Katalog

ÇIKTI: HATIRALAR Bahrlye Nazın ve Dördunctl Ordu Komııtanı Cemal Paşa'nuı Ittihat ve Terakkl dönemine, Blrlnci DUnya Savaşı'nda Fillstln Cepheai UstUne anıları. Flyatı 30 llra Iıteme adresl: ÇAGDAŞ YAYINLARI Cağaloğlu Halkevl Sok. No: 3941 • îstanbu! / urıyet 54. Yll; SAYI: 18969 Kurucustı: YUNUS NADt 200 K U R U J 20 MAYIS 1977 CUMA kemizin içinde bulundugu koşullara değinerek «Toplanınız, tartışınız, isterseniz yürUyünüz, fakat birbirinize asla kıymaymız» demiştir. Cumhurbaşkanınm Gençlik ve Spor Bayramı dolayısıyla yayınladıgı mesaj aynen şöyledir: Öniversiteli olmanız icin PRESTİJSINIFIIÇİN SON „„„.„„, DEVRELER Şls II Halaskargazl Cad. Kant Slnemaaı karyı tokafiı 142/ 2 T«l: 47 24 87 BA$AR DERSANESİ } Korutürk, seçmenleri 5 haziranda "sandık başına,, çağırdı ANKARA, (Cumhurlvet Bürosıı) Cumhurbaskanı Fahri Korutürk 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı dolayısiyle yayınladıftı mesajda seçmenleri 5 haziranda «sandık başına» gitmeye çağırmıçtır. Cumhurbaşkanı mesajmda, Osmanlı Imparatorluğunun çökllşllnü hazırlayan iç ve dış etkenlerle bu konudakl tarihsel gelişmeleri anlattıktan sonra, 19 Mayıs'ın anlam ve önemini belirtmiştir. Atatürktin yüce hizmetlerlnl, Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşunu ve bugiinkü düzeyo ulaşışını dlle getiren Komtürk. ulusumuzun ve ül İMPARATONUfiUN ÇÖKİI^Ü «Sevgtlt vat.andaşlarım, Bugün 19 Mayıs 1977 güntl, sizlere bir kere daha hitabetme* is tlyorum. Konuşan ile dinleyenlerin, söylenecek sözlerin. geçen yıllar ortaya surülen tarihi olayların tekrarı olmasından kaygılanmasına gerek yoktur. İnsanlann dün söylediklerini, dün yaşadıklarım bugiln hatırlamalarında çok kere yurar oldugu düşunülürse (58) yıl öncek: bir 19 Mayıs sabahının tfikrarlanmasında hepimiz içln elbelte bugün yararlar vardır. Aziz vatandaşlar, TUrk milleti olarak çok uzun ve eski bir geçmişe sahibiz. Ve biz böyle bir ulusun çocuklanyız. Anadolu'da kurdugıımuz ve sonra Uç kıtaya yayılan Osmanlı lmparatorluğu 1. DUnya Savajı sonunda çökmUştü. Dört uzun sava? yılını, çeşitll cephelerde şikftyetsiz çarpısmış, hiç birinde yenllmemiş, tcslim olmamış olan Osmanlı orduları, 1918 yılının güz ayıncUı bnşknmutanlan padişahın kutsal vekili 1. Ferik Enver Paşadan alriıgı emirle ycnilgiyi kabul ve ilân etmişti. Enver Paşa ordulara (sancaklnrımı/ı sardık, küıçlarımızı kınlarına koyduk. Duşmanlarımıza Vilson'ıın 14. maddesi prensiplerine dayanarak sulh teklif ettik. Mütareke olacaktır. Ates kesinlz) dlyordu. (Devamı Sa. 11, Sıi. 7 de) 19 Mayıs törenleri sönükgeçti (Cuınhuriyet Haber Merkezl) 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bay ramı dtüı yurdun çeşitli yerlerinde düzenlenen anoak bu yıla kaciar görülmemiş düzeyde sönük geçen tören ve gösterilerle kutlanmıştır. Törenlere katılma oranının da düşük olmasmda, olay