Katalog

üLII CUMHÜRIYEI 26 MAYİS 1977 Seçim.r; Seçim..; Seçim... Seçim... Seçim... Seçim... Seçim... Seçim... Seçim... Seçım... Seçım... Seçım..; 5EÇIMDEN SONRA AP • MHP KOAL1SVONU OLACAKMIJ (BASINDAN) Demirel, «Ha Londra'da, ha Yoz gat'ta konuşmuşum ne fark eder» demişti de bazıları şaşmışlârdı. Oysa Demirel'in Yozgat gezisi de Londra gezisinden farklı olmayan bir sönüklükte geçmişti. 1 V S 1 PARTtLEB AP Oy oranı ve «ayısı 12 2 17 614 MV sayısı 2 4 1 » S S Oy oranı MV re sayın savısı 39 9 53 761 Oy oranı ve saytsı 41 3 51 890 5,2 «508 221 27S91 ı »e V «V sayısı 3 2 1 t u 7 3 Oy oranı MV ve sayısı sayısı 17,5 22 596 2,9 3 792 27.3 34 801 15 7 20 204 2,4 3 043 10 8 13 898 21,5 27 787 U 1.693 , 2 2 C G P (GP) CHP DP MP 1 2 1 32,7 47 186 442 63 825 25 7 34 699 9 21 i 1 C K M P (MHP) M S P (MNP) (BP) 29 514 4,6 6 147 12,2 15 311 2,3 2 901 ' 50 «302 25 3169 07 921 1 1 CGPbu kez de AP'den Yozgat'ta ödünç aday aldı IBP rlp ITP BAĞIMSIZIAR 10.0 145 44 5.3 7 086 2.2 2 977 I 6 S lıeçerli oy re milletvekill sayısı Ratılma oranı 0,9 1.190 138 984 144 204 85,1 6 134 174 75 0 125 552 « 50 s Mustafa EKMEKÇİ Süleyman Bey, Londra'ja gjderken Yozgat taydrm Ertesı gun, gazetelerde, Suleyman Bev'ın «Ha Londra'da, ha Yozgat'ta konuşmuşum ne fark eder"1» sozlen manşetlerde çıkmca, Yozgat lüar ÇOK faşırdılar: Allah, Allah Suleyman Bey Yozgat'ı nıye andı 9 Bızı ne karıştınyor? dıve soylendıler . Sonra sonra anlaşıldı. Sulejman Bey. Londra donüşunde bırgun Yozgat'a gıttı. Umıt Gürtuna'nın izlerumlermde okudum Mıtıng alanı hıç de kala balık değılmış' Londra'dan sonra, Yozgat donuşü de fazla parlak t,°çmemış demek' Yol kavşağında. otobusumüz bır k&hver.in onün de mola verdı , Ankara'dan gelıp. Yozgat'a gıtmekte olan.... 1 yolculan. kahvemıze hoş geldır.ız Otobüsten atlayıp, çayîan yudumladık Ankara Garajında, otobuste yer ayırtacagımda, «aman şu arabayla glt!» demişler, eklemış'erdl: «Öbür arabava çokca faşolar bıner'» Yozgat, 1973 spçimlerınde AP'ye 1. CHPye 2, PR0PA6ANDA N4ZIRI COBELS VE MUSSOUNİ... DP ile MSP ve MHPje bırer mılletvekılı vermış bır üımız. Yanı, 1973'te tam bır «koalısyon» ışaretı vermlş Buna benzer ülej, ılçeler yok degU Turkıye'de. Ilhan Tekelının araştırrnasına gore, Ankara'nın Ayaş ılçesınde oyların dağılımı da pek az yanlışla Turkiye ortalamasmı venyonnuş. 