Katalog

M on yirml beş yıl lçinde koylerden kentlere olan nüfus akınlan sonucunda. 11 milyon yurttaş, köyünu, topragını terketml?, kentlere gelmiştir. önUmüzdekl yirmi b«ş jnl içmde Ise, en a.% 20 milyon köylunün daha kentlere gelmesi; devletton. lş, konuk, okııl, hastahane, yol, su ve ışık istamesi beklenmekteciır. Bu önemlı değişmenin, tllkenin, ekonormk, toplumsal ve siyasal yaşamı uzerinde derin etkiler yapmakta olduğuna klmsenln kuşkusu yoktur. Bununla birlikte, kentleşmenm kalkınma ile 11glsinl açıklamağa çalışan gönişler arasında buyük ayrılıklar oldugu gdrülmektedir. CUMHURIYET 12 NİSAH 1977. S OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Kent ve Toplumsal Adalet Prof. Dr. Ruşen KELEŞ carın toplam r#HrrİMi aidıklan payın, ernefti üe geçınenlerın tam akslne, nüfus içındekı agırlıklarıııa oraııla, çok yüksck gorulınektedır. Ö\e vandan. Gehr DaSılımı araştırmasına gdre, 1973 yılında. günün fıyatlarıyla, adam basına ortala ma kent gelirlerınde, 1968 yılıııa oıanla yer alan arttş °i> 100'den azdır. Aradaki bpş yıllık dönemde, enfla»yon hızının. yaklaşık olarak, yılda '» 20'nin altına dü'smedıgı dıkkatp alınırsa, ksntlının gelırınde, gerçekte, bır artış değil. azalı* ol rluğ\ınu kabul etmek yamltıcı olmaz. Aynca, kentlının yaşam du/,eyını oluşluran temel hizmetlerın her gün dü?mekte olan kalitesi de du şünülürse, kentin çekiclligini ussal nedenlere baglamak iyıco güçleşır. Bu durumda, kentleş meyı esrnlık ve gelir artışı ile ozdeş sayan go rüşleri kuşku tle karşılamak gerekir. O ölçude rtnpmli blr noktA da, kentleşmeniıı 18 olanaklanyla ılgıli yönüdlir. BUyülc kentler de, koşe başlarını tutnn boyacılaı. simıtçller, pskıcıler, dılencıler, taşıyıoılnr; devlet kapısında i? arayan odacı adavlnrından oluşan kuvruklar, meydanlarda, gün doğmadan, yatagı sırtında bekleyenlerın yarattığı emek pa/arlan; işslaliğc ve gızlı ışsızhğe davanan kentlpşmemlzin canlı sımgelendır. Hesmi kaynaklar bıle, her türltı toplumsal güvenlıklprı yoksaiın bulunan ve »ayısı '2 mılyonu aşan toplam «ışgtıcü fazlasının» yan dan çogunun kentlprde toplandığını; bu rakam da, yırmı be? yıl sonra d» bır azalma beklenmediğinl açıkça belırtmektedirler. Demek )d, kentleymemlzin temel özelUklerinden bırl; «kdyKl yoksulmı, «kentli yoksul», «kttvlll lş<tü»l, «kentll ışsız» yapmasıdır. Bu bıre, kentirşmpnlıı de, kal kınma gibı, dıizensız, sajlıksız ve az gelişmi^ hir biçlmlyle knrjı karjıya buhındııgumuzu anlatır. ne de »OTİayablUyona. Devleön, aıaltıcı blr kentlejme politikası olmadıgı gıhı, onlan btiyUltuctl eylemlerde bulunmakt«n ^akınmamaaı da, dofcrusu, »aşırtıcıdır. örnegın, 19631973 aragında. kamu kredıleıinden, en geli?ml? bolgeler % 80'e yakın pay alırken, en az gelişmij olanlarm aldıkları pay, '/< 4'ü aşmnmı?tır. Çarpık ke.ntleşme yüntemlmizi slmgeleyen UçtlnoU eşıtsızhk türü, büyük kentlerın toplumsal japısındakı çellşkllerde anlatımını buluyor. r Ayn ayrı dUnyaların ve ç«61» ın lnsanlanndan, btltünlükten yoksun bu kentlerde. toplumsal ban j içınde ya^amalarını bekhyoruz tstanbul Na7im Plan BUrosunun bır yayınına göre, aylık gelirl 3 bin Hrayı geçmeyen ailelerin oranı, Ga ziosmanpaşa ve 7pytinburnu'nda sırasıyla, • • 0 6TO* 3.4 oldugu halde, Kadıkoyde » / o 25, Beşiktaş'U •/< 30'dur. Akaine, avhk gellri bln llranın altındaki ailelerin oranı ıse, Gazıosmanpaîa' da 53 ikei), Kariıkoy'de yalnız • » ' 16'dır. Aynı lcaynak, Istanbul'da tüm ailelerin en yoksul % 24'Unün. toplam gelirin '« 5.?'siyle yetinmeslne kar.