Katalog

1 Ekonomi Ekonomi . . . Ekonomi Ekonomi . . . Ekonomi Skonomi . . . Ekonomi Ekonomi . . . Ekonomi Ekonomi . . . 12 firma 19 marka TV imal ediyor Nuri ÖZDENiZ 1976 YILINDA TÜRKİYFNKİIV UREfMi TÜRKiYE SOVYETLER BiRLiGi DIŞ TiCARETi Tıllar 1961 (Dolar) Tlcaret D«ngesi Ç afımızm yaygm ha'berleçm* aracı haline gelen telenzyon son yıüarda Ttirk monta] sanayiıne ae hareketlilık getirmıştır. Bu alanda yayımlanan son rakamlara göre, geçt'ğımıı 1976 yılı içmde Türkıye'de satılan yerlı yapım televizyon alıcı sayısı 700 tnne yakiaşmıştır Ancak yaklaşık 3 5 mılyar llra pıyasa değen olan bu araçlann yapımıyla Türki7e'den çvkan dovızın de bir mılvar lıraya ulaştıgı gonılmektecıır Baska biT deyışle Turtaye'de montajı yapılan her 'elevızyon alıcısının piyasa degennın yuzde 2S'u aovız olarak yurt dışına gıtmektedır. KURUAŞ TELRA 1retılen marka Artet i s MiiYOH TV s&mm Edınılen rakamlar» g&î» Tıiridre'de televiıyon yayınlannın başladığı tanhten bu yana ıç pıyasada yerlı vapım adı altında satılan televızvon ahcılannın sayısı ikıbuçuk mılyon adede ulaşmıştır. Bu alanda Turk sanayicüen ve îş Adamlan Der negı (TUSİAJD) taraiından yapılan bır araştırmada, Turkıye'de sadece 1976 yılında yapılan TV alıcı sayısı 684 bın 778 olarak gostenlmıştır Bu Uretımm pıyasa değenyle çarpımı ıse ^.5 mılyar llra duzeyıne varmaktadır Başka bır deyışle bır yıl ıçmde tuketicilerden bu dayanıkh tüketım malı içln toplanan para 3,5 mılyar lıra tasarrufa e ş değer olmaktadır. CÎHAN PHlLIP'î ELEKTKO AKUSTIK BEKO Frofılo Natıonal AEG, Tonberg, Telra lfi3 08S Gnmdıg 100 265 Phıhps 78 725 Telefunken Beko, Arçelık, Nordmende Sharp Schaub Lorenz 75 437 60 998 ^5 0RK 43 6.1 32 839 2^869 18 743 17 68S 10 49R öte yandan ytizde 65'i oluşturan yerlı parçalar kabın, hoparlor. saptırma bobınlen, trafolar, kaDlolar, aksesuarlar olarak belırlenmektedır kı bu parçalann da ne denlı yerlı oldugu ya da yerlı olaras anılan bu parçalann ne oranda ıtnal bıleşımlerı oldugu bıhnememektedır Yme TL'SIAD tarafmdan vapılan bır araşfırmaya gore 1976 vılında uretıcı fırmalara 35 9 mılyon dolar dovız tahsısı %erılmışt.r Son kuT degışıklıklen ıle bu dovızın Turk parası karşıhğı vaklaşık 6 A mılvon lıra dolavlannda gorunmestedır 4 Ancak b j ıthal gereksınmesme verlı parçalar arasındakı dış gırdılerın ae ek'enmesnle dovız mtıvifi bır TI lvsr lıra e<;desenne rarmaktadır lth»l»t 8 357.955 6 414 162 8 447.029 7 912.220 16.506 870 25 849 577 27 495.017 30 189 099 33 261 526 38 750.194 63 987 597 120 105 403 126 058 244 "5 027 530 73 655 050 88 955 889 S Pay 165 1,04 1,29 1.47 2.89 3.60 402 3 95 4 15 4.09 5 47 7 69 6 04 2 52 1.V5 1,7* thracat 4 5 7 9 18 18 28 29 29 29 34 41 50 77 73 80 472 825 464 7?9 086 017 039 95<» 850 866 473 787 412 091 868 416 968 168 378 406 246 672 601 700 389 633 461 »89 641 419 990 "02 1962 1963 10R4 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1P74 197î 1976 KUÇUK • BUYUK FİRMA FARK) Basıt tesnoloııyle mo.tojı gerçeklestırİPbılfn T\' ahcıları ıçm ortalama dırekt dovızlı gırdı S2 4 dolar gorünmesıne ragmen ou gereksınımın fırma buyukl'iklenne gore ayrıcalık gosrerdığı ar>laşılmaktadır TUSİAD bu do.