Katalog

ABS0LCANBAZ Isik BARAKLI 6uHL£ 6 * İi B J rAKMA, ZİYAPt \ TURHAN SELÇUK , /liMBıLîM GECEKONDUDA YAŞAYANLAR Koy, kent ve kasoba yaşamından cok ayrı belkı hepsınln karışımı, hepsınden etkılenmış, oma koKSuz, gu\encesız, hıçbınne katılcmamış, opayrı bır ycşam bıçırpı surduruyor gecekondu mahallelerınde oturanlar. Bozı ortck ozellıklen \ar elbette özellıkle kadınlarının ortok dertien sorun an vcr HepSIPI kente getıren, e<onomık zoruniuklcr Atcdan kdr"a toprok besieyemez OITUŞ onları. KenSte nosıl olsa bır ş buliKJZ eoırlığıyle calışırız kaygısına duşmüşler Cok zoman gecekonou semtierıne gıtığınızde, aynı ıl yo da cevrestndep gelm ş o.anları bır arada buluyorsuruz Bır gelThş bır <>ere yerleşm ş, sonra kendı koy'ulennı de çevresıno toplarr.ış ve'leştırrış Bu, bır ya do bırkac gecede kuruluvermış sağ'ık ve yasama koşulıon cok ye'ers.z evleın orsclor, km n" B U I J ı'k sord'ğunda verılen cevaba çok saşırmışt m Bs 'ı bır kısıaen aKı^lardı a'salam. O/sa bu topraklar COK zaman be'ecı.e'e't" >o da , devlet hazınesının mclıvdı Bırı çiKmış bu arsalorı sahıplsnrrış. ucret karşılığı gecekondu \apacaklara satı>ordu B ııyorlardı bu topraklardo o kışnın hıcbır hckkı olmadığ nı «PeK1, vermezsenız ıstedığı parcyı'?» oı/e sorni";'ı.rn «Gelır v ıkar» dervsıerdı Zorba! ça da,anan b>r düzen kurulmLStu gecerondulardo da O oricmın, devlet ho/ınesıne oıt topraklorı keidı blctıgı değer uzenrden satrn aîmava zorup uy2nuz Kent erm konut sorunu cozurrlennemıştı kı. sızın o kentts cal'şan kışıier otarak guvence ıstemeye konut sorunura sah'p c kmaya hakkınız olsun Ustelık bu konutlcrın tapo'arı da vok Gv.n gelır de \ ı< I rsa, bır başkası evınızm arsası uzer.nde ha< ıddıa ederse. nereye başvuracaksn'Z9 K.rrı reye nasıl ınaidıracaksınız'7 Bellı bır plana gore vopıİTavan, geceler bo/u yerden bıtıveren gecekondularc, kım rosı! hızmet got^recek'? Su, elektrık, kanalızasyon, yol sorun'arını kım. nasıl cozecek? Gereksınımlerını kım karşılayacak7 VE HMU HALLEEj VAM>iA.. ^AHNEiffîPE TtCAMNl ' S , PEVLfT (ftilNpAKİ KCPftMAMLuR MCMELEİ^Ht *,Afr*ı SÖVLPTIİL, SANATKÂP. K j ^ i L t ^ i İ i PEVU Zı/Ap£ 6ÜVA TCRKLERlN TARİHt Yıkılan zenactcı. ezı'en kö/lu Kıtiesı, kap.tclıst gelışmecen pay alamayan ıslam tjccar gıbı. bır kısım «geleneksel seckinler» ve dın adam'arı oa, hırıstıyan ulusları /ukselten, ıslann kıile/ı ezen Avrupa emperya'ızmıne karşı tepKi goster rler Bu îepkı, ılkın ge.enekssl ısıam ıdeo oiısı ıc nde mevclcnn cıkar Nan1 k Kemal ve Cema.et tın Afganı enperyalızme karşı, ıslâm topıulugu cercevesınae bır mucadeıeyı onerırler. Cerralettın Afganı hakkında bir yapıt'n yazan olan Nıkkı R. Keddıe. bu «panıslamıstı görunjşiü tepkıyı, onmıhıyetcılık (pro'.onos/onalızm) dıye nıteler. Maxıme Rodınson, «dinscl Islâm mil liyetçılıgi» der Abdulhamıt, c!3 ho cok keidı baskı yoneîımın) ve ımparator'uğu ayckta tutmak ıcın, papıSlâmist onmıllıyetcılıkten yararlanır. Fakat Abdulhamlt dahı, Avupa'da yayılan fıkırlere acık bırçok yjksek okjl lar kurmak zorunda kalır. Bu okulıarda genç kafcları kurcaSa yon en buyuk sorun, tAvrupa ustunlüğunun sırnı ve sırrın co zumesı