Katalog

III 26 Ağustos • 9 Eylül ağustostan 9 eylule dek her yît heyecanlanıyorum. Yirmi altı ağustos anılarından der ledığım bilgilere gore, o geceyı uykusuz geCirmış olmalı Atoturk Gece yarısınt geçe, taşınır yatağından, hıo bozulmamış yatağındon dogruluyor Bır ulusun yazgısının bır tek ınsanla ozdeşleştığı torıhsel anlar oıur. 26 ağustos sabch dört beş arası boyls anlardan bırıdır. Cobanlar Istasyorundon ılk top sesi gelınceye değın surer bu an: Tanyerı yırtılmıştır, ardından Turk haik.nm yuzu gorunur. Bu ana değın tektır Mustafa Kemal, Kocatepe'da I k top oteşlerıyle çoğalır, bır ulus olur Ama, o tepeye cıkana değın... Bunu cnlatmak ıstıyorum An, çakıp sonen bır zamon fiüresıdır, bılıyorum. Tanhsel an bıroz daha uzar oroda zaman cokıp sonmez, bır bınkımın elektrık akımını boşaltır. 26 ağustos. Mustafa Kemal'in uyanmasıyla başlar. Başkomutanın cadırı Kocatepe'ye bakan bır koyaktadır Mustafa Kemal gemıcı fenerının ışığında tıras oluyor Yatağının uzerınde duran tabanca kemerını al p kuşonıyor. Ellıklerını gıyıyor. Saat 4 çadır kapısı aralanıyor: Alaca karanlığa cıkıyor. Tan attı atacak Doğa yerlı ve Anadoludur Ince bır dere okar. Su şırıltısı alaca karanlığı boler. Ortalık yun ve ot kokar. Oz ve btçın bırlesırler kışılıgnde Yureğının doğal tarıhı Anadolu bozkırınca yerlıdır. Havza dan, Amasya'dan, Tokafıan, Sıvas'tan ErzururrTdan, Kırşehır'den, Ankara don, Sakarya topraklanndan ve Aksehır'den geçerek, gelmıştır bu tepenm eteğıne, bır gebe alaca karanlığa Bu alaca karanlıkta tıraş olması. ozenls gıyınmesı cok ılgınç ayrıntılar gıbı gelıyor bana: Yerlılıkle cağdaşlığı bırlestıren oz bıcım bıresımı kaygısı Kocatepe eteklermde duran, cagdaş ulusal kurtuluş savaşlarınm oncusudur, turıhjel anın başlangıcına ışıyan doğudan bır botılı boşkomutan olarak cıkar, f\n /Y\ Defllrmen toşlon dönebHİr ama un ocılıdır lîk Tınaztepe'nın kurtuluşu böyle bır sımge güze ', jjıyle ttırlıkte gelıyor. Koylüluk tınozını kurtornv;, tır, sıra kendı oz topraklonnı kurtarmaya ge e cek Ulusal kurtuluş savaşlarının öğretısıne dev rımcı bir ızduşum duser bi( tepeden Bır tepe/ı kurtaran, yann kendı topragım da kurtarabılır Bağımsızlık gelsın bır kez o gun de geiT ergec Toprağ'n gercek kurtuluşu ılkonce saldırgonlardan, sonra gerı duzenden kurtulması demektır Tınaztepe'nın kurtuluş tarıhı 1922 de başlar, bu gün bile surer. er:HU5!Yn 4 m ö ı 1977. OLAYLAR VE GÖRÜŞLER GEMİCİ FENERl Ceyhun Atuf KANSU Iışon blr ovuc asker avdın Her an yoldon dönmeye kurtuluşun devnnıcı doğrultusundan sapıp kurulu duzene sanlmava eğılımlı bır kucukkentso/luluk. Ama ne olursa oisun, 19 mayıs 1919'dan bugune 26 ağustos 1922 sabahına ardından surukleyıp getıreDildığı bır ulusal kurtuluş savaşı ordusu Onunde Donya bankaları. Amsnkan, Ingılız ortaklıkları, demır celık tekellerı. pe'rol babaları, sılâh.yapıcılar, sıloh satıcılar, çelığı ınsan kanına doğrayan, barışı sovaşa cevıren Krup en dustrısı. Tek sozcukJe obur emperyalızm Dogrudan gelme urunlerımıze goz koyan ve vapı'mş mallannı satmak ısteyen yeryuzu somurgenlığı. Uıkelen pazar yerı gorenler Bu, Batı değ.l m ı 7 Bu Batıya savaş açılmış degıl m ı 9 Oyleyse, ne aemek Batılıiık Bu Batıya karşı actığı savaşın alacakaranlığında Kocatepe ye çıkarken bır BotıI' olması ne anlam taşıyor'' Şu anlomı taşıyor: Kendı kışılığmın ardından bır başka Bat yı altp getırıyor, kendı kışılığıyle bırlıkte cıkarıyor, rnum ışıklarının tıtrek, tıtrek ışıttığı yoldan. Ozgurluk ve bağımsıziık benım kışılıgımdır dememtş mıyd ı 9 Bu kışılığın arıtılmış ozu de Batıdun gelıyor. Ozgurluk ve bağımsızlık Batılı değerlerdır. 