ızl. çırrtuerm kvruîuslara gore 37 dolar ıle 105 dolar arasında degıştıgıru ortava kovmaktadır Baçka bır deyışle buyuk fırmalarda ıma! edılen TV a.ıcıları ıçın avgıt başına 37 dolarlık ;thal parça kullanılırken kuçuk fırma.arda bu rakam IDî dolara kadar çıkma.<tadır Ithal edılen başlıca T\" alıcı parçaları :se resım *up!en, fent, ozel <;aç]a' bakır plakp'ler, yan ıletken ve pasıf elemanlar olarak gosterılmektedır 1,29 1,43 1,93 2,20 4,06 8,77 5,44 6,02 5,58 4,99 5,06 4,70 3,83 5.06 5.26 4,14 3 8S5 1"İO 949.373 1 761 012 1 127 739 2 "M"Î S96 7 375 7^0 917 074 320 683 3 293 358 9 371 788 !<> 74(1 925 7^ W3 703 75 668 611 17 =<65 =>Q1 T> 531 7 955 137 UĞURGÜI. META IZMIR ELEKT SAN Kortmg NEVTRON Nevtron Sab<ı RATEL Delta NIJAT SERVEN Blaupunkt BEHLILLER Vega 12 Kımıluş 19 Marka FîYATLAR VE SAT1ŞUR 197fi yılmda Turkıve de ure'ılen tum TV ahct sayısı 648 bın 778 olarak gostenlırken uretım kapasıtesının bır müyon dolaylannda oldugu behrtılmektedır Fırmalar tam kapasıte çalışabılme yolunda tuketıcılen zorlarken, reKlam vontemıne baç^jrmaktadırlar GerçeK'en TV, *advo ve oasın reklsmlan arasmda TV alırı reklamlan gerış ier almaktadır 197S verierıne gore TV ve radyo uretıcılerının toplam reklam gıderlen 35 mılvoı\ l:ra dolaylarındavken bu rakarrm 1976 da 50 mıl5on liraya ulaştığı ılen sorulmektedır. 684.778 12 FiRMA, 19 MARKA Sanayl ya da setrtör gelişlmi Için çok tasa sayılabılecek bır süre İçınde bu alanda mon'aj yapan fıhnalarm sayısı bırden bıre 12 rakamına ulasıvermıştır. Boylesme hızlı gelısmeyı yorumlayan yetkıhler, hızlı gelışmede yukset kârlılık l'.e basıt teknolojının etken olduğunu ilerl surmuşlerdır. Bır çogu atölye bıçımınde çalışan televızyon fırmalan bır yanda degışiic tüketıci ısteklenne yonelmek, dığer yandan pazarda eüanlık'.ennı arttırmak amacıyla aynı un'te lçtode değışık markalar altında üretımlenru surdürmekteclırler Gerçekten Türkıve'de çalışmalarını surdüren 12 televızvon alıcı ımalât îırması bulunmasına karşılık marka «ayısı 19'duı. Bu fırmalar arasında en bllyUk Uretırn rakamı ve en fazla marka çeşıdının bır Profılo Ho.aıng kuruluşu olan Telra'nın elınde bulunduğu gorulmektedır. Telra'nın 1976 yılı ure'.m rakamı 163 bın 88 ıken uretımde kullandıgı marka sayısı 5 dır AncaK yaygın olarak satılan bu markalar yanında satıcılann ıstedıklerı bır marka uretıcıler tarafından monte edılmekte, başka bır deyışle avnı malzems ıle yapılan televızyon ahcılan îarklı gıbl Ks>nak: f t S İ A n • Goras cilt İ SİTl î sröstenlerek çox kez defıjık markalar altında satılmaktadar RENKLİ YAYIN Öte \randan, p'>asada do\"um noktasınm vaklasması uzerıne renkh vavın hazırhKİan gozlemcıler tarafmdan ılgınç gel.