olur Bugun bıze haylı sacma geien pek cok ğoruşu cıldı cıddı tartışılır Avrupa'nın ezıcı üstunluğu, bılıme. hırıstıycnlığa, hukumet bıçımıne, bılınmeven rk sal etkınlığıne cınsel davranışa. kadın özgurluğune, eğıtıme vo bağlanır. Turkıye gıbl daha bır çok ulkede sorun tartışılır ve genellıkle Mannheım'ın tliberalhumanitert dedıgı ıdeolo|l egemen olur. Batıdan oktarmo bu ılerıcl burjuva Ideoloıısınln ana fıkrı şoyle ozetlenebmr. Eğıtım. bılım vs sana'larla aydıniat Im ş, yasa karşısında hert'esl eşıt sayan, parlamentoculuk ve kuvvetler oyırımı yoluyla ozgur luk getıren blr Biyasal temele dayalı bağımsız devlet, kültjr, kudret ve refah alanlarında sınır sız bır ilerleme yoluna gırer Ittıhatçıların mlllıyetcılığl, ı»lömcılık ve Osmanlıcılıktan arınmamış gözükse de, ozunde bu goruşten kaynaklanır. Islâncılık bır taktık sorun olorak ele alınır ve islâmlığın ilerlemeye engel o'madığı vurgulanır. Asiında ittıhatcı Ideoloıısı, akıloı, pozltivist ve loyıkllğe yönelmlş bır temele dayanır. Osmanlıcıhk akımı da. etnlk grupların v« blreylerin yasa karşısındo eşitllğl ve parlamentoculuk cerceveslnde, egemen etnlk grubun, yânl Türk ün ustunlüğünü sürdürmeyl umut eden blr önmllllyetcıllktir. DOĞAN AVC4OĞLU Gecekondu kadınları ve is olanakları Gecekonduda yaşayanların (fk ve en beilı başlı sorunu. f? bulabılmek .. Koyde .tarlado kadın, erkek caltşııcbılt\or. Ama kente gel'nce ış deg şıyor Erkekler ış bulabılse de, kaan'ann ış bulabılme ve uretıme katı'obı'me olarakları iyıce azol /or. Or'arı bekleven onlardan ıstenebııecek te* ış, ev hlzmetlennae calışmak Bunun lcın de kendı cocukio'inın bokım ve eğıtım sorunu çozumleimış değıl kı... Boylece aı'ede, bır kışının colışıp gelır elde ettığl, kadın ve cocuklann tek kış nın elıne baktığı bır aüzen kuruluyor Ev hızmetlerlnde Iş bulup cal şabılen kadınlarsa alıştıklan koy kultürü dışında. yabancı oldukları bır ycşam bıcıml ıle karşılasıyor, şaşırıyonar O gjne kadar edındıklerı değer yargılarından kuşkuya duşuyor, bazan, ceşıtlı özentılenn etkılerlyle n« dusüneceklerını, nasıl davraracaklar'nı bilemıyorlar Kentin gerektırdıği harcamalara yetmeyen bır gelırl paylaşmaya cclıçar, kendıler nl neye. ncsı! ve nıcın uyduracaklarını bilemeyen blr Insaniar toptuiuğu bıçımtenmeye başlıyor. AVRUPA EMPERYALİZMİNE KARŞI İLK TEPKİ GELENEKSEL İSLAM IDEOLOJİSİ İÇİNDE MEYDANA ÇIKAR c ! ğa gerek kaiTtaz Kazon bur |uvaz sı Ise «dln ve kultür blrtlglınl vurgulayarak Orta Asya tıcaret te^elını el nde tuimava çalış r Bu neaerle <azan burluvaz.sl kesen n ağzm acar va panturKiım okımını destek er, bınlerce okulun acılmasıra, gazeteler yayınlanmasına ve ortak bır dıl gellştırılmeslne yorkazondırır Zlya Gikalp «Turklye Türkçuluğu» ve ıTuran Turk culuğu» arasında bocolayan bu mıllıvetçi OKimın ideologu olur. • OLAYLARIN AKIŞI. iSLAMCILIK VE OSMANLICILIK GÖRÜŞLERiNi ZAYIFLATIR. iSLAMCILIK, BiR ARAP MiLLiYETÇiLiGiNiN GELi$MESINi ENGELLEMEZ. ^OSMANLICILIK, HIRiSTiYAN TOPLU LUKLARIN BAGIMSIZLIK ÇABALARINI DURDURMAZ. va kclkısarak yarı kapıtalıst bağımlılık ılıskılerının k'rılamadığı, bır toprak refornu ıle kapl tallzTi oncesı kalıntılorın yok edılemed gı ve pozarm yeterınce Senışietı'emedığı ve boylece ulu 8Ln ekonomık terıe.