1965 seçimlermde TÎP'e de bır mılletvekllı Yusuf Zıya Bahadınlı'yı gonderdigı duşunulurse, bu üdekı gelışmeler ılgıyle ızlenmıye deger aoğnısu 1973 seçımJennde Yozgat'ta «andığa gıden SPÇmenlerın oranı yuzde 60'ın bıraz ustundeydı. O seçımde oylarını kullanmıyan kuskunlerın buyük bolumunun şımdi kullanırlarsa ne yonde oy kullanacaklan Yozgat'ta merak konusudur Konuş tuklarım, bu kuskun ovlan'nm dagılımmda «Almancılann» buyuk rol oynıyab:lece<rını belırttıler Almancılar mı kım 9 Almanya'da çahşan Turk ışçılerı Yozgat ılçelerınden Boğazlıjan, Çayıralan, ^arıkava ıleelen oy yuku bakımmdan guçlu ılçeler. Bu bolge ınsamnın vuzde lOundan çoğu Almanva' da çalışır, vanı Almancıdır. Almanva'ya gıdenler, Yorgatna ılişkilenni kesmemekte, surdlirmekteler. Almancılann etkm oldugu bu uç ılçede, AP dıfe dokunur bır ada\ adayı bulup gosteremedı öbür îç Anadolu'nun Doğu kesimi toplu değerlendirme îç Anadolu'da gerl kalnuşlıgın ve uyanmamışüğın sımgesı olarak bır zamaniar Kırşehır Nevşehır Yozgat uçceni gostenlırdl Bu yöreîer tozlu ve bakımsız 'Anadolu kasabalarının tevekkul içınde bekleyıjını yansıtırdı. Bolgede sadece tasra esnal kurnazlığının sembolu savılan Kaj'serüının Kavserı'sı biraz uyanıkça bılınırdı. Cumhuriyet donemlnin on yüları böylece gelıp geçtıgmde ve 1973'e dayanüdığında Kırşehır ve Y02fat'ın demokratık sol çızgıde bır partıyı destekleyecek kadar bılınçlenmış cldukları gorulur. Bolgema güney kesimi illerl Nevşehır ıle Kayserı'de bu bılınçlenme çok daha yavaştır. Ama oralarda da 1977 de kımıldama olacagıru gosteren ızler vardır. Ilkel tarım, toz toprak ve teveltkül Xanşımı DU sosvoeKononuk cansızlıkta aslında sayısal gostergeler bakımından buyük degışıklıkier meydana geımemıştır. 197ü gerçeklerıne gore DPT aeğerlendırmesı olarak Yozgat hala en az gelışmış iller arasında son aan sekızıncıdır. Kırşetur ve Nevşehır Türkıyö ort.alftmasmın aiunda bır gGlışnu^lıgo sahıptır. Sadece Kayserı Tı.rkıye Ortalamasının uzerıne çıkmıştır. Aslında, Kayserl ılri çekecek derecede ayrıcalıklı bır yore mtelıgı taşımaktadır Tarıh oır ıç meruez oluşuyîa \e hem»ehrılenmn tıcarı gırışıienlıgıyle Ka>sen Iç Anadolu dengesınae onemlı Bır yer tutmaga iajLâtır. Ancak bu yerm, komşu Ulerın gehşmesmi yavaşlatan b:r rekaöetçı tempoyla saglandığı goruşu yaygındır. Anadolu'dalu komşu yoreler rekabetı arasında en yogun dıkıcat odaıdaşması Kayserı uzennde olmaktadır Oınegın, Iç Dogu Anadolu'nun tarıh: dıger merkezi Sivas'ta bu kentın Kayserı ye feda edıldıgı duşunulnıüş \e bu duşuncenın yaractığı gergınlık iikel bır spor rekabeUnı korukleyerek kanlı çauşmalara yol »çabümıştir. (Spor tarıiıımn kara lekesı olarak 1967'de Sıvasspor • Kaysenspor ıkınd lıg maçınaaki onlarca olü ve yüzlerce yarahlık fecı büançoya yol açan mevdan savaşı ha örlanabılır.) Yozgatlı ve Nevşehırlıde da Kaysen'ye oranla harcanmıs olmanın kınk psıkolojısı i^lenır. Bolge ıçı canlılık farklılığı demografU nareketlere de yansımıştır: Bolgede sadeca Kaysen'de Turluye ortalaması cıvarında nülus artışı gortılur. (°c2 45) dığer tıç ılde bu artış onalamanın çok altıadadır. (%\t dolaylannda) ekonomık canlılık yıne Kayserl lehıne gelişme bıçımmde kendısınl gostermektedır. Sanayıleşme sadece bu ılde mevcuttur. Kayserilının pratık zekası Kaysert'yl îç Anadolu taşrasırun sanayıleşme rekabetının oncüsu yapma eğılımındedır ı. Ancak rokabet Kays«nr;n yaıgis! olmalı ki, bu konuda Konys Ka>»erl retabetı kendını gosterebenwmektedır.