şme olarak nıtelennıektedır 40 mılvon nuf':Mı Turkr.ede sadece yerli mon'aj TV alıcı sayısınır . ı mıhon aolaj'annda olmasmı doyum nokfısna ^aklaşım o^ra^ nı televen ılgıl'ler «Buna karşı 'uketımı arttıncı en etkm voî renklı vavma geçunıesıdır Dogal ularak bovle bır degışikhk ureticı.erın yuzunü guldurmpsme ragmen Turkıve'nın dovızlı ıthaiaını da armracpktır U'ke ekonomısı açısından boyle bır gehşmenın de kısa «urede gerçeKİestınlmesı olumlu bır karar olarak nıtelenemez» dem^lerd;r. YERLİ ORAKI NE? Sanavı \e Teltnoioiı Bakanlıgı nca getın'.en H mırler içınde tele%ızvon ahcılarında yerlı parça kullanım oranının da zamanla antırılması gerck mek'edır Bu koşullar jçınde Turkıye'de montau vapılan televızjon alıcılarmcia aa jer".ı kullanım oranının Turde 65 duzevıne ulaştığı belırtılmek'e dır. Başka bır deyışle kullanılan parçalann y 4ö'ı dırekt ıthalat >oluvla saglanmaktadır Bu oran ıse TV* başma yaklaşık 52 4 do'.ar dovz ge gereksmmesı jaratmaktadır, SOVYETLER BİRLİĞI İLE EKONOMIK İLİŞKİLER, AP HÜKÜMETLERİ DÖNEMINDE GELIŞME KAYDEDIYOR önlemlerı urrrinde ^abahlara degin toplantılar yapılırken, doMze kurşun atılırkrıı pamuk ipliği ihracat gelirı azalacaktır Bır başKa ekonomik gerçek Turkıve dekı tekstıl sanayiıne ilışkındır Lcretlerın pn duşuk olduğu alanlardan bıri olmasına karşm, tekstıl sanaviı şu günlerde bunalım içindedır. Bunalunı ışçı ucretlennr bağiayan sanavıciler tekstilde duşuk ucretlerden dolavı bovle bir savn ilerl suremezler. Ama bunalımdadırlar. O olçüdc ki, Mİlık verjrilerinin odennıe surelerinl uzatmak için Malıveve başvurm»kta ve verçilerin odenmesini erteletmek istemektedirler. İade dUşukluğıi ihracatta tıkanıklık yaratacak, bunalıma bunalım ekleyecektir. thracat tıhanıkhğı vr tekstıl bunalunı olarak belirçinleşen ekonomik çozumsuzlugun bir de siyasal bovutları vardır. Demirel iadeyi Indirmekie salt 4I2T nın ısteklerini değıl, aım zamanda veni sanavıcılerin de ısteklerini verine setirmişlir. Çunku sanavıciler ALT ile ?oruşmuşler, sonra da «iadenin indirılmesıni. bunun verine pamuk taban fivatımn duşuk tutulmasını» onermislerdir. Sıvasal çözümsuzluk ıste buradadır ^ana>ıci\i desteklemeve karar verirse ihraeatı a\nı duzeyde sürdürmefc i«terse. Demirel. pamuk taban fivatını düşürmek zorıında kalacaktır Bövlece de sivasal çözumsuzlük açıüa cıkacaktır. Konu açıkça bir «terdh» sonınudur artık Sanaviciler mı, voksa na1 muk nreticilerı raı Kımı desteklevecektir Demirel*? ^eçim oncesindc olriukça güç bir durumdur bu. Hem sanavicive hem ureticiye dayanmak isteği ozetlenen celi«kinin odak nokta^ıdır. Cephe hiıkiımetinin vapısmdaki çelişklnin somut orneğidir bu. Dışişleri Bakanı îhsan Sabri Çağlayangil tarafmdan Sovyetler Birliği ile imzalanan son anlaşma, ilişkilerin dahâ da artmasını sağlayacak nitelikte. GÜRKAN T Ç öıumun yenl bir ço7Üm?