Katalog

«II Sultanahmette Asan atfka (1) bulmak için yapıfan hafriyatı idara eden M. Kassen geçen gün gaaetecllere, düıı akşama kadnr milj deyl verecegini söylemişti. Halbuki Ingiliz tarihçisi dün akşam gazeteeilere miljde yerins hafrlyatm seyrine (2) dair bir tebliğ (3) vermiştir. Bu tebliğ aynen çudur: • Yakında yapılaeak tAhrirl nflfus (18) için istatistik Umum MUdürü M. Jakar bugtln tecrübelerrle (19) bulunmak (İ7^re Tekirdagına gitmi$fir. Ayın onunda da Odemiş'le aynı tecrübe yapılar.aktır. ( 1) Asan Atika nafrtyaü: Eskl eser kazıları. ( 2) .Seyrinp: Gidişine. ( 3) TPblig: Bildiri. ( 4) îptidai safha: Başlangıç. 1 5> Hufre: Çukur. ( 6) Arzen katetmekte: Burada Renişlige geçmek anlammda CUMHURİm 10 NİSAH 1977 Rauf MUTLUAY 50 YIL ÖNCE CUMHURiYET 10.4.1927 EDEBİYAT SOHBETLERÎ H «Hipodrom hafriyatı şlmdilik rptJdai safhasındadır. (4) Yılanlt eüturüa Profirojinoktos dikill taş arasında büyük blr hufre (5) açıidı. Bu hufre, Hipoclromu büyilk bir kısmmda arzen katetmektedir. (6) Aranan şey spinadenilen dtıvarın vaziyetinin genişUk ve yüksekliftinin t.esbiti (7) ve mlimkiln olursa bu duvara talluk (8) eden asan ntikanm bulunmasıdır. Yalnız şurası da muhakknk dır Id hipodroma ait maliimat pek az oldugundan burada Umidimiz pek fazla degildir. Eger iki metre sonra da bir şey çıkmazsa diğer yprlp.rden çukur kazmaya başlsyacagız. Bizim şlmdı çukuru dikili tnşın hizasında kazmamıza sebep ;f) Hipodromun spiııa duvannm burada olmasıdır. ASARI ATİKA HAFRİYATI ( t ) • îngiliz llrası dün borsada bir hayli düşmüştür. 949 bucuk kurustan açılan sterlin 943 kurıış nn paraya dUşmüştür. Bunıın sebPbt İhracat.ımi7,ın fazlalıgından llpri gelmektedir. • Ünlyon Fransez'in cemıyet haline konması için tebligat ya pılmıştı. Bu tebligata tevfikan (10) rlifter cemiyptlpr gihi mUsaadft istihsal (11) erlilpn Üniyon Fransez'in levhfisı degiştirilerek «Üniynn Fransez Ccmiycti Hayrlyesi» şeklinde bir levha talik edil miştir. (12) 0 Dolmnbnhçe Gnzhane arsasının bulunduğu yer emvnli milliyeden (13) Emlâk Bankasına devr (14) edileeektir. Bu arsayı satın almak Uzert; şirket müraraat. (15) rtmlş, Emlâkl Milliye trlaresi yü~, bin lira istpmiş vo fakat. şirket bu parayı fazla bulmuştıı. Şimdi Kmlak Bankası İİP. şirkpf arasında müzake.rp başlamtş tır. 0 Ronıanyada Kıral Fr.rciinand' ın olUm döşeginde bulunması yü7İ!nriPn hugün Romnnyn hüküme ti Genoral Averesku'nun dikratör lüftü nltınd» ldare cdllmektcdir. 41 Şilıden gelen blr habere gore rie Harbiye Nazın (16) Reisicumhunı iskat. (17) ederek kendi diktatörlüglinü ilan etmiştir. riır. ( 7) ( fl) ( 9) (10) 111 > (12) (13) ıl4) r (l. ı) 1I6) '171 (18) (19) Tp.spjt: Saptamak. Taalhık edpn: Uişkisl nlnn. Sebpp: Neden. Tevfiknn: Ona gfire, ona ııyarnk. Müsaade istlhsal: îzin almak Talik: Asılmak. Emvali Milliyp: MİUet malı. Dpvr ctmek Aktarniük. Miiracaat: Baçvurmak llarbiye N.inrı: Millî Sa\iınnıa Bnkanı. tskHt: Dovirmek, rlüşürmek. Tahnri nüfus: Nüfus sayımı. Tecrübe: Donenıe, denoy. TELEViZYON 11.00 AÇILIŞ 11.03 YUMURCAK «Kv Hayvanı» YumurcHk evde hnyvsn beslemek istn. Aldığl hayvanın köstebek olduğu anlasılır. Köstebek ise Bay Wilson'un babçesine dadamr. 11.27 TV FÎLMI «Suç Klmlndlr» Oynayanlar: Alec Guinness, Bett« Davis. Tatilini geçlrmek için tngiltere'den Fransa'ya gelen bir ögretmen kendisine ikiz kardeşi kadar benziyen zengin bir adamla karsılaşır. 