Katalog

raan  TURHAN SELCUK i i'^c PtMıi? Isık BARAKLl ^ İ YHV'P KtYFETTİK. WKf>, , VENİP '\Ldi(L, HtM «AM MıVü YATltjr Ö Y M M 0LMA2. KTftf M KJKtM, 6âZcİMc 8tfp.MwMu «SA"?Er 3ATACAİı). r>a or Czerıre soyıenTied k soz koldı r\ acaba" Daha o M oncesı yı larınaa çocuklarımıza ann« şıırlerı oğretıyoruz Okullarımızda annenın ne kcdar kutsoi bır vorlık olduğu^a ı ışkın yazıı soriu aı lai i otkuierı verı ıyor ogrencılere Ve hemen hepsınde de basmakalıp blr takım anne n telıklerı bır brrı arkasna sıralonıp duru/or «Yemedı \eaırdı Gıymedı gıvdirdı Gecelerı u/kusundarı uyonıp ustumu orttu Benı kendı sjtuyle besleaı » GerçeMe bu soylenenler ne olcude anne/ı onne yapan nıtel kler ozeilıkleraır ocoba' Bır anrenın sutuyıs cocuğunu bes'emesı mı onu onne yapcn' Geca uykusundan u/anıp çocugunun ustuiJ ortnesı n ' B.'jn bunlar bıraz ıc gudusel, bıraz aa koşulland rılmış davronışlor değıl mı? Ovsa analar, gunumuzde ve uıkemızae COK başka yonleny e gercekten anadırlar Çıleıe'iyle yoln zlıklarıyla, çabalor yıa uıîiutlarıyla DOGURDUGUNU BiLEMEMiŞ Analar var Turkyede Kız cocuğudur aıye okutulmomı? Ondordunde evlend rıln s Calışmoktan başia yoşam ve taa tanımamış Calıştıgının karş lıgını bır guler yuzie bıle ala~ a mış Doğurdugunu bı emem ş BuyuttLğunu anlamomış Ama bakmış kı boyle gslen rievran boy e gı&erse olrrayacak Kızı da kendı kaderırı yaşayacak cOlmoz» dem ş dlknnış koşul ların korşısıno Once en yakımndakı en al'şılmış egeTenl ğe bcşkaldırrrış Erkegme «Kızım okuyacak» demlş «Okjyacak kı benım gıbı kor koranlıkta kolmosın Oğre'men olsun he"i de Yalnız kendı aydınlanırsa olmaz Cevresınl de cydınlotsın benım kız rn» Bu sozlenmı pek romontık bulonlar olccaktır belkı Ama bu anlo^ışta bu davronışta pek cok ana ton dım ben Bu yuzden ıiTiutlu mutlu oldum Yazdıklarınn benım dağıl onların devışlerldır KADINLAR VE FASÎZM Italya'nın nüfusu bütün çabalara karşın istenilen biçimde artmadı ve Mussolini'nin nufus kampanyası buyük bir başarısızlığa uğradı K zlara orta oflrenlmleri sırasında Latırce derslerıne gırme yı yasak ar"ak ıçın de yasalar cicanldı borlece onlar daha lıseyı bıt rr 3den once yuksek o kullara ve Unıversıteye gırışlerı onlenmış oluyordu ZOR&KI BIR IŞCI KADIKLAR ORDUSU Buyuk bır emekcı kad n kıtlesırın dırenısı surdurdugu Italya da da durum aynıydı Ancak yarı yarıya ucret odenen ve son sınıra dek somuru 'en kadn pro etorya evıne ocagmın başına donmedı Cok sayida emekcı kadn ayakta kal mıstı Hıtler g bı kap talızmın ve buyuk toprak sahıp erının sağ kolu c'araK davranan ar\a duşuk ucretlı bır el emegınden de vazgecerrsysn Koruyucu nun koyaugu olçjler ıçınde fabnkalarda ı ve tarlalardakı ısınden cek Irredı Mussolm cı gorkem lı ve boş lakırdıların orkasında, kodınlar bır kıtlık ucretı karşılıgmda gucennı cok ucuza satarak e^lerınden tarlalara, fabrıkalara suru< enıyor ardı Ama orala dan eve cle ocağına