Ü7.1ük varattı£ı 5rnen.erden bın AKl ıle pamuk ipligındr beliren tergı îadesi anlaşmazlıpdır \ET pamuk ipligınde Turkije nin uvjrulamakta olduğu 'ergi ıadcslnın kaldınlmasını istemıştır. derekçe olarak da «kendı sana\iınin baltalandıgını» gostermış, dolayısiyle «kendi sanayıine rrkahet gucunu sağlanıak» amacıvla da\randiRinı ilerı surmüştur. AET'ye göre Turkije'nln ihraç ettiğı pamuk ipliği zsten guç durumda bulunan \ET ulkelerindeki pamuk ipliği sanajüni baltalamaktadır. Çünku Tnrki>e 1ET ülkelerinden çok daha düşuk fiyatla pazara tirmekle \e \ET sanayii bu fiyat duşutüuğu karşısında rekabet olanağı bulamamaktadır. Buııdan dolavı AET ıerCl iadesinin kaldınlmasını istemiştir. Böylece fivat artacak. eşlt rekabet koşiıUan sağlsnmış olacaktır. Dokuz Avrupa ülkesindekı iplik sana>ii knrtarümış olacaklır Turkiye bu oneriye once karşı çıkmış, konu bir ayı aşkın surc surüncemede kalmıştır. Ne var ki, üç giin önce Ankara nın karan belli olmuştur. Cephe hiıkümetı pamuk ipliğinde uyfulanan vergi iadeslnl AET'nin istediği dofrultuda çozumlrmiş ve istie oramn» rüzde 25'den yiııde 10a indirmiştir. Açıkça, AET'ye boyun eğıniştir Cepheciler. AET'nin istediği yönde karar almak öncelikle Demirel'in dıs İÜşkilerinde zaMflıcını ortava kovan bir olpudur. Demirel'in dısa bağımlılığını kanıtlavan bir olgudur. Kdebhatını vaptığı «millivetçilikle» taban tahana ters dü^en bır karardır. 12 mart dönemmde de a^nı biçimde Amerika hashaş ekiminin \asaklanmasım lslemişti. O dönemin iktidan karan derhal HTgrulayarak haşhas ekimini vasaklamışti. O zaman da karar dışards oluşturulmuş ve lanması Içın <iva«al ıktidara «rmir» verilmi«H. Haşhaş ekiminin \menka'nm istes;n!e ^asaklanması ile pamuk ipiiırinde 4ET nın >er(ri iadesının ındirılmesını isteınesj arasında ozde lıtçhir fark ^oktur Konu degi'iktir sadece. Nesneler drgişıktir. O zaman Amerika. sımdı AFT O zaman ha<has şınıclı pamuk ipliği. nın Pıs fkonomık ıliskiler açiMndan Türkıve'\ET ıle olan dıırumu \ardir bir de. Çık Turkiıf'ntn I«itenmediçın1n pn onemll dir Daha da onenılisı heii'er ı^teklrrın tek ^anlı vururluge jnrmesidir \ET urunlen dr Purkiir'deki sana%il baltalamakta. bunun ıçın Turkhe benzer ıstekler ilerı surduırunde «Katma prntokoU M da hir başka jerekçe ifosterilmektedır Dısa hajımlılıeı somut nlarak hu nrneklp bir kez daha kanıtlanan Demirel Batı kapita YORUM urWv« flf Sovr^tler Bırlıgl arasında hafta ıçmde Mosko\aaa ımzalanan Ekonomik ve Teknolojık Isbırlıgı Ar.laşmaları, 'ilkemızın ekonomik ve sıyasal galışımınaekı bır zıtlığı venıden gundeme fretırmıştır. Zıtlık. Sovyetler Bırlıgı ıle ekonomik ı'.ışkılenn Adalet Partısı ıktıdarlannda gelışırken, Cumhunyet Halk Panı;ı Husumetîemde gerıleır^sı bıçımınde behrmektedır Ilışıktekı tabloda sergılenen Turkiye Sovyetler Bırlığı QIŞ tıcaret ıstatıstıklerının ortaya koydugu bulgular vanında, zıtük Turkı>e Sovyetler Bırl'ğı kredı ve fınansman anla^malarınrta da kendısım gostöımektedır Gerek 1975 yılı sonunda ımzalanan ve 700 mılvon dolar dolavında bır Sovvet kredısı ıçeren anlasmanın, gerekse 1 mılyar 200 dolarlık bır başKa Sovyet kredısını ongoren son anlasmanın temellerı CHP MSP Koali"îvoiu donpmınde atılmışken, CHP nm çekıngenlıgı nodenıvle gerı kaımıştır Devlet Plânlama Teşkılatı Musteşan Kemal Canmrk un başkanlıgındakı bır komıte CHP MSP Koalısvonu gunlerınde ılk 700 mılyon doiarlık kredı