13.00 HABKRI.KR 13.16 ARŞÎVDEN SEÇMELER • Nuri SesigUzel: (Bir Tenhada Gör Halimi) • Ayten Alpman: (Kim Bilir Kim Var, Birazcık Umut) • Müzeyyen Senar: (Gülyüzlülerin Sevkine Gel. Cigaramın dumanı, Ayva Çıçek Açmış) Parla Şenol: (tnanmam) Mu.stnfa Sagyaşar: (Dertli) Ayla Dikmen ve Ritm 68: (24 Saat, Bre/ilya Karnaval) Zekai Tunca: (Hayat Budur Sevgilim) Erol BUyilkburç: (En îyl Dileklerimle, Allahım B.eni De Gör) Aylin Urgal: (Mutluyum Ben) Alpay: (Gözlerin) Yaşar Özel: (MUkedder Dprd i Peyderppy IP Simdi, Ynksun Diye Rahçemde) 14.10 KEŞÎFLER 15.00 SPOR: Avrupn Kııpaları 15.20 tKtNCt TlTRKtYE IJGtNDEN BtR MAÇIN NAKLKN YAYINI 15.30 EfitTtCt SPOR FİLMÎ 15.40 ORHAN BORAN 15.55 Z. TÜRKİTE LtGtNDEN BÎR MAÇIN NAKLEN YAYINI 16.10 ROKS (George Poreman'm 196S OHmpiyatlarında altın madalya aldığı karşılaşmalar) 16.20 2. TÜRKİYE LİGİNDEN BtR MAÇIN NAKLEN YAYINI 16.30 OTOMOBIL (Kmprsnn Fitipakli'nin Yanşları) MAÇ SONUÇLARI HtİMF.YRA K O Y L Ü Y O R • Sus Duymasın, 9 Vnslyet, # Onu Bana Sakla 17.00 H/VBERLER 17.08 F.VÇLER tÇtN Mt»ZtK 17.25 UZGÎ FlLM 17.36 E Y t P UYAMKOGMI • Yürli Diibor Yiirii ÖmrilmUn Var' 0 Scverim Canu Göniilden Seni, # Gizli Dp.rdim Kalbimdedir, 41 Atpşi Sıızanı Kırkat., 9 Ada Sahillp.rindfl Bekliyorum. 18.00 DOLU D1ZGİN boksör, VirRİııiü kpntıııp gplir. Hu knnltp, de kendisine rakip bulBrnnyınca Hass Cartwrite, rakip olnrak boksörün karşısuıa çıkar. TtîRK CAZI (Erol Pekcan) SİRK GENÇLER IÇİN Mt^ZtK KOM1K (Karnur:ıiı Akkor konuk sanatçO KTîRGU SHOW 16.40 16.S4 BULMACA 123456789 alk şiirindp. ayak'dır kafiyenln adı; blz uyak dlyoruz şımdilık. ÇUnkü söylenmpsi Reıektigi blçimde herhangi bir tşaret, kullanarak da kafiypyi yazamazsınız hugıinkü harflerle. K nalın okunacak, ardından gelen a uzun; bunıı bolırtmek için düzeümp işarotini koydugıınuzda ya yalnızra kafı kef yapmış olursunuz, ya aynı tamanda a'yı uzatmış bulunu' surıuz. En kestirme yolu. duznlt.mr işaretino baş vurmatlan n'ları çiR yazmal:. Ama ne zorumuz var? Türkçestnj bilirı?,. olur blter. Nazmın Hhpnk ogplprinden btridir uyak; yazı oncesi sozlii üriinlerin unutulmama.'ı. kolay hatırlanması, gerekli çagrışımlarla bılınip bulunuvermesi için kullajiıldıgını ılpri sürenler, degerinin zaman boyunca degişmediftini görtlnre ne dlyecekler. Şiırin, ses kanndını saglayan en gerekli dikkatlerinrlpn hiridir beııcp. Belki bu >iizden pski ArapFarsTürk belâgatçileri, ııynklara da aruz frlçüsU ksdar önem vermış, bu beceriyi ilmill kavâfi diyecek biçimde genisleterel: sayısız ayrıntıyla beslenıışlerdır. Özo düşüı.ceyc, eleştiri ve felsefpvp bir nazmın taşımHsı gereken tnsanfi drfteıp yönclmeyen bu çeşit çalısmala1111, hep biçlm ögelcrinln fnceliğlne yaslanarağı doftaltiır. Uyaklnn hep bir yazım benzprliCi dıye kabul pden eskl anlayış, SprvptıfUnun kilmelenişlne neden olan o ılnliı Hbp.snıuktehps tartışmasma kadar yiirilrlüktp kalmı?: ama belki de eski şiırlınizl /.onginleştiren bir düzenee deReri de taşımıştır Sanaiınm ötitün aynntılarını ömür boyn dfiştlnmek fırsatını bulmuş, şiirlnin rizplliklprini yeterlnrp, açıklamış olan Yahya Kemal Bpyatlı, bu konudaki uzun yazısında kesin yargılara yaslanır; özetleyip Doğunun Sevdaları «evd» derlnlprdedlr, oysa ferhâd üstiinii kazmada dagın kalhlmln, yanl o yagmıır ve acıdan ocagın madentnl. Inrivprdl VP mahmnr blr ajtnyla drlmrde •lrln ve m a>.ilınaT, p.n derln blr sfirlıı ^iırt pdlndiî;l hlllur blr kitskc frlrmede lpyll ve mrcnun'un. yanl o çoldcn ve aihttan otağın onünde. hir adak Rİbl ölüme dlz çftlctiınnprie lerlâ ve yakut. şafak VP irln İle emzlrdl^ıl hir ıpizun boynunu vurmada «Irtn mvdft derlnlpıtledlr, oy«a ferhM üntiinü kazmada datın sakladılar bu blllnçsiz rahatlıgı. Türkçe"nln gönüllüsü olarak yeniden işe koyuldular. Gene Dağlarca 1%7'leıdp. •EkmeRe Giden» siirlnde şu uyakların tek Unsüz sessiz harf) benzerligine dayanınnyı yeter sayıyordu: Yol (um), el (im), masal, dul, tül, briltlm, yalım. kül (Um), zulüuı. alım, çul (um). kilim, dilim. olilm. kul (um)... Orhan Veli Kanık, kendi escrini tflçüsüz uyaksız diye suçlayanhıra, ölçülü uyaklı eski şilr örneklerinin PII zorlama. yakışıksız, uydurma. yanlış.. firnekleriyle karşı durmuşt.u 1950 Yapıak'iarında: Abdülhak Hâmid'den: «Ya Hah, bu gpce yılan ını yuttunı / .