şın, en zengin % 13'ünün, gelirin 'o 46'sını paylaştığını RÖsterlyor. ötekl kentlerde, durunı bıuıdan çok ayrı degıldır. Gehr dagılımındakl hu dengesı^lıklerln, büytlk kentlerdekı gecekondulaşma ile çok vakm ilglsi vardır Örneftin, 1960'ta 250 bin gecekonduda tiim kentli nüfusun °i 18'1 yaşarken, 1975'te 800 bin gerekondııda yaşayanlann oranı, kets«l nüfusun *'• 27'sine ytlkselmiştir. Güzelceler... w brahlm Gilzelce 11 nisan 1876 günü «ldtt. I ¥afam o\kiisü kı.saıa joyle : 1!I22(1P Istanbul'da dogdu. Mrslek Olaılunu bltlrdl. Zoııınlıı lıl/ıııctlııi llrfa Iteleıllye Ttasımevlnde mürettip olarak yaptı. Istanhııl'a döndü. l!M0'ta Rasm Teknlayenlerl Senrtikasında evlemlrre katılılt. 1!Kİ31?Kİ7 yıllarında Basıot>'i11 (>enel Ma.şk:tnliKiııı vaptı. l!Hil yılında TtP'ln kunıeııl.ııı arasııula yer aldı. 1967 yılıııd.ı UlSK'ln kıırıılusuna katıldı ve <üenel S<krrterlİRe spçllıli. 1971'den 187S'e kadar 1K.U (Alıııun Srıııllkalar Itirllgi) Vjhaıu'ilar »ürosunda Dam.şnıan olarak çalıştı. Mavıs 1975'le ylne DİSK Genel Sekırlcrliflne serildl. TUm yasamını Işvl sınifına adayan G4izelce'nin çe«ıitll tarlhlerde yayınlanan yamlanndan parçalar: 5 ha?ıran l''5î Işçı Sesi ga7Ptesındrn : «Mcmleketinıirde iyçi, heniiz sılıhalli hir Ucrete aahlp değlldir. Edasen buııa başlangıç leşkil eden ve geçlm sartlarına K<ire ayarlanan asgari ilrrrt lıaddi kentllninclen eairgenmış, hııguııe kaıiar bu en tabll hakka aahlp olamamıstır.» 11 şubnt 1958 tşçl Sesl ga^.rtpsınrlen : «Grev Uzerine Çalışma Veklllne açık mektup» «Sayın Vekll, Sl/ ne derseııiz deyinlz hu nıemleketle grev hak Te hUrriyetl mutlak sekllde lsçlve verilerekttr. Her tUrlU sart, hıııııı rnıredlvnr. Slzln nıuknvemetiniz (af hııyurıın nlzln drdiml partinlzin nıııkavemeti, bu realltenin önfine geeemlyeıektir. Bu blr çığırdır Sayın \ekll » l!0 ekım I!lfi2 C'umhunyet f;a?ete.sınden : «Türkts üçüncü blr polln loıvvcti olarak mı komUnlntlerin peslmledir?» «Türkts son aldığı kararla kenılislne bağlı Isslz Inıanlann, varın korkıısıı içinde jaşayan cmekçllerln, heniiz ııendika Isıııiıulrn halırrsi/. tcşkilâtsız lş(,ilerln yıgınla nıeselenl ortada (lııııııi.cn. \ııav»«ay» aykırı kanunlar emekçi kitlelerin hnşıııda nemoklcsin kılıç glhi korkıı yaratarak Hallanırken nı ııncıı hir polis kııvvfti ıılarak mı knmiini<ıtlerin pesindedir? Tiırklş'itı son kararı, geririlerin faşlst kalıntılannın 27 Mayıs nıhıına golge düşiırmek isteycnlerin ekmeğine yağ süreoektlr.» 12 kasım ia60 Son Havadls Kazetesinden: «Türkiye'de sevlyell hlr sınıf şıııınınıın yerleşme^lne en geniş ^ekilde nnrülıık elmesi gereken TürkIs bu realiteyi bir türlü benlmsevemcdİKİ Içlndlr kl günlük hadlselerln anaforuııdan keıulisini kıırlaramunııştır.» 