donduklerı voktu 1936 nufus sa yımıpın 1939 da yc/ımlanmış verııerıne gore sanayıde 1 rrılyon 377 bın 373 kadın calışmaktaydı Csanay de calısanlar top larmnın °o 25 i Komu kuruın larnda kad nlann sayısı 237 bın 928 e <ozel sektorde 31 bın 336 yo) ındırılmışse de kadınlar çe şıt ı sanayılerdekı el emsgın n beli br yuzde^ını temsıl etme yı surduru/oiardı TeKstıl sana Maria • Antonietta MACCiOCCHi "Faşizm, bütün kadınları güzelleştirir., Faşızm dönen nde kodınlom ucret ve odenekler eğrısındekı ın ş cok kcrkunc otnuştjr Fıyat kLrumunca 1929 da nıtelıklı ; cıler haftada 110 I ra almaktay dıtar mc1 ına ışc lerının eller e raftaaa 6S ınşaat ışcılerının el lerıne 62 Ira gecmekteydı 1939 dc ıse savaş ure m ne cynl m ş faDrıka'aıoa ca ışan kad r lara. en doşuK ucetı alan ın saat ışcısn nkının yarısı kador para verılı,ordu Işte ıstatıstık ler Uzman ışcı Saatte 3 52 4 ! ra Lzrnonlaşmış msaat ısC'Si 2 42 2 80 lıra normal ınşaat ış cısı 2 2 20 lıra Kadıniar 1 10 1 40 genc kızlar 0 80 1 70 lı a Kaa n ucretlenndekı duşuş kadın ışçılerın eleTeğını kendın de toplayan tekstıl sanayınde cok aşırı o'du 1926 da bır do kumccı kız gırde 20 lıra kazan yorsa aynı kızın 1929 dakı gun lu< ucretı % 65 oranınaa duşe rek 7 8 lıra/a ınm şt B J buyjk duşuş 1926 dan ttlbaren kır'ora yayılmaya başlad Plerronte de tanm ucretlerın n soatı 1932 de kadınlar ıcın 2 iıradan 60 santıme duşmuştu (er kekler ıc n olan duşu 2 30 lıra dan 1 50 lıraya ıdı) Gune/dekı bjtun kırsal bolge'erde tarım ış cılerının ucretlerı koyluler tara fından serbestce belırlenmıştı Trapanı eyaletınde ISıcılya) bag bozumunda 1927 de erkeklenn saatte 1 40 lırasına korsılık ka dın'arın ellerıne 65 sant m gec mekteydı Latum kırlorında belleme kazma ve sulama ışlerın de erkeklere gunde 16 kadınla ra 8 lira odenıyordu Benevent eyaletınde kadın tarım ışc lerı erkek ıscılere odenenın % 45 ını alıvorlardı Burda acıklanan sıyaset bu tun Italyo da ozellıkle de Guney eyaletlermde kadınların eğıtımıne ağır bır darbe vurmuştur 19211936 yılları arasında okur yazor o'mayan kadınların oranı h c değışmemıştır Kadınlar ışsız okulsuz cocuk yapmayo zor lanmış bır hava ıcnoe co u cok bjyuk bır karanl k Ic nde katet mışlerdır Oğrenım yenne ılkokullarda ev ekonomısı derslerı verılmışt r1 HITUR, MUSSOUHI'NIK ıZİND! Hıtler de kadınları pusku'trre sold rıs na 1933 te geçmıştı N S D A P nın 1932 başkanlık seC mı ıcın cıkardıgı seçım bıldırısınde (Hıtler «Programım» dıvordj onaj kadınlar konusunda şo/ )e oenıyordu «Kadmın ve erkegın ınsan co/una surdurme gorevı, birlıkte calışmadan daha onemlıdir » Almanya da Devlet ornek olmak ıcm 30 6 33 sayılı korarnameyle evlı butun kadıniarı ışten cıkararak, ık gırışımı kendısı yapmıştır Bu kararname otuz beş yaşma u.aşmamış kadınlara Raıch m Dışışleri kuruÜS orına gırmeyı yasaklıyor, mutlak once1 ğı erkek.ere tanı yordu CalışTian n uleştırıİTiesı de