ının zayıf ka'dığt •İerı surulebılır Fakat artık ulusun vcrlığı ocık ve kesi'idır Ve bu ulus Orto Asya'da değıl uzun bır tarıhse! surec ıc nde Anadolu da mevdana gel m stır. Milliyetçilik «demode» midir? Mı/lıyetcılığe bugun ona en az lavık olanlar sahlp cıkmaya ca lışıyorlar llerıci cevrelerde Ise, mıMıyetçıilk, genelllkle kuşkuyla karşılanıyor ve blroz «demode» 6ayılıyor Oysa. toplumsal mucadele, ulusal blr cevreye Içlnde verılıyor ve belkl daha uzun bır süre venlecek Hâlen kapıtallst bır dunya slsteml vardır. sosyclist bir dunya sısteml Iss yoktur. Ulusal blr burluvazl, günömözün koşu'lannda mevcut değıl Yerli burjuvazi. XVIII. ve X!X. yuzvı'lar Batı burıuvazısının yaptığı g'bl, bütün'esmış bır u/u 6al pazar kurmoyı başaramodı. Emperyallzmın bıcımlendlrdığl. genış k>t!elerln gereksınmelerlnl h^ce eayan. «tuketım toplumu» modelın» ve ulusal kultürel deĞerlen yozlaştırıcı «tüketlm» ldeolo|lslne uygun, sınırlı, corpık ve dışa her bakımdan tam bagımlı bır Ic pazar meydano geldl. Ulusal bur'irvazl, uydu bur|uva?l oldu. Mılliyetcı kücuk burıuvazl, dunya kapıta'ıst sıstem nden bağımsızlaşTiış ve bu tünleşmiş bır ulusai pazar kurmakta tınıf olarak yeiersız kaldı Dunya kopıta'lst sıstemlnln Jtıncırlerını kopararak, ıc pazarı bağımsızlaştırmak ulusal bır go rej Fakat gunumuzde bağınsız ve butunleşmış bır pazarın. kap talıst pazar olma olancğı yok Bu gorev, sosyalızmı kuracak toplumsal guçlere duşuyor. Proletaryo, ıcıce gecmış, daha doâ/usu bütunîeşrış ulusal, kul turel ve toplumsal devrımı, ıc ve dış butun antiemperyalıst guclerle elele, kenaı onculuğunde gercekleştırme durumunda. Işte özde sosyaltst boyle bır mılliyetcı ıi\ so; konusu. Gurumüzde başanlı ve en kö<lu dönjşumlerı, boyle bır mıllıyetcılık anlayışıyla L'usal ve top unsal devrmlen butjnleştıren ulusıar gercek'eştırdı. «Proleterler Mıllıyetciliğı»nın sığ ve aar kucuk bur;uva mıllıyetcılığı ıle şovenızm ıle ılgısı yok Ulusıcrorası dayanışmaya va farınsel gelışme ıcınde aşılma\o acık Ve boyle bır m.HıyetCIIIK kanımızca, demcde üegıl. guncel Kültür değişiminin etkisi Bu anlattıklarım, sadece gözlemlerlme dayanarak varmaya ca'ıştığın sonuclar olarak yoruTilanmalı Nedenlerınl ve corelerinı bılmıyorum bu kormoşanm. Ama, gecekondularda yaşayan kodınlarımızın, zaman zaman bazı konularda cok mutlu, bazan da cok mutsuz olduklarını gordum. Bu mutluluk, somut. Oundellk bır mutluluk değıldl Çağdaş kent külturu Ile btlıncl! olmasa do başlayan bır etkıleşımin. onları glderek daha güclü kıldığmı gordum. KöydeKİ yaşant Sarından cok başka blr savaşım iclnde gırmışlerdı. Kentle olan llısr ierı nedeiıyle. cağdaş dünyaya açılan pencerelerı vardı. llk gerekslnım olarak, okuma yazma bılme zorunluğu kendını duyuruyordu. En czmdon, bınmek Istedıklerl otobusün hangı semte gideceğln! okuyup, onlayabılrrs geregı cıkıyordu ortaya. Okuma yazma bıl Aydın hâreketi ml? Bu mllllyetcl td«o!o|ty1 blr oy ve Ermenl tüccarlannı msvkllerlnden kaydırmok lateyen» tuccarlarm Itt.hatcı'ar safında top