Katalog

DÖRT CUHHURİYET 15 TEMMUZ 1 9 7 7 ABDULCANBAZ #• &'• TURHAIVI SELÇUK ŞARKISIZ DÜNYALARIN ORKİNOSLARI Ayhan HÜNALP g knrrl«erı knnjşar. gerçe ra.v.aşır, cnvjzuna dokunur, îa. . ços*er;. CÎ:; 'e tamam şarerı vapar Mnrnfo'.^a : ;em» surs laen mer.cen komıser mıkrofona çkar Sesler kesiiır. Komıser «Sevgılı nıısafırlerımi7 şırp.dı son olarak, IBugür.tin 5i:i' fiıdırı tezjiı sâninan Israr>oul erbırrn r'şkam konuşa <T Surekh aîkıs'.ir. Kızm arjne ıle "la'.iai! 'ısı'djirlrr Genç. kız mıkrofona çıkarken dm.ey,cı!er arasında o'uran annr< vle bab?sı h»yrcanlanır. Önune t>a;a ak not alan gezetecıye BI :^daçları b»rşpj ler soylerler Gazetecı kıza ba^ar, arKadaşlan gu. jsurler. K:z «Azız muarız'anmız, sevgMı dınleyıcılerım.z hep.nızı b'ıjunun gerçek ve buyük şı:n adma s^vgıyle se!am!arım.> batjr sımptrisı dort koşe latalar mımarlıgı ve ırmaklar gibi ak. ı u<up rrciıclerı aıtık fıkr.n \e mananır. rıdında knlır Bugumır sun l.afrye ve vezın ıçın tîLisısat w n o r Evet, bazı ornek'erımızde dılde lâubalilık gore çarpar Bu ' bırtakım kehrr.eler Miıin m<.!.cıır, dıgerlm y.ııe gırcnıezt dıje oıı ambargo konulamad pındand'r. Arjo şıır vanlıvoısa, bu^un argo konuşan bır'aki'". ınsanlar oldugıı ıçındır Bugur.un sanatkân, kahraman r.ı lohçe^ıne kadar ı?!even ınsar.dır. Eskı şaırler bıze masal pler.ıleı mı vermege çaJısmışîardır Onlann uyuşrurucu maddeler saun bır satırıdan fark: var mıdır'» Gazetecı diKKatle k:za bpkaı başıvla tasdık ederek rot ?1r i ' s n a de t am edcr Kız bır jariım su ıçer Konusma«;ına devumla «Şıır havatını şaırden ki'rnan bır varhktır Şaır olur şııri V?İ:T. SEir verır sıır alır. Şıır ;ru!e rengını kalbmdeki karla verrn Os~ar «"ıkip'ın bulbulu gıb dır B17 sar ve «urtlen bunu anlıvou. kolaylık bunıın nereMnde9 » Dınleyıcıler nBravoooo §O'K gucl. çok şruze! » (Suretdı ve devamh alkışlar ) Başta bır verde oturmakta olan S07İU. kızın annesıyle b?ba6i1 :n yanma gelıp onları selâmlıyarak oturur. TV'i de mermundur Kz «B ze en çok yakıa^an. ıçırde kencimızı b".Iduğjmuz şıı lcre or.lar (bunda ne var 9 ) dıvorlar Buşnır1? krdar uğraşıp dıcu=mış)er de bır şey aniıyamamı«iar Şımdı bız onlara bunu Sdnıyclenr. devıılerı ıçınde mı ogreteceSız'' Buna ımkı.n olsavriı S"kak ba^lannda açık hava oKUİIarı kurar. bu'un ;.enı surı sevır.rvcnlerı beseı onar dakıkahk te :ârnll lcırslarına îabı tut?rriık (Hararet'.ı a:kış seslerı. çıılu^ler) Esk* sı:r dunyinızda bır canan vp.rdır, bu canan kımcıır'' Ya!an olçulerle Kurıılmuş, yaşaı.mamış vc ya=prrinc^k olan butün eskı sıırıen ıdare eden, kra\ftçı cîukkânı gıbı oır kaaındır. Boy sehı yuz guneş, goz nerRiz, br.kı=; ok r^nak ate>: cııdrb şeker, agız bır no.