Katalog

1 Mayıs olayını izleyen gazeteciler anlatıyor... EŞtTLt BASIN KDBÜLUŞLABININ TEMSİLCtLERİ, GÖREVLÎ OLARAK İÇİNDE YAŞADIKLARI 1 MAYIS OLAYLARINI ANKA'YA ANLATMIŞLARDIR. BU BASIN KURU Ç LARI HAKKINDA İZLENÎMLERÎ ŞÖYLEDİR: LUŞLARI TEMStLCİLERtNtN, 1 MAYIS OLAY VASFİYE ÖZKOÇAK, (MİLLİYET GAZETESİ VE TGS İSTANBUL ŞUBE BAŞKANI) «Binalara hücum ettik, güçlükle kapıyı açtırıp içeriye girdik» «Foto muhabiri arkadaşım îlhan Baştan lle Dlrlıkte mitingin Beyoğlu bölgesinl izlemek içın görevlendirildim. Mitingciler meydanı doldurduğu zaman Oleyis binasmın üst katına çıktım. Haberler Müdürü Zeki Sözer'e telefon ederek mitinRin büyük bir güvence ultıııda dcvam ettiğini, olay çıkacagını zannetmediğimi söyledim. Gruplann gelişi henüz kesilmemlşti. Kemal Türkler konuşuyordu. Fakat sonradan gelen DevGenç ve diğer grupların sloganlan, konuşmanın bizim yönümüzden duyulmasını engelüyordu. Een tekrar tclefon ederek, artık gazeteye dönebileceğimi söylemişt.m. O sırada bir genç gelip, (Şişhane'de on bin kadar lîalkın Sesi, Halkın GücU, Halkın Bir ligi ve Halkın Kurtuluşu Mao'cu kütlesinin miting 1 cıier arasma katılmak istediklerini, fakat DİSK cilerln bunu kabul etmeylp o grubu en sona bıraknrak arayı tamamen açtılar) dedi. Penceredeıı bakıldığında DİSK güvenlik Rörevlilcrinin bizim bulundugumuz yöne doğru aktıkları görüldü. Gazeteye ulay çıkacağını bildırerek binadan aşağıya indim. Kapı önünde kırmızı göm'ek'i DÎS ,. güvenlikçilcrinin sıkı bir barikat kurduklannı gördük. Bir şey olamayacağmı diişüncrck binadan aynldık. Üç adım sonra arkamdan sıj&h seslerinln birden patladığım duydum. Foto muhabiri arkadaşım binamn içine girmışlt. Ben bir türlü binanın içine »iremiyordum. Silâh sesleri devnm ediyordLi. Btnalnra hücum nttik güçlüklp. kapıyı açtınırnk içerı girdik ve yukarı çıkarak gazetp.ye trlefon cl.tim. Bu sırada aradan geçen yedı dakika kadar bir zaırmnda meydanın Uçie ikisinin boşalmış okluğunu ve askerin alana girmekte oldugunu gördüm. Panznrlp.r dola.şrnaya bnşladı. Ve aynı mmanda panzerler su sıkıyordu. Bu sırada. bir kısım mitingciler kürsitnUn ctrafında anonsları din liyordıı. Annuslarda «Kaçmayın, polise yardıın edin» diye bagnlıyordu. Vo gençler tle işcjiler sopalannı atarak korunmaya çalışıyorlardı.» Üç adım arkamdan silah seslerinin birden patladıgını duydum,, 'Sular idaresi yönünden Mete caddesine doğru kaçışma başladı,, OKTAY KURTBÖKE (CUMHURİYET GAZETESİ GENEL YAYIN MÜDÜRÜ) «Altı saat düzen ve uyum içinde geçen toplantıdan eser kalmamıştı» «Kemal Türkler konuşmasınm sonuna varmışU. Ben de Orhan Apaydın ile birlikte kürsünUn arkasındaki tribünden indim. Silah seslerini o sırada duydum. İnönü gezisinde, Sıılar İdaresi yönündon Mete Caddesine dogrtı büyük bir kaçışma başladı. Mikrofon arucılığı ile durmadan kargaşanın önlenmesine çalışılıyordu. Sürekli silah ses lcn «rasında toplulugun ıkinci harekeü Interconlinental'den tnönii gezisi yönütıo oldu. Yaklaşık altı santtirdüzen ve üyunı içinde yapılagelen toplantıdan esor kalmamıştı. 