Katalog

ttyopya da lü aydır suren iKtıaar mucaaeıesı sona erıyor m u ; tyopya'da geçen hafta Askert Konsey'dekl üımlı kanadm tasfı>esıyle sonuçlanan darbe, Konsey'ın en radıkal uyelennden oluşan, ulkenın guçlü adamj Yaroay Haıle Manam'ı ulkeDin tek hakımı durumuna getınrken, Alrika kıtasında dıkkatleri lusa bir süre ıçın de olsa Ro dezya'dan uzaklaştırıyordu. Sıyasal yorumlarda Ise Etyopya'dakı olaylar, Askerı Konsey ıçmdekı bır «temızlık harefceti», ya da ılımlı ve radıkal kacatlar arasında bır «hesaplasma» olarak nıtelenıyor ve yoneticıler arasındakı ıktıdar mucadelesının hâlâ son bulmamış oldugu gorüçti savunuluyordu. 3 şubat gunü haber ajansları, Etyopya'da bir mlkumet darbesı gorunumunde patlak veren o Layiarda Devlet Başkanı Tefen Bante ve 7 As&eri Konsey uyesırun olduruldugunu bildırıyorlarJı Adıs Ababa Radyosundan yapılan açıklamada, kısa adı DEBG olan Askerı Konsey'ın ılımlı uyelennın, radıkal kanada karsı bır darbe gmşımınde bulunduklan, darbenın bastmlarak daroecilerın ıdam edıldıklerı kaydedılıyordu. A&s Ababa Radyosu Asıceri Konsey Başkan Yardımcısı Yarbay Haıle Marıam ve ıkıncı başkan yardımeısı Albay Atnafu Abate'run darbe gırışıraını atlatarak, ulkede duruma egemen olduklarını da büdınyordu. Resmi açıklamada, Idam edılen Devlet Ba?kanı Teferı Bante ve arkadaşlanmn, aşın solcu Etyopya Halk Devnm Partısı EPRP ve asm sağeı jada dışı Etyopja Demokratık Fırlığı EDU' nun uyelerı oldukları belırtılıyordu. Duruma egemen olan radıkal Askeri Konsey üyelerı, kanlı olayların hemen ardından verdıklen demeçlerde, oidurulen DERG uyelennı aemokratık reformların uygulanmasını geciktırmek 7e Konsey ıçındeki ılerıci unsurlan tasfıye etmek gınşımınde bulunmakla suçladüar, darbe gınsımınde Amenkan Merkezî Haoeralma Orgurü CIA run parmağı oldugunu ve Etjopyada Ikıncı bır Şılı yaratümak ıstendıgını savundular Etopya'mn yenı yonetıcısı Yarbay Marıam ISP, darbeden sonra 200 bın kışılık bır topluluk bnünde yaptıgı konuşmada, Etyopya'da devnmın arrık savunma donemını gerıde bırakarak saldın durumuna geçtıgını, devnmı surdurmek ıçın halkı suâhlandıracagını, bundan boyle terore t » rörie karsıiık verılecegını soyledi. Koraşu Sudan'ı Entre'dekı ayrılıkçılara silâh vardımı yapmak ve asırı sağcı Etyopya Demokratık Bırlıgıne maddi destek saglamak, Suudi Arabıstan'ı ıse Etyopya'dakı kralcılan desteklemekle suçlayan Yaroay Manam. tek dostlarının Guney Yemen oldugunu belırttı. Darbeyı ızleyen gunlerde Küba Basbakanı Fldel Castro, Yarbay Manam'a bır kutlama mesajı gonderıyor, So\yetler Bırlığı"nın Adıs Ababa'd&kı Buvukeiçısı de bır açıklarna yaparak, «Haile Manam'a karşı başansız darbe gınsımınde bulunanlan» kınıyordu. Darbenın ardından hemen seslenni yükselten Batılı yorumcular. «Etyopya da Sovyet etkınlıgı» tehlıkesının belırdigını bne sürerek, «Alnka'nın yalmz