îta, dış nrı. cogus f ıttan a'iıası (Kaıaıc'ıı gııluşltr, aUıs!?r 1 Bulıtlara pcııımış dsrgılerde. yıldızlarla yazılmış şıır mı arayacaklar'' O 'ialde Min ^ırakıp as ronomıvis UQracsırlar 'Gu'.uşler) Musrızlar'mız buaun.c ı s?ratın koli'i dısardadır dıvrrlar, buna \ ilnızoa ıkı reipbnn var: Bır Sanatta jrumnık olaınaz Ikı Dun ve bucuı oı^arra kar^ı bır kal'ur Rumn:gu Kiınıiabılseydı \e ]5tatıs ık tjtjl«n>dı. ^.rçırı^ şıır .=anan omrumın sonuna kadar hacız altmaa kahıciı » Dınle;.i"iler ı*Br;'\o, bıavo » '.Uksslart Kır «Turk şıırı ta te^lanîicrıdan bu vana hıçou gan çovresını bug'.ıku kaonr gerısletmemıs. genel ve ıoeal anlcmdatcı cz şıır° bu"unl:u lıadar ^pkla^ırartıi^tır » ıA!kışl.jr bıavo K17 kfi'.tlrrım alıı âınlep^ılerı srljrr'.layrirak kur^ Ko.nıscr gvium^^.eıeî mmrofona vakla^ıı Komıser: «IstarbuS'la Ar.kara Ui'versı'epıı aıvsuiaatu «Bu(rlı.iun sııu "iiır mıdır. cegU n.ıdır"j V;onulu munazara barfda sona crtlı Bcs dak^ksı soıra junnın vereceğı karar. ojreneceğız < > Dır'eM'ı'er \pr!erır.den kaikar ayakîa grunlasirlar \e harsret'e kcmışurlar. Gazetecı otuıduâu yerdcn sahneve fırl?'.arak Kızı tebnk eder Jurı hevetı ::ulabtan ku'pç? koruşur Anneyle, tırba ıftıhprla bskı^ırlar. So?lu \ava«ça venncer kalkarak sanne>e dogru Ae' '.eı Etrafı^a baVnarsk !:;zı Erar Gazetecıylp k:zın J J Iu=cre< k^'^ustukıarını gorur, kederipnerek goranmeden doner. KTTiıser 'PKrar mıkrofona gelır, gurjîtuler kesılır. (Hararetlı koKo n «er ' \/ız dmleyicılpr şimdi mOnazararrızın sonucmu açı'tir nuı? I^tanbul ekıbı on iki puan farkla » Se; nr;]"re elr le kızın oldujıı ekıbı gostenr, ekip ayağa kalkarak lıalkı •îplpmlar fAlkışIar ıshklar.) Hkba'ıann :lk aylan. Etrnfı iskelçy'.e çevrıll bİT ev mşaatı. Vrkıt grredır. Bır oda kapısı açılır, knv'.u çocuğımu kolundfln t'JMp kaoı dı^arı paer \e kapiM h'c'dprle kapar Babasının bu bekıenmedık harcks'ı çocıkta bu.uk bır nefret uyandınr. Çoruk hP'ecardaT ^k s:k rpfes alır Bır nıuddet kararsız durnuktan r sorra ca^an kosa YEi'Tinr '.a2"nakt?d:r. kopcfı yanında. bir du\ar altında vaînurdpr <;><ır>?Tak o»nrur ve elrie o'ımadan ağlamava başlar. (Pıvarn koncprosu 1 Bır korser. Sozlu \e Kızm aılslerl dınleylciler »rasındad:r P vano konçprtosu T.hnvet bu'.ur (alkışlar) Bi" otomobıl. Sozl'.ı ve Kızın Sıielerı arabantn Içlndedırler YPÎTiur de.am eder KiT, Soz'usxıe kir>ı ılgısı.'dır. Otonobıl K:zın e».ınm ou.ınde durnr Kızın annesı ve babası e\s S'.rerier. Kız \s Soznı bır >pç kelur.e konuşt'ik^an sonra avrı!:rlar. Otonio.^ ! hareke* eder. Yağmur jaâmava devam eder 1 1 Aâîaya çDruğtJi s "*: Kıza kadar ge'.'r. Kız once kulaK.arına ınar.amaz. djru 'e.irar dı ı'er ve sp^ın geid'f! "arafa doğra ilerier. C^c'jgu bj.iir \e va'"îna jakia^ır lOcjmooıi n hareket et^es: Pı:. RJIO Konçertosu lon muzığıce çevrıİTek haf:fçe auyuıur.) Bır ço~d3un ai'arra ses . r:onçerto kesılır, teKrar başîar. Kız »\>c n ag.ıoısunuz, ne var sovlescne S .. . » Çocuk 'A*].