lcndığını ve mıllıyetçı'ıği destekledığinl yazar. Kurtuluş Sovaşımız da. yenl yenl palazlanmaya başlayan Anodolu bur|uvazlsıne dayanır Bınncl Dunya Savaşı günlerin de «Türkly» Turkçülügu» v« önceslı dönemden mlras kalın tılcr temızlenerek ve uljsun guclenmesınl önleyen engeller kaldır.larak ulusal bıllncın gellştlnlmesıne calışılır «U1u«ol ekonoml», «Ulutal kultür» ve «Ulusal tarlh» öneml* ele alınır Cılız ıLJIusal burfuvazbye dayonarak ve onu Ödeta yoratma Nâmık Kemal ve Cemâlettin Afganî, emperyalizme kârşı, Tslâm topluluğu çerçevesinde bir mücadeleyi önerirler. Abdülhamit, daha çok kendi baskı yönetimini ve impâratorluğu ayaktâ tutmâk için, panislâmist önmilliyetçilikten yararlanır. dımcı o.ur Çar'ık bu gırlşlmleri engelleyınce, Rusya oydınları, panturkızn akımını Istanbul'a getırırler. Avrupa da XIX Yüzyı1ın ıklncl yarısında Tjrko'ojl araştırmalannın genışlemesl ve Osmanlı'nın dışmda bır Turk Dünyasının varlığının keşfedılmesl de Türkcülük akımına hız dın hare^etl, b'r bürokrotlk hareket saymak hatalıdır Panturkıstlerın en yeteneklılerinden olan Yusuf Akcura. dana o tarıhlerde hareKetın sınıfsal temelln! befırtır tUlusol ve uluslararası buyuk tıcaret Ile hukumet müteahhltllğlnl hemen tekellnde bulunduran istanbul'un Rum «Turan Turkcüluğü» arasında yol arayan İttıhatcı mılııvetcllıqı ulusça bir kurtuluş savaşı kazanıldıktan scnra berraklığa ka/uşur ve K'ı'lı Misak sınır'ar, lcınde yasayan «Turklye Halkl.ı «Turk Ulusu» llan edlur Mııllyetcılık, yenı devletln temel ögelerinden birl olur ve «ulu» yarı feodol büyük arazl sahıplerlnl tıcarete ve sanayıe yonelterek ve kompradorların «ulusal l:k» kazanacağ nı unarak gırısılen ulusal ekonofiı denemesı nın, Ic pazarı ne olcude butun leştlrdığ nl ve ulusallaştırdığını burada tartışacak değ iız. Ic po zar n cok eınırlı gelış^ğl, dışa mek başka sevle öğrenme yollannı acıyordu onlara öğrendık.erını .eı.clı vaşamları ıcinae uygulayabılmelerı soz konusu değıldı henaz. Aru cocuKİarı, ozeliıkie kız çocuklan lcin umutluvJular Onıcra OT şeyler verebılmenın sancısını duyuyorlardı. llk kez kend.iennın de ınsan olduğunu. hakları olduğunu, bu hakların bazı ozgurlukler.n le^eU oidugunu, ozgurluklerı.nın sorumluluKıar nn s'nırlannı. kapsammı bellı belırsız de olsa kcvrcmaya baş(c>,anlar, otekıle'e onclerlık edıyorlardı. Cağdaş bılımın ve teknıgın getırd kierınden yararlanma olanakları eskıye Oıanla oana faz.ovdı Bu olanakları kullanabılmek, bıiımle yuzyuze gelrreK aerrektı B'iımın gucunu, etkınlığını onlamak demektı Cocuklannm oğrenım kurumlarından daha cok yararlanabıtmeierı onlcro yenı umut kapı'arı açıyordu. Yeni bılgıler gıri/Otciu evlenne Eskısı kadar koloy razı olmuyorlardt artık. Kbro.'a.