26 eylül 1962 YÖN Dergisındon : «Parlamentosıında emekçilerl tcmsll eden blr (ek nıllletvekillniıı bıılıınnıasına, grev \e tnplu sözlesmedcn yoksun •endikalarına, yabancı sermavcye lcapılunnı alabildiğine açan \c rmckçilcre karşı gurlp bir tııluma sahıp bulunan Çalışma liakanlarına rağmen, Türkiye, uyanan bir suufın varlığına sahit olmaktadır.» görenektlr; devletln yiiknek kolhıklanna nasılsa tırmanmış faslstlerin ve sermaye hlzmetinde hasarı gostermls polltlkarılann ölıim yıldönflmlerl tantanalı hlçlmde anılır; Isçl sınıfı önderlerinln üstüne blr perde çeklllr. Son vermeli\iz bu nlıımsıız görenege... Kmr^in egemenllği ugrıına havatını harcamıs kisileri aıım.i çafeını açmalıvız. Cıu/ek'c'nin geçml>ten bııgune yansıyan yazılannda gerveklerin vıırRulandıginı cörüvoruz. 1962 yılında İbrahim Giizelre. Cııınhıırhrt'te Türkts vönetlmlnl eleştlriyor. 1?çinin yığınla üonınu durtırkcn Turkt? iiçüneü polis ktıvretl goretlnlıı peşlnderiir; hii\lece geridlerln ve faslstlerin ekmefine yağ sürınektedir. V>n vılında Tiırkîş yönctlmlnde deRİsen hlr sey var nıı'.' Bu nrRiıt (jerırilrrin \e faşitlerin ekmeğine yine yaft sürmektedir. Ne var kl artık Tiirkiye emekçlleri Gtirelce'lerln iindrrlifclmle Tiirkts'l astı; asıyor. Yıllar ve yıllar boMI bu yolria harcanan emeklerle ekllen tohumlar Bttrrfirüerinl vermistlr. (iiızelre >ns;ıs:ı ımıtlıı nla<aktı. C.Ü7elre yaşaınıyor; ama güzelceler yasıyorlar, yaşay»cakiar Türklye'nln bugününde ve Kımi aydınlar, dcvlct adamları ve yazarlar, tarımdaki gızlı ıssızlığe, verim nzlıftına ve koylünün yoksulluğuna bakarak, köydeki artık nüfusu kente ç«kmeyi özendirmek gerektigını öns Bürmektedjrler. Ama, aynı zamanda, Ulkenın hı»lı bir sınaileşme ıçinde bulunduğuna da inanmakta; Türkiye'deki kentleşme olgusunu, sınaileşme ve kalkmraa ıle o/rie? saymnkta bır sakmca değil, zorunluluk gormektedırler. Gecekondu bolgelerinde yaşayan halkın, köye dönmeyi genellıkle duşünmemest, kcntle, koyden daha iyl durumda olduğunu sanması ve adam başına düşen gelırin koye oranla kenlte daha yüksek olması, bu savlannın temel gerekçesınl oluştıı rur. Bizim do katıldıfcımız ikincl bir gttrüse grire. yukandakl degerlendırmenın tanmla ılgılı bbltımü ne ölçıirtp dogru ıse. kentleşme ıle "unaı lejmeyi Ö>des sayma eğtlimi, o ölçude abartmalı ve yanıltıcıdır. Büyüyen Eşitsizlikler Üte yandan, ellmızde. bİ7idekı blçımlylp kentleşmeniıı, türlü eşıtsızlıklert sıvrılten bir nlîelik taşıdıgına ilişkin bir çok bllgıler var. Koyİprle kpntlrr arasıııdfik' ya.>unı ılııi'cvı ayrılıkları bunların ba^ında gelmektedir. Kn son verılere ^ore. adam ba.^ına ortalama gellr, kövlnrde, kentlerdeklnın ancak Uçle ıkısı kadarıdır. Konut. okul, IÎ, sağlık, kultür, esenlik ve türlü hızmetlerınde ıse, kentlıye özgu ayncalıklanıı, koyltıye geniş ölçüde kapalı oldugu bilmmekte djr. BUtUn bu eşitaizliklerin bUyümesmi önleme vı amH(;layan fiddi çaba]nnmi7in bııhındııgıınu soylemek de guçtür. Ikınci e?itsizlik örnegl bolgelerimlz ar&smrla gorülendır. TUrkıye'de kentlpşme, nutusıı vc her tuılü olanagı, büyük kentlprın bulunduğu bellı bolgelere çekmektedir. Marmara'da "o 52' \ ı bulan kentle^me oranı, Dofu AnHriolu'da ''< 23'ti geçmıyor. Araştırmalar, Türkıye ıçm 100 olan ortalama gelirln; Ankara'da 123, Istanbul' da lfi:(, Dogu bolgesınde ıse yalnız B7 nldugunıı (jrtsterıyor. Sağlık, eğıtım ve kültür