Şcylan mı ypdim. pcrl ml n tııttum /... «Ya kahve. ya v y Içrrdlk erken / Kalkıp plyano çalarılı dprken»... Bakın Reoaizâde'nın «Erııne et Blonde» (Esmer ve Sanşın) ugraşına; yalnızca uyak sözcüklerinl alıyorum, bakm: rond, blond, vagabond, blond, sokond, blond. ond. blond. mond. blond... Olur iş değil. 1940'lardnrı sonra bılıyorsunuz, nazmın yüzyıllar sürmüş Osmanh :,ıXıclüzenina karşı bir ayaklanma başludı. Şiirdo ayak bagı olduguna inanılan ölçüuyak sonınlanııa sırt çevrildı. Nazınidan kurtulmuş bir o/.gur şiirin clahH çok uçncagı. kanat.lanac:ıgı sanıldı, ıımuldu. Özgtlr koşuk'un Na/ım Hikmet Inancıyla, yürcglyle bcslenmiş Cİır sest Rörmezclen grlinip gok değişik ama hep düzpnresız ricnemelern Reçildi. Bir iskeletsizlik, bir dagınıklık, iyinin kötüden ayrılmasuıa olanak vermıyen bir çabasızlık dönemiydi hu. Şüpheslz gene d» iM.il ısanatçılnr sesleıinl duyuvdular. gMi empklerln saklı nazım ustalıklarında kendüerini gösterdtler dogallıkla. Ne var kl bilgısiz bir şiirüi var olabileceği sanısı da dogmuştu bir kez: Emeksiz, çalışmBsız, yalnızca imgeye ve özgür çagrışıma dayalı, HiLmi YAVUZ (TÜRKÎYE YAZILARI 1 NtSAN 1977) UYAK TUZAKLARI SOLDAN SAOA: 1 ÇnÇu resim basmnkta kullanılan, kalıncp, parlak, beyaz kağıt 2 Bir dınin oftrpnllmesı SPreknn tapınma kurallarının topu Tersi yumuşak ve geçirimsiz toprHk 3 Bir goftııl pki Tersi bir Isim 4 Komşu bir devlet. Tersl bpyHZ 5 Bir baharal, tilrü Askerlerin hnşianna giydikleri bir tür başlık 6 De delpr, büyilkbabalar Tersi BHI kanlarda bir bu.şkcnt. 7 Tfirsi para birimlerimızden birinin sim gesi 8 Osmanlılarda Orhan (ia ?.i tarafındfin kurulan orduda RO rpvlilerp vprilen isim 9 Billur laşmış bir tür kalsiyıım karbo nat. Yt'KARIHAN AŞACIYA: 1 Esklden Osınnnlılarda Rtım rİPİikanlılnrınn vprılP'i isım 2 Gplir grtlren dükkân (vot'iıl) 3 Cok lgneli ıızun bnlık olt.ı sı Sodyum'ıın simı;esi 1 Soinına *rc,M7. bir harf crtirildiSın rlp namltılarııı iriıırlpki düzpün çirçılerp vpvil"n ısim olur Ni kel'in simgesi TPVSİ sır .î Erkl bir Anndolıı uyfjnrlı^i Ter si beyaz Sonuna sr^^i? blr hnrf gptirilirso mtktarra [n/.la nnla ınında hir saz bnlirır fi Tersi Helyum'ım simgesi ~ Genişl'k 7 YUce Tersi tnnplort iri ıın 8 Ortaklık Köprk 9 llâ v e Külhanbcyt. haytıı. > BULMACAMN yOLDAN SAGA: I Atomizör 2 Mesfilomnn 3 olaB NUve 4 n l , Br. ra 5 Ot dA (i î s • Na 7 Sinpmrıtek 8 ~ ötcbcrl 9 rr,G YUKAIîIBAN AŞAGIYA: 1 Anmriisör 2 t.elî Site 3 Ognl» HPG 4 maB tnfB : > 11 nmeS 6 zonoT • Ara 7 Ömür Atik S ravaD 9 NP Asker. ozleçtirlyorum, 1922'lerde yazdıklarını: n Kana nyle gfiriıniiyor kl uyak, insanlarm ilk uysar pseridir; şaşılası şeydir kl çok pski eksikliklerlndPn kıırtuldular. onrian bııglln de kurtulamıyorlar. Şiirlerinde uyak bulunmayan ulusları bir yanıı bırakıyorum; çünkü onların uyaka karşılık daha Küç sınır ve kuralları vardır. Blr gerçektir ki şıirleri uyaklı olarak dogan ulusların gogu. hu son ilprleme yüzyıllarında uyaklarını önce yalınlaştırdılar, sonra az çok bozdular, daha sonra atmaya kalkıştılar, iima bir t.ürlü başlanndan at^madılar. Or.an Banville'in ycrden ı;öğe kadar hakkı varmış; o içterı uyak bulucusu, şiire dogrtıdan doğruya uyak sanatı, kendine de şair diyecek yerde uyakçı derdl. Bu sanatçıya görn şiir denilen sfiacın kökü uyaktır... Son diinemde bızde Abdülhak Hamıd' deıı ıyı şaır. ama ondan tlahFi kötü uyakçı yoktur sanırıtn.. Fa7,ıl Alımea, Hamid'in bu eksikligıne ne kadar sevimli bir dikkatle doginiyor: Dikkatlc hakıp da kehkeşâna/Gltsem diynrum hu yıl Kesân'a! Çok zrngın uyp.li, hp.r zaman dcgilse bilo çogunlııkİH budur. (Araya giriyorum. Beyatlı da aynı yanlışlıga rtüşınüşl.Ur birkaç kez. «Kendi Ciök Kubbemizaln son şıirino bakııı: «Madridde kahvfhnneyl RÖrdüm kl havradır/Btr jrrde.vız ki söz denilen sey palavrHdır./Dalmı» Rİiliip konuşmaga yüilcrır larfaıa/YoiKun kulaklanmda siirerkoıı bu vjvaara..') " ' ' îianvillo kadar abartmıyarnRim; ama şiirin yapısında uyal;. kusta kanat gibidir; en gerekli oıganlardan birl. tkl uyakı bir araya dognı