ıe bır «Iç du%rnan>> varsaymadıâı ıcm onda «dış duşman» niotı*ı d« ycktur Oysa. Osmailı GARTH LE. vitTAP ET Vfl soyue. Di$i BOND VE vVİLLie OJ2AAAHOA. LÂTiNCE DERSî VERiLiR Tel: 47 42 47 FRANSIZCA S'rossbourg O"iversttesi mezunu bo^an öâre'men taraf'ndon Fronsızco riersl verlllr. Tel ı 58 M 98 Oktay Cumhur AKKENT Jln&kolog Opr Dr Şışli Haloskörgozı Cod 317 379 Telefom 47 79 03 '' (D«vamı I