ıır.ua devaın eder» . Kız: «Dava'c mı >ed n"1 B.r şeyden mı korÂ'un"» Çocuk yenrden ka!.: p e\ın e'rafırı dolaşır. K'z onu takıp edsr. BodrıiTi odasımr. nenuz çerçevesız oencsrssının oniıne gel:r dız çoker ve ıçen bakaı Kız onu taklıt erl?r. Koylü b":r iıızmetcı ne vptar. Kız ırkıierek ÇOCJÎU çıdd^tle genye çeker lnfıal ıçındcdır. Çoc ıgu accle o.arak oradan surukleyere* evıne göturur, kope.c takıp eder. (Drvamı var) YENI SILAH BUGDAY Cargıll zaman zaman çıkaıdıj". broşurlerle halkı dev ımpaıatorluk konusunda aydınlatır Bunlardan bırLide, «Her şeyın ustunde egemenhk B J kesını:kie gereilıdır. Ve tahılda da oızım s.rket ıçın \ardim denıl 1950'lerden sonra Cajg:ll oyle Dir vapı kBzanmıştır kı artiK ABD'nın 'ahıl deposu ı$levını de bu sır^et yerme ge;ırmebtedır Devlet tahıl £ıyat:ırı run aaşnıeır.esı ıçi'i buuk tahıl ";;Tke"lerın'î' krpt5! ?.r?r, b'i > . ı karşılığı ıse Cargıll ve benzerlerı tanıl alımında bulunurlar 195S 1P6S donemmde Cargıll bu \oldan ABD hukumetınden 76 mı':on aolar krea; sağlamıştır Devlet kredisı lle alınan bn tahıl aaha sonra voksul ulkelerın açıik donemlenrvs gore «za man'aT.a» yapılıp satılır. Tahıl tckelı Cargül artık gUr.umuzae her olavı cgemenlıgınııı perçuılcnmesı ıçın knllanmaktadıı B J araçlardan bırı 6e ^ımdı ulaşım konusunda sağlancn ustunlukiur Bu konu da pkıl almaz b'r drnek verelırn Sır'cet kanalının genışletılmesı yoluna 51'mıştır. Kanalın gsnıslcnesı sonucu Mıssısıppıye baçlantı siğianmıştır Bovle<e ?!rk3t IŞÇIIIK ucretının yuksek oldugj M.nneanolıs kentınden aeçmekten kurtu.mustur. Bu VP bunun ^ıbı aana nıce akıl aımaz vonteralerle şırket pıvasa ustunlugunu arurmava çalışmıi.fadır Bu nedenlp bu şırk.3 tı tsnınılayrn bır sı;v^tsal bıl'mcı, «B'i şırket delıligı ıie Napolyon'J. cesaretı ıle Anibal'!, atakhğı ıle Amıral Nplson'u va kaçır.ılmaz sonu :1P Neron'u a nunsîUmaktpdır» rlempktedır. MAU YAPISİ Derleyen: KENAN MORTAN CARGILL ŞİRKETİ 1950'LERDEN BU YANA ABD'NİN TAHIL DEPOSU İŞLEVİNİ YERİNE GETİRİYOR Türldvede de ımın süre SnnoraM tiyi bujdayın vptiştırılmpsi ıstenmljtl. • CARGILLİN LİRAYA ULAŞTI JLJRDE, NıYORDU 1973 Ylll CIROSU 100 fIILYAR BUGDAY E BATMAZ» D • CARGıLL JıRKEIıNE ıLıJKıN OLARAK BIR SIYA R KENEM YAYINUDlGl BIR B O TARlALARINDAKl GUNE5 SAL B1L1MC1 «BU JıRKEI DELıLıGI ILE NAPOL YON'U. AMIRAL NERON'U CESAREII ILE NELSON'U; ANIBAL'I; KAÇINILMAZ ATAKLIGI IIE 50NIJ ıLE «CARGILL BA^AKLARI UZERINOEN tMRINDEKI KALAR ILE HALKIN A MALI KURUMIAR B N "ASiRRUFUNA DA ELATAN ANIM5AIMAKIADIR. DlYORDL! CAR CARGİLL YAKINOA 10 BUYbX JİRKE1 AR ASIKA GILL ARTIK HER ALANOA EN ETKIN YAY1LMAYI GOSTERMEKTFPIR. GIRftEK. ı .«lorria Cargıll ın Kaaroıu adamı bır bankaya jonetıcı olarak gjnıekte ve şıiKc'm îjirıi bansanm ıçınden ıdarc e:mels.ted»r. B.