dürüst getiremiyen blr lnsan duygularını dlle getiremez; ama yetilerıni gellştirdikço ezgiler bulmayı başanr. şitrin nesirle de olanak lçinde bulunduğunu söyleyenler aymazlıktadırlar. Şiir kcs,inlikle ölçü ve uyakla oluşur. Şiir. milzıgin kız kardesidlr; araçsız bir ezgl elde edilemez...» (Dergah, 20 ocak 1922) Bilirsiniz. hpr sıkıdilzpn (dlstplindUzence). ancak yenıldıgi, Ustesınden gelındiği yerde kazanır uLkularını. Bu bakımdan örnegin Baki, Sumbul Kasldesinde kırk dokuz beyit lçinde yalnızca bir tokraıla bırbiriyle uyaklı ve sümbüla bağlı elli sozcuk bulmuşsa, bu bilyük bir arayışın sonucu olmalıdır. E.J.W. Gibbln dikkat ettiğl glbi, SUmbülzade Vehbi yüz yırml sekiz dlze boyunca butiin dediklerlnı suhan (söz) yedeğino (redif) bağlayarak bir ÇPşit başarı kazanmıştır. Ne var ki ilç dilın sözlUklerlydl buyruklarında bulunan; Uç dllln bUtün anlamclaçları... Buna ben de nağlarca'nın şıır gelişlmi içindp dikkat etmiştim ornogin 1953 tanhli «Sultaıi Mehmed'in GpmOeri» şiirindeki uyak sözcükleri şöyleydi: Merhamet. kısmet. kuvvet, dehset, harekct. bprcket, nkıbet, nispet. da vet, saadct, ıbret, hurmet, gayret devlet hayret ebediyet, set. (serD... hcpsi yabancı; o şiirde yalnızra ı'nret. e;ienı çnkimiyle demet sözcUğüne Türkçn diyebilirdik. Sonra Uç dilın geniş ufku (laıaldı; rlaha dogrusu sanotçılaTımız kendilerino yahpnp.il v« bpnci blr şiir. Duracaktı blr yer> lorde. durakladı, durdu... Gene gelenekten yardım umulma yıllarına gelinmlşt.i. Ne var kl gelenegın köklerı ıyicp derinde. «dagın üstünü kazmakla, Ferhâd derm sevdâlara ulasamazdı.» Bu kez geçmişın havası, geç.mişin özel sözcüklerinde, aıularında arajimaya naşlandı. «Bakış Kusımnda (1!)69) özgün bir çabanın Urünlerıne rastladığım Hilmi Yavuz. «Bedreddin Üzerine Şiırler» de (1975). geçmişin sozeüklerine fazlaca yaslanır RÖründtl bana; bunıı kısaca söyleyip geçtiği1 1 1 1 sanıyonını. Ornegin bir Farsça :f)vât!' nın (aşk, sevgi, aşırı sevgl hastalıftı...) yanında zülfiln mazmunu olan bır Arapça sevdâ'nın (hemzeli; çok kara. siyah, esved'in müennest) bulunduğunu sanırım lıerkes pek bilmez. Ama sovgi dn yetmedıgi için orneğin Edlp Cansever de son kitabma «Sevda ile Sevgi» adını koyacaktır. Bu bir aranıştır; yenl köşe başlaruım ufkuna dogru. Hilmi Yavuz'un yukardakt şiirlni okurkp.ii bir yerde, Şirin'e uyak yapılan «irin» de durakladığımı hat.ırlıyorum, bu yazı btrnz ordan yola çıkıyor. ŞiirrİR 35 n, 25 r, l:"ı m. sesinin getirdiğl müzigi lşitrrüyor degüim; ama bir uyak tuzaftı da gorüyonım. Sanırım o Irinli ımgeyi kimse kolay kolay açıklayamaz. Bazen şiirin duzenceai, ses yapısı, belki farkına bile varmadan yaratıcısını bile tuzagıı düşürebilir diyorum. Bu konuda daha konuşabiliriz. Kendine rakip araynn profesyonpl btr 18.48 19.08 19.28 19.40 20.12 20.22 20.30 21.20 HABKRMR \K HAVA TlllRUMU MC MİLLAN VIC KARISI «HüziinlU Rir Şarkı» Sally için pnrca bpstplypn hir daba sonra bıvflkİHnnrak rildürtilür. Şiiplıelpr Pnlly IIP. bu bpslpkâr arasında bir ilişki oldııgu üzerindc toplanır, olava bir Plpştirııını rln karışır, Mc Millan olayı çöziuıılemrk için hareketp. peçer. 22.35 TltRK HAI.K MÜ/JCl BİR SOLİST «Snnpr Ozbilcn» • Bir Yigıt GurhPtp Gitsp. • Kızılırmak Can İncitme Spn BugUn, • Mpnekşp. Koymuşlar GUlün Adın' 0 Kminp.m Pa/nr mı, 22.50 ÇAGIMIZI SARSAN OI.AYIAP 1. Dtinya Savaşı «Alman Hntlnrı Otnsinde» 23.30 GÜNE BAKIŞ R A D Y O TRTI 05.00 Açıhş vp proRram 05.05 Türküler, şarkılar ve oyun havaları 06.00 Kısa haberler 06.02 Giinaydın 07.00 Kısa haberlor 07.02 Köye haberlpr 07.07 Böla;esel yaym 07.3(1 Hnberle.r 07.40 Bölgesel yayın 09.00 Kısa haberler 09.02 Tatil sabahı 12.00 Kısa 12.02 13 00 13.l.r> 1.120 13.30 15.00 15.01 17.00 17.02 19.00 19.30 20.15 20.35 20.55 21.00 13.45 14.00 14.30 15.00 15.30 16.00 16.15 16.30 17.00 17.15 17.30 17.50 18.15 12.45 13.15 14.00 Radyn tiyatrösu Ilabprler Radyo • TV lıaberlcri Oyun havaları Bolgesp.l yayın Kısa haberler Spor magazin (I) Kısa h a b e r l r r Bölgesel yaym Haberler Bölgespl yayın Tarla dönuşü Pazar'ın mplodilerl Çocuklar için Kısa h a b e d n r Şarkılar G. Amerika'dan müzik Türk tiyatro tarihi Erkekler topluluğu Plâklar arasında Türküler Şarkılar Cngdaş sarmtçılanmız Şarkılar Türküler TUrkçe sözlu hafif müzik Solistlerden seçmeler Barok mUzlk 31.03 H1.30 22.