Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
EKONOMİ... EKONOMI... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMI... D ördüncu Beş Yıllıh PHn ıçın hazırlanan ozel ıhtısas komısynnu rapo^unda, Turkıye'nın manyezit ihracatının çok uluslu tekellerin kontrolunda oldugu belırtümıştır Baporda, Turkıye nın mcnvezıt uretımının yuzde 48'ının Mcmezıt AŞ adlı fırmamn ehrde buhındugu ve hu fırmcntn Avusturya'dakı ana kuru'uşuna Turh manyezıtını bır kademe zengınleştııdıkten sorıra, ıhraç ettıgı behrtıtmekte, Manyezit AŞ'nın faalıyetlen konusunda ;u bılgı verılmektedır «Ş'rfeet tarafından ışletüen yataklar Eskısehır Margı \ e Dutluca yataklandır Turkı\e'nın en buyuk manyezit yatakları bu \ataklardır Şırket ayrıca şchıslar adma kapattıgı sahalardan aa uretim yapmaktadır Dunyada rezervı çok a : bulunan ve ulkemızın bulunmuş tek jel manyezit nıtehklı yatak sahalannı ışleten Manyezit A Ş 'nin ızledıgi uretim ve ıhracat polıtıkası ıle ulkemızın madencüık sektorune yararlı olduğu soylenemez » Faporda bu şirketin uyguladığı fıyat pohtıkasının Avusturyada bulunan anaç çok uluslu tekelın fıyat pohtıkasimn bır parçası oldugu kaydedılmekte ve bu pohtıka şoyle betırtılmektedır: EKONOMIK GOSTERGELER ILE DEMEÇLER YILI DEVALÜASYONU ÖNCESİNE BENZEYOR konomık gostergeler ve tum geiışmeler 1970 devaluasyonu ve genel ıstıkrar tedbırlerıne paraıel bır gelışım ıçıne gırmıştır Turkıye'nın 1968 yılından ıtıbaren hızlı fıyat artışları ıle bırlıkte dış tıcaret açığımn kapatılması colışmaları 1970 yılı ortalarında yoğunluk kazanmıştı Ozel sektor paronın dış değennın ayarlonması onerılerını tekrarlarken, uzun donemlı borçlarını arttırmış, 'kısa donemlı borclanmalarında ıse nısbı kısıtlamalara gıtmıştı Butce'nın fınansmonı ıcın Merkez Bankcsı kaynaklorına başvuruların ortması da kamu kesımı tarafından hazırlanan raporlarda, «çok hayatı konu» olarak mtelenm ştı. 1969 yılında ekonomının ıcınde buiunduğu guc koşulların bır dızı ekcıomık onlemlerle atlatılabıleceğı yonundekı elestırılerı Basbakan Suley man Derti'rel oncelen reddedıyordu Dsmırel 16 ocak 1969 tarıhınce AP Ortak Grubunda yaptığı konuşmada «1969 senesını bır sıkıntılor yıh gostermek cabası beyhudedır > demıstı Demırel oynı gun «kotumserlık deırien goyrıkobılı tedavı hastalığa kapılmak ıcın hıcbır sebep yoktur » dıyordu E Türkiye'nin manyezit ihracatının çok uluslu tekellerin kontrolünde olduğu belirtiliyor • FIILİ ITHALAT 1970 YILININ ILK YARI 5INDAKI GIBI ARTARKEN, BEKLEYEN TRANSFERLBRIN T0PLAMINDAK1 GELlŞIM SÜRUYOR; OZEL SEKTOR TAHVIL IHRACI DA 1970 YILIKA BENZER ARTIJ GOSTERIRKEN, BANKA KREOILERI NIN GELI5IM HIZI YAVAJLIYOR. FIYAT ARÎI5LARI YENIDEN HIZLANIRKEN, ZAM SOYLENTİLERI YAYGINLA5J YOR . EMISYONU YAVAJIATICI ÇA3AU R S'JRDLRÜLUYOR.. OZEl SEKTOR DE DEVEIUASYON ISTİYORDU O tarıhlerde bılımsel cevrelerde de devaluasyon uzenne tartışmalar yapılıyordu 15 Hazıran tarıhınde yapılan bır a c k oturumaa Prof Dr Oktay Yenai. «Bugunku durum mu adıldır, yoksa devaluasyon yapılcıkîan sonrakı durum mu daha lyı olacaktır 9 * dıye soruyor ve «Bence ne olursa olsun devaluasyon bır an once yapılmalıdır» dıyordu. 