1 Mayıs alanı boşalmış emekçilcr, öğretmenler, ögrcnciler, yazarlar, hukukçular, doktorlar, sanatçılar ve proresörlerdnn oluşan fcoşkun insan seli kürsünün önü ile İnönü gezine çckilmişti. KUrsünün iinünde bir az sonra, GUmüşsuyu yönünden panzerlerin alana girdiklerini ve ses bombaları aııldiğını gördüm. Kammca olay, solun kesitleri arasındaki görüş farklılıklarım keskinle.ştirmek ve araya onulnıaz «knn davalan» sokmak, demokrasimizin dönüm noktası olınasını beklediğimiz 5 hazıran scçimlerini etkilemek yada yaptırmnmak amacına yönelik bir büyük haince tertiptl. Bu kt.nım aynı gece dcvlet televizyonundaki ve radyodaki yayın ile ertesi günü gazetelerde MC iktidarının buyruğundaki Özel amaçlı değerlendirmelerle de belgelendl.» 'Slogan savaşı birkaç dakika sürdü ve silahlar ateşlendi, «HKRKES1N HAYGINLIÛINA LAYIK BİR DÜZKNLE KORTEJLElt ALANA GELİYORDU...r TOKAY GÖZÜTOK (TERCÜMAN GAZEÎESİ) şeylpr olapnk nrtalık elektriklendi) dedinı. Ve riaha ağzımda lafı bitirmeden, silah scsleri dııyuldıt, olay da bu.'jladt. Ara, beni Intercontinenthl'e dogru çekiyordu. Kalabalık üzerimize dogru geliyordu. Bir mahşer anıydı. O sırada ben bir ağaç çukurunun önüne çöktüm, sonnı kalabiilık Ustlime dogru gelmeye başlayınca otelin önündeki dükkanların solunda yarım metre kadar toprak bir yer vardı. Üzerine çim ve lıercai menckşeleri dikilmişti. Onların Üze rine kendimi attım. Toprağın Uzerinde bir kaç kişi daha yatıyordiL Üzerimîzden kurşunlar geçiyordu. Yanımızdaki kuyumcu ve başka dükkanların camlarına saplanıyor, büyük sesler çıkararak camlar parçalanıyordn. Galiba başımı topraga gömmüştUm. Arada bir başımı kaldırıp bakıyordurn, insanlunn birer birer düştüklerinl görüycrdum. Polisler de otelin önünden ul.cş ediyorlardı. Sonradan ara so kaklara doğru dağılmaya başladı. Bir on dakika kadar orada yattım. Sanırım Kazancı Yokuşunun ba.şına gcldiğimdc bir gok ki.şi kanlar içinde yerlerde yatıyordu. Sonra otelin bagaj kapısının pencnrelerini kıran bir grubun pcşine takılaralc olele girdim. Otelde fse manzara daha başka idi. Otelin önündeki toplıım polislrri olduğu gibi otele girmiş lerdi. Amirlerinin cçıkın dışan ateş edin) sözüne uymuyorlardı. Hepsi saklanmıştı mutfaga kadar kaçanlar vardı. Aşagıda bir kaç tanesi sütunlara siper olmuştu. Ateş ediyordu. Ve o sırada bir çok yaralı insanlar ve polis gördüm. Sonra otelin kapısından tam çıkacagımız sırada ikinci bir kez uteş açıldı. Ve panzerler geçmeye başladı. Bu sefer panzerler de ateş ediyordu. Ve yine yukarı kaçtık. Sonru birden etraf sakinleşti. Ben Cumhuriyet'ten Şükrun Kelenci ile birlikte ara yokuşlardan inerek büroya döndük...» 