(M 2?m 22.30 Î3.00 23,10 2.1.1(1 23.30 ?A (10 00.02 00.32 00.55 01.00 Dinlpyirl isteklerl Spor dernisi Kısa haberler Dlnlpyici istpklerl ( I I Tiirk bestecileri Haberler 01.no BöİRPsel yayın YıırUan snsler Akdeniz Akdeniz Kısa baberler Orkcsl ralardan seçraeler Gece konseri Kısa haberler . (l.rv0n GPPR yarısı Necati Cumalı'nın yeni tarz bir dramı 1072 yıhndan hu yana, beş yıllık bir romancılık pvreainden sonra. Necati Cumalı, geue dram yaznrlıgma döndü. Son dranıı «AbnıeMerim»: Üç bölüm ve onhir tahlo üzpro kurulmuş. 15 şubat 1977 salı aksammdan hu yana, ilk kez Ankara'da, Ypııi Sahne'dc (Dcvlrt Tıyatrosu) oynanınaga baslııııciı İlk akşam 1. yazaruı kendisı do ttyatroda ıdı. Eserini sahnerle gorıiıpk üzcrc lstanbıırrian Ankara'ya gelmıştı. Benı Rorüııre, her nedensc «gcldlgirızo çok sevındım. göreceksiniz beğenereksinlz. ııviintgardc, yepyeni bir tarz uzerincle çalıçtım, üç kez dc sılip baştan yay.riını VP en çok sovdigim nyunıım oldu. Bundan böyle d P artık hep bu tarzda ya7.«cngım« fledı. Merakla yerlmo oturdum. Y;ı soylndiklprini bulamazsam diye düşünüyordum. Oyuntı flikkatle iz'.emeğe başladım. Gprçekten do oyunun. yazarın bııRÜnp dek yazdiÇı oyunlardan bambaşka bır tarzı vardı. Yerli olmasına yprliyrii, hızını oyunumuzdu. Arka planda yakın tarihlmiz üç bölümdp verilmişti: 1 Kurtuluş Savaşı'mızın günleri, 2 Cumhuriyet Devrl'nin başlangıç yılları, :f Son gunlerin kalkınma ve sanar yi pvrpst. Ismaıl B. Aglagül'ün sahnelemesi ile bu üç arka plan. arkada değil, önde, bölilmlerin başında, sahnenin bür.ün çevresıni kaplarcasına dıapozitiflerle Rösterilctı. Kitabın ilk sayfasını veren haşlıklar gibi sanki «bu evrelerin insanlarını görecpksinlz şimdl» demek istiyordu. Ama, Melâhat ÖZGÜ insanlar degil. tek insandı sahnede rol oynuyan; otekiler sadece gölgeler lialinde, scsslz figüranllk yaptılar. Türkan rolüııde Serpıl Tamıır. çok güç olan rolünü, daha doftrusu rollerinı. oldukçu ıyl kavramıştıHpr tarlhsel evredp ayrı blr tipi. daluı dogrusu belll bır tipin ruh halini eanlandırmafta çalıştı. Ağabey ve kor.a rollerinde Aktan Günalp, nnne ve kadın rollerin ıle de Nesrln Kılıç. Türkân'ın tleğişlk ruh hallerini. sözsuz mimiklerle karşıladılar. Bunlara küçük Sprra Tamıır da torun rolünde katıldı. I. Bölümde TUrkân, Renç kız rolündedir; adı Ahmet olan ve uzakta, önce talısilde, sonra da askerde bulunan agabeysinin özleml ıçindedir. II. Bölumde Türkan. ortayajlı vc cvlidlr; gene adı Ahmet olan kocasına karşı besledigl, önce sevgisi, sonra da nefretı göst.erilmiştir. III. Bölümdo Ttlrkan yaşlıdır, babft anno rolundo. bu kez de tonmunun adı Ahmet'tlr ve ona karşı olan düşkünlUğü dile gettrilmiştir. Bölumler, dııygusal hir hava lçinde verilmişti. Oyunun başlıgjmn uygun olarak, agabey, kora ve rorıınun adlan Ahmet, hepsine karşı alınan tavır dile getirtliyordu. Bu da oyunun şilrsclligini yndsunadı. Ama, bu duygusallık, seyirciyi ezmemesı v« duygusallıgın bir sonucu o larak sevglden ötilrü dogan nefret de, ka TRT II 08.00 09.00 09.3IJ 10.00 11.00 11.30 11.50 12.15 13.00 13.15 13.30 Gün başlıyor Tvirkiiler geçidl Tatil ve mlizik Çocuğun dünyası Saa ve ses dünyamızdan Radyo srizlugU Hafif müzik Klâsik koro Haberler Hafif muzlk TllrkUler ın.oo Habcrlpr 19.30 Haft,anın olayı 20.00 Sazlarımız ve icracılan 20.30 CumhurbaşkanliRi 21.30 21.45 32.02 23.00 23.1!) 