ılkelere bcglanmışt «Aynı aılede çıt ucret olmayacak, bır goreve atanmada ve odeneklerde erkege oncelık > Nasyonal sosyalıznrr okullara ılıskm sı/asetı Ro f Eılers ın ^o^dug ı ılkeden cıkış yaomak•aydı «Genç kızların yetışımi Gercekten, her şey, her genç kızın da gorevı olan bu anne olmak gorevıne bcglı olacaktır» Genç kjzlorı kulturun dışına at mak ıcın tam bır onlemler dızısı uygulanaya konmuştur 1934 te, Prusya buroKrasısı bırdeibıre ka rarnameler cıkardı Kızların I selere gırışlenne karsı karma okullara karşı, genç kızlan lyı ev kadımar olarak yetıştı ecek ve ev ekonomıs! de sle'i veren ozel okullar kurrra yonunde onlemler al ndı Mı'h Egıt m Bakailgı lıse bltırerler n "3 10undan fazlasının kız olmava^ag na karar verd 1934 te lıseyı bıtırmış ter 10 000 kızdan yalnız 1 500 jne v^ksek öğrerım ku jmlar roa oKuma ız ni verıldı 1929 da 39 rasyonal sosyalıst oğrenım krumı. sardı bınlarn yalrız ıkısı k zlar ARALARI AÇILIYOR Yıne oralar 'anıdnn kı kendı ezılmışlıklerınl kızlarının 8trt na yukierse kurtUocakTiış gıbı. o yavrucakların uzerınde omansız bır basKi kurma*la doyum soglıyorla dı Yaşamları bo yunca hıc kımse ve hsçb r koşuı uzerınde saglajC^adıkları ege merlığı kızlarının iızerıne o'anca gjclen/le kurmuşlardı Dur madcn ış yoptırmak >aptgı rıçbır şey begenmemek durmadan azarlamak dovmek hatta iufretmekle beddualarla butun ıstekler nı engellemekle surduruyorlardı Okula yollomıyorlar dı Kıtap gazete o<uT\asına radyo d nlsmesıne arkadaşlan,la konuşrrasna karş d lar <Bızım zamanımızda bıze boyle şeyler \apmomız ıc zın verır er nıydı? Kıtap okumadık da ne o du' Rad,o dınlemedik ne/ımz eKSildı? Sonunda coluk cocufla karışnak değıl mı cup o acagı » Bj «Bız vapT)adık»lorda br ceşıt hay flanma, ytırılrrış ozlemlern umjtarın, dus kınk lıklarının ızı yok mu' Ve b r ceşıt gjvensulık yatn yor mu ko ken nde bu bas' ı ar\i^ San yoru"i kızlanrda Kendılerını goru yonar bu analor Kendı dırercsızl^ enn n ez Imışl klerının ocu nu kendllerı\le ovunmes nı saygı duymas nı ısterlerdı Yalnız ona oldukları o cocukları dogbrdu^ları ıcın deg I Ycptiı' an kazandıkları ıcın de Cok zamcn kadın olorak kend 'erıne kar şı duydukları nefret beğenmezl V kızlorında d şlaş'yor Analar la kızlorın ara«ı acılıyor Kopu/orar bırb rlennden Tıpkı top lumdan koptuKları gıbı cağa yabcnciıoştıkları qıbı Kok dala efal yaprağa kusuyor Agacı kımın kjrîaracagı kımm besleye c«<5ı beih deg I Eşlerini, çocuklarını, yakınlarını savaşta yitlrmlş kadınlar hala Hltler i ••lamlamaya devam •dlyorlardı. yıınde % 75 6 kâğıt sonaylinde % 50 derı sanayınde % 40 8, kımya sanayıınde % 24 7. besn sanoyıınde % 24 mGkına sanayıınae "o 14 ve basımevlerınde % 26 1940 yılları do'aylarındakı ılk grevler ve ontıfaşıst mucode eer bu kadnlar ordusuyla yuru yecektır Mussolını nın yurt yuceltımıne dayanan demagoıısının çerçevesı ıcınae zaman zaman daha yuksek ucret ıstemın