anlaşması ıçın butun hazırlıklan tamamlandıgı halde, Ecevıt Hukumetı anlaşmavı ımzalamakta ısteksız gorunmuştur Derrrrel Baskanlığmdakı Cephe Hukumetı ıse anlaşmavı ımzala makta gecıkmemıştır Bunu, Turkiye nm Dogu bolgelerıne 1978 vılından ıtıbaren 300 megavat, 1980 vıhndan mbaren de 600 mec^vatlık elektnğm Sovr«t!erce saflnnmasına ılışkm anlasma ıle beş sanayı projesı ıçm 1 mılyar 200 mılyon dolarhK Sorvet kredısı ongoren son anlaşma ızierruşür. Ha Haşhaş, Ha Pamuk İpliği... Yalçın DOGAN mazda olduğu bilınen ilişkilere karsın. Cephecıler vıne de Türki\e'nin cıkarları dogrultusıında karar alatnamaktadırlar Kaldı kı. bunun dısında. cerck ı^tek gerek ıiMjulama «ortaklık nıhuna» d ı trrs cliismektedir. Ortaklıgın amacı. bır ulknlf ucuz olan malın diğer ulkede de ucu/ vatı'ahılnıeoı ıun Eiımruk indirimi u*gulannı.Asıdır DolaMsnle verjri iadeM ortaklık amacına tamı tamına u\um eösteren bir UVRUlamaclır \ET'nin bo^le bir iitekle karşı çıkmay aslmda boyle bir ekonomik blrlik ıçinde li/minln dileklerini verine getirrnistir \ncak başka ne gibi ısteklerle eelineceçı henuz bellı degildir. horun çozülmuştnr t n u içerde jeni (.ozumsuzlukler varatmı^tır. Bu ç»zum<iuzluk Demirel ariııu oldııkça karışıktır Ilki ekoııoınik. ikıncısı sı\asal nitelikte iki lenı cozunısuzluk \ardır Demirel'in onunde şimdi. Kendisi tarafmdan da sık sık vinelendiği gibi «En onemlı ekonomik sonın ihracat darboğazıdır» Ne \ar Ivi, iade oranının düsurülmesi ihraeatı onemli olçude etkilevecektir. İhraeatı arttırma DI5 TiCARETTE DURUH llışıkteki tablo 1961 yılmdan bugıine kadarid Turkne Sovyetler Bırlığı dış tıcaretındekı gelışmelen gostermektedır. Tabloda, ıthalat, ıhracar ve dış tıcaret dengesı rakamlan ıle toplam ıthalat ve ihracat ıçındeki yuzde pavlar venlmektedır Tablonun ıncelenmesı, Turkıve ıle Sovjetler Bırlıfı arasmdakı mal alısvenşımn, 1960'dan sonra Ismet Inonu başkanhğındakı koahsyon hukumetlerı donemınde, gereK mutlak değer, gerekse toplam ıçmdekı vuzde pavlan olarsk çok du şuk duzejlerde kaldıgını ortava kovmaktadır 1965 yılmda ıse, Adalet Partısı oncumŞundeKi koalısyon hukumetınm olustunılmasından sonra hızlı bır artış gozlenmektedır. 19M vilında Turkıye'nın Sovyetler Bırlığı'nden yaptığı ıthalat 7,9 mılyon dolar ıken, 1965 yılında 16,5 mılyon dolara çıkmış ve genel ıthalat ıçındekı pavı vuzde 1.47 ıken yüzde 2.89'a yukselmıştır. Avnı şekılde ıhracatımız da 9,0 mılyon dolardan 18.9 mılyon dolara çıkarken, genel ihracat ıçmdeiu payı yuzde 2,20'den yüzde 4 06'ya yıikselmıştır. Adalet Partisımn tek başuıa hukumet kurdugu 1965 yıündan sonra ıse, Turıcıve Sovyetier Bırlıgı dış tıcaretı daha aa hızlanmıştır 1970 yılı ıtıbanjle Turkıye"nın Sovyetler Bırlığınden vaptıgı ıthalat 38,8 mılyon dolara, bu ulkeve yoneLk ihraeatı da 30.0 mılyon dolara ulaşmıştır Anılan yılda Sovyetler Bırlıgı'nden yapılan ıthalâtın genel ıthalat ıçmdekı pavı yuzde 4.09. bu ülkeve yonelık ıhracaı/ıı ıse genel ıhracat ıçındekl pa>i yuzde 4,99'a varmıştır AP'nm egemenlığı altında ıktıdar olan 12 Mart Hukumetlen yıllarmda, Turkıve So\>etler Bır lığı dış tıcaretı gelışmeye devam etmıştır. 