Katalog

TARİH BOYUNCA ŞİİLİK VE ALEVILİK AtUIft ÖZKIRIMU ÇOGU TOPLUMSAL BAGLANABiLECEK DİNSEL ÇIKMI51I. NEMiNDE undan »noeki ilk lkl yazıda merhepler re tarikatlar tUerinde durarak bunlann ne olduSunu açıklamaya çalışmışük. Peygamberin ölUmünden sonrn görülen düşünce ve inanç aynlıklan mezhepleri doğurmuş, bu mezhepler yalnız dinsel değil, siyasal bir nitelik de taşınuşiardır. Daha ileri giderek, temel ayrılığın siyasal planda oluçtufcunu da söyleyebilirız. Çaftının toplumsai ve ekonomik koşuıllarına da baglanabilecek olan bu slyasal aynlık dinsel bir görünümle karşırmza çıkıyordu. VE EKONOMiK OLAN MEZHEP TARİH K05ULLARIN& ÇAÎIJMALARI SAHNESiNE BİR DAHA GÖRÜNÜMLE ANADOLU PATLAYAN Bir arkadaşı Şili Komünist Liderı Corvalan'ı anlatıyor «CORVALAN, iŞKENCELERE KARŞI iNANILMAZ BiR iRÂDE GÖSTERDi» SELÇUKLULARI DÖ İLK AYAKLANMA BABALILAR (1240) B BABA ÎSHAK'IN AYAKLANMASIDIR. ÖNDERLiGıNDf.Ki "StLt FAŞİZMÎ VALNIZCA IŞKENCEYE DAYANAN BIRYÖNETÎM BİÇ1MIDIR,, Santlagn'nun cskl vallsl ve Şlll Sonyallst l'artislııiii hir iiyesl olan AKıcdo Jnlgnant 197.1 yılında darbeden hemın Ronra Halk Blrllğl yöncticiler] ile blrllktr tutııklaıımıştır. Tutuklu kamplarında lkl yıl kalan Jolgnant bir süre önce Bııkovski İle (lcRİştlrilen Lııi» Corvalan'la aynı yazgıyı paylaşmıştır. !?lli So*yalHt Partlsl Genel Sekrctcri l.ııis CorvKİan'ııı cİPtlştlrllmcsindpn bir süre önce tahllye edilen .loİRiıaııt'la «Lc Noııvı1 Observatfiır» (Irrglsi mıılıahirl hlr cörüsme yapmı«tır. Oeneral Aııcusta Plnochct'nln haplsanclcrindcki vasumı knnu alan bu göriişmenin bir özetlni sunuyoruz. ANADOLU'DAKI AYAKLANMALAR Anadolu tarihinde gtfrttlen mezhep çatjşmalanna baktığımızda bu yargının dognılandığını RÖrüyoruz. Daha Anadolu Selçuklulan döneminde patlayan (1240) ilk ayaklanma, Baba îshak'ın önderligindeki Babahlar ayaklanmasıdır. Baba Îshak'ın dllşüneelerini bllmiyoruz. Ama onun, Sultan Gıyasaddin'in işrete dahp dogruluktan saptıgmı söyleyerek Adıyaman ve Maras yörelerlne müritlerini gönderdiğini, bu bölgedekl Türkmenleri ayaklandırdıgını biliyoruz. Malatya, Elbistan, Sivas, Tokat tlzerinden Raba îshak'ın bulunduğu Amasva'ya doğru ilerleyen TUrkmenler büyük bir EÜCO ulaşırlar ve önlerine çıkan Selçuklu kuvvetlerini bozguna uğratırlar. Ama Türkmenler gelmeden Amasya'yı ele geçiren Selçuklular Baba îshak'ı oldürürler. Tlirkmenler Baba îshak'ın Öldüğünfs ınanmaz ve Selçuklu ordusunu dagıtıp komutan Annağanşah'ı öldiirerek Kırşehir üzerinden Konya'ya yürürler. Sultan, Erzurum ucunu Mogollara karşı koruyan ordunun celbinl emreder. Türkmenler Kırşehir yörestndekl malya ovasına vardıklannda Selçuklu ordusu yetisir. Kadınlan, çocuk vs htyvanlanyla birlikto savaşan Babalılar imha ediürler. îkincl büyük ayaklanma 142O'de Şeyh Bedreddin tarafından başlatılır. Bilindiği glbi bu da bastırılır. Bedreddin vs mtiritleri öldürülür. Ama ayaklanmaların ardı kesilmeyecektir. Yalnız sonıaW yüzyıllarda, îran'da kurulan Safeviler, Anadolu alevllerinin inançlanndan yararlanmak isteyecekler, yogun bir propagandaya girişeceklerdir. Yine de Anadolu alevilerinin umutlannı ah'a bagladıklannı, ama nnun siyasal amaçlanna bUtünüyle destek olmadıklanm söylemek Rerekir. Alışılmış deyimiyle sciylersek, Anadolu