1977 yılı mayıs ayında da Dr Öztın Akguc benzerı goruşlere yer verdı «DevaiLasyon ıster ıstemez oiacaktır» genellıkle yuksek oranlı para ayarlamasmı savunan Prof Dr Zeyyat Hatıpoğlu da «Devaluasyon yopmayı ca'pık vergı ladesı u/gulaması ıte ozel kurlaıla devam etmsk daha ne kdar su r durulebılecekl.r ve eKonomıye bedelı ne olacaktır''» dıye^ek Okyar'ın 1969 tarıhlı goruslerını b i ' anlamda v relıyorau 'Uretılen cevhere gerçek allında bır fıyat veren bu şirketin eld° ettıgı cevherden urettıgı retrakfr malzeme\ı bu kez gerçek degprımn üstunde bır hyatla. \anı tekel fıyatıyla tekrar Turkıveve sattıgı da bır gerçektır» Aynı yılın şubat ayında Malıye Bakanl'ğı Tek nık Kurulu tarafırdon yayımlanan Ayhk Ekonomık Raporda ıse kamuoyunda ıstıkrar tedbırlerıni ve devaluosyonu bekleyen bır psıkoloıinın oiuşmasının ekonomıye zaror verdığı one suru'uyordu Bu raporda «Gozlenen geiışmeler ıhracat. ıthalat ve yaboncı sermaye konusunda ılg lılerın bellı bır olcude olobılecek kur farklgrına gore hareket etmelerıne yolacmıştır» gorusu savunulduktan sı>nra şoyle denıyotdu «Korrıu malıyesıne ve para kredı polıtıkasıra ilıskın gereklı tedbırler alındığı oranda fıyatlarda olabılecek tehlıkelı yukselıslerın onune gecılebılır > Aynı yılın ekım ayında do Hozıne Genel Mudurluğu ve Mılletlerarası Iktısadı Işbırlığı Genel Sekreterlığı tarafından hazırlanan raporda da oynı goruşlere yer verılıyordu «Bır ucu butce ocıgma dovanan vuzde 101.1 oronındakı yıllık fıyat yukselışmı ekonomımız ıcın tahnpkâr bulmomaya ımkân yoktur Bo/lesıne olumsuz bır gelışme paramızı elden savrulan bır meta halıne getırebılecek ıstıdat taşır Ekonomık gelışmemızı topyekun felce uğratabıleceğı gıbı Turk porasının dışa karşı müdafaasını do ımkânsız kılabılecektır s Aynı tarıhlerde bır basın toplontısı duzenleyen Basbakan Demırel ıse 1969 yılının eoknomık gelışmelerını soyle değerlendırmıştı. 'Elımızdekı rakamlar ekonomımızm şımdıye kadar olduğu gıbı 1969 yıiınaja da ıstıkrarlı bır gelışme kaydettıgını gosterıyor Çeşıtlı sektorlerde uretim artışı devam etmıştır Buna karsılık fıyatlar genel sevıye'sının rrevsımlıfc dalgolanTalar dısında anormal guclenmesıne. naktı ve ekonomık ıstıkrann bozulmas na meydon verılmemıştır » DEVALÜASYON KONUSU GÜNCELLİĞİNİ SÜRDÜRÜYOR 1970'DEN 1970 DEVAIÜASYOMJNDAN BU YANA DOVIZ KURIİRINDAKI KG1JIM (D0V1Z AUJ) 10 8 1970 ABD Dolorı F Alman Morkı Kanoda Doları Danımorka Kronu Fronsız Frangı Avusturya Şılıni Isvıcre Frangı Lıret (100) Belcıka Frangı Sterlın 14 85 4 09 13 95 1,99 2 69 0 57 3 45 2 39 0 30 35 93 3 8 1977 BU YANA Fark (%) 17.8 86 5 168 YAPILAN KUR AYARLAMALARI İLE TL'NiN DEGERi MARK'A KARŞI YUZDE 86.5 ORANINDA DUŞÜRULDU KEKDIHE EMEKl! MAASI BAGIAYAN DIMIREl. 