1973 jilı sonunda Turkıye'nın Sovyetler Bırlıgı'nden yaptıgı ıthalat 126.1 mılyon dolara çıkarken, genel ıthalatm yuzde 6,04'une genıslemıştır. Sovyetler BırUgi'ne yonelık ihracat ıse 50,4 mılyon dolarla genel ihracatın vuzde 3.83'u olmuşrur. CHP MSP Koalısvonu donemıne gelmdıgınde ihracatta gelışme durmamış, ancak ıthalat onemh olçude azalmıştır 1974 yılmda Sovyetler Bırlıgı'nden yapılan ıthalat 95,0 müyon dolara gerilerken, bunun genel ıthalat ıçındekı payı da yuzde 2.52'ye duşmustur Cephe Koalısyonunun damgasını taşıyan tlfc yıl olan 1975'de Turkıye Sovjetler Bırlıgı tıcaretı rmıUak. değer ve oransal pay olarak gerıieme eğüımını surcurmuştur. Ancak. vılın son gunlennde ımzalaııan Uk kredı ?nlaşmasıyla 1976 yılı ılıskılerın yeniden gelısmesme Tnık olmuştur Dışışlen Bakanı llısan °~abn ÇaSlayangıl tarafmdan ımzalanan son anlaşma ıse ıHşkjlerın daha cia artmasın: s/jlayacak nıtelıkledir. DÖVÎZ REZERVLERİNDE ÖNEMLİ GERİLEME KAYDEDİLİYOR M erkez Bankasının 4 mart 1977 gunü ıtıbarıyle be!lı olan durumu, bır hafta ıçır.de 2 mılyar 160 mılyon l:ra genışletılen emısyon hacmının 53 mılyar 821 ımlyon liraya ulaştıgmı ortaya ko., maktadır Emısyon boylece, 1977 Malı \ılının daha ılfc gunlennde oldukça hızlı bır artış eğılımıne gırerken bunda en onemlı etken kamu kesımuîın fınansman gereksıruml olmuştur. Kamu kesımı kredüerinde 25 şubat 4 man arasında kaydedılen 3 mılyar 836 mılj'on lıral'< artışm butunu Haz.nenın kısa vade'.ı avans kul lanımı ıle Teke/ın avanslarındakı çoğalmanın sonucu olmuştur Bu arada, 1 mart tarınlı kur ajarlaması nedenıyle dövıze çe\Tilebıhr mevdual <DÇM) Hesaplarm:n Turk Urası karşılıklarında meydana gelen 1 mılyar lıra dolayındakı buyume de, Hazıne aracılığıyla icamuriUn fmansmamna joneltılmışe benzemektedır. Bılındığı gıb , PÇM Hesaplarvnm uyguîamasinda yapüan de|ışıkhkierle, kur avarlama'an sonucu Turk Lırası karşılıklarında ortaya çıkan îirklann Merkez Bankasında K o ke edılmelen hukme bağlanmıstı. Kamu kredılermde son halta Içmde gbzlenen dikkat çekıcı yukselme, emısyon hacm.nı çok da da îazla arturacak olçude olmasına ragmen bunu örJeven dovız rezervlenndeki azalma olmjştur Hezenlerde mart avırm .1% gunlennde mejdana gelen gerüemeler sonunda, brut ve :ıet rezenler 1977 yılmın en olumsuz duzeylerme nmışleraır. Son haftanın brut rezerv azalışı 86,3 mılvon dolar, net rezerv azalışı ıse 70,8 mılvon dolar olmu«tur. Yılbaşından bu vana ıse, brut rezenler 171.7 mılyon dolar, net rezervler de 234,3 m.l>on dolar azalmıştır Merkez Bankasmın rezerv bırıkımmde oz«ll kle son ıkı haitada hızlandığı ızlenen azalma, ham petrol ıtbalâtındakı tıkarıklıkla yakından ılgılı gorunmektedır. Lıbva ve Irak ın parası peşm odenmeden ham petrol yuklemesı yapmamaları rezervlerm kullanılmasını kaçınılmazlaştırmıştır. Ham petrol ıthalâtında yeniden kredı olanaklannın yaratılması amacıyla, Irak ve bu arada Suudl Arabıstan ıle