3u en değerlı kavramlarıyla or.ları yaşadığı anla ozdeşleştırerek cıkıyor tepeyı. Batı emperyalızmı ıle yurdunun yan somurge durumu arasmdakı celış kıyı yenmeye. yoketmeye cıkıyor Bıldıgı şu Bu celışkı, cağdaş tarıhın ışığında oncak Batılı ka'ayla yenılebılır Yıllorca sonra, Vıetnam kurtu luş scıvaşcısr Ho Şı Mın de oyie demıyor muydu: Somurgen Batının bır başka vanırı anlamalıdır. llk once bızım savaşımızı, neden kı bız bağımsızlık kavramını, bağımsızlığın yuce değennı Batıdan oğrendık. Onların sılâhıyla çıkıyoruz emperyalızme korşı. Insoncılıktan ve uyanıştan. endust rı devrımınden ve ınson ozgurluğunden gecen bır Batı cızgısı var Kecı yolunu bu cızgıden ıT!ıyor Kocatepe'ye doğru. Cıkıyor, ışte seher yeiının kcynadığı yere vanyor Tanhsel saot, tan yerının ışımasına calıyor Getırıp. boşkomutanlık bayrağını tepenın doruğuna dıkıyorlar Tanhsel ısme başlayabilır artık kendısınden çıkarak. ozu koylu ordusuna seslenerek ! blr yıf önce, yıne bdyle b!r agustos gününde kcv rulan bozkırda carpışan Sakarya ordusunun gorevı tyurt yuzeymı» savunmaktı. Şımdı, Kocate pe'den Afyon tepelerıne acılan ateş yurdu "u'tarmak ıcındır Cetecılıkten devşırllme Inonu ordusu, Sakarya'da mermı kıtlığı ıcmdedır Yasar Kemal'ın bır ızlencesınde okumuş olocağım > ı'tar once Cumhurı/et'te yayınlanmıştı, bır cavuş, Kutahya savaşiarındakı tufeklerın durumunu yana yakıla anlatır Bu tufeklerın kayışları yokmuş, So ğut ağaclarının kabuklarını soyarlormış da kayış verıne tufeklere takarlarmış. Şımdı, tmemleietn efendısı koylu^den kurulmuş bır ordudur saldırı va gecen. ıkı yuz bın kışılık bır ordu 1919 1920 Ankorasında «Heyetı Temsılıye»nın elınde bır ovuc osker yoktur da, nasJ gecelen Zıraat Okulunun oralarda, Mustafa Kemal ve arkodaşları.l elde sılâh beklerlermıs ıc ayaklanmanın gerıci baskın cetelerını. bun an da «Türk un Atesle I n tıhanı»nda anlatır Halıde Edıp hanım. Insan bır ozan, bır yazor olarak yoşamak ister bu anıa r ı, tanyerını dumanlar ıcındekı oğleyı ve Kocateae otlarmı bır yelle bır o yara, bır bu yana sallayan akşamı En çok da duşen tepelerın sevıncıni vaşamak ıster ınsan İlk once Kalecıksıvnsı'nın, sonra Tınaztepe'nın. Tınaztepe bır sımge guze'hğıne zengınl ğıne er şıyor burada Tınaz bılıyorsunuz, duvenle dovulmuş. savrulmayı bekleyen ekın yığınıdT. Anadolu koyluluğunun sımgesı Kım bılır, Afyon koylulerı, ne zaman savurmuslordı ekınlerını Vakıt buldular mı bulamadılar m ı 9 Saldırganlar cok yakrpışlar tınazlanmızı, ekınierimızi Belkı Tınaztepe nın ekınlerını de yokmıştılar. llk buğdayın kurtarılması gıbı gelı/or bana Tınaztepe'nın duşuşu. Ne sevınmıştır koylu askerler 26 ağustos gecesı bir avuc un dağıtmışlar askere Savaş yüreklendırmesı Yonmamıs tarlalardan, koylu askerlenn arkada bıraktıkları anolarca. babalarca surulen. ekılen topraklardan gelen son Yele savrulan son tınozlardan, koy deâır de oğutu'en son taneleraen gelen yo^.sul köylu nun Burada. Tınaztepe'ye ateş acanîar da. s o i askerlendır yurdumun Bır daha. Tmaztepe de bır boğımsız yel bulamayabılır koyluler yığın scvuracak. Buğday ekılebılır amo toprak tutsaktır. EYLÜL SAYISINDA EMRE KONGAR. M TALI ONGÖREN, TEOMAN EREL'' ın katıldığı acık oturum: »TRT'de Demokrasl lcln Dıyalog ve Eğıtım» Enerıı Bunalımı «Istım Arkadan Gelsın» ORHAN KOLOĞLU: ıHelsınkl Anlaşması ve Ege'd» Bans Denızi» YUKSEL PAZARK/StA ve VECIHI TIMUROĞLU'nun şnrlerl CEYHUN ATUF KANSU «Cevirı Şıın SEUM ILER1 ıPolıtık Roman Yazarken» AYSEGUL YUKSEL: «Koylu Içın Tıyatro» H B KAHRAMAN «Değışen Bırsey Yok> DURSUNALI SARIKOC'un fotograf. ENGIN L'C. OMİT OGMEL, MUSTAFA DOGRUER ve RERK'ın karlkaturlerı ıle 96 soyfa 10 TU (Cumhurfyet: 82221 Kurtuluş Güneşi Bır Anodolu sehermde cıktığı bu •tepeden 27 ağustos 1922 gunu akşam uzen ıner Musta'a Kemal Gecenın dorugundan yazgısının aydınlık gecesıne ınmektedır. Ardıncfa bıraktığı gemıct fenerı, şımdı bır kurtuluş guneşıne donuşmuştur Tum bunlar bır seherden bır akşam uzerıne otuz altı saat ıcınde olur Yuz y.llorın ezıklığı, saatler ıcınde erır gıder Kcranlıktan aydıniığa gecılır Ağrr ağır ıner tepeden. yuzu hep kışılığını yansıtır. ay dınlık ve acılıdır Bır gun once ardında bır ulusun yazgısını taşıyordu. ş'mdı gunese donuk o yazgının btr başka ağırlığını toşıyor 9 eylulde Izmır e vardığında, bu ağırlıgın bılıncıyle şoyle soyleyecektır. cAsıl savaş şımdı başlıyor » Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın ıkı öğesı var Bağımsızlık ve devnm Bagımsızlığtn yolu acılmıştır Bır umudun baskomutanıdır şımdı. kurtuluşun ve utkunun (zaferın) ılk yaprağını acmıstır. Aydınlığıburdan gelıyor Yuzunun acılı cızgılerı ıse, doha tepeden ınerken. yolu uzenndekı Cakırozj koyunde belırır. derınlesır. Cok acı cekmış cekı yuklenmış Anadolu koyluluğunu gorunce Birden utku dalları arosından koylüluğun yoluna serdığı yorgunluğuna orttuğu alcak gonullu yoksul soğut dallarıdır bunlar cocuklara, kadınlora yonık bır sesle muştular cAfyonkarahısar yolu acıldı Isteyen yola duşebılır > Bu muştuyu duyururken kımbılır ne mutludur. ne kanatlı duygularla doludur 7 Tepenın eteğınde, orabasına bıner, Şuhut'a gıder. Bır celışkinın cozulduğu ne güzel ne kutsal bır kurtuluş saatıdır, ışılayan akşam uzerı karanlıktan ışığo cıkmıştır bır halk.. Kımı zaman bır fener, bır gemıcı fenerı solgun ışığıyla, halk tarıhının yuzunu ışıtır. ulusun yoluna ışıklar serper Kımı zaman, yabancı yakıtlorla ışleyen koca koca elektrık santrallenyle bile guldurenezsınız ulusun yuzunu bır ulusu bır ulkeyı tanhsel gerıcılığın karanhğında bırakabılirsınız Megavatlarca eiektrık yetmez denn karanlığı yırtmaya. Ince, oma tarıhı ısıtan ısık yıne gemıci fenerındedır: Ulusal kurtuluş sovaşlarının oğretısını anlayomayanlar Ataturk'ten hıc bır şey ontayamozlar Devrımın halk elektrığıdır bır ulusu ısıâa cıkorm. Aydınlığa ereştıren Bağımsızlık olmadan deynrrı gelemez aevnm gelmeyınce de bağımsızlık Suramez, suregıdemez. HIMMI» Hacettepe Üniversitesî Nüfus Etüdleri Enstitüsünden, 197778 ders yılı ıçın Bıl'in Uzmanlığ1 (Master) progromıno Ingılızce bllen iakulte veya yuksek okul mezunlart arasından secme sınavı ıle. Kocatepe'ye Çıkarken Ortalık ışımormştır. Kocatepe'ye yukselen ınce kecı yolu koranlıktır. Erler, yolu aydınlatmak icm, onde gemıcı fenerlerı, camlan ıslenmiş m u n tenerlerl taşırlar. Yol karataşlarlo ortuludur Sessızlıkte, yuvarlanan toşların vankısı duyulur Mus tafo Kemol ağır ağır cıkar yolu One doğru eğıktır bedenl Yolun dıklığınden ve tanhsel anı yaşayan duşunce yukunden Batılılık uzerınde daralım bıraz.. Alacakaranlıkta taşıdığı bır batı ışığıdır nedenkı. Cok değışık bır yuku taşıyor arc'ında. bır holk tarihını çıkarıyor tepeye. Ardında, lonca, koylüluk ve carşı. Bır yan somurga surecınde durmuş çıkrıklar, işlenmemış tarlalar Demırcı işlıklerı, bokır dovenler, saraclar, dokumacılar. Pamuğun ve yunun dış pazarlara hıçe gıttığı, uzumun. ıncırın, tutunun İzmır lımanlarmdan Botıya ucuza aktığı bır yorı somurge. Tanhsel gerıcihkte her an elele vermeye hazır kasaba alış verışcılerı, ovaların toprak ağaları. Bellı behrsız bır devrlmın tanyerını bılınclerınde ışıtmaya ça Oîrenci Alınacaktır isteklılerın 5 ekım 1977 torıhıne kodar 1 fotograf ve öğremm durumlarırı gosterır bır belge ıle enstıtu sekreterlığıne muracaatları duyurulur. HAS 23768211 PHILIPS türk phılıps sanayi a.