Katalog

Pakistan iç savaşın eşiğine mi geldi? Başbakan Butto'ya istifa etmesi için yaptlan baskılar yoğunlaşıyor Avrupa Gazeteciler Derneği Başkanı Schvvöbel: 'Helsinki ruhu, herşeye karşın gelişiyor,, 25 3 0 NiSAN GbHLERiNDE YUGOSLAVYA'DA BELGRAD İLE OHRiD KENT LERiNDE BULUSACAK OLAN DOGÜ VE BATI AVRUPA ÜlKELERiNDEN OLUŞAN GAZETECİLER GRUBU. AVRUPA GAZEIECiLER DERNEĞiNıN TUZÜGÜNÜ DE ONAYLAYACAK. • THE FıNANCiAL TiMErA GÖRE, BA5.BAKAN B TTO, SEÇİMLERDEN ÖNCEKİ ETKiNLiGiU Ni YlTiRiRKEN, ULUSAL iHiFAK. SEÇiMIİRDEN SONRA POLiTiK BiR GLÇ HALİN GELDL E Imhor keatinde Bırtto aleyhinde yapılaa gösterilerdcn birls* 7 martt« yapîlan genel seçimlerden bu yana kanlı olaylara sahne olan Pakistan'da Başbakan Zülfikâr Ali Eutto'nun Halk Partisi içinde baş gösteren bölünme kimi gözlemcilere göre ülkede iç savaş tehlikesini yaklaştırmaktaaır Zülfikar Ali Butto'nun Pakistan Halk Partisi içinde «sağ kolu» olarak bilinen Mübaşir Hasan'ın partinin Genel Sekreterliğinden istifa etmesini diger toplu istüalar izlemistir. Pakistan Haîk Partisiuden istifa eden bır grup yeni bir parti kuracaklannı açıklarken, Zülfikâr Ali Butto'nun Başbakanlık görevınden ivedılikle aynlmasını istemektedirler. Havs Kuvvetleri Komutanı AMÜlrahim Hsn, Başbakan Zülfikâr A'.i Butto'ya bir telgraf yollayarak üjkede uygulanan baskı ve teröre »eyırci kalamayacağmı açıklarmş ve görevınden ayrıldıgını bildırmiştir. Genel seçimlerin yapıldığı 7 mart'tan beri muhalefetteki Pakistan Ulusal îttifakıru destekleyenler ille federe güvenlik kuvvetleri arasında çıkan çarpışmalarda ise en az 200 kişinin polisin açtıgı ate? sonunda ölmüş ve 1500 kişi agır yara almıştır. Muhalefetteki dokuz siyasi partinin oluşturduğu Pakistan ülusal Ittifakı Genel Sekreten Prof. Gafur Ahmed. «Pakistan'da tngiliz sömürge yonetimi zamanmda bile polis göstericllerin üzerne öldürme kastıyla ateş açmadı» demiştir. Pakistan Ulusal îtîifakı, Zülfikâı A'.i Butto'nun genel seçimlere hile karıştırdığını öne sürmüş ve Başbakandan isti£a ederek seçimlerin yenüenmesini istemiştı. Ancak 200 sandalyeli Pakistan MlUlet Meclisi'nln 155 sandalyesini kazanan Pakistan Halk Partisinin lideri Butto. seçimlerin yenilenme isteğine karşı çıkmış ve «Ezici bir zafer kazanmamızı hazmedemeyenler. başanmızı asüsız iddiaiarla gölgelemek :stiyor!ar» derniştir. Butto kendi seçım bölgesı Sınd eyaletmdeki Ulusal ittifak,, şeriat ve sol goruşu bir arada içeriyor • • «• • • P aldatAn'da Halk Partisi'ne karşı birleşen muhalefetteki dokuz partinin oluşturduğu Pakistan Ulusal Ittifakı şeriatcılıktan. sosyalizme kadar degişik görüş yelpazesini içinds banndırmaktadır. Pakistan ülusal İttifakı içindeki önemli partiler şöyle stralanabilir. bir ülke yapma çabasında olduklannı ifads etmektedir CEMAATÜl Molla Abul ala Maudodi başkanlıgondaki Camaatül Islâm Partısı. İslâm yasalanna uygun sosyal bir devrim yapılmasını önermektedir. İSlAM : 43 mmetrefcilliginden 32'slni ve Ulkenin en büyük eyaleti