5ÜKRAN KETENCİ (CUMHURİYET GAZETESİ MUHABİRİ; «Bir iki silah sesi geldi, arkasından da panik başladı» • Saat 17'den itibaren Kemal TUrkler (Mitingimiz 18.00'e kadar müsaadeli, benim yasal süre içinde konuşmam gerekir) diye görevllleri ujurıyordu. Mehmet Krtürk cevap olarak (Kortejln bir kısmı Beşiktaş'ta, bir kısmı Saraçhane'de. Alan komiseri ile görüştüm, Valiyi aradı bulamadı ama başka çaremiz olmadığı için yetkime daya «ilk silah sesi Sular idaresinin oradan geldi» «Intercontinental'ın Ikinci katından olanlan seyrettim. Oldugu gibi sıyrediyorduk. DtSK vc DtSK paralelindokı kuruluşlar, Taksim'deki yorlerinı alırken, evvelden planladıkları meydana çıkan Marksist Leninist. Mao düşüncesindcki kuruluşlar da buııların aralarına sızmış kentlılprıne gnre gereklı gördükleri yerleri işiîal etmişlerdi. Bir kısmı kürsü ile Opnra bınası arasındaki boşluktaydı. SJişli'den ve Aksaray'dan gelen onbin cıvarında Mao'cu grup ise kafilenin en sonımda Tak sim'e doğru geliyıırdıı: Bir. kısmı miting alanını sararkcn, bir kısmı da kendilerine kurşı nlan snl kuruluşlara ters slogan ularak kürslıye doğru yürümeye bıifjlarttlar. Slogan savası birkaç dsıkikn sürdü sonra Mao'cu grup içinden t.abanca ile verilen bir işaretle bütün silahlar ateşiendi. İlk silah sesini Sulsır İdaresi ile Cumhuriyet t'addesi arasında duydum. Ondan sonra bütün miting aianından silah sesleri gclnıoye başladı. Herşey bir unda karıçtı. Bu bence bir ihtilâl prnvnsıyriı.» narnk bir saat daha uzaiılmasına izin verebihn dcdı. Ve selenlerc kosıır adım «gelin» diye b;ısırarak nıitingi hızlandımıaya çalıştı. Saat 18.30'da Kemal Türkler hemen konıışmak istt^riiginı söylecli. (Girişlori kesiıı, konuşacağım ı dedi ve o sırada girlşler tutulsun diye anons yapıldı. Konuşmayn başladı. O nrndıv CunUıuriyet Caridcsi başındakı Rorevlilerrien biri Mehmet Ertürk'e. uelerek (Alana Rclemiyen Rruplardan bazılan (DEVt'rfJNÇ) toplu olarak bu taraftan •geldiler bizı zorluyorlar. Ne yupulırn) diye sordu, o dn (Miting zııtcrı bitiyor. alanda da yer yok, bırakın gırebildikleri kadar Rirsinler, görcvliler etrallarını sarsın ve bizimkilprin tuhriklerc kapılmaması sıığlansın) dedi. O sırada bir grup alana ginneyo çalışıyordu. Ben kUrsünün önünden aynlarak Intercontinpntal öniirıe Kcktım. Bazı Mao'cu grup ların geçtiftini gördüm, sonra Kurtuluşçulann srubu otelin önünden seçti. Orndan tnm otelin önüne geldim. Kurtuluşçulann arkasından grupların oldugu yerden bir iki silâh sosi geldi. Arkasındıı da bir panik başladı. Ara sokaklara ve Opera'ya rioftru Hleş açıldı. Sular îdart'si'nın üstünden, otelin yamndaki binıılardmı vo otelin onündekı polısler ateş etmcye başladı. Her yönden ateş sesleri geliyordu. Otelin önündeki kalaba lık camlrirı parçalayarak nte:,; ettt. Polisler <le nlana doftru ateş ediyorlardı. Ben sütvmun arkasındaydıın, ve (yat ateş ndemiyonu.ı diye polislpr bana bugırıyorlardı. Dışardan da otele dognı nteş açılımştı. Rütün horl;es olcya kanşmıştl. Kimin ateş ettîftini gnrmpme imkan yoktu.. NECMİ OHUR (HÜRRİYET GAZETESİ) «Ben ilk silah sesini Kazancı Yokuşunun başında duydum» «Saat 13'dc hcrkesin saygınhğma layık bir dil 7Pille ve devlet Rüveniik laıvve'llcrinl dalıi sağlamakta zorluk çckecegi bir sistemle kort.ejler alan* RPİmeys buşlndılar. Saat 13.50'ye kadar yürüyüşler devam e1ti. Bu arada Mao'cu grupların alana geldikleri ellerindPki pankartlardan da açık seçik görülüyordu. Bpşiklıı.