ş. eleman aramaktadır Malzeme MüdürlUğü, ihtihuT plânlt» B U ve Satnulma kuanUnnda çdiftıtümak üzere : 1 tfietme veya ekoDonr. dalındı yük^k tahsil yaptnış, 2 tnflizec bilen, 3 Askeriik hizmetini tatnamlamış; 4 Satmalnu kumı için 30 yMtnı, ihtihflff plânlama için 35 yaşını gecmemia. erkek. eJemuılar annmakUdır. lstekiüerin 1. Levent'tte bulunan fabrikamız Personel Müdürlüğüne yazı Ue ?e>. ya sahten müracaatlan rica olunur.^3 Tınaztepe Saat 4 30 5 orası top ateşi başlar Dorıp Cumhurbaşkanı Olmak Budur.. OKTAY AKBAL Evet Hayır BİLİMVETEKNİK UYGARLICA KATKILI SALGIN ecmiş genellıkle o kodar guzet anlatılır kı. ınsan «Neden ***? o"*jjamandü yJR^MHodtm* •«$!ye uzülur. Ovsa. bırokımz uzok «Turklye Cumhurbaşkom, Devletin devamlılığının temsllclsidir. Vatanın ve mılletın butunlugunun temsllcisidır. Bu Itlbarla Cumhurbaşkanları, bir evvelkl hukumetin çalışma ve ıcraatı ıte sonrakı hukumetin çalışmav arasında bir kopru hiımsti gorur ve devlet ıçTerinln vamlılıgını temin «der. Yalnız bu noktada ş u n ^ . j lıyım ki, Cumhurbaşkanının yetkıleri, yaşanan gunlerfn tecrubesınden yararlanarak ele alınmak lazımdır. Parlamentodan meseta bir hukumet çıkarma sorunu kilitlenirse bunda, mlllet ve Cumhurbaşkanı sadece 'bekle ve gor' durumunda bırakılmomalıdır > Sayın Fahri Koruturk 1974 yılında boyle diyordu. Cumhurbaşkonlorına Anayasa'da tanınan hak ve yetkilerlnln belırlenmesıni, guclendirilmesini Istlyordu. Turklye Cumhurbaşkanı göreve başlarken ant lcer TBMM'nde... «Turk devletınln bağımsızlıgına vatanın ve mlllelln butunluğune yonelecek her tehlikeye karşı koymakı, «Mllletln kayıtsız şarjtız egemenllğinl ve Anayasoyı saymak ve savunmak», cinsan haklarına dayanan demokrasl ve hukuk devletl llkelerınden ve tarofsızlıktan ayrılmamak», «Turkiye Cumhurıyetlnin şan ve şerefıni koruyup yuceltmek»le görevlidir o... Devletin başıdır, Cumhuriyetln ve Mllletin birllğinl temsil eder. Milli Güvenlik Kurulu başkanıdır. Turk Ordularının Baskomutanıdır. Bunları herkes billr. Yine de bilmek, gormek, anlamok Istemeyenler var. Başta MC liderı Bay Demirel!.. Kara Kuvvetlerl Komutanlığına atanan kıdemll generali Genel Kurmay Başkanı seçer, Başbokan Imzalar, Cumhurbaşkanına sunarmış, Başkan da onaylarmış! Onune ne gelirse Imzaloyacak! Gerı çevirmeden, nedenıni nıçininı sormadan ., Buna ne ad verllir bilmem? Turk Hukuk Kurumu Baskanı Prof. Muammer Aksoy «ımza makinesi» dıyor. Cumhurbaşkanının blr Imzo makinesi olamayacağını soyluyor. Boyle bir Cumhurbaşkanlığı Anayasa'ya da, Turkıyenin çıkarlarına da aykırı duşer. Aksoy yarılı demecirtda bu konuya aydınlık getirmlştir. «1961 yılında yapılan blr Anayasa'nın batı dunyasında Anayasa hukuku alanında oluşan gellşmeye ters duşecek biçlmde yalnız seremonllerde figuranlık yapan 'çağdaş siyasal bir kukla, yaratmak istediği duşunulemez. Hele başkomutanlığı temsil ettiğl Anayasa'da acıkca ongorulduğju anımsanırsa, onun Genel Kurmay Baskanı gibi Kuvvet Komutanlarının aionmasında soz sahibı olacağını kabul etme zorunluğu tartışılmaz bile... Partizan ve kisisel amaçlardan baskasını tanımayan hırslı bir başbakan, kendl emellerlne hlzmet etmek amocıyla Edelhunlar yaratma curetini gosterme hevesine saparsa; Başkomutanlığı ve devleti temsil eden Cumhurbaşkanı bu kotu ruyetlı polıtıkacıların korarnamelerini suratlarına atılan bir şamar glbl geri dondurmek curetiyLe onları hukuk çizgisine getlrme•inl bllmelıdir.