310 BtN 440 LIRA EMEKU İKRAMIYESI Aİ>J. (BASINDAN) 1970 başına gelınd'gı zaman, ozel sektor temsılcılennın bır bolumu de acı<co devcluasyon talebınde bulunuyorlardı. Izmır Ihracatcılor Bınığı tarafından 1970 nısan ayında Tıcaret BaKan'ıgı na verılen raporda «Turk iırassnın gercsk pa r te farklarına uydurulmak uzere devaluasyona gıdılmesı gereklı bulunmaktadır » denıyordu 20 agı.stos 1977 tarıhınde Odalar Bırlığı Ynnetım Kurwlu BcşKanı Sezaı Dıblon da huKumete veıdıklen raporda yeralan goruşlerı, benzerı bır ıfadeyle yansıtıyordu «Turk lirasının dıs degerı gerçekcı şekıld" tesbıt edılmel, serbest pıyascdakı dalgalonmalara gecıkmeden uygulcnmalıd'r » 1970 yılın'n 10 agustos tarıhınde devaluas/onun acıklanmasının ardmdan da yıne Odalar Bır lığı'n.n o tarıhtekı Yonefm Kurulu Baskanı olan Medenı Berk, «Bırlıgımız devcluasyona takattum eden donemde fıkır ve mutclalorını ıfode eyıelemıstı » dedıkten sonra sozlerını şoyle sjrduruyordu «Yapılan de/aluasyonu, Turk ekonomısıre fayda getırecek, norrrcl gelınını hızlandıracol' ve paramızın hakıkı dege r ını bulmasına yardını edecek zarurı bır tedbır olarak duşunuyoruz > Malıye Bokanlığı ıse 27 nısan 1970 tarıhınde bır aıans aracılıgıyla deva'uasyon soyientılennı yalanlıyordu Resmı yclanlama ıse 1 temmuz 1970 gunu zamanın Tıcaret Bakonı Gurhan Tıtrek tarofmdan yapıldı Tıtrek. «Ihtılâl ve devalu 1 asyon olmayacaktır * dıye başlodığı demecınde. ışadamlar.nın, «malum cevrelenn uydurmalarına ınanmamalarını ıstı/oruzı dıyordu Ne varkı o donerrın AP lı Tıcaret Bakanırın yalanladıgı her ıkı ıhtımal de kısa sure sona gercekleşecektı Bu yuzden 1977 yılında da devaluasyon soylent1lerının yaygınlaşmosı uze'ine Malıye Bakonı Cıhat Bılgehan n 25 cgustos gunu yaptıgı «Devaluasyono gerek yok . » şekMdekı acıklama toz a etk lı o'madı YAEANCI BASIN VE IMF BASKISI 1970 mayıs ayının ılk gunlerınds The Sunda,' Tımes de yayımlanan bır yorumda şoyle denıyordu. «Uluslaroras Para Fonu ıle Dunya Bankası'n.n yuzde 4050 oanında bır devaluosyona gıdılmesı ıcın Turk hukumetı uzerınde baskı yoptığı bılınıyor Ancak hukumet sıyasal bazı duşunceler doıayısıyle devaluasyon tarıhını gecıktırmekîedır» O tcrıhlerc'e Turkı\e ıle yakın kredı ılışkıler\ icmde olon Borclays Bank'ın hazıran 1970 tarıhlı raporunda da «Turk lirasının devaluasyonu mumkundur > denıyordu 8 temmuz 1970 tarıhınde Başbakanlıkta Bckon ve teknısyenlerle ekcnom'k sorunları goruşen Demırel şu ccıklamayı yapıyordu «Aldığımız bılgıler qeneılıKle ekonomimızın soğlam bır cerceve ıcınöe bulunduâunu gostermektedır J Demırel 1977 yılının 26 ağcstos günu Istanbııl'da duzenledığı bosın toplantısında dış basın da cıkan haberlere ılıskm olarak «Turk hukume tı geregı ne/se onu yapor Devaıuosvon şayıa v tartışmoları mernleket ekonomıeıne fevkalâde za rarlı şeylerdır» dedı 5 agustos 1970 aunü 6 bakan. Merkez Bonkas' Başkcnı Naım Talu. Hazıne Cenel Mudur'j Kemal Canturk. DPT Mustesorı Turgut Ozol ıle bır toplantı vorjan Demıre! 