çıkacağı tir. 19 Mayıs Stadyumundalrt törenlere gelen halk, polis tarafından sıkı biçimde aranmış. saptanmıştır. ayrıca tribünlerde bulunan pnlislerlo. Merkez Komutanlığı inAnkara'da Anılkabır ve 19 Mnzibat erleri ve Jandarma koman yıs Stadyumunda yapılan törenlere Başbakan ile MC Hükiido erlerinln geniş çapta önmetinin Erek dışındaki bakanla Iemlor aldıkları görülmuştür. rının • katılmayışı dikkati çekmiş Stadyumdaki törenler sırasında söylentilerirün ve buna bağlı olarak uygulanan sıkı güvenlik önlemlerinin büyük etken olduğu çok sayıda polis ve askert birliklerin stad dışında bekletildikleri, törenlerden sonra da çıkıs kapıları çevresinde tertibat aldıkları izlfinmiştir. Anıtkabir'de yapılan sabahki törende. Cumhurbaşkanı Korutürk, Senato Başkanı Tekin A nburun, ana muhalefet partisi Bıılent Ecevit, Anayasa Mahkemesi Başkanı Kâni Vrana, Genelkurmay Başkanı Orgenbral Semih Sancar, Meolis ve Scnato Başkanvekilleri, Başbakan Yardımcısı Turhan Fey zioglu, bazı Bakanlar, bazı senatör ve milletvekilleri ile Cumhurbaşkanlıgı Genel Sekreteri. Ankara Valisi. Ankara Belîdiye Başkanı bı iunmuşlardır. Protokolu protesto ederek hiçbir törene katılmayan YarSitay Başkanı Cevdet Menteş, Danıştay Başkanı Ismail Hakkı Ülgen, Yüksek Hakimler Kurulu Başkanı Mazhar (Devamı Sa. 11, Sii. 1 de) Kız öğrencilerln gösterilerindm bir an (Fotoğraf: Ali ALAHC?) tnüntt Stadynmuna girenler polls tarafından aranırken (Fotograf: Erdoğan KÜSEOfiLU)' Demirel: "Sandığa gidin, kıratın bogrune damgayı basın j • ERBAKAN VAN'DA TÜRKİYE'NİN KENDİ AGlR 5ANAYİİNİ KURDUÖUNU SÖYLEDİ; TÜRKES ELAZIG'DA «ALLAH BİR. KİTAP BİR. DEVIEI BİR OEDİ; BODUR VE ERTAN, «CHP • AP GÜÇBİRLİGİ ÖNERDİLER (Cumhurlyet Haber Mcrkezl) AP CJenel Başkanı SUleyman Demirel, dün Istanbul Bayrampa^a vc Trakya bölgesinde yaptıftı konuşmalarda ozellikle CHP'yi sert bir biçimde suçlamış. devlc tin temeline dinamit atanlura ar tık dıır riemenın zamanının Reldi feini söyleyerek. «Sandığa gidin, kır atın hrtgrüne damgayı basın» demiştir. Demirel'in lstanbul F.uyrampaşa'daki konuşması sırasında polis kuvvetleriyle askeri birlikler sıkı güvenlik önlenılcri almış, yliksek binnların üzerlerinde sivil polisler ve makinalı tüfekli polisler gnrovlcndirilmiştir. Dpmirel'in komışmasından önce Sevfi Öztürk, Vefa Poyraz, Sndettin Bilgiç, Sabit Osman Avcı, Nilüfer Gürsoy, Mutlu Menderes, Mustafa Kemal Erkovan, (Uevanu Sa. 11, Sü » de) Kısır Döngü enıııkrat Paı tiıılıı son yıllarıydı. Bir iş için lsvlcre'ye gUmlştlm Zürich'de Societe' de Banquc Sıılssc'c ıığrayaruk Istanbul'dan adııııa tclfirat havalcslyle gönderilmesl gcrekcn 5 bin lira kadar Türk parası karşılığı tsviçre frıınk'ını alnıak istedlın. Gişcdi'ki mtnııır ]iasaIini'tunıa uzun ıızıııı baktt ve bir saat sonra selmemi söyledl. Ncılcn ıliyc sorııınııı ii/cılno ıncııııır lıiç istifini hoznıadan «liitfen, bir saat sonra» dcmekle yctlncrek ünümlcltl kâğıllara opilcli, yarım hıraklığı i^ini sürdürmcye koyuldu. Biraz hayret ctmi$, clabu yok «lıı kaygılanmıştım. Ne denıekli bu? Avrupalı Bankalar ınüştcrllerlne kııışı gcnelllklc çok sııj(;ıli(lırliiı, onlaıa yardınıı görev bilirler. Daha öncekl gczllerlmdc, pasaportumu bilc sıırnuıyı grrrksiz bıılaıak «adınıza şıı kadar frank göndorilmiş, buyrun» dlycrck ikl dakika ivinde iişiml Kordükleri çnk olnıııştıı. Bu adaın ne deıneye hcııi başından savuyordıı, anlHyanıaınışüın. Yabancı lıir iilkedc parasız kalmak tchlikesi hafif dc olsa bir olasılık olarak içlmi titrelnüşti. (.jırcsiz sokağa çıktını. Bahnhof caddeslndc bir aşağı, bir yukurı bir saat <lolaştıktan sonra trkrar adanıın karşısıııa djkildinı. Başını kaldırıp bana baktı, bir şcy söylcmcılen yanındakl çeknıeceyl açtı, bir toınar l'rank çıkararak ariıma göndcrilvn mlktnrı inızam karyılıit'i önümdr. saydı. Yarı hayret yarı kırgınlık bellrten bakışlarımı görüncc ric hir açıklama yapnıak gereğlni duymus olacak ki «özür dilerim, h\ziıı Merkez Bankanızııı transferlerl çok Kceikiyorıtıuş. Biz ılc pmlr aldık, havalelerln karşılıt;ı buraya KCİmoden ödenıe yapaınıyorıız» dedi. Memurlara bu yıl verilecek Sancar: "Ambargonun devamı endişelerimizi arttınyor,, ANKARA Genelkurmay Başkanı Orgeneral Semih Sancar, ABD ta rafından Türkiye'ye uygulanan silâh ambargosunun ittifak anlayışı ile baftdaşmadığını yineleyerek. «Aınbargonun halen devamı ise duyulan endi çllerimizi arttırmaktadır» demiştir. Brüksel'de NATO Genelkurmay Başkanlarının «7. dönem toplanUsma katılan ve Shut. x 77 tııtbikatını da izleyen Orgeneral Semih Sancar, dün başkente dönüşünde verdigi demeçte, «Bu toplantıdan istifade ile Türkiye'nin savunmasında rnevcut olan meseleler açık bir şakilde yetkililere tekrar izah ettik. Karşılaştı;;ımız güçlUklorin NATO savunmasına vaki menfi etkileri ve NATO stratejisini desteklemekteki zorluklar ile özellikle GUney bölgesindeki bilinen durum tüm nçıklıkla ortuya konulmuştıır.» Orgeneral Semih Sancar dost ve müttefik bir Ulke tarafından uygulanan silfth ambargosunun NATO"nun sa vunma gücünü zayıflattığını belirtcrek, arzulanmnyHn bu durumun en kısa zamanda gidcrilmesinin TUrkiye ka dar müttefiklerini de ilgilendirdigini belirtmiştir. Gervslkurma; Başkanı Orgeneral Semih Sancar ayrıca, bu konuda yapılan hatenın en kısa zamanda düzeltileceğine ilişkin inancını muhalaza ettiğinl belirterek, «Bu arada milli kaynaklarımızın geliştirilmesi şüphesiz (Devamı Sa. 11. Sü 1 de) Türk İş: "İşverenler işçinin oy vermesıni en^elleyecek,, ANKARA. (Cumhuriyet Bürosu) Türk İş Gcncl Merkezi bir kısım ışveronlarin işçilerin seçimlerde oy kullanmalarını önlemek amacıyla 5 haziran pazar gunü işyerlerinde fazla mcsai yaptırmak istediklerini öne sürmüştür. Açıklamaya göre, bu davranışa karşı