Rodezya olmadıgı, Etyopva'nm ise stratejık ve ekonomık nedenlprden dolavı Sovyetler ın kueagına kolayca bırakılacak bır ulke olmadıgı» konusunda Batılı sanayüeşmış ulkelere uyanlarda bulundular. E Askerî Konsey'deki radikal kanadın etkinlik kâzândığı son dârbe, yöneticiler arasında iiderlik için bir «hesaplaşma» olarak niteleniyor. Yarbay Mariam'ı ülkenin tek hâkimi durumuna getiren darbe Batı'da, «Etyopya'da Sovyet etkinliği tehlikesi belirdi» biçiminde yorumlandı. > «. • > £ ı İMPARVTOR HAtLE SE^ASfYE ASKERt KONSEY TMAFIN T DW Id74 EYLÜLUNDE 1AHTINDAN İNDIRİLDİ .. G'•^ER^L ANOM ANDÜM SEL \S'\ i" DFN SO\RA BAŞA GEÇTİ, A.NCAK 2 AY SONRA IDAM EDİLDİ... GFNER4L TEFERI BANTE ANDOMTJ DEVİREREK ÎŞBA.SINA GELDt VE GEÇEN HAFTA İDAM EDİLDt .. Askert Konsey'deki radikal kanadm etkiilik kazandığı son darbe Etyopya'da son uç y.lda meydana gelen dığer ikı askerı darbede olaıı*u gıbi yoneticıler arasında lıderlık ıçın bır hesaplaşroa olarak nıtelenıyor. Son darbeje yol açan iktıdar mucadelesının geçen yılm ortalanndan ben yoğunlaştığma dikkatı çeken gozlemciler, Askeri Konsey ıçındekı son «temi7İık» hareketının ardından bıle, bu mucadelenın hâlâ son bulmamış olduğtınu belırtıyorlar. Int«rnatıonal Herald Trıbuna gazetesi bu <o»udakı yonımunda Askerî Konsey ıçındeki çeşıtlı gruplar tarafından kabul edı'ebılır bır yoneucı kadronun kurulmasını amaçlayan ve uç yıldır rllren bu he«aplaşmanın Konsey'ın yokolmasına yol açabılefogını belırt'\or Yorumda, etkın bır ;.nnetıcı kadro olumadan «Askerı Konsey ın kndı kendını ^.%ıp bınrmesının». u.kevı bır arar=i ortamma ja da ıç sav?.sa surjKleveceğı gnruşvl savıınuluyor. Batı basınındaKi haberlere pnre Albay 4.tnafu Abate, Yarbav Haıle Marıam'ın yanı sıra, son askerı darbede kazanclı çıkanların başında jer alıyor Iktıdar mucadelesmc'e b'rbır.erınm en onemlı rakıbı olarak nıtelenen Yarbav Marıam ve Albav Abate'nın. Askeri Konwv ıçınde bır hesaplpşma nlouRuncıa 'kıli ve {ruclu bır cephe oluşturduidarı belmıuyor. Haıle Selâsıye'nın t'îhttan indirlldiginden bu yana Reçer 28 svlık suıe ıçınde meydana gelen r>esaplaşmslar «sonundi Marıam ve Abate'den baska guçiu lıderın kalr^adığını belırten gozlemcıler, HaiıP Marıam'm ptkın kışı'ığıne dıkKatı çekerek, 'kı hder arasında venı bır çatışmaja ıhtımal vernısvorlar. EtvoDva'dakı askerî hukumet Konsev icndekı ıktıdar mucadelesm'n yanı sıra. üîkcrın kuZf\ ve kuzevbatifinda onemh soruVirla karçı karşıva bulunuyor. Üikenın kuzepnde Eftre e>a:etmde bağımsızhk ısteyen aynlıkçı hareketlp. hukümet kuvvetlen arasında çarpısmalar Uöun suıedır devam edıjor. Ayrılıkçı gerıllalarm son rarr.anlardB önem'.i toprak kazançlan eld» e f ılden bıldır.hvor. Üikenın kuzeybatısır.d» !se, monar?