alevlleri dış riUsmanla birleşmpmlşler, aynı inançta oldukları Şah'm haksızlıklara son vereceğine inanmışlardır. Bunun ikisi de ayn ayrı şeylerdir. Şimdi kısaca Bedreddin hareketinden sonraki belli başlı ayaklanmalan görelim. İlk önemli ayaklanma 1511'de Şankulu taraCndan Antalya yöresinde traşlatılmış, Küt.ahya'ya kadar ilerleyen eleviler burada Hadım Ali Paşa'nın kuvvetlerinre bozjfuna uğratılmıştır. Savaşta Şahkulu da, Ali Paşa da ölUr. Daha sonra tran seferine hazırlanun Yavuz"un, Anadolu'daki «yedi yaşından yetmiş yaşına varınca kızılbaş oldugu sabit olanların isimlerini deftere kayıt ile kendisine gönderilmesini» pmrettigint görtiyoruz. Yavuz, savaş sırasmda, kızılbasların ordunun gerlsinde ayaklanabileceklerinl düştinüyordu. Bu nedenle «padişahın emri tlzerine tahkik ve teftls ncticesinde kırk bin kişı tavkif olunarak kimi katledilmlş ve kimisl hapis olunmuştur. (1. H. Uzunçarsılı, Osmanlı Tarihi, c. 2, s. 257), Çaldıran savaşının kazanılması sorunu çözmedi. Yarslı olarak müritlerince kaçınlan Şah îsmall'in Anadolu'ya yrtnelik çalışmaları sürdü. En önemlisi timar düzeninde haksızlıkların ardı kesümcdl. Niteklm Bozok TUrkmenlermden Ceiai odH bir timar sahibi çevrpsine 20 bin kişi toplayarak Tokat'a geldı. Ayaklanma bastırıldı. (151B). Ama ayaklanmalar durmadı. Ama bu ayaklanmalar arasında en önemlisi «Bahm Sultan evladından» Hacı Bektaş postnişini Kalender Çelebi'nin adına bağlsmanıdır. Çevr«sine 30 bin kişi toplayan Kalender Çplebi ayaklanmasını bastıvmak ioin Sadrazam İbrahim Paşa görevlendirilmiştl. Kalender, «ilerı sevkadilen kııvvetlerı» perişan ellı. Ama İbrahim Paşa, dirlikleri ellerinden almdıfı için Kalender'e kat.ılan Dukadırlı beyleriyle gizlice anlaştı. Aynra sipahilere karşı işlenmiş haksızlıkların dtoeltileopğini ılin ptti. Bunun Uzerine Kalender'in çevresindeki kuvvetler çözüldüler. Türkmenlerin çoftu, gecelerı gizlice uyrıldı. Yapılan bir saldınyla kcsin darbe indirildi. Kalender yakalanarak başı kesildi. Tarih boyunca Anadolu'da mezhep çatışmalarının temelinde toplumsal nedenîer yataı I.LİS CORVALAN işkencrleıe karçı «inanıl ınaz bir irade ile dayandı.. Doîum kontrol hapları 40 yaşınrlan sonra kalp hastalığına yol açıyor,, Amerika'da yetkililorin dogum kontrol haplarının. kalp ve damar hastalıklarına yol açtığı gerek çeiiyle. 40 yaşmdan sonra kullanılmamasmı ögiit lediği bildirilmektedir. Bilindiği gibi 25 yıl önce Amerıka doğunı kontrol hapının kullanılmnsına izin veren Uk ülke olmuştur. Fransa'da yayınlanan i'iücpress dergislnde verilen bilgilere göre, dilnyanın dört bir yanındakl araştırma cılar altı yıldan beri doğum kontrol haplarının uzun vadedeki etkilerini incelemektedir. Ancak bu tızmanların vardıkları sonuçlarm birbirinden larklı oldugu bildirilmektcdir. Önıegin kan dolaşımını yirmi İki ayn ekip incelemektedir. Bunlardan onu dogum kontrol haplarının son derece lehlikeli oldugunu ileri sürerken difpr dokuz ekip bu hapların znrarsız oldugu sonucuna varmıştır. Digcr üç ekip ise bir açıklama yapmaktan kaçınmıştır. Aynı kararsızlık gögüs ve rahim kansprleri alanm d» rla vardır. Istatisliklprp K<irp Rögiis kansprtnden her yıl 22 bin Amerikolı, rahim kansprinden dp 4 bin Fran s,ız