23.30 23.35 23.55 19.00 19.30 19.45 20.30 21.00 22.00 22.30 23.00 24.00 (10.30 ECZANELER BAKIRKÖY: Sakızagacı (Sakıi'agapı C'ad.). Saglık (Osmıınıyp), EczanR 75 (BahçelievlPr 1 Mf»rke7, (Kornsinan), Aytaç 1 Yeşılyurtı, Ypri (Kanarya). t^o/.o ıKsenler), Tülny (Sefaköy), Cen ııet, (Cennet. Mah.), BEŞİKTAü»: Şifn (IIHS Fırın Cad.).) Nursan ( Gayrp.ttppp ). Pınar (1. l.p.vent). Yeni Şifa (Orta koy), Parlak ( A rnavutköy ), BEYKOZ: îksir (Paçabahçe) BKYOCU': Pamuk (Taksim Meydanı), Tarlnhtışı (Tnrlabnşı Cnd.)), Nur (KuİP.dibi) EMtN(İNl): Türkiye (Sirkpcl), Kanaat (Beynzıt), Bıılvar (Aksarny 1, EYÜP: Yaprak (Yusuf Muhlis Paşn Cad), Silahtar (Sılahtarı, timit (Rami), Çtçek (Bayrampaşa). FATtH: Kararieniz (Karagümrüki), Srzen (Horhor Cad.)). Esin (Haseki), Önal (Çap;ı). Mnrhaba (Samatya), Şifa (Balat), G. O. PAŞA: Derman (KUçükkoy Dispanser Altı) KADIKÖY: Eser fBahariye Cad), Rıfat Sami (Motla Cad.) Stad (Yogurtçu Park) Kaptan Arlf (Şa^kmbakkal). Emel (Fener yolu), Avşarer (Bostanrı), Soylu (Fikirtepe). Nur (Erenköy), KASIMPA!?A: Dinçer (Bahriye Cnd.), UJıır (Örnektepc). KARAKÖY: Yonl Karakoy (Ke mnrnltı Cnd.). SARIYFR: Umut rYeni Mahal le Cad), Neşe (Iskele Cad.), ŞtSjU: Arzu (Etfal Sok.), Tan su (Kurtuluş), niiyükbarboro* (Nişantaşt). CUlümser (Kuştepe), Arzuman (GUltcpe), Rilen cÇeliktepe). Giray (Zincirlikuyu), Oznlp (Sanayi Mah.), ÜSKÜOAR: Iskelo (tskple Mey.), Huzur (Toptası Cad.), Nu muno fHaydarpaşa). Dpniz (Kuz Runcuk). Minn (Ümraniyp). ZKYTtNBURNV: Üskiip (Veliefpnrli Mah.), D O K T OR spnfoni Orkesl;rası TUrküler Şarkılnr YayKur Saatl Hafif mllzik Btr romanımız var Haberler Caz dunyasından Program ve kapanış dının, kocasınm vurdıımduymazlıfti kftrştsındakt hırçınlıgı, ikinci bolümun ikinci kpsiminde, karısının hütün saldırılanna karşı, kocasının sabrederek hiç bır srtz söylememesi. komık durıımlar yarattı ve seyırciy) aglatacak yerde, haklı olarak güldurdü. öylo kı, kocaya «yahu, sesinl cıkarsana, blr şeyler söylesena:» diye seslenenler bile oldu. Bu nokta, sahne ile seyirct arasmclukı koprüyü kurınuştu. Seyırcüun tepkilcrinl eldo «tmek için rejisör Ismail B. Aglagül, ilk bölümde figüranların yüzlerını, hayal verımi, gölge o yunıı ve soyut etkisinı yapabilmek için. seyirciye çevirtmedigı halde, bu bölümde, sabrın son dereuosıni tnimlkle gösterebilmek İçin olacak, figüranların mımiklerini, yüzlerini seyirciye dönük olarak oynattı; bıuıdu da başarı sagladı. Bugune dek, insan ıçgüçlerinin figürler halinde sahneye çıktıklarını çok görmüşümdür. Cioethe'nin «Kaust»unda bile lyillk ile kötUlük: Faust ile Mephlsto figürleri olarak apaçık sahnededir. İnsanın kendl vicdanı ile savaşması, bir çok oyunlarda, kisilerlc gösterilmiştir. Ama, bunlann hepsı sahnede konuşurlar. tçdialog, dısta, sahnede klşller arasında kurulur. Necati Cumalı'nın kahramanı'nda ise, onun özlemtnde kişiler, gerçi aahnede görundüler ama. konuşmadılar. Yazann getirdlgl özgün tarz du bu olsa gerek. Belll evreler içindeki Türk kadınınm ruhunu keşfetmişü Necati Cumalı: özlem. sevgi ve toruna düskünlük analarımızın genel nitelikleridlr. Bu yolda Türk kadınmın ortak içdunyasını göKtcrdi yazar. Pslkolojik yasam. ailede kişiler arasında iliskiler, patolojik gelişmeler, sosyul tutum vo insanm özleml... Strindberg'in deyimiyla: • Yasamak demck. İnsanın İçindeki karanUk güçler ilo savaşnıa.sı demektir. Yazmak demek de, insanın öz benliğini yargılaması demektir.