de bulunanıann da yıne bu ka dınlar olduğunu ek eyelm FAŞ4ST KADINUR Faşıst kad nlar kibor bayanlar sıgnore ler kucuk bu'iuva kadın kıtlelerıne dayanma bıI "icıyle ışe başlamış olan reım gıderek seckın kadın ora salon kodınlonnn kaymak tabokosına ındırgenmıştı guç yıllarda oz verılerde buljnmaya proleter evlerıne \ardm zıyaret ne cagrıl dılar Marıa Pascoloto nun ov guyle yaıdığı gıbı (Gerarchıa ga zetesı 1937) faşıst kadın'aburalara «kurk manto>suz gıdı yorlardı «Guıel, rahat, sımsıcak bir evlerı olan foşlst kodınlar, boyiece ustlermden mantoları nı cıkarmaksızın, her gun saatlerce, vakıtlerını sefı! bır odada Secinyorlar Limt lıme olmuş pacavra gıysıler karşısında bır rahatlık yaratmamok Içln kurk mantolarını da giymlyorlar Ak?am geç soate kadar t«faletl«rln sıkıntıların oykusunu dln'ıyorlar Sabırla dınlemek, Duca nin buyruğudur Evlerine yorgunluktan ölmuf olorak dönüyorlar » Zovallı faş st kodınla I YL'ZÜK G'üKU 1935 ten ıtıbaren faşızm kadınlcrı soKaga ındırmıştır Mussolını onları polıtıze etmş onlara dunya durumunu kendı sıvasetın ulkenın ekorom k ışlerııı Mılletler Cemıyetı nın yapt'rımlonrı ve yenı toprakıor el oe etmenın zorunlulugunu ac k lomıst r Hıtler g bı o da ka dınlaraan her serden once cok cocuk \apTalanni ıstı,ordu Ama buyuk yjru/usunu uvgula yacagı sıraaa buyuk bır donuş yaparck, aıle ıcınde kadmların sıyosal kavrayışıyla kenaısını destekletmek ıste/ecekt r Istenen fedakarlıklar zaten yoksul o an kadınlcr ıcm ıstenmesı de \ erıne get rılmesı de guc şeylerdı Bunun uzenne. Mussol nı 2 Aralık 1935 e v jrda altm arnf"ogcnı dıve bır şe/ uydurdu O V kcdır'ar n alt n yuzuklerınden başka şevien \ok tu, oyleyse onları parrraklann dan cıkarılmalı ve bır tıyafo du zenı hazır'an s bulunan fas st yetk I lere ermelılerdı ustunde meşale'er ycnan uc ayaklı Roma «ehpaları ve \uzuklerını sunı a«; ıçın sıraya gırm s kadınlar KrT kle r 'en ogrenıldıq ne Qore bj korıuda ılk ornegı Meçhul As I cr ın no OiTtı onunde Ital/a krohceıı vem ş'l Boylers 13 Arol V 1935 da karardon bır a/ sonra Mussolını Yuzuk Gjnu nu kurr'u ıas c l T clttn yuzuk <vın ver ne pornn'lcrıra dort rıs'eI <ı k b rer ce'ık yuzuk taktılar Kcdınlar bftylece fd$1zmle b r~ Sünarak nufus kampanyas ıHnc evlıhk ,opmş oluyor'ar daha da yoğunlaştırdı *ı BAJARISIZUK Ancak Duce 1934 ten berl Toplam nufus 31 Ekım 194 nufus konjsunda buyuk duş ta 44 990125'e çıkmıştı (21 I kır klıklarıra ugramaktaydı Nu san 1936'da ıse 43 059 889'd fus artmamakla kalmıyor azalı Almanya daktnın altında bir ı ,ordu da Dogum oranı 1927de tıştı bu Cunku Almanya IşsİJ b nde 27 5 olduğu ho'de 1934 ta sorununu cozmuştj. bu da, rv1 bınde 23 4 e duşmuştu Tersıne solını nın beşlkleri doldurm gıderek artan bır şey vardı Is ıcın girıştığl butun propogom sızler n say sı (1934 te 969 944) dan daha e'verışlı sonuclar t Besın tuketımı gostergesıne ge ğumaktaydı 'ınce onda da