kurumlann da çahşanları. ierbest mesleklerle ugraşanlan \y adamlarmın llgı<ıni, Batı'nm buyiik kontlerı dıjına yönelmeye ne başan İle özendıreblHyor, Sanayîsiz Kentleşme Türkiye'de. kentlerdekl gehr artışmın, hızlı bir sınai leşme atılımından doğduğu ve kentleşmenln h m Ile orantıh oldugu söylenemez. Kentlere göç, yapım sanaylinde yaratılan ış olanaklarından çok, hizmet kollarındakl emek yogunlaşmasına dayanmaktadır. Son yıllarda, Marraara, Çukurova ve güney bölgelerinl dolaşanların tnnık oldukları sanuyı gelışmeleri. bu ttlçüde hızlı bir kpntleşmeyı haklı gostrrmeye ypt meypn bir sınailcşmenin belırtilerıdir. Dalıa çok tüketim ve ara malları sanayılerlnde gorülen bu gelısme, artan gelırl yaygın laştırmayan. belli ellerde toplayan, kente gele.n köylü için ancak sınırlı dlçülerde çalışma alanı açan btr sınaîleşme rtirtidur. Gerçekten. resmi kaynaklar* bakıldığında, sanayici Ile büyilk ttıc Yöntem Değişikliği özetlemek gerekirse, TUrkiye'deH biçımlyle kpntleşme, sanıldığı ölçüde gellr artışına ve ış alanlarının açılmasına dayanmayan, tistolık, toplumaal arialetsizliklerl büyıllten bir degisme niteligl ta$ımaktadır. Rireyleıın kente göç kararlarını toplum açısından da ussal sayarak, bu deglsmenin hem nedenlerinı, hem de sonuçlarım pıyasa gııçlennin etkısıne açık tvıtmamn yüksek topiumsal maliyetini Türk halkı ödemektedir. Kalkınma yöntemlerlmızı yenıden gnzden geçirmelc VP kentleşmeyi o çerceve İçınde dilzenlemek, yalnız kentlesen kütlelert daha uygar koşullarda yaşetmanın degil, gelecek kuşaklann escnüginı, mutluluğıınu güvenceye baglamanın da ön koşuludur. Emperyalizme Nobel Ödülü Murat SARICA aırtelerde haher olarak olnıduk; yazılannda deginenler de nldıı. Evet, Nohel iktisat odülü, Amerlkalı lktlsatçı Mllton Frledman'ın kişlllfelndc cmpervalizrru verlldl geçtiglmiz vıl. Batıda bnzi çevreler skamlal olıırnk nitrleriiler hu seçimı. ödiıl sahihinln siyasal rğiliınlerlnl sergilryerek Şlll'de Pinochet, Rodezya'da Ian Smlth rejlnıl İle yakınlıği Uzerinde durdıılar. ödiil sahihinln faşlst rejimlrre. duyduğu sempatlnln açığa vurulmasının önemini yaılsımıyoruz. Ama anl önemli olan M. Friedman'ın siyasal göriisleri ve savıınduğu ekonomik teılerle trmsll rttlğl çıkarlar arasındakl hağlantıyı ortaya koymak. tld ayda hir çıkon «L'economlste du Tler» Monde» derglslnln 15. layuı bu konuva ı?ık tutuyor. TARTIŞMA Çölleştirilen Türkiye ve Ormancılık günü îlkçagın UnlU bilgelerinden Çiçero, «Ormanları çrıle çe'. ı renler, halkın refahının en kotü dUşmanlaııdır» derken, günumüzde çok boyutluluk k» zanmış olan halk düşmanlıgı nın gızli kalmış bir boyutunu vurguluyordu. Gerçckten rie, günumu7de, toplumlar orman«ızlaşmanın bedeliru çok pahalıya ödempklefhı Bu nedenledir kı; salııp oldukları orman kaynaklarmı korıımaya alan ge.ll;mİ8 ülkeler, hızla artan orman ürtlnlerı gereksmmesıni karşılamak Uzere geri bıraktınlmış ülkelerin orman kaynaklarına yonelmiştlr. Dünya ormanlannın hemen hemen yarısına sahıp olan bu tllkeler, 19flO'larda dünya toplam hammadde odtın UreUmının yü^de 33'Unü gerçekleştirirken, orman Urılnu Rerekslnmeslnin yüzde 15'lik bir hızla artısma karşm, üretlmlerini yüzde 10 dolayında kısmışlardır. Toplam hammadde odıın üretimleri mutlak nlcelık olarak da fa7, la olan geri bıraktınlmış ulke» ler ise, aynı dönem boyunr* Uretımlerıni yüzde 12 oranında arttırarak yılda 1 milyar M3'e çıkarmışlardır. Bu olgjı, lki örnekle de somutlast.