ı durumı ozemkle şıısenn bu >UK ajmlar y<tpı sı iı.rj.Eapolıs eyaletmde ozelhkle ra^lanmaktadır. B J b;n.:alar ıç r.de en d i kan çeke:i Iırst Natıor.al Bank Of Mınneapcüs BanKası gelıne.: tedır İ O ıu:r.ca Caıgıll ncsap ÖT larma ır.uîctıi'îlercc el kor.masmdan sraıa .>cJ 1 adJ'.r.d? b 1 banka vrı ,ı!nıı<; ve daha so 1 ra da Cargıll ou oanka; a en k.v nıetlı c.cmarlarını «niuvaaza lı > olaruk <eıı.ıcje baîlamıştır. Bazı hallerce b.ı kıs.p.n ıkı ver de bırden ' onetıcılık gorev ını &urdurdugu anla^umı^tır. Orne ğm Bankamn Genel Muduru Georgi Dıxon Cargıll vakfında da yonetım kuruluııda uye oia:ak gorev yapmaktadır. Ovsa bankanm şııket :çmaekı ıştırakı son derece sımrlı bır ra;amdır. Buna karşıliK bankanm ı.s* nü7cydekı aldıg' kararların tıımıın de şırketın an» egemenlıtınm Izlen vardır Bırkrnjn iıst duzeyde aldığı kar..r daha sonra beş eyalette := :rakı olduğu 83 bankaya talımat oîarak ue"ılmektedir. Bu durumdan sonra bu takmatîaıın nclerı ıçerdığıni bılmek zor olmasa geıeii Hıç bır şırketın Cargıll kadar sermaye ıle cıro orantısi7iığı gös termedıği kesmdır Şırketm ana sermavesm'n 'ö^ mı.von do'ar olnıasına karşm, 1973 yılında rırosu 5,3 mılyar dolara ulaşnuştır. Ancak buUm bunlıra hact rie e'memek ge ek:r B T I0U0motıv sahi'31 olmadan neıdejse ABD'nın tunı dPi.' rvolu a»ına sah;p olan, aldiii CCC kreculerı lle ABD'nın ta.Tİ fa7İasmı sarrı aian, PL ^80 "a"=a?:mn cbnakla n ıle dunvanm her vanmda ' adelı tahıl saf^ı 'apTsa olrnagı b'.'lrn b;r «'îket'ır soz konusu olan. CUNLŞ! BâTMAYAN IKPAHATORLUR Günurr.jrde Insjmz R'rleşık Krallığı'run darumunu nıtelendınnek ısteye: îeı. «Batmayan gur.ps ımparatoılı »unda ba'an gureş» üerler Oysa Car^ıll'ın «na kı aydınla.ra sens^nde» yay:n!adığı brosıılfrrien bırmâe. • Carçrill tarl?larındaki ojğdav oaşakları üzerir.drn gUr.eş ba: maz» ucımme.îtcdır. ŞırKetın ilk yurt duşı burosunu 1W* vılında Avrupa aa kuınıaiuıaan sonra buguıı üuı.vaıun (.îit'ı bo.gele raıae tam H jerae lö.n teşkı lanı burolar kurulmuş buhınmaıttadır Uluslaıaıaü tıcarı ışlemlen vurJtme<; .çm şır<cet 1 ç'nde Tıada ısımlı bır jirket Kuraımuştur Şırkenn nıerKezı, verg: avııcalıklarmm cta can da rıarı ularak Jilınen İsvıçre run Ccnevıe keıîîınde OJİunmaıcta an Bır şır^et yonetıcısı ıkı vrke: arasındakı baülantıyı arüatınrk ıçın, «Bunl.'r 0 r elmanm bolurınıuş ıkı ptıiçabidu» demış tır. Cargill'ın ABD ıçınde uygulndıgı yontemlerın "araunu Tra aax yurt mşında uygjlar. Şırkrt bılinen tum faalıvetlenn ^anısı• ra. butun dunyaya >a\dığı temsılcüık ağı ıle dovız 'n.are f ı de yapma.uadır. Dc,;crı auşoıı uo vızier e'.den çıkaıılır vp\a öe^f rı yux«;elecetı hesaplanan dov.zler deger alacağı merkezlere :ahıl ^•uklü tankerlerle yola çıka1 rı ır Eu neden.e tıcaret merkezlermın bellı başlüarı ayn: ranpnda uluslararası ddv:z borsalarının kurulduğu merkezler olmaktadır B ırJar rrasında M