6 ağus'os aonu devaluosyon yopılacogını Cumhurbaşkan. Cevdet Stı ncy'a bıldırdı Bakonlor Kurulu 7 ağustos 1970 gunu ve gecesı sebaha dek vaptıqı toplantıda alınarak kararlan gozden gecırdı 9 ağustos gunu de karar resmen açıklondı. ertesı gun yururluae gırdı 1970 yılı başına gelındıgınde bır devalüasyon yapılacağı ve e!<onomık kararlar olınacağı belır lenmıstı Hukumet banka fcız oranlarının yuksel tılmes.ne ılışkın Merkez Bankası Banko meclısı (Devamı 9. Sayfada) 17 50 7 16 2 3 63 30 91 75 107 7 24 1 98 0 49 30 30 45 8 39,4 85 6 109,4 17,3 65 0 15.7 Füsun ÖZBİLGEN " stlkrar öilemterının gorusulduğu ve yoğun bır şekılde dış kredı arandığı bu gunlerde devaluasyon konusu yenıden ağıriık kazanmışt'r Halerı dolar karşısında 17.5C TL olan Turk parasının ktymetımn 1 Dolara karşı 25 T L ye kadar duşurulebıleceğı beiırtılmektedır. I Bazı kaynaklardan gelen bılgılere gore. hukümet cevrelerınde TL'nın degerının bır ke'ede mi mdırıleceğı, yoksa her seferınde lıranın degerır.ın 2 5 llra duşurulerek uc ayrı operasyonda mı mdırıleceğı tartışma konusu olmoktadır llgılı cevreler devaluasyon ıcın eylul ayı ıcınde Uluslararası Para Fonu (IMF)ıme yapılacak temasların beklend'ğım belırtmekteaırler 5 eyljlde gelecek olan IMF heyetı ıle yopılacak temaslar ve Malıye Bakonının eylulun ıkıncı yarısındo ABD'ye gıderek yuruteceğı temaslar bu konuda onemlı rol oynayacaktır. TL. uzerınde yapılacak operasvonun bu temaslara gore şekıllenecegı ıfode edılmektedır. llgılıler, Turkıye'mn acıl kredı taleplerının karşılanabılmesı ıcın IMF'nın olumlu goruştınun şart oldugunu belırtmekte ve Turkıye'nın IMF ıle yapılacak muzakerelerde kredı ıstemlerıne karsılık aevaluosyon sorununu pazarlık konusu yapabıleceğını ıfade etmektedırler. Ote yandan lıranın degerının yabancı paralar karşısında duşurulmesının, Turk ekonomısınden yabancı ekonomılere kavnak aktarmok anlomı taşıdığı bıldırılmektedır. Nıtekım her kur oyarlarrası ve devaluasyon sonucu yerlı urünlerımızın degerı duşerken. ıthcl mallarının fıyaîları yukselmekted r. Boylece tarımsol urunlerın ıhracatında Turk cıftcısının emeğı, sanayı urunIsrı ıhracatında da% ışçının emegı yabancı ulkelere daha ucuza satılmağa başlcnmar.ta, buna korşılık dış Llkelerde uretılen mollcr daha fazla T L odenerek satın olınmaktadır Bu durum ıse Türk ekonomısının emek ve kaynaklarını \aban cı ülkelere doha ucuza kapotmak anlamma gelmektedır. 