• Necati Cumalı, burada Türk kadınınm «ÖÎI benligini» yargılıyor. Türk kadıruna, Türk kadınmın kenriısinl tanıttırıyor. Bu ulusal biçimlendlrişten de evrensel degere yükseliyor: Kadın ruhu, birbirlerine karşıt uçlarla dalgalanır; gerilimler va çelişküerle doludur; ıyı olabildlgi gibı kötü de olabilmektedir. (ierektiginde yıunuşak, ınce, gerektiğlnde de katı, dik ve özlemler ıçindedir. Sevgiyı. dostlugu benımsemek ister; yardımseverdlr, büyük olmak luıyj,ısı Içindedir; sevgisi, netrete de dönüşebılir, yaıakır. hak ve dogrııluk uğrunda ayaklanır ama, banş ister; içi yüksek basınç ile doludur, boşalmak ister. Yalnız ne var ki, oyunun akışında, zaman zaman tempo diiştll. Ru du oyunun kurulus teknigindon ileri gelmiş olsa gerck: I. Bölüm 7 tablo, II. Bölum 2 tablo, III. Bölum 4 tablo ilp vprllmts. tlk holümUn ycdl tablosundai kahrnmanın ruh dunımundn bir dogişlklik olmadıgından, vedi tabloda hep ayni özleml duyurdugundan olacak, tek diızen çizgtsinde yürütülmüs. İkinci tabloda iincak. kahramanın ruh durumu degiştigınden, ıkl kesim iki tablo ilo bir dcgişiklik saglayabilmiş. Üçüncü Bölüm Ise dört tahloda gene tek düzen çizgisi üzerine kunılmuş. Tabloların dagüışındakl bu düzensizlık. yer yer ran sıkarcr.sına ajır yürüdii. Yazar dramını yazarken, dramaturKi kurallarını da &\z önünde bulundurursa, konusunu hlç kıışkusuz çok daha saglam yürütür. Rejisör de onu sahneyo çıkarmakta güçlük çrkmcz DramaturKi, tiyatronun belkemiRi dıye kavranılırsa, yöneticiler, işlerinl çok daha saglıklı başarabilirler. Bıııııınla birlikte, gerck metin, gerekse sahneyn koyuş vo oyun, tiyatromııza bir yenilik getirdigi ve ona ileri bir adım attırdığı için övülmege deöer. TRT III 07.00 07.02 07.30 08.30 09.15 09.45 10.15 11.15 12.00 Açılış ve program Salon orkestralan Habalı için Pazar konseri Bızden bestelpr Türküler geçidi Diskoteğimizden Miizik nıagazin Kevilfın rserlpr Yurt.lan sesler Çağdaş T. Sanat MUziğl Ozanlık tttresinl yaşatanlar 14.15 KUçük koro 14.45 Operet melodilpri 15.45 öykliler Ezgiler 16.15 Sazın tellnden 16.3S Solistlerden seçme eserler 17.00 Müzik şrileni 18.30 Saz eserleri oı.no Balıdan esintiler Çalıp sriyleyenler Plâk dolabından TUrk müziğinden seçmeler Htlyük eserler Şan soloları Caz müzigi Gereden geceyn Eski milzigin ustalan Grce vo mtizik Program ve kapanış SiNEMALAR BEYOfılU ANKAKA («4 İH 86) Her göntll de Bir Arslan Yatar Z. Alasya M. Akpınar R. AS (46 77 33) Neratva ıtöprtlsü V. Brynner • S. Koscina E.Î. ATLAS (44 08 35) Mars Adarn (R.T.) DÜNYA (49 01 m) Zafer Mar«ı P. Nero R.t. EMEK (44 «1 M) Ksssandra Geçldı 8. Loren R. Harris 66 Çocuklar Yaşasın,, Pıırgut ÇEVİKER AKSARAY V\R 78) Yanjrın A. Işık • N. Nazır R. HAKAN (23 42 33) Yangın A. Işık • N. Nazır R. t P E K (22 25 13) 1 Silfth Elde, 2 Baklre Karım R.T. MARMARA (22 38 fiO) 1 Skandal. 2 Babam Ugnına R.T. SUR (23 67 12) 1 Sllâh Elde, 2 Aceml Masajcı R.T. ij/VFAK (22 2.5 13) Ne Sevlmli K. Fenech R.T. R.t. E. FtTA.Ş (4!l 01 «H) Ne Sevunli Penech R.t. GAZt (411 M 25) KArırmn Nlşanlısı C. Spaak R.t. tNCl (40 45 95) Akrep Yuvası C. Arkın R. KENT (47 77 (ö) Silah Elde T. Milian R.t. KONAR (•» 2 H I)H) ölmek tstlyorum K. I'flylor R.î. MELODİ (K4 W 14) Hz. Musa B. I.anrester B. 1. MISTIK (46 15 14) 1 Zafer Mar3i. 2 ölUmd# Kaçarken R.T. Ö7A.FM (HS 60 83) ? T«nKin A. Isık. 2 Saffet P«ni Alfet S. Alışık R. RÜY' (44 54 57) 1 Sev JV>y9 Doya A Ol:av. 2 Trafil» Ce mal Ü Emre R. SES (45 24 1K) O'nun Hlkâvest J. Manııel • M. Salerno R.T. StTE (47 «» 471 Ne SftvünlJ E. Pener:r> R.t. S'NFPOP (*4 24 î?» nnlfce Ternas G. Gnida R.T. YENİMELEK (44 42 89) Sllab Elde T. Milian R.T. YlIMl/RCAK (61 01 »1) 1 Yangın A. Işık. 2 Mahrup Pelikanlı T. Akan R. KADIKÖV NYAIROIAR KAL»KÖY (37 İS 97) Bir Gece Vaktl E. Taylor R.î. OCAK (36 37 71) Akrep Yuvası C. Arkın R. REKS (36 01 12) Yangın A. Işık • N. Nazır R. SÜREYYA (36 06 K2) Satm Alınmnvan Adam R.t. ANYAMANYA KTJMPANYA (44 25 M • SıroMİvHer) .SâSını »olnro Sobe» • Salı. Perşembe 21.30. Çarsamba. Cumartosu, P«sar 18.30 • Z1.30 BAKIKKÖV rtYATROSÜ (71 88 4») « ^ n Dentzdler» P«zartesJ naric ber gün 21.30. palar l«.3O ALİ FOYRAZOOLI) (49 56 521 «Dur Konuşma Sus Söyleme» Cuma, cumartesı. pazar 21.15 Cumartesi. pazar 15.30 «Dclller Hoşandi» Salı, çarşamba. perşembf» 21.