> SİYASAL DAVRAH1Î BİÇİMIERİ OY DAIGAUNMALARI : Kırşetıırın bolge içmde îeda ed.lmişligl agırlık taşır. Bölükbaşının CMP sır.e saçıktıgı için 1965'de Nevşehir ill Kırşehır kopartılraış bulunujordu Kırşehırh busızısını hâlâ ıcmde taşımaktadır. tlr Kırsehır, Nevşehır ve Yozgat'ta MP, Kaysen'de CGP sımgesıyle sureklı sağ bolunme ızlenmıştır. Bu bolunmevı daha doğrusu porçukleşme; ı sadece Kırş»h.r \e Kavsen'de yoresel guce \e sempatıje sahıp lıder«re bağlamak vetersız bır değerlendirme olur Bolgenin kuzeunde tevekkulle karışık ahşılmışı fazla bozmayan bır ıstemcıhk duygusu ege men olrnuştur Başşehıre bu kadar yakın ve bu denll ıhmal edılmış olmanın ezıklıgınden ve sıkmtısından çıkışı, dınle karışık durust bır tepkıde arayıstır bu. (196») sonlannda Yozgat ta TBP ve TtP varlık gostenruşler dir) 1973'e sehnce sağ yelpazenin butun parti len bolgede boy ?ostermiîlerdir Dort ilın ç:kardığı toplam 20 mılleUekıllığinder. 7'smı CHP ahrken. fen kalan 13 temsıleılık sag partıler arasında şovle böhinmuştür AP=6 MSP=3. CGP=2, DP=1. MHP=1 Aynca pra*ık olarak polıtıka sahnesınden sılınml? olan MP'\e bıle hâlâ oy çıkmaktadır. 197run bu dağ'hm tablotu da 19S0 \p 1 W < 1 pörçu'<:enme= nın lıderlerın k:<nlğin'n otesınde bır genel eğılııru yansıttığmı gostennektedır. ılçelerde de bblgesel aday yonünden pek etkin degıl. AP adayiarı hemen nemen merkez ılçesmden Yozgat'tan çıkmış durumda. CHP'je gelınce: Lıste başı aday Me'.lut Güngor, Erdınç Bogazlıyan'U, ıkıncı aday ogretmen \elı Zeıen Yozgat merkez ılçesmden, uçuncu aday Abdurrahman Aytekın, Sankaya'lı, dorduncü Iîhamı Çetın Sorgun'lu Öğretmen Velı Zeren ın Aleıı oluşu, bu bolgedekı Alevı oylarının CHPye aıaşında onemlı e*ken olacaga benzemekte. Türkı\e Bırlık Partısı ae burada seçıme gınyor ama, soyledıklerme gore «j'ok» 1973'te Meclıse gıren MHP'lı Alı Fuat Eyuboglu • ov çabasıyıa aegıl, soy çabasıvle» oy toplamış' Sarıkaya lılar Doksanuç Erzurum goçmenlerinden dır. Sarıkava ılçesı Eyuboglu'na =Dizden« dı;e ov veımış 1973 te fcankaya da MHP İ47b oy alırken, CHP 1262 AP 843, DP 2347, MSP 1247 ojaa kalmı^lar CHP'mn uçuncu adaj,ı Aodurrahman A;teRinde MHP'lı Alı Fuat Eyuboglu gibı SariKa;.a'lı Yanı, bu kez doksanuç goçmenlennın o^Ian ru rahatliKİa alabılır Kovluieı «Bu kez Abdurran man Ajtesıne ov \eıecek yıbıvi7' aıvorlarmıt Bır