ırılabilir: Ulusal gelirınin yarısına ya kın blr bölUmünU ormancılık kesiminde ve odun kökenll 11rün sanayilerinde yaratan ve tllke alanınin yüzde 69'u verim 11 ormanlarla kaplı olan Plnlandiya bile, «on 15 yılda üretlminl 6 milyon M3 kısmıstır. Ülke alanınin sadece yüzde 10'u verimll ormanlarla kaplı olan TUrkiye ise, bir yandan ormansızlasması pahasma (lretiml her yıl artınrken, blr ynn dan da, Flnlandiya'y* ktğıtlık odun ihraç etmeğe başlamıytır. îşte, «Dünya Ormanrılık GUnü» olarak son Uç yıl tllkemizde de lcutianan 21 mart, gelişmiş ülkelerin, bu ohısuma karşı geri bıraktınlmış tllkelerden gelecek olumsuz tepkilerin soytıt »öyleşi ve tartısmalarla geçiştirilmsgi amacına yönellk bir dllzenlemedlr. Sorunu özellıkle ülkemiz açısından el« alırsak, «DUnya Ormanrılık GünÜnnde Türkiye'nln neyl kutlaması gerektiğt »o rusuna gerçekçl bir yanıt bulmak zonınlu olmaktadır. Kımi aydınlarla, İİRIİİ örgüt ve bılim kurumlarınin salt seçim yıllarında daha da artan orman yangınlarına ilıçkın değinileri blr yana bırakıldığuıda, devletln, ülkenln hızla çöllesmesine karsı etldn önlemler aldıgmı söyleyebilmek olanaksızdır. Aksine, TUrkiye' de devlet, genel ekonomi polltlkasma kosut olarak uyguladıgı ormancılık ekonoml politlkalanyla bu çöllesme «ürecini daha da hızlandırmaktadır. Bugün. dUnya ormanlannın Uçt« Ikisl insanlar taradndan yok edllmiştir. Oysa, gereksinim aynı hızla arttığı takdirde hammadde odun Rçıgının 19S0' lerde Avnıpa'da 150, Amerika' da 60 ve Japonya'da da 40 mil yon M3"U asacagı iaptanmı?tır. Ülkemizde l«e, araştırmalara göre, sanayide kullanılan hammadde odun talebinın 1995 de, 1971 yılındakl miktann altı, kâgıt odunu talebtnm ise. on katına çıkacagı, ancak. 19B2' den ltibaren hammadde odun açıgının ortaya çıkncağı belirtilmektedir. Önemli bir hammadde kaynagı olması yanmda, ormanların çevre kirlentnesine, erozyona, sellere ve taşkmlara karçı etkin bir önleyici olması ormansızlaşma olgusunu dahn da «lümcülleştirmektedır Yn pılan çalısmalara göre; Turkı y« topraklannın yüzde 70'inde siddetli ve çok şıddetlı erozyon hükıim sürmektedir. 20.5 milyon hektarlık bir alanda ya pılnıış başka bır çalı.şmada, bu alanın yüzde 38'inde hemen he men hıç toprak kalmadıgı, y(ı/, dp H2'sınde ıse Ust toprafın buvuk olçüd< taşınmış oldugu saptanmıştır. Şiddetlı erozyon nedenıyle. Çubuk barajı, bugün, kapasitesınin yansından fazlasınt yitirmiştır. ö t e yandan, yıno ormansızlaşmamn do gal sonucu olarak, 1960 1966 jılları arasında 278 su baskını ve 184 köyde toprak kayması olmu? ve yüzleroe lnsanıllr. Oysa. çok yazılmı? ve söylenmistır; ormanlann beklenen yararı yerine getlrebilmesl için Ulke alanınin en HZ yüzde mız oanlannı yitirmiştır. Va.salarda sık sık yapılan degişildıklerden otürü, orman ta ııımı ıçınp gırpıı alan ıçın kesın bır rakam vermek olanaksız Bu kotıuda yuyımlanmış pek çok resmi kaynakta, orman vurlıgımıza ılışkm birbırınden farklı rakamlar verilmektedır. Elimizdeki