J n la Tok\o Panjma, Buenos Aıre?. Amsterdarn ve Ln'irira bulunmaktsdır. Bır gazetecı ıse Carg.ll ışiemlermı f'kralaştırarak ş u r j anlatmaktadır: «Bır buviık lımar kentıne Cirgıll tarnl tan'cen vanT=mn Kentm li ma n ı«ç11en f ahılı boşaltma i''errlerıne bpsîaTiıjlar. Bır ı<;çı «Yahu bu 'ahıl nek parlak bunlrir tahıl 7enne al'm bosaltı;,orlar galba» de;ırce bır diğerı. «BınLırın ne vaptıgı bellı olmaz. Hernalde aitrır. iTiEdenım bovie sulandırıp tahr d.ve nakledıyorlar» demış. Açlıktrn kırılan voksul Ulkelere cahıl bo«a.tan Carjiil tankerİprı doru?te de bos donme7İer. Hota üzerinde bulıınan kentlere ujravın daha nnce anlasması nnalnr.ıı.s tahıilar yukîenır. Ome^ın Arjantın'ın buğdav, arpa, yulaf, ihracatı ışını Carcıll f jnıUenmış ır Daha dogrrusu Arjantm fazla gelen tanüının satıvjıı arthrmaması ıçm Cargıll'e satar. Cargıll de bunu bır süre va depolarında bek:etır ya da talep olan bölgçye nakleder. IIpnç b'.r .*)mek Kjuısda dır Bu ülkede tahıl ıhracatı 1935 pîıntıîn bu vana rtevlr' elıyle vp^ılmaktadır. AncaK bjna ksışm u<.ım bır suredea oeıi ( argiıl >'n rmental Gıaın şırketı ıle bıılıkte Kanada Tanm Satış Kurumu n»'dınae tahıl ?lım!armın Oid <: ellere cievrı ıçm teınfl 'araa buk:nıra'.«adır. Kanaaa'da sır.ıdıdcn ; em ıhracatı sfrbes* b'rakıl •wş \e buvuk tnhıl tekeller.r.e vol gonınmustur t'ınidı a? avrı uj gT.ilamar.in vakın gunlerde tum rı.hıl ıçm ba;lavâc?nna muhakK<ık gozuyle bakünıoktadır. Tabıı u,un venmlı çalı^nalar yapma; ,<ı tanınan Cargıll ae bunaan bır ^aç yıl conra oİEbılereklerı şımcıırien kesf.rerek ls.t74 yılıda Na lonal Gram Lımited ısımlı bır KHnada şırketı ve ona bagh 2n8 acentayı satın almı^tır Boyl"te i,ır kaç yıl sonra rr.ev.;lana gelobılerck bır qelr*'mae şırket de ğprlerıne çore hernen one fırla jahıletektır JAPONYA'OA Avrupa pıyasası ıse zaten tızun y:llar oncesı b j tekellerın pazan halıne gelnıış durumdacır. Beş ouvu< tahıl şırketın n uçu Avnıpa'da kurulmuştur. Jaf pon>a. en buyıik tarnl ıhraca çi":! olmasmır. jar.'tıra ılgırç ozcTıkler gosterınektedır. Japon; a'da IKI buyuk tanıl şırketı bu' .ı.v tekePere karsı dırenmektecnr. Mıtsuı ve Mnsubıshı şirket'rrı 1 ıını.r. otesı.^c'e ABD pazanrıa dahı sarkmakta ve bu pa/arda oa'ıı şansır.ı cenernektedır Ancak Cargıll bu ul!:e ıç;nde k?rşı ORleınını almakt<i gec.knıe rmstır. l^f vıhnüa bır Jauon t.ırketı olan Toyo Futo şırsetıne hısseaaı olmuştur. Bunun sonucu şımdı Cargılt et endustnsınde ustunluk sağlamış durumdadır. Üçur.cü dunya ülkelerl bütun açlık tehlıkesme karşm, dunjada en az tahıl ıthal eden ulkeler olarak dıkkatı çekrnektedır Bu ulkelenn sınırlı dovız olanakları, b'inun yan'nda papaz Malthus un yasasmı haklı çıkarmak ıçm en ınce bılımsel vomemlerle nufus hafıfletılmesı (!) yoluna gıdılır Bunun ıçm Cargıll gıbı çok uluslu bır şırketm bu