olmektedir. Amerika'da r>r. Robcrt llonyer'in bajkanlıgmda kurulan 13 ekip, 40 yaiftndan sonra dogum kontrol haplaruıın gögüs ve rahim kanserlerinln masına yardımcı oldugu sonucuna varmıştır. Yirnu altı değişik ekip ise, sadece kansere yatkm kadınların bu hastalığa yakalandığını ileri sürmektedir. Öte taraftan dogum kontrol haplarından, menopoz başlangıcını kolaylıkla atlatmak İçin de yararlanıldıgı bildirilmektedir. Yumurtalığm işlevini yitirmest ile baş :ayan menapozun belirtisi adetin kesilmesi olnıaktndn. Bu dönem kadının yaşlanmasının başlangıcı sayılmakadır. Menapoz kadınlttrda coftu kPz nıhsal burmlımlar yaratmaktadır. Yeni bir hormon dcnResiıiB alıçmnk zorunda kalan kadın, baş ağrısı, yoıgunluk, kalp çarpıntıları, uykunızluk. el ve ayaklarda karını:alanmalar olmaktadır. Amerika Birleşik Devletlerl ve riiger Anglo Saksnn ülkelerinde jinekologlar doğum kontrol hapı kııllanan kadınların menopoz dönemin! sıkıntı çekmeden atlattık larını gözlemiştir. Bugün ise kadının bu evresindeki ba lcım VR tedavisinde uznıanİRşmış, kliniklpr bulunmaktadır. Binlrrcp kadın yeni yaşamlarma bu küniklfrde hazırlanmaktadır. (D1Ş HABEKLKR SERVİSİ) SORU Siz kırk yaşlarında bulunuyorsunuz. Coi". aiau ise sizden çok daha yaşlı. Onun toplama kamplarındaki yaşama nasıl dayanabildiğini anlatır mısınız? CEVAP Tutuklu bulunduğumuz süre Içind6 onunla çcşitli kamplarda beraber oldum. O en büyük Rüçlügü, Mi derece Künoy eyıeıninde bulunan Dawson adasında çekmiştir. Macellan Boğazının da aşağısmda bulunan bu adada bile Corvalan inanılmaz bir irade gösterdi. Benim tahlıye edlldiğinı gün karım da Tıes Alamos kampına geldi ve Corvulan'la karşılaşınca onunla vedalaşti; vedalaşırken de agladı. Oysa Corvalan kanma. «şlmdi aglama zamanı (Ipgll si'vinme zamanıdır. ÇUnkü bugün fa^izme kaışı yeni bir zafer kazandik» dcdi. KAMU OYUNUN BASKISI SOEU Stzl niye tahliye ettilerT CEVAP Benim gibi bazı tutuklulann »alıverilnıesinin nedeni uluslararası kamuoyunun b»skısıdır. Bundan başka Hırlosmiş Milletlercle Şili ile ılgili önemli bir KÖrüşme başlayacaktır. Dünya Bankası da Şili'ye 60 milyon dolar kredi verecektir, Sanırını Pinochet, Jimmy Carter'in iktirlara fjelrnesinm yaklaştığı şu günlcrdp, Anıerikalılarda bıraktıgı lzlenimi biçlmsel alanda da olsa silmeye çalısmaktadır. Oysa biz salıverildikten sonra pek çok İnsan tutuklandı veya ortadan kaldırıldı. SORU Uç yıllık tutukluluk döneminizda hlç yargıç huzuruna çıktmız ve yargılandınız mı? CEVAP Hiçbir zaman. Ben 11 eylül 1973 tarihlnde darbe günli tutuklandım ve difcer HaİK fiııiiKİ yöneticileriyle lnrlikle Dausun adasına Könderildim. Orada yırml ktlometrelik bir telefon kablosu döşedik. 1974 yılı subat ayında da Sanüaao'ya Retirildim. Oradu Hava Kuvvetleri Askerı Akademisi'nde bir odaya kondum. Ben dalıa önce bu akademide tarih ögretmenligi yapmıştım. Bu binaya getirilışiuı aılemden gizlendl ve bana iki ay boyunca ışkence yapıldı. İlk 45 glin gözlerım kapalı idi ve bu arada 19 kilo kaybettim. Işkeııcecilerin içinde en acımasız olanı Komutan John Edgar Cevallos idı. 4 nlsan 1974'de beni Tacna kıslasına götürdüler ve üç ay süre ile bir hücreye tıktılar. Daha sonra ise beni bir tuplama kampına götürdüler. Bu kampta benden başka 4S Halk Birligi yöneticisl de vardı. 