ının yenıden kurjlmasmı amaçlavan v« hukumetın sosvalıst devnm ılkelerjıi redded?n kralcı bır ordu. nukumet kuvvetlerı ıçın cıddi bır tehlıke oluşturuyor. ö*e yandan doğuda Somali gıineyde Kenv» ve kuzevde ve batıda Sudan olmak uzere Etyopva'nın tum komşuları. gızlı ya da açık olarak Eryopvavı duşraan fân etmış bul'jıi'iyonar \e bu ulkedeKi muhajefet gruplannı destfiklıyorlar. <Dış Haberler Servisi) İLKENİN YENÎ LİDERİ MARİAM U ±* E ryopya'run ycüPyünetidst Yarbay Halle Marıam, ülkede 28 aydır stfre gelen askpri rejımın en guçlü adamı olarak tanınmaktadır împarator Haile Selasıve'nın devnlmesıvle sonuçlanan hareketın onderlerınden bıri olan Haıle Marıam, 1«74 kasımında Imparator aılesi vn Etyopya'nın ılerl gplenlennden 60 kısmm Idam edılmesıyle, politıka sahnesınd» on plan» çtkmı?ur. \h Etyopya'da împarator Haile Selasiye'den Yarbay Haile Mariam'a.. SOSTAÜST EIOPYA. Askeri Konsey'in en radlkal Uyelerinden birl olarak t&nınan Haıle Manam, Etyopya'nın «osyalıst yönt«mlerle kalkınabllecetı gorusünıl savunmakta ve bu amaçla bir diri reform yapılmasını «orunlu gormektedır Eritre'deiü aynlıkçı akımlara da karşı çıkan vs ülkenln bUtünlüğünün korunması cerektıgını savunan Manam, Entre ve sosyalızm konusundakj gorüşlertni «Blz, bır tek Etyopya, sosyalıs* Etvopva'dan yanayız», cüml«sıyle ozetlempktedtır. E r' 1974 tropya'da tmparator Halle Selasiye'nla 12 evlul 1974 gunu tahtından indıribnesiyle başlajan ve hâlâ dunılmamıs (6runen ola>lar şoyle gelişmiştlr: TEMfl VE Yarbey \fanam. radikal gönlşlert nedeniyle Askerı Knisevı ıçındeki ılımlı kanadın aman zaman sert tepki ve eleştır.lerıne hedef o'mu^tur Nıtekim 1975'in ekım ve kasım avlarında rakipleri taralından polıfıka «ahnesınden uzaklastırılmı? ve resmi bıldınlerd* adından bır süre hıç soz edılmemiştir. 1976 eylülünde Ise baskenttekl evin« pderken. kendisıne başansız bir suıkast gırışımınde bulunuimustur. (Dı» Haberler SerHsi) MERKEZİ AFRIKA Beng^™; , . , İ .^ı^ •' . X ^^J*' SOMAÜ = \RB\Y H*tLE M4RIAM Selasiye'nln tahUn ıdtrilme«inden bu >ana nlkenln en füçlö ıdanu »rah tanınıyor. U6ANDA MogodisC V/ HIMT Mozambik Devlet Başkanı Machel: Ülkede köklü sosyalist devrimi gerçekleştireceğiz,, MAPLTt) Mozambik Devlet Başkanı Samoı Machel. ulkede soklu sos;.alıst devrımı serçekStırme* amacıyla kurulan Marksıst Lerunıst Par nn Genel Baskanhğına oy bırlıgı ıle seçılmıştır. Eskı Portekız somurgesı Mozamoıkt* tüm katalıst uretım ılışKilermın kalıntılarını gıdermek nacıyla vapılacak koklu degışıkitkienn en sısa manda gerçek.'eştırüecegınl açiilayan Samora achei, avrıca Alrirca kıtasınm güneyırKie, genllann beyaz azınlık yonetırmne karşı surdurdukn mucadele ıçın ulkelennın «devnmcı bır us» acagını da belırtmıştır Mozambık'ın Atrıka'daki KCI beyaz yonetıme karşı verdığı mücadeled«. Dgu Dloku sosjalıst ülkelerine yardım çagnsı vaın Mozambik Devlet Başkanı Machel, Ulkesmın lunya çapında anti • emperyalıst cepheyı» guçndırmek içın