tedbir alınması ıçin Türkîş, Böl ge Tomsılciliklerini ve tüın üye kuruluşlannı uyarmış, ve işçilerin oy ver me haklarını serbestçe kullanmalarının sağlanmasını istemiştir. Türktş Genel Başkanı Halil Tunç ve Genel Sekreter Sadık Şide imzalarıyla bölge temsilcillklerine ve tlim teşkilâtına gönderilen genelge özetle şöyledir: «Bir kısım işverenLariıı, işçilerin oy kullanmalarını önlempk nmacıyla, 5 haziran pazar günii işyerlerinde mesai yaptırmak istediklerl öğrenilmişlir. İşveren kuruluşlarının bir yandun kendi ınensuplurını çıkarları yönünde oy vermege davet ederlerken, öbtir yandan işçilerin oy kullanmasını engallemek içın giriştikleri bu hareket, işçilere karşı yeni bir tertibi orraya koymaktadır. Demokrat.ik riüzeııe yürektpn inanmış Türk lşçıleri için, seçimlerde oy kullanarak parlamentonun oluşumuna kendi çıkarları yönünde katkıda bulunmak, en önemli görevlerden blridlr. (Devamı Sa. 11, Sü. 3 de) GEZİDEN ÎZLENIMLER D ış guçluğu, iş riski ve mali sorumluluk tazminatı kararı yururluge girdi ANKARA Bakanlar Kurulu, Devlet Memurlan Kanunu kapsamma giren kurumlar ile bu kanunun ek 9'uncu maddesine dahil kurumlardan aylık alanlara 1977 mall yılı içinde, han gi görevler için ne miktarda ış güçlüğü, iş riski, teminindeki güçlük zammı ile mali sorumlu luk tazminatı verilecegini belirlemiştir. Bakanlar Kurulu'nun 30 mart 1977 tarihinde aldığı ka rar Resmi Gazete'nin önceki gece çıkarılan «Mükerrer» sayısında yayımlanarak ytlrUrlUğe girmiştir. (l)pvamı Sa. 11, Sii. S c!e) Bayrampaşa ve Trakya'da yalnız ilgisizlik vardı Reha ÖZ Yalçın BAYER «Islamköy'den esen yeller / Demirel'e selâm söyler / Tümen fümen AP'liler / Selâm Kırat bayragına. Aşacağız aşacnğız / Engelleri yıkacağız / Şanlı Kırat bayrağını / tktidnra aşacağız.» Demirel dün Trakya'ya gitmaden önce lstanbul'da cezaeviyle ünlii Bayrampaşa ilçesinde konuşurken, bir grup AP'l! genç el lerinde megafonlar avaz avaz böyle bnğırıyorlardı... Futbol alanını zaten ancak dol (Devamı Sa. 11. Sii \ de) MHP'li komandolar, 3 polisi yaraladı AAC ms\ 1976 İtf GAZÎANTEPTE BİR GENÇ VURULARAK ÖLDL'RÜLDü. KAHRAMANMARAJ'TAKİ OLAYOA POLİSLER, KOMANOOLARA ÎOPLANTI K0NUSUNDA UYARIDA BULUNUNCA SALDIRIYA UGRAOILAR. (Cumhurlyet Haber Merkezi) Kahramanmaraş'ta MKP'U komandolar izins;iz yUrUyüş yaptıkları sırada kendilerini daüıltnak ısteyen polislere saldırmışlar, üç polis yaralanmış, 18 MHP'li de gözaltına alınmıştır. Aynca Mersin'de meydana gelen olaylardan sonra 5 UlkucU komandu tutuklanmış, beşi hakkında cia sıyabi tutuklama kararı verilmıştir. Uşak'ta bir UlkücU 2,5 yıl lıapse mahkum olmıış, Izmir'de Ni'sınm aranmasına başlanmıs1 tr. Şarköy'de ise kimlikleri saptanamayan ancak MHP yandaşı nldukları bellı olaıı 4 kişinin \\ zerinde ı makinalı tabanca ile '> adet tabanca bıılunmuştur. Gaziantep'te ise, önceki t;ün saat 20 sıralarında bir kahvehane öııünde meydana gelen olayda. 