107.r> yılı ekim ayında Corvalan iln beraber Tres Alamos kampına götürüldük. Orada da DÎNA ve askeri ışkencecilerin elinden geçen yü7.1err,e tutuklu vardı. "Yazı yazmak tıpkı aşk yapmak gibi yorucudur ...„ • Rir kadın nasıl boyle yazabilir?. diyorlardı onu okuyanlar. Ancak bu k.ıdar yıirekli. bunca açık yazabildigı için ayıplanmış bile olsa. >Uçuş Korkusu» adlı İlk kitaoı yalnız Amfirika'da dört milyon satarak Erica Joııs'a yarım milyon dolar kazandırdı. Oysa genç kadın bu kitabı yazarken. vakınlarına bile göstermekten utanmıçtı. Kitabını fazla açık buluyordu. Ama yayınlanır yayınlunmaz genç ve güzel kadına, bir anda Un ve başarı sagladı. Ustelik ona «Dişi Henry Miller. admı taklılar.. tatmin etmekten uzak kalıyor. îşte bundan sonra, aslında uçaktan ve uçinaktan korkan gü/.cl kadın, kendl hayatına vaşamaya. kendi kaıuıtlarıyla uçmaya karar verlyor <kitahın adı da buradan gcliyor). Bu arada âşık oldugu genç bir ruh doktoru ise onu, karısı ve çocuklarma dönmek Uzere terkediyor Böylece îsadora, yeniden vaşlı kocasımn yanına sığınıyor. Romanın kahramanıyla gerçek romancının yaşamı arasındaki tek fark, Kriea Jong'un kitabın piyasaya çıkışından hemen sonra iklnci kocasnndan ayrılıp, genç bir yazarla, Jonathan Fast'la birlikte yasamaya başlaması. AY4KLANMALARIN GERÇEK NEDENI Bu orneklerdcn sonn* beliıtilmesi gereken şudur: tster taraflı ister taralsız olsunlar, biitün larihçıler Osmanlı dönemindeki alevi ayaklanmalarmı bir mezhep çatışması olarak göstermişlerdir. Hareketlerin alevl babalannca ytirütülmesi, katılanların alevl ya da alevî eftüimlj olmaları yol açmıştır buna. Bu degerlendirme gUnumUzdcı de rEemenligini sürdürmektedir. Oysa belli bir ideolojiye bağlı oldugu ileri sürülemeyecpk tarıhçıierimiz bile bu ayaklanmaların tenıelindR toplumsal haksızlıklarm yattığını belirtmcktedirlcr. Uzun çarşılı bunu şöyle dile getirlr: «Bu ayaklanmaların meydana gelmesinde veya biiylimesinde arazl tahrir memurlanmn yaptıklan haksızlıklarla lüzumsuz yere hükiimetçe dirllkleri kesilerek zaru7etet düşen tımarlı sipahilerln isyan edenlere iltihaklarınm da mühim bir amil oldııgu görülmektedir.» (s. 2, s. 345). Nitekim Ibnjhhn Paşa'nın Kalender ayaklanmasını bastırmada tuttugu yol da bu yargıyı doğrular. Aynca sadrazamın ödüllendiriliş biçimi de ilginçtlr: «Veziri âzam fstanbul'a avdet ettikten sonra isyanı bastırmaktaki başarısından dolayı o tarihe kadar kanun Uzere ranede bir milyon iki yüz bin akçe olan hasları ıki milyona çıkarıldı.» Baba îshak olayı da, Şeyh Bedreddin ayaklanması da, göıünüçte dinsel, temelde toplumsal başkaldırmalardı. İki ayaklanma da merkezî otori;pnin kendi başmın derdine diiştüftü, taht lcavgasının arttıgı dönemlere rastlanmaktAdır. Biri Moftol, öteki Timur istilâsının ardından patlamıştır. Bedreddin olayını bu gözle dağerlendirınek gerekir. Börklilce'nin ve Torlak Kemal'in halkı hangi vaadlerle topladığı dtlşUndlUrse, bu olayın da maddi bir takım nedenlere dayandıfiı ortadadır. Sonraki ayaklanmaların Osmanlı Devleti'nin früçlü oldugu dönemlerde patlak vermeleri bu yargıyı çUrütmez. Aîlında şilbatıni inançlarla sünnl akidenin çatışması, daha doğrusu esemen gü•ün, kuruluş yıllannda