ı Sozcuğu sözcuğune katıldığım bu duşunceleri sanırım Anayasa cizgisindeki tum yurttaşlar da paylaşmaktadırlar. Hic kuşkusuz Turk ulusunun buyuk cogunluğu bu hukuk savaşımında Cumhurbaşkanı Koruturk'un yanında, arkasındadır. Anayosa nedir, hukuk nedlr, gercek nedir, askerlik nedir bılen her yurttaş Boşbakan Demırel'in Kara Kuvvetlerine kendi adayını gelirmek icin giristiği aşırı dırenmeyı hoş karşılamamaktadır. MC lıderi nıye ille kendi tuttuğu bir klşiyi bugun Kara Kuvvetlerine, yarın Genel Kurmayın başına getirmek istiyor? Cumhurbaşkanının boyle bır durumu istememeslne, karsı koymasına rağmen niye bu tutumunda dıretiyor? Hukumelle devlet başkanı arasında bir gerilim yaratmayı bile goze alarak . Bir kez Sayın Koruturk, Cumhurboşkanlığına Ataturk ve Inonu glbl buyuk savaslardan, kahramanlıklardan gelmediğinı, olağanustu koşulların yarattığı bir Cumhurbaşkanı olmadığını soylemişti buyuk bır alcak gonullulukle.. Oysa Boy Demirel sanki buyuk bir ha\k kanramanı imiş gibi davranmaktan çekınmlyor! Secim üstune »eCîm yenılglsl tatmıç blr klşi oldugunu, y « a m d a ABD firmalarının temsllcillği yapmaktan başka blr 'erdemi bulunmadığını unutorok... Koruturk, Anoyasal haklarına bağlı gercekten uygar ve avdın blr devlet başkanlığının örnegini vermiştir. Öncekl yıllarda yanılgılora, aldafılmalara dusmedi değil... Amo ulus ve yurt gerceklerlne, yararına görduğü bir tutumu benlmsemekte geclkmedl. Bizdekl ucuz polîtlka oyunlorının ulus yorarına ne denll lers oldugunu gordu MC polltikacılarıhın «imza makinesi» olmayacağını kamuoyuonunde gösterdl. Turkiye Cumhuriyetinin, Turk ordusunun boşı, secim ustune secim kaybedsn, uc beş partıclye nadlerinl blldirmekle tum ulusun beklediğı blr davronışta bulunmuştur G Vehbi BELGiL şcnmnsı ozlenecek bır donem deaı'dı Bu bakımdan, cağımıza Lyup gunumuzun olanaklarından en genış bıcımde yararlanmanın yol'arını aramaltyız. Gecmışı ozlenmez yapan şeylenn başında durmadan yınelenen kıtiıklarla salgınlar gelmektedır Bu vuzden. ınsan ömru 2530 yıl ıçınde tukenmekteydı Bu konuda en guzel omek, torıhın en buyuk salgınından verılebılır. Bu sa'gın, 13471350 yıllan arasında butCn dünyayı kasıp kavurmuş, dunya nufusunun dortte bınnı alıp goturmuş olan buyuk Veba salgınıdır (The Black Death). Fakat, son derecede celışkılı olarak, bu salgin kadar oa tarıhın akışını değıştıren bır baş ka salgin olmamıştır. Asağıdokı yazıda, torıhın bu en ılgmc ola/mın ozetını bulacaksm:z. Özetını dıyorum, zıra. konu o kadar genıştır kı uzerınde bınlerce kıtap yaz^mıştır. FAREU8 VE İNSANUR 1347 yılının sonuno doğru italyan'ın batı kıyısı kentlermde, alışılmışın uzerınde fore olulen gorulmeye başlamıştı. fakot, bu durum kımsenın ılgısmı cekmemışti. O donem Italyası, dünyanın hemen bütun obur yerleri gıbı, bır pıslık denızi ıdı. Insanlarla fareler ıcıce yaşıyorlardı. Evlerde bıtten gecılmıyordu. Pıreler ınsandan ınsana sıcrıyorau. Evlerde banyo yok. denecek. kadar azdı. Esasen olsa da kımse kullanTiıyordu. Cunku temızlık fıkrı en ılkel duzeyde ıdı. İc camaşırları yozdan yaza yıkanıyordu. Yakacak kıtlığından, ınsanlar tek b>r odada yatıp kalkıyorlardı. Bu durumda, msanların bit ve pıre ıçınde yüzme'ermden daha doğal bır şey olamazdı. Bırakalım anlatmakta olduğumuz dönemi, bu dönemden tam uc yuz yıl sonrasındakı yanı 17. yuzyıldakı temızlık durumu hakkında bır Fransız lise kıtabından okuyocağımız şu satırlar bızı bu konuda oldukca aydınlatabılır: «Kadınlar guzel kokuları çok bol kullanıyorlardı. Zıra, pıslık cok yaygındı ve hepsi teke gibi kokuyorlardı. Yuksek tabaka kadınları ıcın de durum aynı idl. Çok kBlabalık bır kent olan Parıste topu topu 2 hamam vardı.» 