bağlantısız Ulkelenn yanıruia yer maya devam edeceğmı ıfade etmıştır. Mozambık'te Porteicız somürgecılıgme karşı vas veren Mozarnbık Kurtulus Cephesl (FreliiO)nun üçuncü Genel Kongresıne Sosyalıst ülkardekı komümst partılerin temsılcılen, tsveç ve srtekız Sosyalıst Partilerınin temsılcilen, KUba, ılı Fılistın Kurtuluş Örgutıi gözlemcılert kattluşlardır. Prelımo'nun üçüncü kongresi sırasmda Dvyetler Bırhğı ıle Dogu Almanya temsılcısmın kln bır rol ovnamalanna karşın, Çın Halk Cumarıyetınden temsılcı bulunamaması dıkkatl çexastir. Frelımo'nun üçuncü Genel Kongresında akuz saat konuşan Mozambik Devlet Raskanı amora Macbel'ın, ABD ve Batı Avrupa ulkelenm adını vermeden, vervuzündeki tüm emperva<• ülkelert şıddetie kmarken. Kuba Şıli ve FKÖ ozlemcılprı Kongre'de yaptıklan konuşmalarda BD ve Batı Arrupa Ulkelerıne açıkça çattıklaı BAŞKENTİ YAYINLANAN ELBAAS GAZETEİINDE YER ALAN, FILİSTİN URDÜN ÎLÎSKtLERtNÎN GELECE5ĞINE tLİŞKIN, AHMET EBU IZZE tMZAU YAZININ ÖZETtNt SUNUYORUZ: A rap ülkeleri arasudald ilisldlerl beUrleyen en önemli gelişme, lsrail'e karjı dofrudan çatışma halinde bulunan ülkel.rin kendi aralannda kıınnuf oldoklan dlyalocdur. Gerek resmi planda ve gerekge halk duzeyinde serçekleştirilen bu yakınlafma ve dlyalogun amacı, ortak çalışmanuı ve d»yanı$manın sağlam temellere oturtulmasını Ancak bu noktada, Fllistin Kurtulus Örtütu ile L'rdün arastnda 1970 yılından bu yana kesik olan iUşkDerin geleceğl de, hıç ku?kusm önrra kazanraaktadır. N'itekim, resmi bir toplantı ya da konferansa katılmak üzere herhan^i bir Filistin liderinin Amman'a gitmesi, tk) taraf arasında bir diyaloeun başLangıcı olarak deferlendlrilmekte, bu konuda çeşltli yornmlar vapılmaktadır. Filistin Ulnsal Meclisi heyetinin, Araplararası Parlamentolar Blrliel toplantisına katılmak tizere Amman'a fitmtsi ve orada basta Kral HâsFTİn olmak ÜTere kimi Ürdön yetklllleıİTle çeşitll gonişmelerde bulanması, bu deferlendİTme •e Torumlan doğrular nitelikte oldu. Ozt\likle FUistln Ciusal Meclisi Başkanı HaHt Fahum ve Yaser Arafat'ın Sivasal Oanısmanı olarak bllinen Hani ElHasan'm Kral Hüseyin'le başbasa yaptıklan görüşme, iki taraf arasındaki ilişkilerin normale ddndnrülmesl konusunda oldukca IvimsfT tahminlere ned»n oidu. Görösme lstfğinln Kral Htiserjn'den relditiof »6»!even FillstinH Hderler, FHİs'ln Ürdan lllşldleri konosunun henüz çönflemp alııunadıgını ve bu konuda Filistin Ulusal Mecliai'nin ya da FKÖ Yürütme Kurnlu'nun alınmı* bir karan balonmadıguu belirtmrktedlrler. Ancak, aiya^al cSzlemctler, ürdün Saravinda rapılan Rflr8«mıelerln sadece karşılıklı halhatır sormakla tecmfdijini. İki taraf arasımlaki lll^kllerin de ele »lındı.i.nı. Fahamia na«evin1n en anndan kar«ılıklı olarak blrbirlerinin nahnnı yoklanus olduklannı bildirmektedlrler. Filistin Urdün ilişkileri normale dönmeli