pazarlarda satış olanaklarını yaratabilmesı her şeyden önce devletlersrası İUntllerl gerektırır. Bunun içın Cargül jzmanlarırm saptadıgı ulkelere bır sure sonra ya bır AÎD misyonunun gıttığı gorülur va ds ABD vetkılılerı resmı bır zıjarette bulunur. nm en U^t noktalanrm rerl«ftırmekte gecıkmemıştır E'^aletın ıkı tems.lcısı Hubprt Hump1 rej vp \Valter Monda ? Cargı1! şırketı :1e vakındnn uıntı :çmdeaır HjniDen,' de şukran borcunu odemekta gecıkmerruş v» kongıcve seçılır.esmden bır sürs sonra tahıl t.caretı ıızcrıncis denetımın lıafıfletılnıcsı volJnda bır yasa onens: verm.ş'ır Mondale'nın faalıvctîeun: o kadar açık bellı olrr.cnınsma Jcar'ın kendı seçım nıabiaf1.a:ınm da bu"uk olçuae «uke* Uır'ınc'an sasıandıgı b'knme'.cîeau. Bu arada şırke' n b r çok fmsılcısı ?Xoiıoalcnm burosunaa çalışmıştır. Wateıgate ünlu^ıl PS,CI devrlk baş.^an Xıxon cıa Cargıll şırkptı ııe çok ıçlı nıç.ı ohnasıyla tanınmıştır. Xı;:on la82 yılında eyalet seçımlerını kaybetmasırden snnra \\all Street'de bır hukuk burosu kurmuş ve bu arada Cargıli n Iıusuk ı?Ierını yonetmıştır 1968 vıllarında Nı^on'un venıde', sıvrılmssı içın e'km jalısmaîarı gosterenler^n başında ıse Cargıll şırketı gelrruştır. Uluslararası ılşkıler ve derlet jaıdımlan ı.e uguı Dev^et Bakanlığı gorev^ne Charles Palnıbv'ın petırılmesmde Cargıll sırketmın açık etKisı gorulmekte ve bılmmeKted^r Oğ'il Tom Palmbv a'ru zamanaa Carglll s.rıietınde çahsraaktadır. Palmby n gorev ahnEs;nda.ı sonra Tanm Bakanhgı uzun sureden o?n Cargıll sırüetının ısrarla 1 •üvundi »'! ılkeicr doş:ultuiunda çalışmaya başlar Tarım Baka'iıieı tahıl teFeıleun.n uir şubesı halme getırJır. 1972 yılınaa Palmbv şoıevden avrı.ır Avrılmasından bır sv.ıe Cargill şırıvetı ıle seçrru^te.;! ıhşkıieri ayyjka çı..ar. Sovlentıler bır sure sonra geçerlüık Kazanır. Bur.dan sonra keodısı Cor.tınental Graın şırketınds başkan yardımcKi olur. Bu'un bunlar ıçın açı'sn senato soruşturması sonucu hazırlanan rapor tcr.el egemenlığmın beş kelımeyis ozlu ıfadssıdır. «BU OLAY SAKADIR .» YAPISAL BİR Sır'?tuı ınall yapıiı bır kaç S' zcv.kle geçı^tırıleoiıecek ÜJ";. degıldır. ŞırKetın sonsuz oraniaıda krcdı alab.îeı.cjı 30 40 br.rkala çalıştıgı şr.ctıır.nr.^tıı. Hat'a zam.i:ı r'm*a bankal.tr arj=ın"a reK? irt ^aatı.ı kıedı Iai7İerı kcnı ^unda e» avan'aj'.ar •»a^ıanı.iıK ~u.ı ^.iKetıiı ı.njngı csankalaıuı japısı konusunda ria elde bn verı vardır Carsıil ın krtcıî aıri!';, bınkajai'". ıçinde so : zı ABD am en buyu* JU oanKdbi aiasi'iaa >er ;.