ild kaynakta da aynı olan verilerl ele aldıgımızda, TUrkiye topraklarının 20 115.114 hektannın ormanlarla kaplı olduğunu s o > Ipyebilıris Anrak, orman varlıgımızın ^üzde 60'ının bozuk niteliktfl oldugu ve rerimlerinin düşük ya da hiç olmadıgını tüm kaynaklar belirtmektedlr. Bu durumda, Ulkemlz yüzeyinin sadece yütde 10'u •verlmli ormanlarla kaplıdır denilebı30'unu kaplaması gerekmektedlr. özetle soylemek gerekirse; Turkiye, bir yandan empeıyalist kapitalist Ulkelenn etkıleriyle çarpıtılan ormancılık ekonomi politikası ve teknikleriyle dogrudan dogruva, bır yandan da orman köylülertnin yasam koşullannın düzeltılmesıne yönelik krtklü önlemlert yıllardır almayarak dolaylı bl çlmde devlet tarafından orman sızlaftınlmaktadır. Bu olgu, ülkenin çöllesmeainl de beraberinde getirdlğlnden halkımı zın gelecegini şimdlden ölümcUl olarak etkileyen önemli so runlann basında gelmektedir. Emperyallst kapitalist Ulkelerin, geri bıraktmlmı? tllkelerin, gelecekleriyle temelden ilgili sorunlam egilmesini, ROyut ve kısır tartışmalarla çarpıtılmasına yönelik bu türden günlerde, ormanlara övgüler »ıralayarak bu soruna kökİU çrtzümler getirmek olanaksızdır. Sorunun »neml geregince kavranıp gerekll Onlemle.* en kısa sUrede «lmmadıkça. yakın bir gelecekte artık çttllesmis olan Türkiye'de, olsa olsa «Ormanları Anma» gün lerinin yapılabilecegl billnmelldlr. Tflcel ÇAGLAR Orman Yttksek Mühendisl G Şikago Okulu'nun önde gelen bu kuramcısına göre ekonomlk lllşkllrrin riüzenlenmesindp tkl nnkta üzerlnıin durmak gerekir. BlrlnclM, ckonomlk düzenlemelerde para polltikasuun önemli rol oynamasıdır. Friedraan'a göre para hacminln degisiml ile kapitallst dilnyadaki ekonomlk çalkantılar arasınrtakl llişkl açıktir. ödiil sahlbine [öre bu Ulşkl, salt blr hağlılafim (rnrrelatlnn) Illşkisl ya da rkonominin paranın dolasımı iizerindeki etkisi olarak açıklanabllecck blr ilişkl değil. Oııa göre para mlktannın flyatlar, gelirler, glderek ekonomlnin bütiinü uzerinde belirleylcl (dctermtnant) bir etkisl vardır. Friedman navundııgıı görüşlerle ekonomlk dengeılzllkleri nötrallze eden, kapUallzmln eknnomlk bıınnhmını tüm ortadan kaldırmasa blle en aza indlren ekonomlk kurallar getirdlği lııancında. Batıdaki, ibolllkle ABD'deki tekelci kapitaliat çevreler hu lnanra can ve giinülden katıbyorlar. Friedman'ın kapltallst düzene salık verdiği bir muclze ilftrı var: sınırlı bir para politikası. Para hacmlni yılda % 3 ilft S arasında arttirmak gerek. Bu riÜ7enll artısa uygun olarak flürekli bir ekonomlk gellşmenin gerçekleşcceğlnl aavunuyor Friedman. Devletin görevinl, devletin ekonomlk alana kanşmaainı da bu para politikasıyla sınırlamak gerekjyor. Kapitallst devletin förevini böylece mnırlayan ödiil nahlhi 1963 yılında yayınladığı «Kapltalizm ve özgttrlük» adlı kitabında kapltalizmi slyasal özırttrlüğiin gerekll koıjulu olarak gftsterlyor. Tüm çabanı siyasal özKÜrlıigü kapitallzmln ayrılmat bir parçanı, kapltalizm ile özRÜrlügö blrblrlnln tamamlayıeısı olarak göstermek. Ona göre anamalın (kapital) özgiirluğii, özgürlüğiin vazgeçilmez hir parçası, ekonomlk özgürltiğun vaıolabllmesl İçin gerekll blr ftnkosuldur. örgur toplum, Isletmclerln