gbruşmeler sürdurulme%*edır. Ayrıca, BaUh t.rarî bankaların katkısı üzerınde de durulmakiadır. Bu temaslardan bır sonuç alımncaya değm, Mahve Bakanlığı basta kamu vatır.m transferlerı olmajt uzere, ıthalâtın ertelenmesı konusunda prensıp karan almış re bunu 8 mart günü yatırımcı kuruluşlara bır geneigeyle duyurmuştur. MERKEZ BANKASI'NIN HAFTAUK (MıLYON Son hatta 4^.1977 15.113 76 024 16 192 24.288 67 999 199 616 53 821 1.345 8.554 37 893 98 003 815,3 3.255,6 Onceld haftaya 1 •fark 35 5.4 2.5 02 30 2,9 4,2 16.4 î,7 0,1 2J 9J 2,5 Blryıl oncesi 5.3.1976 12.871 43.394 6 368 17.212 42 954 122 799 42 215 432 7.335 31879 40 933 8293 1.142,6 DURUMU 1 9 I T En yüksek En dflsHK 17.654 76 024 16 610 24.353 67.999 199 616 53 892 2.588 S554 31358 96.003 9773 3 0173 15113 70 968 13 320 21550 64*19 190542 50 917 1156 7 405 35 521 93134 816,3 3.255,6 TL • REZERVLER MıLYON DOLAR) KalemJer A KT I F Altın ve aovız mercudu Kamu kesımı kredılerı Ozel kesım kredılerı Tarım kesımı kredıieri Dığer aktıfler <DÇM k a r ş ) T o p 1•m P A S t F Emısyon hacml Dovız borçlan Merkez Bankası mevduatı Mevduat munzam karş Dığer pasıfler fDÇM kars.) Brüt rezervler Net reıerrler Kenan MORTAN Yi/ecek maddesı üretim ve satışında ilk kez belediye halk ortaklığı gerçekleştirildi krnek konusunda Turkıye'de ilk kez halk ve belediye ortaklığı ıle çozum aranmaktadır Ek mek ışverenlennın Istanbul'un 300 bın nufusıu ilçesı Kartal'da ekmek konusunda yarattıklan darboğazlar üzerıne «Halk Ekmek Şırketı»nın kurulması kararlaştırılmıştır. 10 mılyonluk bır sermave ıle uretıme geçmesı tasarlanan ekmek labrıkasınır. kuruluşunda ılgmç bır madde yer almış ve katı lacak olanlann nakdı katılımm yanısıra ayni olarak da bu kunılusra ver alması kararlaştınlmıştır E tırmak ve ihtiyacı olanlara maksada gore dağ'tmak uzere bır fon tesıs ederek tanzım satış magazalan kurmak ve nayatı ucuzlatacak saır tedbır ler almak » Yakın geçmışte Istanbul Levent'te fırın işçıle nnm fabrıka>ı alarak kısa surelı ışletmesı bıçımın dekı deneyler anımsanarak bu deneym de hıssele rın belırb eılerde topıanacagı kaygısıyla uzun omurlu olmayacagı one surulmektedır Bu nedenle, şırketın kuruluş statusunde bır farklılık getmlmı= ve kışılerın 500 lıralık paylardan ancak 10 adet al ması ongorulmuştur. Bu arada 10 mılyon sermajemn ana payının yanı 6 mılyonurun beledıyeler elınde bulundumlması kararıaştırılmıştır Boyle ce şırket ıçı kuruluşta baslangıçta tek elcı bır ge lışıme set çekılmek ist<;nmektedır. Kartal'da halkın ekmekslz kalmasıyla sonuçlanan ve lınncı ıle bakkal arasmdakı çekışmeden kaynaklanan mucadele ozunde çok az farklüıklar la tum TuTkıye'de yasanan denejlerdır Nıtekım belediyelenn aktıf bır bıçımde temel yıvecek maadelennm uretımı ve dağıtımı konusunda devrevp gırmelerı konusuru denev sahıbı Kartal Beledıje Başkanı Mehmet Ah Buklu şoyle anlatmaktadır: «Turkıye'de ekmek fıyatlan ve darlığı konusunda beledsye, fınn ve bakkal üçgenı arasında geçici dengeler hep sağlanmıştır. Ancak bfzler artık