duşme vardı Ital Italyanlar şıddetll yaptırım yonlar gıtgıde doha az yemeğe ra bekârlara uygulonan ek « başlomışlard Perakende sat ş gıye ozel prımlere karşın, y rpart 1934 ten hazıran 1935 e ka de fazla evlenmıyorlardı 1936 dar geçen sure ıcınde % 13 duş 306 514 1937 de 381 326 olan muştu Ne var kı artık yalnızca lerme sayısı, 1938 de (Afriko Imparotorluğu duşunen (gercek Ispanya seferınden son saplantı) Mussol nı doğumlarda 319 759 a duşmuştür Doğum kı azalmayı gec ştırmek ıcın y «ı da Mussolını nin nufus r Italyanıara cocuk yapmaları ıcm galoman'sıne oranla gosterış yalvarmakta,dı Kısacası faşıst bır djzeyde kalmıştır 1936 reıımlerın Berlm de de Roma 962 676 1937 de 992 587, 1 £ da da ıvedı o arok cocuklara de 1 031 193 (artıslar, 1936 gereks nı^len vard bunları da eakı savaşcılara ver len prıml< orlara ancak kadınlar saglaya sağlanmıştır) Ancak, doğun bı ırd Bırer ınek gıbı ışlem go rın sayısının nufus sayısına c ren cok doğuron annelere ovgu nı aşağıdakı gıbı olmuşt ler yuceltmeler de bu noktada %22 4 %23 2 ve %23 6 A başlamıştır ışte Coğalma/a \a asıl gerıleyış ertesı yıl. 1939 pılan bu çağnları Brecht şovle goruldu Dogunrlann sayısı olaya alıyordu tBunca sut bun yılda bnde 23 5 evlılıklerin ca buzağ bunca nefıs et veren yısı bıraz daha aşağıda oln ıneklere n cs o/gu duzulse yerı uzere bınde 7 3tu oysa, c dır> Ancak denım de so/ledı yıl bu oran Almanya da 8 3 gım gıb ozellıkle Italya faşıst e yu< Brıtanyada 8 6 Fransc rı ıcın ışler ıyı gıtmeme^teydı 6 3 tu (o donemde Edward T 1336 da Mussolır Habeşıstan nenbaum un Esperienza fascf seferının 1936 1937 c c s nda e/ Ca ya/ımladığı resmı belge lenecek olan butun eskı savaş gore 5 ara'ık 1934) 19351 cılarna 2000 er lıralık bır prım kadınların faşızme razı olu rının bağrazlıklarının yıllar Faşızn katı ozverıler sayeslr onlara başka toprakları f ı fkunu bolluk cennetınl ve kekler ıcın Afrıka da calışma pılarını acmak ister gorunu' du Kad nlarla ıktıdor arasınd oze' bcgı da a/nca kurmuş lunujordu Butun arneler, kır uakı ev koaınlan guzeld , faş onlaın oyla olmasını ıstıyordı erke%ienn de onları oyle duş me erını ıst'yordu E jtıfık y < gına goturulecek kadar lstet< yandi'icıydılar Guzeldıler, ar ier ıcm bu bır değerdı dogr ama yenıler genc ltalyon ka ları hızmetcler ve okur vc olmayan kızlar butunlerp kalrrış unıversıtelı kızlar ıcın bır değerdı Lısedekı beden tımı oğretmenım (kadındı) beden hareketlennı oğretır soyle demıst «Faşlzm butun dınları guzelleştirlr» Tıksınt bakıyorum ona cunku bır rt mun gıbı her yanmı kıl bos bır ladırd a~ra Duce hayraı ıcme oylesıne kok solmıştı kendısınm de kad n cekıcili taşıyabıleceğme inanmakta Reıımın son gozbağcılığı do dınları c nsell ğln kurtulu1 cınsel ozgurluğun yerine g« cek bıcmde koilektlf blr ıradı b r ıktıdar n uyelen haline g < me!