özel ellerde toplandığı, özel girlslmln hlç blr biçlmde sınırlandmlmadığı, klsllerln diledlkleri alanda yatırım yaptp yapmamakta özgttr oldukları btr toplıımdur Friedman İçin. Devletin, dolaşımdaki para miktnrınm denetlmi dısında, ekonoml uzerinde hlç blr düzenleyicl yetkisl yoktur. Ulusal ekonomiye zsran dokıınacak ol.ia hile, glrisimlerl 5nleyemez. Işguçlerinl satmak ya da ölmekten başka kendllerlne özgürlük tanınmayanların. durıımJarım bir doreceye katlar düzeltebilmelerlnl sağlamak İçin, tahan iicretlcri bile saptayamas devlet. Tersinl yaptıjh anda, özgürlüğün yukanda özetlemege çaliftığimız «altın kurnh»nı çlgnemiş nlur. Bu Kririiçlprivle Nobel ödülü salilhi, güniimüzde blrçok Batı ülkelertnln benlmsedlgl sosval devlet anlayı^ına da karfi çıkıyor. Hngu Ile Batı'yı ortak hir noktada, özgurlUk • eşltllk dengesl içlnde bniusturaraklarım ttananlann da knlaklannı çuılatıyor. gtbl M. Friedman, bu cörü$lerlyle burjuvazinin en gerici kanadımn, emperyallst rejlmlerln aftzcülügünü yapıyor. Cçüncü Dünya Ülkelerl tktisatçılar Birllgl Raskam ile Üçüncü Dünya Forıımu Baskanının Imzaladıklan ortak hlldlride îılze şöyle tanıtılıyor, Nobel ödillttne yakışır gö'rülmtis olan hu hilim adamı: «M. Friedman milletlerarast alanda her zanıan, bagunlılıgı Keliştircıı, arttıran stratejilerl savunmustur. Varlıklı azınlıkları, çok uluslu slrketleri kayırmıiiıtır. Onıın önerdifi stratejl anrak teknokratlarla kanlı diktatörlerln utanç verlci Işhlrlitlnl sağlar.» öte yaıırian bu tezlere hir ekonomi kııramı, blllmsel blr çlSzümleme denilehlllr ml diye soruvor, yukanda gfi/ünü ettlgimlz dergidekl makalenln yararı. Friedman'ın vol gb'sterdigi Şlll'de fiyatlann bıısdöndflrücü bir hızla vükneldlgl, lyalz oranmın % l.Ve ulastıjh. genel olarak da ekonomik hunalımm knpltallzml sarstıgı blr dönemde, dlnamitin hnlurtı^ımıın girisimlvle kıırıılmıış olan Nobel ödulünün, IMİIton Frledman'a verill?l hir raitlantı nu derslniz? NAKLİYE İLÂNI Şirketimlz otobüslerle pernonel nakll yaptıracaktır. Kapalı teklif vermek isteypnler, bu işe ait şartnamelerl (TOPKAPI ŞtŞK SANAYlt A.Ş. DAVUTPAŞA kışla yolu Topkapı, îstanbul) adresinden t«min edebilırler. Teklif vermenın son günü 22 4.1977 aaat 17 OO'ye kadardır. Şirketimlz 2490 sayılı kanuna tAbi degildlr. (Atlaa Reklftm: ) 3383 LEB deyince LEBLEBi LOCK deyince RÜŞVET! 1fl7fi'da patlak veren, sarsıntısı 1977'de devsm eden LOCKHEED rüşvet olayım REŞiT AŞÇIOGLU'nun esprili kaleminden çıkan UNIRDYAL ULUSLARARASI RÜŞVET YILI Idtabtnda aynntalanyla, lzleyebilirsinü!. fotografianyls., ksrikBtürleriyle | 't DAC.ITIM: GEDA Flyatı 15 TL. (Cumhuriyet 3385) UNIROYAL Endüstri Türk Anonim Şirketi'nden 23 Mart 1977 tarihli Gcnel Kurul kararı gereğinoa, 1976 yılı i«;irı dağıtılacak kâr paylarının dağıtım tarihi vc şekli Yönetim Kıırulu'nun yetkisinc bırakılmıştır. Ycni hisse senctlcrinin ıİ7crlcrindcki BÎR f l ) numaralı kâr kuponu karşılığında dağıtılacak olan kâr payları için sayın ortaklanmızın tııtacakları yol aşağıdaki gibidir: ISTANBUL TELEFON BAŞMÜDÜRLÜĞÜNDEN KABLO SATIN ALINACAKTIR Santrallanmız thtiyacı olarak muht«lif ebad ve miktarda cem'an 1200 metre NNY kablo kapalı teklıl alma iur«tiyle satın