1958 ve 1970 yıllannda yopılan ıki yuksek oranlı devaluasycndan baska sık sık tekrarlanan ve kur ayarlamaları olarak nıtelenen opersyonların da gıderek yuksek oranlı devaluasyonlar kadar etkın olmağa başladığı bıldırılmektedır Nıtekım 10 ağustos 1970 tarıhınde yapılan devaluasyondon sonra yapılan kur ayarlamaları tıranın değerınde onemlı değışıklıkler meydana qetırmıştır. Bu tarlhten sonrakı 7 yıl ıcınde saaece Alman Markı karşısında TL'nın degerı yuzde 86,5 oranında düşürulmuştür. Türkiye'nin tüm dış tıcaretının yuzde 20'ys yakm bır bolumunun Federal Almanya ıle olduğu gozonune alındıgında. 7 yıl ıcınde Almon Markı'na karşı Lıranın degerının bu olcode duşurulmesının anlamı daha ı/ı ortayo cıkmaktadır. Bu durum Federal AlniGuya'dan satın oldığiTiız malların degerının 7 yıl içınde bır katına yokın artış gostermesıne karşın bu ulkeye sattığımız mallann degerının yarı yarıya azaıdıgıru ortaya koymaktadır. Toplam ıhracatımızın yüzde 10'unu ve ıthal3tımızın da yuzde 5 5'ını vaptığımız Isvıcre ıle olan dış tıcaret ılışkılerımız de bu durumun ılgınbır orneğını yansıtmaktadır / yıllık sure ıcınds Türk Lirasının degerı kur ayarlamaları ıle Isvıcre Frangı korşısında yuzde 109.4 oranında duşurüimüştür. Bu durumda son yıllardo Turk ekonomıslnden hızla kaynak akta'dığımız ıkıncı ulke da lavlc» elmaktadır öte yandan Devlet Istatıstık Enst:tusu nün dış tıcaretın değerini T L cınsınden saptayan ıstatıstıklerı ıthalat fıyatlarındakı hızlı artısı ortaya koymaktadır. Buna gore Federal Almanya dan yoptığımız ıthalat 1970 yılından 1976 yılı sonuna dek Turk Lırası cınsınden yuzde 760 7 oronında artmıştır Aynı donemde aynı ulkeye yaptığımız ıhracattakı artış ıse yuzde 349 7 oranındadır. Bu durum Almanya dan yaptıgımız ıthalatın mıktar olarak buyumesıne karşm ıhracatımızın oynı mıktarda artamamcsından cok kur oyarlamaları sonucu ıhrac urun.enmızın değer ka/ betmesıne karşın ıthalatın pahalılaşmasındcn kaynoklanmaktadır. Dıger ulkelerde olon dıs tıcaretımız de aynı şekılde gelışmektedır. DIE nınd'Ş tıcaretımıze ilıskın fıyat endekslerı de bu du rurru genel olarak ortaya koymaktadır 196S yılı kabul edılerek ycpılan endeks colışması 1968 vılı 100 kabul edılerek yapılan endeks calışması 1963 yılından bu yona ıhracat fıyatlarınm TL cın Eınden yuzde 343 3 oran'nda artmos'no karsılık ıtholct fıyatlarınm yuzde 431 8 oramndo arttıg nı gostermektedır ABD dolorı cınsınden yapılan arastırmolar ıse ıhracat fıvatlannın 1963 vılmdan bu yana yu7de 197 3 oranında. ıtl^cla fı/aîlarının ıse yuzde 242,3 oranında arttıgını go>termektedır. Ef.OHAMIK GOSIERGEIERDEKI BENZERLIK SL1EYMAN BEY EKONOMIK DURUMUKUZ DARBOCAZDADIR DIYENIER MÜFTERIDİRLER, YALANCIDIRLAR.. rezılya. Meksil'a. Peru, Zaire ve Turkiye. Bır de Mısır vardı Uluslorarası Para Fonu nun (IMF) nstıkrar tedbırlerı» aiınması yonunde baskı yaptıgı ulkeler arasında. IMF; anılan ulkelen «ekonomileri en guc du , rumda olanlar» bıcımınde degerlendırmekte ve ozellıkle dıs