Bu konu, şlmdlye kadar «kızgın detnır* gfbi kalmıs ve çevresinde dolaşanların hiç biri ona dokunmaya cesaret edememiştir. Bunun nedeni de, 1970 yılmda meydana eelen olaylardır. Ne var ki, t'rdün'ün, oıeUlkle coğrafi konumn ve Filistin halkıyla olan ta* rihsel İlişkileri nedeniyle, Arap olusal dava• sında vazseçilemeyecek bir ver Işgal ettıgi de blr gerçektir. Soruna objektit olarak bakıldığinda bu çerçek Inkâr edilemez. Ancak Filistin Ürdün Illşkilerinin birdenbire lam normale dönmesl de beklenemez. Bunu sağlamak için önce bir diyaloğa trlrmek zorunludur. Bizce bu diyalog, önce Crdün'deld FilistinUlerle Lrdün dışındaki Filistinliler arasında frerçekJeştirilmell ve bu, Filistin Ürdün ilişkilerinin normale dönmesl yolunda blr baslangıç olmalıdır. Filistin Crdün llişkilerine objektıf olsrak baJahnaması ve kuşku yaratacak davranışlarda bulunulması, beltd de en büyük telılikedlr. Çünkü bu, özünde bir olan mücadele aianının bölünmesine vol açacaktir. (,'nutmamafc çerekir ki donukluk ve pasifUk. devrimci hareketlerin ölümü demekttr. Devrimci hareketlerin yasaması, sürekli faahvpt içinde olmasına ve aktivitesini sürdurmesine bağlıdır. Davanın özüne zarar getirmenıek ko?uluvla bu aktiviteyi surdurmek, devrinıcl hareketler için zorunludur. Bu nedenie. Flllstln Ürdün ilişkilerinin normale dönmesi konusu, artık ıründeme girmebdir. Bunnn İçin de her şeyin yenl baştan ele almıp blr •doğru başlangıç» saptamak gereklldir. Şnnn da nnutmamak eereldr ki, Fillotin Ürdün IHjkilerinin normale dönmesl ihtimalinden en çok Israil Rocunmaktadır. Nitckim tsrall propaganda araçlan, bu ilişkUerin normale dönme eğiliml göstermesi ürerine hemen harekete epçerek, karşılıklı kuskn yaratacak bir takım Iddialar ortava attılar. Örneğin. Ürdün'ün. FKO'vü Filistin halkının tek meum temsilcisl olarak kabu! eden Kakat Zir\e Konferansı kararına konuna kadar ba^lı kalmavacafını Iddia eden Israil proparanda cevırlerinln bn çahalan da. Filistin Crdün fîlskilerinin normale dönmesl eeTCntıfinl kanıtlamaktadır. (Dıs Haberler ScrvKij lî Ljlül Asketl Konsey, împarator Haıle S«lasıye'yı tahtmdan ındırmış, Parlamento feshedılmış, 1955 tarıhlı Ana>asa ıptal edılmıştır. Savunna Bakanı Anom Andom geçıcı asken hukumetın basına getırılmıştır 16 Eylüi Ulke çaoında yapılan gösterüerde sivıl bır hukumet kurulmasını ıstenmıştır. 20 Eylül General Andom, fazla yorgunluk gerekçesı ıle Et\opva Ordusu Genelkurmay Baskanlıgı'ndan çekılmış, yenne General Gızaw Belayneh getırılmıştır. 30 Eylül Askeri Konsey ıçınde goru? ayrılıkları belırmeye başlamıştır. 17 Kasım Etvopja radyosu 28 eylulden ben gızlı tutulan Asken Konsey Baskanının Yarbay Mangıstu Haıle Manam oldugunu açıklamışbr. 23 Kasım General Andom gorevınden uzaklaştırılarak eskı rejıme mensup 59 kişı üe bırükte idam edılrruştır 25 Kasım Amerika başta silâb olmak Uzera butun yardımlan durdurmuştur. 