Pencap'ta 112 sandalyesinden 104'ünü kaîsnmıştır. Genel seçımlere hile karıştmldığını öne süren Pakistan Ulusal tttifakı 10 man tarihinde yapılan eyalet meclisı seçimlerine halkı katılmamaya çagırmıştır. Pakistan'ın dört eyaletinde yapılan eyalet meclisi seçimlerine katılma oranı yüzde 25 olmuş v* 450 sandalyeli eyalet meclisinin 449 sandalyesinl Butto'nun Halk Partisi kazanroışür. Ulusal îttifak lideri eski Hava Kuvvetleri Komutanı Mareşal Asger Han Meclisi boykot etmiş ve halka genel grev için çagrıda bulunmuştur. Genel Grev ülkede hayatı felce ugratrnış Karaçide her türlü ulaşım. liman işleri durmuştur. Karaçi Lahor, Rawalpindi ve İslamabad'da genel grev uygulamasına hükümet karşı çıkmış bu kentleri arasında çıkan çarpışmalarda Karaçi kentinde 30 kişi ölmüştür. Pakistan'daki son olaylar ülke ekonomisine 300 milyon dolar zarar vermesi üzerine hükümet Karaçı kentinde sıkıyönetün ilan ederek her türlü grev, gösteri ve toplantılan yasaklamıstır. P ARtS Helsinki'deki Avrupa GUvenlik ve Işbirliği Konferansında 1975 yazında «son senet»i iaçte final) ımzalayan 27 ülkeden seçilen bir grup Avrupalı gazetecinin geçen aralık ayında Paris'te kurduklan Avnıpa Gazeteciler Dernegi. hazirandaki Belgrad Konferansı öncesinde Yugoslavya'nın iki kentinde toplanacaktır. 2530 nisar. günierinde başkent Belgrad ile Makedonya'nm Ohrid kentmde buluşacak olan Doğu ve Batı Avrupa ülkelerinden oluşan gazeteciler grubu. bu derneğin tüzügüııü de inceleyerek onayiayacaktır. Yugosla^a Gazeteciler Federasyonu'nun 2526 nisan günlermde Belgrad'da düzenleyeceği Helsinki aniaşmalarma ilişkin «yuvarlak masa toplantısı.na da, Helsinki anlaşmasım imzalayan ülkelerden çağnlan yüzden fazla gazeteci kanlacaktır. Belgrad'daki toplantının konusu ıtBasm. radyo ve te'.evizyonun Helsinki anlaşmasının uygulanmasındaki rolü» olacaktır. Derneğin başkanı olan ünlü Fransız gazetecisi Jean Schwöbel ile yaptığımız k o nuşma sırasında. Avrupa Konseyi'nin de demekle yakından ilgilenmeye başladığını öğrendik. Schwöbel mart ayı içinde Strasbourg'a giderek Kcnsey Başkanı Karl Cernetz ve Genel Sekreter Kahn Ackermann İle görüşmüştür. Avrupa Konseyi üyesi olmayan Avrupa ülkeleri komisyonu tarafından çagrılan derneğin başkanı, «Danışman Uzman» olarak dinlenmiştir. Avrupa Konseji yetkilileri bu görüşmelerden sonra, Avrupa Gazeteciler Derneği1 nın girişimleri ve amaçları hakkında büyük bir ilgi duyduklanm belirterek bu çalışmalan destekleyeceklerini bildirmışlerdır. İSTİFAYA DAVET Ulusal Ittifakı liderlerinden Müftü Mahrmıt ve Asgar Han'ın da bulundugu altı liderin tutuklanması üzerine, İttifakı destekleyenier ülke çapında gösteriler düzenleyerek Başbakan Butto'yu istifaya çağırmışlardır. Olayların giderek yogunlaşması üzerine muhalefetle dialoğ kurmak isteyen Başbakan Butto. Pakistan seçim komitesine bile yapüdığı saptanan bölgelerde seçimleri iptal etmesi için yetki vermiştir. Ancak Başbakan Butto'nun muhalefetle dialoğ kurma çagnsını »şantaj> oıarak niteleyen Ulusal îttifakı Iiderleri ülkede terör yönetiminin uygulandıgını ve Butto'nun çağnsma cevap vermeyeceklerinı Delirtrnişlerdir. Ulusal îttifakı liderlerinden Mevlana 5«h Ahmed Xurani ile Şebaz Mazari Başbakan Butto'nun özel izniyle serbest bırakılmca yapüklan basın toplantısında ülkeye demokrasiyi getirmek için başlattıklan mücadeleyi sürdüreceklerini ü*ade etmiş ve genel seçlmlerden sonra 25 bin kişinin tutuklandığvu yuzlerce insanuı öldüğünü ileri sürmüşlerdir. Polisin Ülkede gösneri düsaaleyen Ulnsal îttifakını destekleyenlere üç gün üst üste ateş açması üzerine muhalefet liderleri halkı toplu halde emirlere ve yasalara uymamaya çağırmıstır. Pakistan Ulusal İttifakı liderleri halkı vergi ödememeye, bankalardan paralannı çekmsve, kamu taşıt araçlanndan bilet almamp.ya ve resmî kunıluşlardan aldıkları oorçların taksitlerini ödememeye ve Butto hükumetini «mali yokluk içinde» boğm«ya çağınnışlardır Kanlı olayların giderek yogunlaşması Uzerir» Bışbakan Butto, muhalefet lirierleri üe görüşme çağrısını yinelemış, ancak muhalefet Butto'nun görüşme istemmi bir kez daha çevirerek ülkeyi iç savaştan kurtarmak içüı Butto'nun istifa etmesi gerekrigini belirtmiştir. Gözlemciler 17 ocakta genel ssçim kampanyasıyla başlayan kanlı olayların giderek yofunlaştığını ve ülkeyi bir iç savaşın eşiğine getirdiğini belirtmektedirler. Pakistan Sosyalist Partı Genel Başkanı Rematullah Aslan, ülkedeki kanlı olaylann önlsnmesi için tek kurtuluş yolunun seçimlerin yenilenmesi olduğu göriişünü savımmuştur. Basın özgürlüğü isteyen 2 bir. gazetecinin yürüyüşü üzerine Başbakan Butto 1965 • 1963 tarihinde Mareşal Eytip Han zamanmda yüriirlüğe giren ve ulkenin basını uzerinde tam bir denetleme olanagı sağlayan yasayı detiştirmiştir. Gözlemcilere göre. Başbakan Butto olavlara son vennek amacıyla muhalefete çeşitli ödünler vermeye hazırdır. İngiltere'de yayınlanan The Financial Times gazetesine göre. Pakistan'ın bugün içinde bulundugu koşullar 1969 yılındE Devlet Başkanı Eyüp Han'm bir darbe sonunda devrilmesinden ve 1971 yılında Doğu Pakistan'm ayrılmasından önceki koşullara benxemektedir ve toplum her an patlamaya hazırdır. Ayrn gaıete, Başbakan Zülfikâr Butto'nun seçünlerden önceki etkinliğini gittikçe yitirirken Ulusal îttifakın seçlmlerden sonra poütik bir güç halıne geldigini belirtmektedir. Hsbertor Serrisi) ULUSAL AVAMİ PARTİ : Beiucistan ve Kuzey Batı Sınır bölgesinde etkin bir politik güç olan Ulusal Avami Partinin Başkam Amdül Vell Han, Başbakan Butto'nun Pakistan'm bafımlı ancak özerk devletler olarak yönetilmesini öneren Abdül Veli Han. aynca ülkedeki tüm sıyasal tutukluların serbest bırakılmasını istemektedir. CÎMAATÜL UİİMAİ İS1İM PARTiSi : Başkanlığını Pakistan'da Müshimanlann lideri olan Molla Şeyh Ahmet Nuranı yüriitmektedir. Millet Meclisinde sekız sandalyesi bulunan Cernaatül Ulemai Islâm Partisinin Pencap vfc Sind eyaletinde taraftarlan vardır, İSIİM PARTiSi