alınacaktır. Bu ıse aıt şartname Gayrettepe Yıldız Posta caddeaindekl binamız 1 ncı katında Malzeme MUdtlrlügumUzden t«min edılebilir. Isteklı oianlarm bu ışe alt kapalı teklif mektuplanm en geç 5. S. 1977 Per»embe gUnü saat 14.00 e kadar Malreme MUdUrlUgUmüı» tevdl etmeleri ilân olunur. (Basın: 14779) 3378) A. GERÇEK KİŞİ Ortaklarımız: Kâr paylarını vcrgi kanunları gercğincc, daha sonra Yönetim Kurulu'nun saptayacağı tarihte ve bankadan rtct olarak alacaklardır. B. TÜZEL KİŞİ Ortaklarımız: 1 ..Kâr dağıtımı fevkalâdc ihtiyatlardan yapılacağmdan, kcndıleri içın versi daırcsinden vcrgi iadcsi talcbındc bulunulacaktır. 2 . 30 Nisan 1977 tarihinc kadar Şirket Mcrkezimize örneği aşağıda gösterılen yazı ile başvurmalan halinde bu talep gerceklcşecektir. UNIROYAL ENDUSTRI TURK A Ş. Orya Han K»t 2 3, Salıpazarı Istanbul Sahibi bulunduğumur • •• «det . TL nomınal değerdekı UNIROYAL ENDUSTRI TURK A.Ş.'n» ait hıs»e senetlermm 1976 yılı k9r payından, G V.K nun 96. maddesi gereğınce stopaj yapılmamasını rıca ederız. ( Tuzal kişi ünvanı ) ( Yetkılı ımzalar ) Ege Üniversitesi Rektörlüğünden 1750 sayılı kanuna tabl: a) Elektronln Hesap Bılımlerl EnstitUsllnde açık bulunan 4. derecelik Doçent kadrosuna bır adet «Bıoistatistık» dalında ögretım üyesı, (bulunulmadıgı takdlrde ögretım görevlisi), 3 ve 7. dereceden Uzman kadrolanna Cebel, Assemblcr, PL/1, Fortran Bılgısayar Programlama dlllerinden en az ıkisini bllen ikı «Rılgi«iayar Programlama Uamanı» ile, b) Uluslaraıası Kkonomık tli!>kiler Araştırma Enstittlsunde açık bulunıın lktısat dalına bır Profesür, Ekonometrl veya Işletme Ekoronıısı, Uluslararası tktısat veya Dı? Tlcaret dallarında ıkı Doçent ıle dort Asıstan alınacaktır. c) Isteklilerın ozgeçmışlerinl, bılımsel yavınlarını ve hangi dıldon sınavw gıreccklerini de belırtır bırer dJlekçe Ue en geç 20 4 1977 rarıhine kadar ilgill Enstitü MüdürlUklerıne muraraatlan duyurulur. NOT: Asıstanların sıııavı 25 4.1877 günü yapılacaktır. Istanbul Telefon Başmüdürlüğünden Künk ve Briket Imal Ettirilecektir. 10000 adet iki gözlü. 40000 adet Hçgdzlü, 40000 adet dört KözlU künk ve «0000 adet 15 cm.'lik briket kapalı zart u»ulüyle eksUtmeye konularak ımal ettirilecektlr. îhale konusu lmalatın muhammen bedell 3666000, TL.'dır. Bu lmalltın geçlcl temlnatı 123.730. TL.'dır. Bu ıye a)t şartname GayreHppn Yıldız Posta Cndflpsindeki BasmüdUrlUk Malzeme MUdürlüftünden t«mln edileblltr. Iitekll olanlann kapal' tekl'.t mektuplarını en geç 284. 1977 perşembe günü aaat We kadar Malzeme MUdürltlgüne ılin olumır. Yukarda örnegi göstcrilen yazı ile bu larıhten sonra başvuracak tü/cl kişi ortaklarımız ıçın işbu vergi iadcsi talcbı gerçeklcşemcyccektir. 3 . Kâr paylarını, d.ıh.ı sonra Yönetim Kurulu kararı ile saptanacak tarihte, Şırkct Merkezimizden alacaklardır. Sayın Ortaklanmi7adu>urulur UN1ROVAL ENDÜSTRt TÜRK A Ş, Yonetım Kurulu (ManaJ&ns; 1134) 331» • » • • • • • • • • » • • • • • • • • • • A C E lt • SATILIKARSA DUDUUU'DA İ • (Basın: î . 1580 • 14789) 3381 ••••••••• (Basın: 14154) 3377 TEl: 25 84 î t • 25 %i 30 (Cumhuriyet 3382) HEDEF, ÜEV BİR DEN12 GÜUÜ! TÜRK DONANMA VAKETtiA YAPACAÛINIZ YAJ{DIMLARUİ Bü HEDEFE ULAŞABLLIHIZ.