İS. Çarsamba 18.30 BtRI.tK SAHNESt (48 S3 4K) •Zfneln Mutfatı» Per$embe, cuma 21.15. Cuma. cumartesi. pazar 18.15, cumart«sl. pazar 15.15 CEVRF rtYATKUSl) (A. Krbolak • M SerMtll » «1 W> «Isıklar Nedrn Karardı» Pazar tesi hartç her RÜn 21.15 eumarU* 81 pazar IH.15 21.15 DEVEKUŞU KABARE (444K75) «Yalan DUnya» Pazartesl hariç her gün 21.30 Çarsamba, Cumartesi, Pazar 18.15 DEVLET TtYATROSU (4» 01 02) «Köprüden Görunüş» Pazartesi hariç her gün 20.30 Çarsamba, Cumartesi, Pazar 15.00 DOSTLAR TÎYATROSÜ (47 01 IIH) «dün Dönerken» Salı. Çarşamba 21.30. Cuma 18.30. Pazar 15.311. .Bitmcyen Kavga* Çarşamba 18J0. Cuma 15.30. Kercm Glbi Cumartesi 18.30. U. CUKt) C > . ÖZCAN (46.811 »1) «Kinıe Ntyet» Sau nanc her gttn 21.00 • Curoart«m pazar 16.0 KADIKÖY tL TrtATK(»Sl) (Tcvflk Gelenbe) «Kllldt Boruk» Salı hanc ner «üc tli'l. Cumartesi Pazar 18.30 K*:NT OYIINCDLARl (48 M 89) «Seneye Bu gün» Perçembe, Cumartesi 21.15. Paznr 15.00 18.15 «Buzlar ÇO7,ülmeden» Çarşamba Cuma 21.15 NKJAT UYUUR (28 « 12) «Mazdarip» Carjamb» jsıic her gtln 31J0 • Cumar*«sl, pazar 18.30 N. SKREZLt T. ASRINKR TtYATROSU (48 48 S0) .Bash>kan Oluyortım» Çarsamba 15.30. Persembe. Cuma 21.31) cPazartpsl Şenlik Var» Cumartes! 15.30 21.30. Pazar 18.30 213a. !»KHİK rlYATROLARl FATtH: (26 53 80) «Kardeş Payı» 15.00 18 00 HARBtYE: (40 77 20) «Ifrtlk. çı» 15.30 21.00 KAPIKrtY: (86 31 21) «Sacldo» 15:50 18.30 t^SKÜDAR: m 03 97) «Kendlnl Yazan Şarkı» 15.00 18.00 TARIK ZiYA KIRBAKAN DERt SAÇ ve ZÜHREVİ Haatalıklar IMütehassiii tstlklâl Cad. Parmakkapı 44 10 73 TE:LEFON: Çoeuk yarındır. Çocuk pırıl pırıl bir dilnyanııı taşıpcuıdır. Insanlıgın, insan olma savaşınıındo gerçeklp.ştirmeye çalıştı f>ı güzcl dünya; hep doğan ve doğacak olan çocuklar lçindır. Renk, dll, dın v« her Lürlü baskının kalktıgı bir dünyadır bu... Karıkatür(;ülor nerneğl yıllık geleneksel sergislni Çocuklar Yaşasın» adıyla çocuklunı ayırdı. Denıegin aylık bültenindo: .Anaüolıı Ajansı'nın çocuk yılı duyurusunu yanlış yapması ncdeniyle Türkiye' de kutlanması gereken çocuk yılı 1979'da • Dünya Çocuk Yılı» olarak kutlanacaktır. Ne var ki iilkemızln içınde bulunduğu koşullan gozönüno alarak biz yıllık sergi konusutııı degıştirmedik.. denilmektedir. Insanı, çevresı, şartları bellrledigms göre, çocuk da hangı şartlarda doğduysa o sartların acı larını, katliamlannı ya da tatlarını, şölenlerüıi ya^ar. tnsanca bır riüzen kurnıa snvaşımında btnlerce insanla birlikte binlerce çocuk da oldürUln. iştllrl Son yıllarda 75 rnilyon insanın açlıktan oldüftü bunıın, Uçte lkisinin çocuk oldusiınu gazetelerden 1976'da oftrendik. Btzde, koprü altında ya; yan ktmsesiz çocukları, sigara satan, atölyelerde zor şartlar altında çalıştırılan çocukları VP doğu depremleriyle, kara kışın ortasında yalnayak, buzların UstUnde acı bir agıtı gözleriyle çıgıran çocuklann fotoğraflannı anımsayalım... KarikatllrcüİRr, toplurrmn neresinde hir bozukluk, aksama, insanl oımayan bır işlpyiş varsa oraya yönelir ve o alanda ptkln uyanlarda btılumır. Sonınun çözümundP. kamuoyıı ynratmada en büytik işlovi yerine getirenlerden biridir. Karikatürrüier nprnegi .Çocuklar Y;ışasm> sorgisıyle bunca genç insanm öldürüldügü ortama hep bir agızdan eleş.irislnl, uyarısını sunuyor. Bir sil&h gibl ctkin... Ulkemizin blr •Kanlıca» olduğunu bütün esertprde görmekteyiz. SerRideki psprlprin çogu genç kusaftın dlyebillriz. Sorunlara clddi blr mlzahla ((ÇOCUKLAR YAŞASIN» SERGtSİNDF. YERALAN HASLETİN BİR KARİKATÜRÜ.. yaklaşmışlar. Bu kuşaftın rlnündp, karikatürde mizahl olanı arama vc kendine özgü çizgilerle slogancılıga düşmeden karikatilr yaratma sorunu var. Bu da K.D.'nin hpr ay düzenlı bir şckilde açiıgı scrgller yardımıyla hızla gerçckleştlrilmeyp çalışılıyor. Her ay sınava çek'Jiyorlar adeta. Yalnız snrgilerl, Unlü imzalar çogunlukla ihmal ediyorlari Böylesl «Ranlıra» bir ortamda Karlkatürcüler Demegi geleneksel sergisini çocuklara ayınyor ve rinemle altını çıziyor : .ÇOCUKLAR YA..1SIN KAYIP Edebiyat, Pakült«gi devarn karneml kaybettim. Hükumsüzdür. Sabri Turan DtL (Cumhuriyet: )