1664 te yayınlanan bır gorgü lâdâbı muaşeret) kıtabında şu onenler vardr. «Ara sıra hamama gldip vücudu temızlemek iyi olur. Eilerı her gün yıkoma zahmetıne katlonmaK gerekır. Yuz de aşağı yukarı aynı sayıda yıkanmalıdır.» Fransız Kralı Lui 13. llk kez, 7 yaşında Ikan yıkanmıştt. Yuzunü ılk kez yıkamast da, tahta cık mcsından bır ay sonra olmuştu. Ve okul kitabı, 17. donem Fran sası hakkındakı hukmü şu sozlerle belırlemektedlr tLuı 14. ha yatındo tek blr kez vıkanmıstır. 17. yüryıla 'sudan dehşet duy olacolujjauın b u l r y k ^ ^ ^ ifİ%tSya*kodar man Mmrrrr dol6şmaya^iÇiad bıyat dılı Lâlınce ıdı Bu dılı palar. Tabıı, boylece. hastalığı bu Evet, Ortacağ Avrupasında ın pazlar bılıyor ve öğretıyorlardı. gıttıklerı yerlere de goturduler sanlar bıt ve pıre ıcınde yuzuPapazlar buyuk capta ölunce dıl Solgın, buralordan ıç şehırlere yorlardı. Bu minık hayvonlar, oğretecek kımse kalmadı. Mılde yoyılıyordu. Örneğın, Italyon sokaklarda yuzlercesı bır aralı dılle bılım ve edebıyat yolu yazınımn buyuk yapıtlarından da dolaşan ve olen fareler uzeacıldı. tDekameron»un yozarı Boccarınde de bol bol vardı. Fakat, cıo (1313 1375) salgının Flomıkrop fıkrı o sıralarda mevcut 2) Ölen rahıbelerin yerlne, aransa'ya gelışını şoyle anlatır: olmodığı ıçın. fare pırelerının. yıklamadan. yetıştırıtmeden rast «Peygamberımızln doğumunun vebalılardan aldıkları hastalığı gele rahıbeler alındığı ıçın rahı1348. yılında, Italyan şehırlerının insanlara geçlrdiğı akla bile gel beler arasmdakı hâlö dıllere en guzelt Floransa'da veba patmıyordu. destan ohlâksızlar aldı yurudu. lak verdı . Hastalık, bır kac V'I Bu arada. tabıı rahıpler de boNereden gelmıştı bu fareler? Daha doğrusu, hastalık, fare pı once Doğu ulkelerınde baslamışzulmuştu. Bu durumlar, samimi tı Oradan Batı ülkelenne sıçrelerıne nosıl gecmıştı 9 Italyan dındarlann duygularını cok ınllmanlarına uğrayan tıcaret ge radı.» cıtiyordu Bu duvgular. sonunda, mılennden tablı Cenova, Flomezhep patlamasına, dın savaşHostalık. boylece Almanya'ya. ransa, Pıza, Venedık gıbı şelorına, Luther ın boşını cektığı İngıltere'ye. Iskandınav ulkelerıhırlerın lımanları tıcaret gemıleProtestanlık hareketıne yol actı. ne de sıcradı Bu son ulkelere rıyle dolup taşıyordu Akdemz Bunun uzerıne. Katolık kılısesı gelışı şoyle oldu: Ingıltere den tıcaretı Italyan gemıcılerının eltn de kendı ıcınde ıslahata aıtyun yuklenen bır gemıde. denız de ıdı Bunlar. Haçlı Seferlerı (8 mek zorunda kaldı. Boylece de, ortasında hostolık baş gosterdı. Sefer) sırasında Avrupadan Su1096 dan Kısa surede, kaptan dahıl, bu Avrupa Hırıstıyanlığı, rıye'ye cok sayıda asker taşı1291 e kadar sekız kez, Haclı Se tun tayfalar ötdu Dalgaların emîştor, orodan da zengın olmuşlınde. oyuncak hale gelen gemı, ferlerı adt altında muslumanlarlardı. Gemıler, bu arada, sadece la boğuştuktan sonra, kendi Norveç'm Bergen şehrı acıklatıcari mal değıl, boyle hastalık ıcınde, kıta çapında bır hesoprında karaya oturdu. Gemıyi da taşıyorlardı. laşmaya fınyordu. yağmoya gelen halk hostalığı da yağma ettı 1 Salgin, buradan. Nıtekım. 