de, Yozgat tan 1973'te muletvekılı çiıcarmış olan MHP. bu aıada \ozgathlar:n aevımıy^e «çolukçocuk gurultusu» olarak kalaı Yanı, MHP A «faşo»lann gozaagları, oy getırmıyor, oy göturujor! Koye gıremedı bu yorelerde Daha dogrusu, koylüler boyle gozdağlarma pabuç bırakmadılar! Koyluk jerlerde komandolsrm gozdagı vermelerı korkutmaları aaiıa da zorlasmakta. Komandonun anasını bao^'ır'i lanıvan KOV'U, hergun karşılaçtıgı kışının onune çıkıp. yolunu kesmesına içer lemekte rahatça azarlıj'arak kovalamakta.. Bır de ona oy mu verecek' Yozgat'ta fasolar, Binık gıbı! MSP, DAGINIKUKIAN NASIl ÇIKAR! 1973'te bır mılletvekıli çıkaran MSP, kendi içınde tam bır dagınıklık ıçındeydı ben Yozgat' tavken Nurcuiar, «Mıüı Nızam»a kaymış, Suleymancı ysa jok. Nakşıbendıler var ama. onlarm etkınlık derecelerını oğrenemedım Yozgat'ta MSP nın ıl ve ılçe Yonetım Kurulu nüan, ıstıfalar oidu. 11 KIŞI «Azız tnılletıınıze, muhterem Yozgathlara sesıenıvoruz» başlıklı bıldınlennde, MSP'aen avrıhş neaenını açıkladılar. Or.lara gore, MSP yonetıcılerı «ıyı bır musiuman, lyı Dir vatansever olacaklaraı» olamadılar! Bildırtde şoyle dedıler dana sonra ^ahsı.vete değıl. dalkavuıîluğa ıtıbar ettıler. Sanıımı olanları aegıl. rıyakarlan tercıh eU:ler. Bolüculen menfpatperestlen vanlanna a.dılar » Bo>le suruo gıdıvor bıldırı Benzerlen birçok illerde çiıumştir MSP'nın parçalanması, oylannın dağılması AP' nın ışıne yanjabı.ır mı 9 Yozgat'ta atüan temellenn buvuk bır boltlmu, «hayal» değıl, «gerçek. çıktı1 MSP. drn sömunısunaen çok. SO/LIIU ettıgı <'sana.,i»e ajırlüc verseydi, oylannın AP'ye kaçmasıru onlıyebılır mıy dı? Ya, Sulevman Bey'ın Y'ozgat karşılanmasında getıruen «tesbır»ler nevdı MSP oylarma o'Ai 9 mı Suleyman Bey, Turkıye'de dın somurüsunu başlatan ılk başbakan degıl mı' AP II Başkanı Sahın bavgi, Tıcaret Odası Baş kanı. Zaten AP nın jonetıcüen, aaha çok serma>enın temsılcılen gıbı. Şahın feaygı'yla uzun konuştuk Şahın Savgı, «1973 seçımlennde «sıfır» oy aldıgımız 154 koy varaı, bu kez bunlardan verecekler vardır» dedı. 4 AP'ye, 1 CHP'ye 1 de MSP'ye şans tanıyor Yozgat'ta. 1965'te 65 000 oyu varmış AP nın Bunları bır toparlarlarsa deme gıtsın! Olme eşeğım olme1 AP uçuncu sırada jer alan Istanbul Merkez vaizı Mehmet Çıçek e guvenıyor. Mehmet Çıçek, Istanbul'da çalışırken bazı olaylar yaratmakla tanınmıştı. Huseyın Naıl Kubalıya sılâh çekmış, htıkum gıvmış, aftan yararlanıp çıkmıştı Çıçek'ın bır başka becerısı daha varmış. AP Genel Başkanı Suleyman Demırel'ın «Mason» oldugunu ılerı surerek. onunla savaşacağını ılan etmış yıllar once. Şımdı, Suleyman Bey m yardımında. Onun adayı. Komumzm tıcaretıne guvenıyor AP. Koyleıde CHP ıle AP'nın camılerı. bakkallaıı bıle