tıcaretlerı, borçlanma sınırlıhklarmdan hareket etmektedtr Bunların cozumu Icın bır dızı «zam paketı ve devaluasyon» önermektedir. Ne var ki, onerılerı askerı rejımli ulkelerde bile (orneğın Peru'daj toplumsal patlamalara, siyasal bunalımlara yol acmaktadır. Mısır'do ıse, «tedbırler» seksen kışinın olumune yol açan gosterilerle noktalanmış ve Mısır Hukumeti yaptıgı zamları geri olmak zorunda kalmıstır. B Demirel Ile muholefet arasında flyatlar korusunda bıtmeyen bır tartışma vardır Fır yatların soyler.digı q bi yuksek olrr.adıgını one suren Demirel, Ticaret Bokanlıgınca hazırlanan Toptan Eşya Fıyctları Endeksirı gostermektedır. Yuzde ıkı, yuzde uc artmaktadır bu endekslerde fıvatlar. Demırel de buna dayanmaktadır kendinı savunurken Oysa, Toptan Esya Fıyat'arı Endeksi adı ustunde olduğu gıbı toptan satıslardakı fiyatları •gosıermektsdır. Tuketici icın, iscl, memur. emekli, koylu İCin gecerlı olan toptan fıyatlar değıl, perakende fıyatlardır Tuketici fıyatlarıdır. Ancak, tuke Hukumetidir Surdüren Iklncl Cephe Hukumetıdır. Fıyat Kontrol Komıtesl ısler olmaktan cıkarılmış, fiyatlar uzerınde bulunabılecek denetım ortadan kaldırılmıştır Bırıncı Cephe Hukumetince. Yetkılerı Sanayi ve Teknolojı Bakanlığına verılmıs ve bu arada syuzde 5 oranında zam yapabılme boslugu» tonınmıstır ış cevrelerine. Her ısteyenın ıstedigi kadar zam yapması, bunun iğneden hammaddelere değın uzanması ekonomideki basıboslugun en açık gostergesıdir. ' «Enflasyonla mucadele edecegiz* diyen Demırel'in ıflâsıdır. Denetimsizliğin içinde bir başka yön karaborsadır. Ekonemide demırden cimentoya, trak Mısır deneyınden yeteri olcude ders almamıs gorunen IMF. şimdi MC iktıdarına benzer onerileri getirmistır. Cepheciler de zam hazırlıklarını bıtirmıslerdir Demirel ve ortaklarının Uluslorarası Para Fonu önerıleri ısığında <patloma»ya varan bır ornek gostermelerı, yurt ıcindeki sorunların patlama noktasına vardıgı bır doneme rastlamıştır. Hıç kuşkusuz 1965den bu yana Demırel en guc gunlerini yaşamaktadır. Sureklı ertelenen sorunlar tam bir cozumsuzluğe donusmuştur artık Nereye baksanız bınkim. nereye baksanız cozumsuzluk, nereye baksanız sıyasal Iktidarın buyuk aczi. Iktidarın aczı çözumsuzlukleri arttırırken, cozumsuzlukler birıkimı hızlandırıyor Ama, herseye karşın, Demırel bunları zamana yayarak cozme denemesine gıristiğlnl, kendisının «kalıcı» oldugunu gostermek istercesıne ekonomıde patlamalara varan kararlar alıyor Ekonomideki pctlamalarm basında fiyatlar geliyor. Flyatla'ı zamlar yeniden zamlnr izlıyor Zamları koraborsa, karaborsoyı yenı fıyat patlamnları izliyor. Ve Demirel en gç gunlerını yaşıyor. YORUM ÇOK YÖNLÜ PATLAMA Yalcın DOĞAN ticl flyatlarla toptan fıyatlar arasında ortaya buyuk forklar cktıgı aa bır gerceKtır. O zaman ikı sık kalmaktadır gerıye. Tıcaret Bakanlıgı ya toptan fıyatlarda