1347 yılı ıcınde Hın3) İtalyan ve dünya yazınımn Isveç'e. Rusya'ya geçtı. dıstanda başlayan bır veba salsayılı yapıtlarından olan tDecaHastalığın nedenının bllıngmı Mezopotamyaya, Surıye'ye, meron», Veba dolayısıyle yazılmemesi, korunma ve iyıleştırErrnenıstana. Kurdıstana sıcramıştır. Yedısı erkek, üçü kız 10 me önlemlennın" alınmasına da mış, nufusun yarıdan fazlasını olanak vermiyordu. Bu yüzden, genç. vebadan kaçmak Içın şealıp göturmuştü. Kurtler dağlara hır dışında bır eve taşınmışlar doktorlar, papazlar, rahıbeler kacmışlardı Konyada, Kayserıve orada vakıt geçirmek Içın öy çok olüyorlardı. Bunu goren de sokaklar" ölulerle dolu idı. kuler anlatmışlardır. Her genc doktorlar, en yuksek ücret karHastalık buralardan Kırıma 10 oyku anlatmış ve boylece, şılığında bile hastaların yanına atladı. Oradan da, Cenova (Ceyanaşmıyorlardı Doktorlar şoy 100 oykuden oluşan yapıt meynevız) gemılerıyle, 31 aralık le dursun, analar, babalar bile, dana gelmıştır. Boccacıo, bu ya1347'de Cenovaya geldi. pıtında, rahıp ve rahıbelerin o hostalıâo yakalanan çocuklarını ölumün pencesıne bırakıyor zaman bozulon ahlâkını cok güHASTMIK EASLIYOR zel ömeklerle anlotmıstır Delardı. cameron, başka bir çok yapıtlaCenova sokakları, kıta sürera ornek olmustur. de ölulerle doldu. Insonlar o ka HA5TAUG* m m ARAHHOfi dar cok olüyorlardı kı, kılısele4) Genç yaşında ölen ekzısrın bahcelerındekı mezarlıklar Bu arada, hastalığın nedentansiyalıst Fransız romancısı bunları almıyordu. Yenl açılan len uzerınde kafa yoranlar da Camus, «Veba» ve «Stkıyonetımı mezarlıklar da yetmeymce, bu oluyordu. Parıs ijnıversıtesı, Do adlı yapıtlannı bu salgınaan esefer büyuk hendekler açılıp ölü ğu ülkelermdeki bır deprem vesinlenerek yazmıştır. ler oralara yanyana konmaya, ya bır volkan hareketı sonucu 5) Salgin asıl etkısinl iktisadî ustlerl de biraz toprakla örtülhavanın kırlendığım ıleri suraldnda gostermıstır. Koylulerın meye başlandı. du. Havayı temızlemenin yolu obüyük çaota ölmelerı, elemeğılarak, şehır meydanlarına büHastaltk, halk arasında daha ne gereksınmeyı buyük ölcude yuk ateşler yokılmasını onerdi. cabuk yayılıyordu. Bu yüzden, arttırdığmdan işçi ucretleri ışiPapa, onerıyı yerınde gorerek, cıftcı sayısında büyuk ozalma tılmemiş bır duzeye cıkmıştır. oteşlerın yakılmasını emrettl. Bo oldu Bunun sonucu, yıyecek kıt Buna karşılık, 25 mılyon nufuzıları, hostalığ» Yohudılerın selığı bıçıminde kendinl gösterdi. sun ölmesi gıda maddeleri istebep oldugunu ılerı surduler: Ya Bu arada, zenginler. soylular, ğıni azalttığından, pahalı ücrethudıler su kuyularını, Ispanyaaılelerıyie bırlıkte şehlr dışına lerle üretılen yıyecek maddeleri dan getırttıkleri bir tozla bozkaçıyorlardı. Fakat, işın kötüsü, pahal; satılmış, bu da halkın muşlardı. Bunun uzerine, bühastalık onları orada da buluprotestolanna, ücret kısıntılarıyük bir Yahudı katlıamı başlayordu. na yol acmıştır. Ocret kısıntıladı. Papomn butün protestolanTabil, hastalık, dükkön. moğarı, koylu hareketlerıni başlotrnışna rağmen. zavallılar sinagoglaza, depo sahıplerıni de vurduğu tır. ra doldurulup dirı dırl yakılıIçın sahipslz kalan bu yerlere yorlardı. Elemeği azlığı. tarım ve sanahalk hücum ederek yıyeceklerı, ylin makineleşme«me doğru ilk giyecekleri yağma edıyordu. Bir adımlorın atılmasını gerektlrmişKimisl guzel kokulorın, klmlkısım halk, vaktını kfliselerde tır. sl helâ kokularının vebaya lyl dua ile, btr kısmı da, nasıl olsa geldığıni soylediğı Icın, bır çokbır kac gune kadar öleceğız dıSolgın ın sonuçlorı o kodar geları, gunlerınln yarısını helâlarye, meyhanelerde gecirlyordu. niş çaplı olmustur kl, blz burada gecırıyor, bır kısmı, gülsuyu Salgının başlamosı üzenne, da hepsmı yazamadık. Esasen kokenll güzel kokular surünübır kısım Insanlor, llmandaki buna gerek de