< o'muşttr VİR'N FA)İS1 KADIN OSCJTLERt BASKA TİP ANA Kendı ısteKİerıni ozlemlerını kızlannda dışlaştıran b'r baş ka tip ana daha var Parasal olanaklarla beılı bır duzeye gelmış amc o gune kadar kendı olmak ıcın elıne hcbır fırsat Gecmemış olanlar «Ben yaoomodım kızım yapsın» dıye kızların n bılınclı bdmcsız bu'un ısteklenne boyun eğen razı olonlor Hatto «Gez eğlen harca flort et dunva senın» dıyenler Zaman dJ r ım kosul rant k bı mc tanımadan ki7larına ı(ıI k nı kotuluk mu ettıMerını bıle duşjnmeden onlar n maceralanyla dc/anlar mutlu olanlar Suç b j onaların nı'' Yoksa onları beilı bır bılınc duze/me getırmeoer bellı bır kazanç aurumuna get ren duzenm mı' Heyecanlarının en coşkulj anıa rında bcsh a tına alıp bır zamcn son'a onlenndekl butun engelierı kalaırıveren toplı 'iun mu' KoHerınden r,oparıo baska bır ıklıms atailam mı' Egıtım okuma yazmayla eş t tutan laın mı? Ve ne\e \oror suctaıak? ister kışılerı ster topljn lar ister bellı cıkar cevrelerını suclayınız soruna COZUTI getırıyor mu' Kokenıne ınrredıkce sosyo ekonomık ve kulturel polıtlkalarmızı cagdaş ve u.usal değerlere varnak ıstedıgımız amaclara gore planlarradıkca topUm katlarm bılınclend rme dir.ce brbırmızı suciamakla ne gecer elımıze' KurtarmaK /sr ne, ku ocn ve mek stıvo sak o iaTian ho^gorucen an layışton bı'ıiisellıkten soyutlanmış b'r suclamalO' kampanyası acabılırız Bundan yoror bTianlor vard r Ama kaşkusuz zarar gorecek olcn bjtur sınıfian ve kat'ar yla top'um olacaktır NıteKim ocılmıştır bu yo1 Bılınc'ı plantı olarak acMmıştır Ve b uncsız duypusal heyecanlı kı leler ceşıtl amaciar ug runa bırbı ıne djsman edılrı slerdır Gunjrruz Tur</esı nde anaksm en ojyuk acıları bu auşmanlıkların sonucij orta^a cıktı GARHT EVLÂT ACISI Evet Turkı\ede analar var bugun okula gönderd Nlerl cocukiann yaraianmadan, olmeden evlerıne donmesını her gece kararon pencerelerde dıllerınde dualarlo bekleyen Analar \or kımın ve ne ıcın >ıtırdiroerını bıle bılmedıklerı eviatla rnın tobLtuna sarılcrak ağlayan «Bır fıdan g bı vadeder» cocuğunun Dir sokat olaraK kap yı caldığını yaşlı gozlerle ız le^en Ikı uc gunde bır tatıl edılen okullarda ogrenımı bır turlu bıtmeyen cocugu ıcın dışınden tırnagından arttırdıgını sonuna kadar harcayan 1977 bıtmedı henuz Bu yıl ıcınde en az 106 ana evlat acısını tattı Cocukiann vatan ugruna gozu yaşsız cephelero gonderen oniora guc veren destek olan anolan mızla ovunuyoruz haklı olarak Yapay cep'ıelere bolunmuş bır vatanda cocuguna Ataturk u oğreten onu cagdaş bılınclı b r yurttcş olarak eğıtmeae cal san demuKratık yaşomın varlığ nı 3aygmlıgını canc degerlığını duyuran cnnelere neler borclu aldugurruzu ak.ımıza getın/or ıuyuz' DernoKrası ve cagdaş taşma savoşmına yon ve can \erer ana ara geieceğım nn •nudunu \sserten analara soygılar sunmak da yetmez TOD fcımsai sınıfımız poiıtık secımımız. nanclarımız ne olursa olsun «ninrn nTioHıtiB ı K» lcvk odüklar caâdas yc c om olona; orırı DiSi BOND