ayn. Inonu'ye suıkast >apan Mesut Suna Yozgat'ın Çadır Bucagın da O da AP'l: CHP YOZGAT'TA OY PATLAMASİ YAPARSA CHP II merkezmde, CHP'den çıkanlmış genç lerle konuştum Başka kımse yoktu. II Başkanı, Be ledne Başkanı, Ankara'dakı toplantıya gıtmışlerdı. Genç'er. (partı ıçı sorunlan bır vana bırakıp çalışı yoruz» dedıler. Genel Merkez, yoklamalar oncesınde Nedım Korkmaz ın seçılmesıni sağlamak ıçın, aday adajı Celal Sungur'u «veto» etmıştı gençlere gore Celal Sunşur da buna ofkelemp, onseçimlerde lısteyı allak bullak ettı. Metm Korkmaz lıste dışı Kaldı Genel Merkezcı Ilhamı Çetın de dorduncü luge duştu' Farabı Sokağının ışe kanşması, sokagı iKi \anda^tan etmıştı CHP 3'u 1973'te az bir 03 la yıtırmış. «Bu kez, uçu çıkarabılırse, CHP Turkıve'de bır başına ıktidar olur.» aenıjor. Yozgat Beledıye Başkanı CHP' lı Cevdet Dundar: «CHP 2 AP 2, MSP 1, 1 mılle*vekıllıgı de ortadan dıvor 33 de olabılırmış. 1973' te DP'den gırer Ihsan Arslan zamanla AP'ye geçrms Ihsan Arslan Yerkoylu olduğundan 1973'te Yer kov'de CHP'mn ovlarını da almışmış Ihsan Arslan AP lıstesınde de vok. AP'den CGP've, sonra yenıden AP've geçen Mustafa Asrı Cnsur de, AP İıstesmde vok artık1 Mustafa Asrı Unsur yanı, Çağdaş Oge' Telekslerde «Uıı harfı pe^î kuüanılmadığmdan Unsur, Unsur dıye çıkmış o da Öge'.ve çevrılnuştı. CHP Çavıralan Ilçe Başkanı Şakır Keçelı've gore «2 CHP 2 AP alır, ıkı mılletvekıllıpi de ortada » Keçelı. «partı ıçı bırlığı sağlıyabılırselc üçıi çıkanr kaşık kahbı aa gelır z» dıvor. «Kaşılc kalı bı» 'Tanı ıkfıdar' Demokratık Partının zayit oldugunu üzülerek soylemış mıydım? CGP. ödunç mılletvekıli aidıgı gıbi, ödunç aday da mı almış ne 9 CGP'nın l;sfp besmcisl AP onseçım delegesı îlhamı Akçınar. 'irkadaşlan Ühaml Akçınar'a taküryorlar Ilham' hıç meıak ptm« Alaca, Iskiiıp, Keskın Kınkkale Mııcur s°nı desteklıyor! tlhami, bu ilçelenn Yozsat ı'.çesı olmadığını bi Iıvnr ATim?, ho" ına da »ıtn^ıyor degıl hanı! Destek olson da nerden olursa olsun! 1975 Toplam NOfusu I 853 0 0 0 . SOSYOPOÜTİK OUTARLİLIK .Terımdo har«k«tlılfk v» sangyıtft kımıldamo orayı*ı . Dıntt! tutuculuk ıl« (Kayıtrı'd*) tkonamik batkısmo tapkıler. Koytırl dıtındaki IH«rdı olt yapı tksıklifinln gld«rii«mtm«sın« tepkıler. Sagın bülun rınk vı bıçımi«n vor Ama Jldı» cizgtsındt toplom sağ gerılıyor CHP ilerlıyor. Kayttri vt Yozgot'te CHP sandaiyt soyısını rehet orttırobılır. w J YOZGAT 16] CHP%27.0 (2) AP % I 7 S ( I ) V ^^* y'KIRSEHIR V (31 CHP % 31.1 ( 2 ) AP % 141 I I ) DP % 15 7 (!) * MHP % IOÜO ( \) I97377 CllllBMİ «tliflMii [ 8 , y CH#%233(2) I 197377 Geltfmesi AP %27 3(3) C«P%I8.O(2) ORTA İC ANADOLU ( Kırjthir, NtvfChir, Koys«r1,YoiQOt} BEKLENEN POLITIK OEGi$İKLİKLER özel hıp den nun Kırsemr ve o TilHrda illeşememıs Nevşehlr dışında bolcenın dlger ıUerl 1950'de DP hareketıne Türkıye ortalama"!inın üzerınde bır oy oranıyla katılmışlardı. (^65 4) Kırşehır dışında 19501er ve 19601ar bovunca DP ya da AP'ye b?