TAHRİIE İSTfKLAl PARTİSİ : Eski Hava Kuvvetleri Komutanı Mareşal Asgar Han. Pakistan Ulusal îttifakı'nm liderliğini yürütmektedir. Asgar Han, Ulusal Meclis Anayasayı tanımadığmı belirtmekte ve Pakistan'ı bağnnsız ve demokrasi yolunda ilerleyen Müftü Mahmud'un liderlıgindeki Islüm Partısi ülkenin şeriat yasalanna göre yönetilmesini istemektedir. PAKİSTAN SOSYAUST PARTi : Rematullah Aslan'ın baskanlığmdaki Sosvalist Parti ülkeye ba*ımsızhk ve demokrasi gelmesi için Başbakan Butto'nun görevmden aynlmasını önermektedir. (Dıs Haberler ABD'li Kızılderililer eski toprakları için savaşım veriyorlar merika da ktnUtorilflerin esldden s*hip olduk lan topraklan tekrar ele geçinnek için müca dele ettikleri haber verümektedir. «L'Erpress» dergisinde verilen bilgilere göre, topraklarını geri is teyen kızılderililerin avukatlan ile bazı federe dev let temsilcilari ve Devlet başkanının öıel temsileisi Beyaz Saray'da bir araya gelerek, konuya bir çöxüm bulmaya çalışmıştır. Yine dergide verilen bilgilere göre kızılderilllerin toprak talepleri, Maine devletl sırurları içindeki ormanda kmlderililere ayn lan bir yörede yaşayan çok yaşlı bir kadınm, o kabilenin işleri ile ilgilenen devlet memunına ban belgeleri vermesi ile baslamıştır. John Stevens adlı bu memurun eline geçen belgelerden birisi Massachusette devleti ile kabileler arasında yapılmış olan 1791 tarihli bir antlaşmadır. Oysa 1790 tarihinde kabul edilen bir kanuna göre, sömürgelerle kızılderililer arasında yapılmış olan bir antlasmanm geçerli olması için Kongre tarafından onaylanması gerekmektedir. 1791 tarihli antlaşma ise onaydan geçmemiştir. A HELSİNKİ RÜHUKU YASATMAK.. UNESCO tarafından da desteklenen dernek hakkında Jean Schwöbel bize aynca şunları söylemiştir: cAvrupa'daki durum. Helsinki ruhunun her şeye rağmen gelişmekte olduğunu göstermektedir. Son senet'i imzalayan ülkelerin birbirlerini suçlamaları bile, bu anlaşmayı reddetmek niyetlerinden ziyade. ortakiann iyı niyetlerinı kanıtlamaktaki direnişlerini ve buna verdikleri önemi ortaya koymaktadır. Kuşkusuz varolan güvensizliğin şiddeti ne otursa olsun, bu hükümetlerden hiç biri detanta başka bir seçenek getirememektedir. Kamuoylan da detantı desteklemektedir. Bu nedenlerle cson senet»i imzalayan Avrupalı ve Kuzey Amerikalı ülkelerin detantı pekıştirmek amacı her zamankinden daha da günceldir.» Belgrad'da bir araya geîecek Avrupalı gazetecilerin toplantılanna da değinen Schwöbei. Helsinki konferansında imzalanan anlaşmanın eîe ahnacağı hazirandaki Belgrad konferansmdan • önceki bu «yuvarlak masa toplantısında bu konferansa yardımcı olabilecek koşıülan sağlamak amacıyla arüayış, dostluk ve dayanışma içinde ve aşırı idcüalardan kaçmarak basın mensuplannın detant politikasma katkıda bulunaoileceklerine de inanmaktadır. • TOPRAKLARINI GERİ ıSTEYEN KIZlLDERiLiLERiN AVUKATLARI İLE BAZI FEOERE DEVLEI TEMSiLCiLERi VE CUMHURBAJKANININ ÖZEL TEMSİLCİSİ BEYAZ SARAY'OA B:R ARAYA GELEREK