20 yaşlarındaki bir genç tabancayla vurularak öldürültnUştür. Olay konusıındn aynnttlı açıklama yapılmamış. nlayın siyasi yö niinün ağır bastıgı ilgililerce önc (Oevamı Sa. 11, Sıi. 3 de) SEÇiM... AKYON SEÇiM... lîlf.hlJK îngiliz Leyland şirketinin de yabancı ülkelerde rüşvet dağıttığı açıklandı LONDRA Îngiliz devlet kuruluşu Leyland Motorlu Araçlar Şirketinin çeşitli ülkelerde çok yüksek miktarda rüşvet dağıttığı açıklanmıştır. Londra'da yayınlanan «Daily MaiN gaeetesinin haberine göre, iki yıl önce îngiliz hükümeti tarafından devletleştirilmiş olan Leyland .jirkeri sadece geçen mali yıl içinde Sıı udi Arabistan ve tran'da 3,4 mil yon dolar tutarında rüşvet ve (l)ıvamı Sa. II. Sıı l ile) YILMAZ GÜMÜŞBAŞ ıZLEMMLERıNI AM.AT1YOR BUGUN ,SJ;X;IM SAYFALARıMı^DA YARIN: BOLH SAKARYA W YA2ISIZ OLAYLARIN ARDINDAKt :^^ | ^A Bu anlattığım ylrmi yıllık bir fiykü. O döncmdn I)P iktidarı «her malıallcde bir milyoııcr yııratmak çabası K'inclc hesapsız kltapsız bir ekoııomi politikası Izllyor, buıııı da «Görülnıeıniş kalkınma» edcblyatı il«; lıalkıı kabul cltirebilcc'^Kİııi sanıyordu. 1957 seçimleri halkın uyanmay» başladığını vc artık lât edebiyatıyla kolay knlay avutulamayacağını giislrrdi. Bu belkl daha çok bir uyarıydı. Anıa o zumanki yöııetlcl kadro ııyarıdan dcrs alamıulı. Mzici çogunluğun seraleti pahasına ııfuk bir azınlığın rcfahı dcmokıatik yöntcmlcrlc sür Rİt pompalanamazdı. Bu grrçek anlasıldığı /aıııan DP yöneticileri «ince demokrasiye paydos borusu» çalmak istediler. Bir ölçlidc çaldılar da. Dcvrillp Kitmelcıi bu yiizden oldıı. Yirmi yıl İçinde ılöndiik dolaştık, buEÜn yiııc aynı noktaya KTİriik. halta rialıa Rcrilere 'lüsjtük. Transfer beklcyııı dış alım ha.şvuruları bir milyar dolara yaklaşmıştır. Yahaııcı bankaUır dış ülkelorde çalışan nıctnıırlarımızın ayhk çeklcrlnl hozmaktan GERÇEK MC'nin 19 Mayıs'ı? ıldKrıısıı 1077 yılında l!t Mayıs bayranıının luıtlundıgını söylrınok v"k "i i'dıı. Oysa günün önemi, .Mustafa Kcmal Paşiinm eınperyaliznıi' karşı lıai;ım.sızlık savaşı için Anadolıı'va çıknıasıyla vıırgulanıyordıı. İMIHIvetçi olduğunıı süyliyrn Oplıc Iktldarmın milli baylaınl.tıı kutlamaktaki istekslzlilı ve (.tklmseıliRİ. iki yılda Türkive'nin ııcredcn ıırrfve getirildlginin ışaıotl sayılınalıdır. 13 rnilyar dolar doluvında dövlz borcıı; ııluslnrnraüi mall kuruluşlaıın lilkr listiiıulpki gölgeüi; C U M KÜvpnliğiııden yoksunlıık; yolsu/lııkların yoj;unlaşmasr. Cumhııri yct dcvlrtinin İç ve dış .saygınlı ğının yaralanması; ve biitün bunlaıııı üsliinc tcikııı oluımıızluk luıtutlarıyla Tiirkiyo hugün nılllı hayramlarım laıtlayamayacHk bir (lıırııınıı (liİMiıcıltnıişlıır. lür ülkc parlanırntrr düzenle yüııctiliyorsa, olanbitenden sorıımlıı kurıım kıışkıiMi7. Hiiküııırtlir. Hiıkiııııctin ikinci büyıık oi'tağının kız öğrencilerln spuı «Ivsllerl ve başka nedenlcrle 1 H Mavıs'a kıırşı olduğu znten biliıııııcktrdir. Miikümrtin bafi da l:ı Mayıs Ulıısal Rayramını kııtlnıııak için rcvmi tiircnlerp katılacaKi yerde spçinı propagandasnıı Mirdürmeyi ycğlemiştlr. Sabahle• •* (Devamı Sa. 11. Sii. ti d») KONT CiANO'NUN GÜNCESiNDEN MUSSOLİNfNİN DAMADI O LAN, İKİNCİ DÜNYA SAVA.