ın 1 de b r guc oiouğunu du>uyorlardı. Butun bu sovıcdıklermrien gecekondu arın sorunlorını anlamazlıktan geıaıyım, tozpembe nayaller ıçınde olduğum sonucu cıkarılmasın. EP ooi olonakların hemen yanıbaşında yaşamck ve bu olanaMardan en az yararlanmak bı'e bır ınsan ıçın ne clenlı deıtt'r, sorundur. Bunu gormemek ıçın kor olmak gerek. Ama koy kulturundei, b, msızl'ğın va bııınçsızlıgın koyu karanhgından cıkıp gslen bu ınsaniar, kentin umursamazlıgını da yenecek guçte gorunmuŞ'erdır baaa hep Bır kere, toplumsal cevrenın etk.lemden bır bakırra uzaklaşmışlar, kepdı geleneKiermı. kerdı kulturlerını yaratma zorunluğu ile başbaşa kalTişfadır Venı ceger yargıları oluşrraya başiamıştn" Çekırdek aıieler oijşmustur. K şılerden önco cle ozgurluk kazanmıştır Artık, topragın ve ıklım koşuılarının ınsafına bel bağlama< yer.ne. mesle< es"ieye bır ışçı sınıfı oluştjrnoya yönelmıs'erd" Kenaıne ozgu koşulları vcrdır bu gelışımln. Ama asıl olan, gel.şmd r B J arada gerı>e donmeier, 8opmolar, kopmala go.b'ırei tpdır e tstte Yo<sun'uklar, kışılerı zc'aTiaktadır. Ana kıvıl kıvıi bır guc. gun ışığına kavuşacagı zamanı bakler gıbıdır. GARTH Turan Türkçülüğü ve Türkiye Türkçülüğü Olayların akışı, Islâmcılık ve Osmanlıcılık goruşlerinı zayıfiatır Isıâmcılık, b>r Arap mll ı>etcılığınm gelışTesını engellemez. Osmanlıcılık, hırlstıyan topluluk ların bagımsızlık cabalarmı d j ' durmaz. Bu sırada Türkiye dışında, Risya da, panturkızm akımı gelışır. Pantürkızm, escs itıbarı/le, Kazan Tatorlarının ya rattığı br akımdır Rus>a kapitalızmı cercevesınde, XV!H vs X!X yuzyıl arda bır Kazan bu"luvazısı ge'ısır ve feodallenn ye rını al'r. Kozan burıuvazısının başlıca zengınlık koynağı, Or*a Asya t ccretınde cracılık yapnaktır. H nsîı/an Rus kapıtalıstle r l, Islâm Orta Asya'ya doğrudan doğruya g 'eTiezler ve Isiâm Kazan burjuvazısınden yarorlanıriar. Fakat XIX. Yuzyıhn ıkıncı yanstnda Cor'ık Rusyosı Tu^^ıstan ı fethedmce bu oraBUNUGARTU O KZ.DININ YARIN: iKi TÜR TURANCILIK Doğan Avcıoğ'u nun yakında vcrınlanacak o'an «Turklerın Torıhı» adlı ycpıtından bczı bolumlerın ozetını yayınlıvoruz GO2 HA&7AI.IKI.A1J MUTEHASSISI Dr. Savas DERVENT Op(1tOlrro(Og OcerotÖf (COMTACT LENSl Osmanbey Soır Nıqar Sk. NO 9597 (Neylr In SOkaflı) Tel 40 8? 68 Sâygıdeğer ve güvenilir analar... Bu oluşum ıcınde en guc görev kadınlorın omuzlarına yukiennışti' Geleneksel aıle .apısı ıle cağdaş yaşam bıcımlerı arasında bır kopru olmak durumundadırlar, analar, eşler, bacılaı EKonomık gucluklerın ustesnden gelmek, aıle butunluğunu koruTiak, bunun yonında da kuşkusjz, yenı kuşakları haz.rlaTaktır onlcru duşen Kadınların erkeklere oranla daha fazla sahıp oldukları uyum scg'ama yeteneğl blr oranda lşlertnl kolaylaştırmoKta, omo erKegın ıcmde b j undjgu ge er8ksel tavır, onıerındeKi en buyuk engelı oıuşturTiaktadır Biıinc'ı planlı. programlı blr kaikmma homlesınds en eum ve onemlı veri alabılecek buyuk katkılar yapaoılecek olan kesımlerden brı gecekondjda yaşayan sâygıdeğer ve gj/enıltr analard r. TARIK Z. KIRBAKAN DER! SAC ve ZC'HREVİ HASTALIKLAR MÜSTEHASSISI Istlklal Cad Parmokka(v No 58 Telefon : 44 10 73 HEDEF, DEV BiR DENiZ GÜCÜ! TÜRK DONANMA VAKFINA YARDIMLARLA Bü HEDEFE YAPACAĞINIZ ULAŞABiIiRiZ Oktay Cumhur AKKENT Jlnekolog Opr. Or. $l»ll Holoskoroazl Cod. 317 37» Telafon : 47 79 03 FRANSIZCA STRASSBOURG ÜNIVERSITESİ MEZUNÜ BAYAN ÖGRETMEN TARAFINDAN FRANSIZCA OERSl VERILIR. KAYIP 54 AR 3"2 p akaıı crabaTin ruhsatını kaybett'm geçersızsr. Saml CAKAR (Cumhurıyet. T3148) TEL: 58 68 96