ıiiw: tadn. Banlnaan uçu ı«e sıedılerınm üortte uçunu bu şırl:ete açmakt? b:r dıter nnımla haık*an lopladıklaı mı tümüyie Caı^ıU'e venr,eı;eaır. Bu banKalar da, Contmer.taı Ban< 01 lllmoıs. tıı^t Natıonal Bank ol Chıcagc ve Harns Savmgs • Trus; dıı Clıase Manhattan Bankası ıse Cargıll şırkeünin duzenlenen bır toıenle kardeş şırket ılan eootek kadar ışı ılerıje vardırmıştır. Özde ışm geçmı^mı aralayan lar banka ıle şirket arasındakı ılışkılenn 1933 yılmda başladığır m sap amısıardır. Bu yılda Chase Manlıattan Bankasmm bır gozne maduru ..ohn Peterson Cargıll şırketıne geçmıştir. Müdiırun yer ocğışrırmesı ue bırlıkte onemlı banka sırları da cl vç >er aegış'irniîît^r A n k alışılan oımaınış ve şır.cet bu sır ları ortalıkta sarfaj aracl olarak kullanmamıştır. Kjılanamamı.'.r, ama. Caiiill bn voldan dr.ha etkılı sonuçlara ulaşmasını bıimişnr. Bu andan sonra Ccrgıll'e fon sağîsm?da ı.k sırayı ABD alnııs. ıkıncı sıraya da Cnase Bankası otuımuştur. Bu arada bank? ;,enı bır ıs daha ust lenmış '.e Cargıll ın mali danışmanlıgır.ı da japrr.ava başiamıştır. Şımdı, buyuk olçeklı tahıl al'm ve satımlarınaa dunya borsalanrun durumu, ahm veya sat:m yapılan 'îlkerın dovızlerınm dururru, kor.^ erribî paraların :rıuxıfemel seh^ımı oanka tarQfmdpjı araştırılarak şırkete bıldırılır. Bazı bark?:?rda l = üst düz"v <e dpkı rnernarların, mudurienn dı rek CarşrıU'in adanıı oldukları açıkca bılınmektedJr Boyle an RLJŞVET KONUSU Ruşvet ıse şırketın peis. sık uyguladığı bır yontenıclır. Devlet avgıtmm hemen tum nıemurlan ıçın ujgulanan bır «ruşvet tanfesı>ı vardır. Geçenlerde San Salvador'da bır ruîvet işmacn oturu tutuklajıan bır yerkıh ılgmç bır açıklama vaparak şoyle demıştır (.Bu bılmmeven bır vontem degıldır Butun bunlara karşın bemm tutuklanmamı anlamıvorum, yorumlayamıjorum' Bu bır va^ama volu ve gelınn bır çesıt boluşum bıçımıdır Gelınn adaletsız dagıldıgı bır yerde ruş vet kaçınılmazdiT Hatta çoğu zaman ruş\et aspınn gibıstnden bır ışlevT de yuklenmıstır. Buğaay şırketlerı ıse tıcaretlenm surdürmek içın ruşvet verrr.ek zorundadırlar. Ya ruşvet vereeekler, ya da tıcaretı yapamadan doneceklerdır. «Şırketın uzun süre riişvet vermedıgl yolundakı yavmlarını yonetmış emekh bır basm rauduru çok yıllar sor.rası, cruşvet ustehk harca maîarın mıktarını da kısıtlamak tadır RuşveTten vazgeçıp bu tıcaretı bt7 vasal yollardan yapnıağa kalksak o kadar çok masrafımtz olacafe kı sonunda kaçınılınaz olarak yınp ruçvete basvdruyoruz.» diyerek ruşvet po1!*ıkasma bılımsel b;r açıklsma getırmışrir. Cargıll şırketı ABD polrlka1;!r.a da renklı temsılciler armağan etmıştır. Bır yandan Cargıll şirketmde çalışarak dıger yandan da partiler ıçınde gorev a'mısîar ve boylece o>vİPt sırket bıleşimınin en üst duzeydekı orneğmı vermışlerdır. Bu gun saptandıgı kadarıyla Cumhurıvetçı Partı ıçınde Cargıll şırketınin 20 kadar seçkm temsılcısının bulunduğudur. Bur.Iar da partı içmde muhafazakar karadı desteklemekle tanınmaktadırlar. Ama buna karsılık Mınnesota eyaletmde Demokrat Partı hakimiyeti vardır ve 11de 6» Cargıll temsilcılerıni partı YARIH: ... V! TURKJYE DiŞi BOMD GARTH