ŞE SIRASINDA İTALYA DIŞtŞLKRI BAKANI OLARAK GÖREVDE nULUNAN VE HİTLER İLE AL MAN 1TALYAN ÎTTİFAKIN1 1MZALAYAN KONT GALEAZZO CİANO'NUN, O YILLARA tl.ISKIN 1 L G I N Ç ANILARI... C NADİR NADİ (Devîiiiı Sa. 11, Sii. 6 da) BUGÜN 4. SAYFADA umlıurtıaşkaııı Sayın Korııtürk, Anıtkabir'cleki özel dcllere dün şıınları yazmışlır: «Ulıı Onder Ataliirk, 1977 yılnıııı 1!» Mayıs'ında Türkiye Cumhuriyetl Devlctinin ve Türk ulusumın hütün temsilcileriyle lıuzuruııu/ da sayp duruşundayız.» Ne var kl dün njanslar, Anıtkabir'dekl törende Basbakanın ve Rakanların bulunmadığım hildlrivıırlardı. Bu kadurla kalınıyordu, Islaııhul haşta olıııak üzere yıırdıın çeşitli yerlerinde 19 Mayıs (,i)k jtöniik (fe^ınlş, çoğu ycrclc >asak savınak İçln ynpılan törenIrrle Reçiştiı llmlfjti. Boş trihiinler karşısmda isteksiz BÖsterilrrle kutlanmıştı 1!) IVlayıs... Dalıı Ankara'da TBP adayları ve CHP'li gençler komando saldırısına uğradı ANKARA. (ANKA) Ank.ıra'da dün CHP'li gençler ve TBP milletvekili udayları komandu saldırısına uğramışlardır. Türkiye Birlik Partisi Ankara îidaylarını taşıyan otonıobil Ankara'nın Tuzluçayır semtindc ko mandoların saldırısına uğraınış vc olayda iki TBP'li ile bir poıis ınemıını yaralanmıştır. Tuzluçayır'da yapılac.ık olan parti toplantısı için izln almak üzere bir polis memuruyla birlikte ;>olisp gitmekte olan TBP adaylannın otosu komandolar tarafından taş yagmuruna tutulmuşiur. Snldırı f.omında aracın camları kınlmıs ve Uç kişi çeşitli yerlerinden ya (Devamı Sa 11, SU. ?. de) TOFAŞ'taki açık irade beyanı sonucunun işçileri etkilemek amacıyle çarpıtıldığı belirtildı BtRSA (Cumhurivrt) TOFAS Otomobil Fabrika sı'nda Bölge Çalışma Müdür lüğü'ne baglı iş müfct.tişleri nin gözetiminde yapılan «açık irade beyanı »na ilişkin sonuçlar resnıen açıklanmadıgı halde Türklş Uyesi, TUrk Metal Sendikası'nın kendisinı TO FA.S'ta yetkili sendika ilân etmesi ve devletin yarı rnsmi îi.innsı olan Anadolu A.lansı'nin dü bu oluyı kamuoyuna böyle viiıısıtınası iışçi çpvrele rincie tepkiyln karşılanmıştır. Bur.sa Biilgp Çalışma M U dürii Emin Gökçen yaptıpı a çıklumiida, «TOFAŞ'tu alınan 50nuc.ii ben bile bilmiyoruın» demiştir. DtSKV tjaftlı MadenJs Senrlikası 13. Bölge Icmsilcisi Kemal Daysal TOFAS'tan sonra dört fabrikada daha a çık irade beyanı ışlcnıine baş vurulacağmı, TOFAŞ'taki oy lama sonucunun Çarpıtılarak işçileri. psiknlojik baskı altıncla tutmayı nmaçladıftım söyleıniştir. Daysal bu konudtı şöylp. demislir: (Devamı Sa. 11, Sü. « da)