SORUNU GÖRÜ5TÜLER. AVUKAT John Stevens kızılderilüerin haklarını savunacak bir avukat aramaya baslannştır. On yıllık bir araştırmadan sonra Thomas Turcen adlı genç ve tanınmamış bir avukat bu davayı üstlenmiştir. Ancak genellikle egitimsiz ve fakir insanlardan oluşan kizılderililere, kendilerini bir avukatın savunmaya hazır oldugunu anlatmak çok güç olmuştur. Tursen 1972 yılında bir dava açarak, Maine devletinin yüzde 60'ı demek olan 50 bin ton 2 toprağın gerl verilmesi ve şimdiye kadar ugranılan zararlara karşüık 300 milyon dolar tutarmda bir lazminata hükmediimesim istemiştir. Eskiden kızılderililere ait olup geri istenen topraklar tamamen ormanlıktır ve halen oralarda 350 bin beyaz Amerüsalı yaşamaktadır. KIZILMRiliLERiN SAVAŞIMININ ÜLKE ÇAPINDA YAYILDIĞI BiLDiRiLiYOR. iL6iLiLERE GÖRE KIZILDERİLİLER EN KÖTÛ İHTİMALLE MİLYONLARCA DOLAR TAZMİNAT ALACAKLAR. Topraklannı geri almak için savaşım v«ren Knalderili şeflerden Penobscot kabilesi başkanı MchoİM Sapplel DAVA AÇTIAR 1973 yılında kızılderililer, hükümetl görevini yapmaya zorlamak için îçişleri Bakanı aleyhine bir dava açmıştır. Üç yıl süren davada İçisleri Bakanlığı sonımluluğun federal hüktımete değil Maine devletine ait olduğunu ileri sürmüştür. 1975 yılında kızılderililer ilk seferlenni kazanmış ve mahkeme federal hükümetin kızılderililerin haklarını korumak zonında olduğuna karar venniştir. Hüküm yargıtayca onandıgı için kızılderüiler federal hükümet gibi çok güçlü bir müttefik kazanmıştır. Ajıkara Ankaxa . . . Ankara Ankara • Ankara Ankara ... Ankara CGP'NİN ÇİFTE KEMAL'LERİ POLİTİKADAN UZAKLAŞIYOR Müşerref HEKiMOĞLU ce'de kurdoğu bir fabrikayla uprasacakmıs galiba... Aslında bilinen şeyleri yazıyorum, ama bilmediğimiz birşey var, Saym Kemal Demir Bolu'da seçmen tabanını yitirmeseydi politikadan çekilir miydl acaba? CHPIilere sorarsanız çekilmezdi. Çünkü geçen seçimde Kemal Demir'e oy veren akrabaları bile bu seçimde CHP'ye yöneldiklerini belirtmişler. Siyasal sahnenin dışında kalan öteld CGP' II. Dr. Keraal Satır da mesleğiyle ilişkisini keserek bankacılıça yöneldi artık. Adaylığını da koymuyor. Bir zamanlar başkent sosyetesini çok dalgalandıran oflu Mustafa'nm özlemine dayanamayarak Londra'ya gidiyor bugünlerde. 5 haziranda oy tullanmak için döner belki. Acaba hangi partiye oy verecek, diye merak edenler de var. CGPIiler İse kirgın. «Kemal afabey, seçim kampanyasında bizi d;steklemeli...» diye yakinıyorlar. Kemal Satır kurt bir pnlitOcacı, her dönemde ayakta kaimasını, bir görev almasmı başanr, iyi koka alır, CGP'nin desteUenecek bir yanı olsaydi oğln Mustafayı öder miydi hlç . CHP karargahında tstnall Hakia Birler ve Ali Topuz son çalışmalar, uykusuz gecelerle hayli kilo verdiler. Seçim minderine tüv siklet çıhacaklar. Ali Topuz, bir yaolışlık >apmaıtıak için kuyumcu dikkatiyle çahşmak zonınluğundan söıediyoı. Haksız sayılmaz. CHP'ye adaylık için başvuranlar arasında ilginç kişiler de olduğu söyleniyor, örneğin