yoktur. Ancok. yorlordı. Bozı kimseler yıkanmagemılerle hastalık arasında bağkonu uzerıne eg*llmek ısteyenlenın vebayo vol actığını, bazılalantı kurarak, salgının gemilerre ıpucları vermıs olduk n yollarda hızlı dolaşmonm hos den gelmiş olobileceğinl ilerl Vebanın ve diğer salgınlarm toMğı getirdığınl savunuyorlorsur^uler Bunun uzerıne, ümanblze aıt torihlerlnl yazmak, geledı Fakat hıc bır önlem hastadokl qpmı'«r kovuldu. venl geceğin torlhcılerıne düşer. Ama ı <5t odadan kaidıramı/ordu. Hammer'lere değıl, Türk tarihclSalgin 3 yıi kadar •ürüp 25 mlU lerine. Kovulon gemller, kendtlerıni yon cana kıydıkton sonro, şıddetlı bır kış sonunda kayboldu. ^ F a k a t , , $IL. sonuclarjç, üpğuç™ ton da gerı kalmadı: (Propagonda 198) 622£t TÜfiKİYE BİLİMSEL ve TEKNiK ARAŞTIRMA KURUMU Lniversite Lisans Bursları (ÜNiVERSiTEYE BU YIL GiRECEKLER İÇİN) TUrMye Bıitmsei re Tetaııfc Araşönna Kurumu, tnösbet bllimien temeı »e uyueulamalı flaüanndâ ögrettra yapan Jaiculte »e yuksek oiuıllann matetnattk, îlzık ktmym, bıyo loıt, leoloji mtihendıslık, tıp, vetertnerllls ve hayvancılık, tanm ve ormaDCüık bölumiertade ve bunlarla tlgıll ara d> sıpünlerde ögrentme başIavacaJs o»an Ustün yetenelüJ öjjrencılere ayda 900 TL. Karşılıksız destekleme bursu verlecelctır Bn buralardan üçfi Türfe Ecltim Vakfı tnratı» dan Ihdas edllen Cumhurbaskanlıcn burslan olarak verflecekMr. Bursların daeıtımı Içın aşagıdato koşullar lconulmustur. A. rurk mtandası olmak (Türk asıllı olup, yurdumuaJm okuyaoak vabana uyruklu ötrencüer bu dunımlanıu belgelendırmek koşulu üe bursa başvurabıllrler.) B. 1. Klasık prograın uygulayan liselerle tefcnüî lıselertn ten kolu son suufmda matematıfc »e tızıkten (8) s»ki2 veya daba ynkan not alarak 1977 ders yılı sonunda butunlemeye kalmadan lyl dere*« ile mezun olnak. 3. Modern orostram uygulayan Useler üe öğretmen liselennde. ») Lise n. sinıftan m . smıfa geçerken Fizık suıavın. da (8) seklz veya daha «Tikan not almak, b) Lise son sınıf Tabil BıMmler kolu Içın ömy» ve N bıyolofıden, Matematık kolu tçln matemauk gnıbu dersleruıın ortalamasından ve kımvadan (8) sekla veya daha yukan not alaraJc 1977 ders yıh sonunda butunlemeye .;almadan 'yi drrece ile mezun olmak. C. Teri ve taniu aana sonra bıldinleceic smavlarda başan gostennek. llgılenenlenn Kunımdan mezun olduklan lise müdürlüklerınden veya MUli EJıtım Müdürlüklerınder sagnvacaklan (TCBlTAiC BAV FORM Üla 77) Başvurma Pormunu doldunrp, onaylattırarak en geç 19 EylüJ 1977 Saat 17.30'da asafıdakl adreste bulundurulaeak *ekı!da eöndermelerl gerekmektedır Postadakl eecıkmeıer s^zgnine alınmaa. Turfcıye Bılımseı /e teknık Arastııma Kurumu Bılım Adarru Yetıştirme Orubu SekreterlıgAatürk Bul^n No: 221 Kavtutlıdere/ANKARA Ugılılere auyuruluı. MATIS 1977 ( (Basın: 17654 8215ı Deniz Kuvvetleri Komutanlığı don Seyır Hıdrogrofi ve Oşınografı Daıresı Dildınlmıştır. Boşkanlığm DENiZCiLERE VE HAVACILARA 114 SAYILI BiLDiRi 5 ıle 8 Eylül 1977 tanhlerl arasında 09 00'dan 17.00' ye kadar aşağıdakl noktalan bırleşttren saha tçınde seyretme, demirleme, ovlanma ve bu sahanın 600 metreye kadar olan yüksekliği can ve'mal emnıyeti bokımından tehlıkelidir. MARMARA DENİZİ İZMİT KÖRFE2İ (1) 40 derece 43 dakıka 46 sanlye kuzey 29 derece 47 dakıka 47 saniye dogu (2) 40 derece 44 dakıka 32 saniye kuzey* 29 derece 48 dakıka 16 saniye doğu 3) 40 derece 44 dakıka 20 saniye kuzey 29 derece 46 dakıka 31 saniye doğu 14) 40 derece 43 dakıko 30 saniye kuzey 29 derece 46 dakiko 32 saniye doğu DENİZCİUERE VE HAVACILARA DUYURULUR (Basın 23348 * 8214ı