ğlılık devam etmiş ve CHP bolgede hıç bir donemde varhk gosterememiştır. Ancak oolsemn egemen davranış unsuru karma?ık ny dağılımı olfrJsudur 19S0'lerde yalnız Bolukbası nın Kırşehır'mde ve sonradan 11 statüsü kazanan Nevşehfr'de kendıni gösteren ana p»r»ı dıyında lklnci s»g psrtiyi desteklerre eğ.llmı, 1960'larda devam etmiş 1973 1977 gelışn» çizgial içinde DPnln gerılemesı dışında sağ yelpazeye oy dağılımı keskm b.r rekabet bıçimınde de\am etmektedır Ozellıkıe bolgemn politik etkenhgıne damgasını basan Kavsen'de tam bfr iç çplılî \e karmas'kliK ız!ennıekted:r Bu :!de ıkı baş partmln. 1977'de artık ılk pam olmavı ba^arması beklenen CHP ıîe ıkmcı partı AP'nın alabılecpğı uçer temsücı'ıkten gerıye artan ıkı milletvekilligı içın kuvvet sırasına göre CGP MHP ve MSP arasında tam bır iç savaş aç'lmıştır. Avnı durum Yozgat ıçın de «oz konusudur. CHP'mn 1973'e o^anla bır fazla rml'etvekih çıkarması böylec» uç *emsilcıye sahıp olması beklpnen bu ılde geri ka lan uç ver içın kuvvet sırasına eore AP, MSP ve MHP tam bır vfrel dıdsrre :cmde dîr d"Hont sıstemırın sanü bıçımiend'rm" lermın sonucu olarak urıi de bırer v»r ka pabılece*: gıbı bi'i 'm ıtıtTne'en fP> 'kı yer ahp gerıve ka'anlardan bırı boşta da kala bıbr Nevşehı benzer durnıdadır tlk rj?rf durumuna CHP varmıstır Ikı mıUe^PKillıgı ni zorlavabılır Bu dunımda AP i> MPP'dP" bın bosta kalacaktır d Hont «s'omımn orta r»artılere vprriımnm ^onıifu n'">k cTjrp'nm aleyhjıe olaraıî her jç parnje bner fm'U cilık de (1973'de oldugu ?ıbi) dü$ebüir. d Honı sisteminın üstesınden gelebılmek ıçin bır çok ydrede olauğu gıoı Nevşehır'de de CHPIı seç menin tara disıpiınle i$ başı y&pması feıels. mektedır Kırş»hır'de ise CHP üsMinlüfür.'jr. de\am e'mesı \e sonacun 1973 deKine benzer bıçımde çııcmaM dogaldır. Sonuç oiarak bolgede 1977 seç rrienni CGP, MSP \e DP'nın zayıflaması. AP ve MHP1 nin statülerını muhafazası ve CHP'nin Türrvi ye ortalamasına varması bıle dıkkate değer olçude kuvvetlenmesi b:çımmde b:r sonuca gbturmesi bekierunektedır. Bolgede partilenn 25 yülık gelışmeleri ytisde olarak ö l d i io=in CHP 37 18, DP: 56.96, dıger partıler ve bagımsız 5 86 1957. CHP 35 31, DP 4T 8fi. dığer partiler ve bagimsız 20 38 19fi' CHP 28 29 AP 44 64 « S partıler ve hsğımsız 23 92 Sol pamler CTBPTTP) 3 119^9 CHP 20 89 AP 44 fıo *a; uartıleı ve bagimsu W 95. so' nartilpr TBP"1"1?» 4 07 1971 CHP 25 < AP 13 8î M O'nojcT^'k Partı 9 î2 MSP. 17 97, dıger pa.tüer ve ba gımsız. 22 72.