komandolar, MHP yanlısı öğretmenler, ya da CHP ilkelerine ters düşenler. CHP kuyumculan bunlan atlarsa geIpcekte önemli sorcnlar doğabiUr değil mi? C3IP kuyumculan ters doğrultuda sızmalan önliyedursun, Çankaya'da AP karargâhı olarak kullanılan başbaksnhk lojmanında da hâlâ MHP'yi partiye sîzdırma çabalan tartışılıyor. O tartışma AP'nin Szel sorıınu sayılıyor. Başkrntlller öze) devlet kadrolartna sızan komandolan tartışıyorlır seçim öncesinde. Talnız Başbakanlık kadrosunda yetmis, teksen MHP yanlısı danışman olduğu söyleniyor. Sayın Demirel'e mi, yoksa Türkeş'e mi masallah dcmeli bilmem, başbakanlık değil, çiftlik kadrosuyla görev yapmışlar... Bu köşfde sanatsal olayları anlatmak bir gelenek oldo artıb. Bu yazıyı da N'azlı Ecevifin sergisinden bir kaç sözle soııa erdirecejim. CHP Genel Başkanının annesi karma hir tablo düzenledi Güzel Sanatlar Galerisindc, çiçekler, portreler, Usküdar'dan Boğaza bir pencere açan manzaralarla biiyük hir sergi bu. Portreler arasında Fahri Ecevil de var. Eski dostları çok duygulandılar. Çok kişi de Nazlı Eceıit'e sor«Oğlunuzun portresini neden yapmadmız?» Anne Ecrvit grülümscdi: «Oğium bana çok vakit avıramıyor» Doğru. Bülent Ecevit annesinin scrçisine bile jelemedi, Zonguldak'a çitti açılış günü. Portreslnl yaptırmak için vakit ayiramıyor ama Ecevit mavisiyle unutulmaz tablolar çiziyor seçim gezilerinde. BASKAN CARTER Bunun üzerine başkan Carter. sorunu çözmek üzere bir aracı tayin etmiştir. Başkanın yakın dostu olan Georgia yüksek nıahkemesi üyesi William Guater soruna btr çare bulması için görevlendirilmiştir. Liberal bır lnsan ve titiz bir nukukçu olarak tanınan William Gunter'in bir hakem gîbi hareke: etme yetkisi olmadıgı için sadece bir uzlaşma olanağı r.rayacağı beürtilmektedir. HiLYONlARCA DOLAR öte yandan kızılderililerin de uzlaşmaya taraftar oldugu ama koparabileceklerinin en fazlasını koparmaya çalışacaklarını da haber verilmektedır. îlgiiilenn belirttiğine göre en kötü ihtimalle dahi kızılderililer milyonlarca dolar tazminat alacaktır. Bu arada Amerika'nın çeşitli yörelerinde yaşayan kızılderililerin de haekete geçerek toprak lsteklerinde bulundugu verilen haberler arasındadır. (Dıs Habrlv ServiBİ) eçim tansiyonu iyice yiikseldi başkent çevr lerinde, evlerde, hahvelerde, sokaklarda, gazinolarda. komutan köşklerinde, hatta kararçâhlarda seçim öncesı olaylar ya da seçim sonrası gelişmeler tarUşılıyor.. Eski ve yeni politikacılar, kimlikleri ve öykuleriyle Uginç söyleşilere yol açıyorlar. CHP'nin Kayseri toplantısındaki kalabalıktan sonra Tnrhan Feyzioğlunun rahat uynmadı£ı sövleniyor. Yalnız umudonu değil, çevresini de yi'irmiş bulunuyor Kayserili başkan. CGP'nin çifte Kemalleri Ae siyasal sahnenin dışına çekildiler bu hafta. Kemal Demir Istanbul'a yerleşıyor. Rentte bır katlar:. Drajtos tepeslnde yazlık e^leri rar. Sağlık Bakanhği koltvığnnda rekor kıran Kemal Demirin doktorlukla da IllşkTseceği sövleniyor. Bir siire önce Oüz S