geçıcı onlemlere ıtıbar edemeyız. Beledıyeler artık muteahiııt beledıyecuıkten çagdas belediye olmaya doğru jonelmelıdır. Bunu derken yıyecek, yakacak ve kreş konusıı akla gelmektedır. Bu durumda temel sonın halkın ekmeğını sofraya ulaştırmaktır Hıç şuphesız ekmekle ış bıtmemektedır. Çunku bu durumda ortaya un sorunu cıkacaktır. Ancak bız ılk elde un taiısısmı kendı fabrıkamıza vermeyi amaçhyoruz.» Turkiye'de aracı tefecı zmciri ıçinde gozardı edılen çozumler konusunda zaman yasalar içınde onemlı yol gosterıcılıklenn duğu gorulmektedır. Nıtekım Turk Tıcaret nunun 275. maddesı şoyle demektedır: süreklı zaman bulunKanu diye hakkında ne gıbl ışlem yapıldığı konusmda hazırladıgı yazüı soru onergesme Içışlen Bakanı Oguzhan Asılturk verdığı yanıtta, «Hayatı ucuzlatacalc tedbır almadıklan ıçm hazıran 1968 • araliK 1973 donemınde hakkında soruyturma açılmıs veya duşunutoıuş Beledıje Başkanı olmamıştır» demektedır. Ekmek üretımi konusunda başlavan gınşım bır anda toplumun her alanır.a yansıvan gelısımlerı beraberınde getırmektedır. Nıtekım beledıvenın halkla ortak olarak orgutlenmesmden sonra Pakkallar Derneğı olağanusuı kongreye gıtme karan almış, tınn ışçılen sendıkal orgutlenme^e gıtmışler ve AP'U beledıjeler ıse bu gırısıme gırıp gırmemek arasında tereddutte kalmışlardır. Bu çok kısa zaman dıhmıne gıren gelışımler topiumun her katındakı sıcak gelışımm belırtılerı sayılmaktadır. Halka ekmek üretiTimı gerçekleştırmPk sorunun ancak çok küçuk bır yanını oluşturaiE.ktadır. Ancak efcmeK konusundakı gelışımler sonııiL ı ç mmu degıl ancak başlangıcı sayılmaktadır. Hıç şuphesız Kartal'da gerçeklesenler bir anda oluşmuş gelışmış bır olay de*ıldır. Meslek gr^hu açısmdan buyuk uyumun oldugu Kartal'da oteden (Devamı 9. SayCada) Kartal'da halk ue belediye ortakhğının gerçekle^mesı urun suredır ra£larda unu f ulan bir ya sa maddesının tekrar hatırlanmasına yol açmıştır. Nıtekım 1580 savılı Beledıyeler Kanununun 150 sayh yasayla değış.k 15 maddesının 43. bendi bJ konuja açıklık getırerek şoyle demektedır. «Ete, ekmeğe, yaş meyve ve sebze ıle odun ve mangal komurune doğrudan doğruva ve katî luzum halınde mahaîli ldare kurullannca tasdık edılmek şartıvla dıger gıda ve zarurı ıhtıyaç maddelerıne toptan ve perakende azamı satış fıyatlan ve yaş rneyve ve se'ozeje munhasır olmak uz*>re kâr hadlerını tesbıt etmek ve ıcabırda 2490 ve lPîO sayılı kanunlar hukumlenne bagh olmaksızın bu maddelerı satın almak, satmak. stok etmek veva belıılı bır kâr haddı dahıhnde satm aldırı.ıak, sat «Devlet, vılâyet, belediye gıbi âmme hukmî şahışlarından bınsıne esas mukaveleye dercedılecek bır kayıtla pay sahıbı olmasa dahı, mevzuu âmme hizmetı olan anonım şırketlerın ıdare ve murakabe heyeüerınde temsılcl bulundurmak hakta venlebılır » Yasalar bu denli açık iken îçisleri Bakanhğının bir soru onergesme verdıgı yanıt çok ılgı çekıcidır. Istanbul Mılletvekıh Mehmet Emın Sungur yasanın kendısıne verdığı gorevierı yenne getırmesı bakmundan Turkıye'de mevcut 1600 bele