kcndı bıldıgi gıbi «duzeltnıe» yapmakta ve dusuk tutn.aktadır ya da tuketici fiyatlarını arttp.an basko etVen'er vardır Ticaret Bckanlığı nın yasa dısı sayılabilecek boyle bir yola gıtmesı bıraz cesaret ıster. Geriye ıkıncı sık kalmcktoclır. Fıyatları arttıran baska etkenler o zaman ogırhk kazanmaktadır. Denetimsızlik ve karaborsadır bu ikınci şıkkın cdı. Denetımsızllğı hazsrlayan Bırınci Cepho törden arabaya degin tüm temel ürunler karaborsada satılmaktadır Gerçek fıyatının uc katı, dort katına satılan temel urunlerdekl karaborsanın altında dovız yokluğu yotmaktadır. Birkac kişi demır ithal etmektedir Birkac klşi »rak tor. birkac kisi cımento ılhol etmektedir Baska birkac kisiler de başka urünler stoklamaktadır İşte. toptan fıyatlarla (Ticaret Bakonlıgının resmi fıyatlarıyla) perakende fıyatlar arasındakı fork burodan kaynaklanmaktadır Cunku halk karaborsa fiyatlordan alış verıs etmek zorunda kalırken, bunior toptan esyafiyatlorma yansımamaktadır. Toptan fıyatlar resmi fıyat lard'r Resmen kayıt gormüs fiyatlardır. Örnegin, fct ve Bslık Kurumu etın kilosunu 45 lıradan satan ve toptan fıyatlara bu rakam islenırken, kasaplarda halk 80, 90 lıradon et butamoz olur Onun icındır kı, resmı fıyatlorın arkasında uzun kuyruklar clusur. Bır başka konu da, ithal edılen mallann fıyatlarınm yıne toptan esya fiyatları icınde yer almamasıdır. Oysa, karaborsanın cirıt attıgı yerlerden biri ithal mallarında ortaya cıkmaktadır. Iste boyle başıbos bir ortamda Demirel, IMF'ın «ıstıkrar tedbirlerinı» sahnelemektedir. Hem de ucretleri donduracağmı ilgıli bakanları yoluyla açıklatarak. Demirel sunları kanıtlamaktadır bu eylemlenyle. IMF'ın ısteklerini yerıne getırmekte, dışa bağımiılığını tum çıpiaklığıyla sergilemektedir. Bu onlemlerin sadecs ve sadece sermayeye rahatlık getıreceğini bıldiğlnden, sermayeden yana oldugunu bir kez daha ortaya koymaktadır. Ucretlerın dondurulmasından soz ederek işc'ı, memur, koylu, emekli ve tum sabit gelırlılerl yoksulluğa itmektedır. Aldıgı on'emlerle sermayeye yaronırken, kararlarının sonuclarından asıl etkılenmekte olan geniş halk yığınlarına ancak bır suru bırbin'ni tutmaz edebiyat parçalamaktadır. Asıl onemlisi, icinden cıkamadığı buyuk dış ve ic sorunların cozumu icın IMF'ten «tedbirler» karşılığında aiacagı borçlnrı her turlu patlamaya karşı «koz» olarak kullanmcyı duşunmsktedlr. Alacağı borcla kendini dısarda ve ıcerde yeniden «muteber» kisı yapmaya calışmaktadır. Konuları surekli başka alanîara koydırmaya calışmaktadır. Cinayet salgınlarının patlama noktasında zamlar patlamakta. bıriken stokiarın paMama noktasında grevler patlamakta, dış ticret acığmın patlama noktasmda icerds karşılıksız para basmak patlamaktadır. Ve Demirel 1965den bu yana icınde buiunduğu en buyuk sıkmtı ve quclukler ıcınde buyuk bır şaşkınlıkla cırpınmaktadır.