27 Kasım General Teferi Bante geçıci Askerl Konsev Başkanı seçılmıştır. 21 Aralık cHerşeyden once Etyopya> (Etyopya Tekdem) adı program kabul edılerek ulkenın kalkınması ıçın sosjalızm yolu seçılmıştır. Bu program ekonomının dev'et tarafından denetlenmesını ve ulkenın tek bır partı üe yonetılmesmi ongormektedır. 24 Aralık Erıtrenln aaşkentl Asmara'da çarpışmalar yoğuniaşmıştır 27 Aralık Lrıtre Kurtuluş Cephesı, E^nlla savaşı.ndan halk savaşına geçtıklennı açıklamıstır. 1975 El • BAAS (SURİYE GAZHESi) Bu arada, Ammsn'da yapılan e ş nin ilk Filistin Ürdün görüşmeleri olmadıgı, özellikle Hanl ElHasanm bundan önce Ürdfin yetkilUerivle çeşitll uörüşmelerde bulunduğu da belirtilmcktedir. Aslında bizce bu, normal kabul edilmesl jrereken bir gelismedir. tşga) altmdaki Arap topraklannın kurtanlması ve Filistin hallanın yurduna karuşması amaçlarına hizmet edeceğine inandığı (rlrişimlerde buınnmak. FKÖ'nün en d(>pal hakkıdır. Bu nedenle. FKÖ'nün L'rdÜTi'le divaloe kurmasına ve ilNkileri normale döndurmrk için giri«imlprde buiunmasına hlç bir engel düşunülemez. 2Jt ücak Entre'dekl kurtuluş hareketlen ile Etyopya ordu bımkleri arasında genış çaplı savas başlamıştır 3 Şubat 60 a jakın firma devletlestınlmış'ır. 5 Subat Bmierce goçmen kargaşalıklar vuzunden Amasra'dan budan a Kacmıştır. Godjam \e Menz'de yenı ceüneler açılmıştır. 4 Mart Radıkal bır tarım reformu ilân edumı?tır 17 Mart Ame'ika Bırlcşılç De\lstlen i.tvop>a"ya asken yardımaa bulunmsM kabul e'mıştır 25 Nısan Bır darbe gırışı:nı or*aja çııcarılmıs \e bazı komutanlar tıruk annı^'ır 14 Ağustos Lrıtre dc.<ı Xı degışirî kıiriuius tıareketı tek bır cephe halinde bırleş'ıklennı açıklarr.ışlardır. 27 Aı;ustos LSKI imDara'or Haıle SelaMve ol nıuştur. 30 Eylüi 5 aralığa kadır surecek olan olagan ustu durum ılan edilmıştır 30 Ocak Cuntanın yedı uyesl tu'uklanmıstır. 15 Şubat Eskı ımparatorluk muhafız bırlıgi komutam, kenaısım tutuklamava gelenlere teslım olmadıgı ıçın vurularaK o'nıırulmuştur 21 Nisan Cunîa bır halk demokrasısi kurmayı amaçladığını açıklamıstır 10 Temmuz Bır hukumet darbesı vspılmıs aralannda \iıksek nıtbelı subaylann da bulundugu 19 kışi ıdam edılmıst:r. 23 Eylül Mensıstu Haıle Msrıam'a suikast girışımi olmus'ur 1 Kasım 23 anarşıst ve karşı devnmct ıdam edılmıştır. 8 Kasım Çalısma Bakanlığı daımi sekreten öldurülmuştür. 18 Kasım 27 karşı devnmci ıdam edılrmstir. 2» Ocak Ordu. Adıs Ababa Ünıversaesı'nde ögrenoı'ere ateş acmış ve olavlar 1 kıs'nın olümu ve çok sayıda oSrencnın yaralarunasıyla sonuç landı. 3 Şubat \skeri Korsev içınd^kı ıltmli ve radıkal Kanatlar arasındakı bır hesapıa^ma Devlet Başkanı Teferı Ban*<= re 7 Askerı Konsev uyesının ohlmüvle "sonuc anmıs \P Konsev m guçlu adamı Y^rbav HaJe Marıam tum jetkilerı kencunde toplamı^tır 1976