ş tarufından gelen Mao yanlısı bir grup İçin DİSK görovlileri barikat bile kurdular, fukat az sonra mikrofondaki yetkili Beşiktaş'tan gelon korte.)e yol verilsin dedi vo yol açıldı. Sunm Kemal Türkler konuşmaya başladı. Hcrkesi kendi saflarma çagıran bir kouuşnıaydı bu ve ben ilk silahın sesini Kazancı Yokuşunun ba.şında duydum ve bir andtı bütün alana yayıldı.» AYJEGÜL DORA (ANKA AJANSI MUHABİRİ) «Kalabalık üzerimize doğru geliyordu, bir mahşer anıydı» «Kemal Türkler konuşmaya başladığı sırada 18.45 lalandı galiba, ben kürsünün önünde birkaç resim çoktikten sonra Taksim alanındaki nna otobüs duraklarmn doğru yürüdüm. Orada ilgi çeken. çeşitli gcnçlik gruplarınm toplanmış. kendi slo ganlarını bağırmaya başlamış olmalarıydı. Heninı bulunduğum duraklann önünden konuşına hlç du yulmuyor, sadece bagıran gruplann sloganlurı bıv birino kanşarak işitiliyordu. Orada bir kaç resinı çektim. Beııim gözüme Uişenler arasında oradu Kurtıı luş grubu ve DEVGENÇ grubu vardı. Çeşit.li paı; kartları olan gençler vardı. Aralarında benim görebildiklcrim içinde (Mao'cular) diye adlandırıliiıı gruptan hiç bir pankart yoktu. Ama sadece ana durağm önündeydi, daha ilerlerini görmedim. Da ha sonra yüruyerek İntercontinental'ın önüne gcl riim. Otelden içeri girip TEP ve Kurtuluş gruplan nın oteliı^ önünden geçişlerini, Lobby'nin penceresiı: den seyrettim. Sonra tekrar aşağıya indim. Kurtuluş grubu geçmiştl ve arkadan kinıse gRİmiyoıdu. Caddenin ortasında fotoğrafçı arkadaşım Arn Güler'c rastladım onunla birliktn i^işli dnlmuşlannın olduğu yerde idik aramı/da konuşuyorduk. (Bende çok az film kaldı) dedirn. O da (Benimki de bir kag tanp şunları bit.irip RidPltm) dedi. Bon de (lleıde, durağın önünde bir kaynaşma, bir ERGUN ÇAGATAY (GAMMA AJANSI TÜRKİYE TEM5İLCİSİ) «ilk silah sesleri Sular idaresinin önünden geldi» • Interrontinental Oteli ikinci katta pencerede ıdinı. Miting bittı dıye dışan ctkmak üzereyken silah sesleri duydum. tlk sılnh sesleri Sulur 1daresinin önünden geldi ve orada panik başlndı. Halk oradan mpydanın nrtnsına doğru kaçmayn başladı. Birden bire :i()40 bin kişiniıı yere yattıgını gördüm ve snnru silah scslcrı adeta meydanın her yamndan gelmeye ba.şlndı. Halkta büyük panik başlamıştı. Bpııirn bulunduğum otelin altından rla ateş seslori geliyordu. 1,'ok dikkatle civarı taradım. Ancak hangi binadan at.pş edildiğıni göremedinı. Otelde aleş edildiğıni de görmeriim. Yalnız alt kısmmdan ateş ediliyordıı. Ve bir kısım halk otelin kapılnrına dnftrıı hüeııma başladı. Olaylnr başlamadan önce Kurtuluş grubu geçiyordu. DİSK görevlilerı sıra ile dizilnıi:? onlan kolluyordıı. Sonalı bir knven çıkar dive beklerken sloganlar bagrıhrken, bizim önümüzdeld grubun yerino Sular idaresinin önünde çıktı. Rclki gruplâr havaya ateş açtılar. fakat sonra kurşunlar boşuna sıkilmaya ba.şlandı. ama bence ölenlerin büyük kısmı ezilerek öldü.» ; Aradan ncceıı yedi dakika kadar bir zamanda meydanın üçtr ikisinin boşaldığını VP nlana iiskerin girdijîint ördüm»