gerek ahilnrp, gerekse abdallara, sonradan da şeyhlfire îyl davranmışken, onlardan yararlanmışken, yükseliş yıllannda şil batınî tarikatlan yok etmeye çalışması saray halk farklılaşmasının belirginleşmesi sonuoudur. Söz gelimi, Yavuz Selim, 40 bin aleviyi öldilrterek, kalanları bir bakıma zorla Şah Ismail'e baftlanmaya itmiştir. Yoksa «Kfirim Devlet» Osmanlı'nın arkasını güvenceye almak için başkn çıkar yol RÖremeyerek kadar güçsüz olduğuna inanılabilir mi? Görüldügü Ribl, tarih boyunca mezhep çatışmaları dinsel bir göriinüm taşısa da temelde toplıımsal koşullann belirlediği hareketler olagelmişlir. Nitekim Mustnfa Akdag'ın mevlevllik ile baballik bektaşilıktcn söz ederken yaptıgı aynm bunu vurfrıılar. Akdağ'a göre mevlfivîlik, daha çok şehirlerdeki «yüksek ve refahlı sınıflan okşayacak bir yol» tutmuş; baballik bektaşîlik lse «perişan halk tabakalarıyla şehirlerdeki işçiler arasında» yayılmıştır. fTUrkiye'nin îktisad! ve tçtlmai Tarihi). tşin ilginç yanı Akdag'dan neredeyse elli yıl önro F\ıat Köpriilü'nün bu gerçegi belirtn»iş olmasıdır. Aynoa Abdülbakl Gölpınarlı'mn naklettfgi yazarı behrsiz şu mani her çsyi çok RÜM özRtlemektedir: Salvarı «»ItaR Osmanlı/ Egerl kaltaft Ofmaıılı / Fkrnde yoft blçende yog / Ylyende ortağ Osmanlı.» Bir baçka gerçek de şudur: Mpzhepler arasınrta aynlık yaratanlar, inançlardaki ayrılıfiı toplumsal plann aktaranlar, tarih boyunra h^p eiîemen|pr, yönpticiler olmuşlardır. Denilcbilir kt. «biil ve yö'net» politikası en cok bu aianda işlemiştir. B,R ERKEK GİBİ YAZIYORÜnlü yazar Henry Miller ise ona nenzetilen bu çıçegi burnunda yazar ıçın şunları söylüyor: «Bu kitap benim «Yengeg Düııencesi» adlı eserıne karşı yazılmış. kadınca bir savunuya benziyoı. Tabii benim kitabımın çok daha hafifi, katılıktan uzağı ve gUlüncü. Ancak Erica bir kadından çok bir erkek gibi yuzıyor. Onu okuyunca insan ilk anda yazarının kadın olduğuna inanamıyor. Relki de daha kadınca. Kadınhk duyjîiılan ngır basıyor, tam bir disl gibi. Hafif bir kadın gibi duyuyor ve yazıyor.. denebtlir.» Erica sibi kitabın kadın kahramanı tsadora, New York'un kenar mahnllplprinrlpn birinde oturuyor. Gfinp, Erica gibi çok gpnç yaşta, ^enç bir öğrenciyle evlenlyor. Ancak bu genç ııdamın bir süre sonra çıldırması yüzünden yalnız kalıyor... Bu ilk mutsu/ cvliliktpn sonra kitabın kahramanı tıpkı yazarı gibi kendisinden büyük bir Ç'nli ruh bilimciyle (psikiatr)la evlenlyor. Ne yazık ki, bu adam da Isadora'yı YOOA VE YENİ BİR KİTAP îkisi birlikte şimdl yeni bir kitabın üstünde çalışmaktalar. Berabp.rce hazırladıkları bir senaryodan hemen sonra, Erica şimdl son kitabını bitırmek için çaba harcıyor. dünde birkaç kez Yoga yaparak dinleniyor. Amacı gllnde en az 10 sayfa yazarak, kitabını kısa zamanda tamamlamak. «Hayatını nasıl kurtarmalı?» admı taşıyan bu yeni kitabın da yeniden tsadora'nın ilginç yaşamı ele alınıyor. Bu defa Îsadora cinsel açıdan sapıklıklara kapıllp, böyle ilışkllere Kİrecek. Erica, «Yazı yazmak mUthiş bir çey! Aynı zamanda çok da yorucudiye içini çekiyor. «Tıpkı sevişmek gibi bir şey bu. İnsan bambaşka bir âleme dalıyor.» Gerçekte, Erica hem yazar olarak kazandıgı başarı, honı de aşkta aradıjfım bulmanın verdİRi mutlulukla gerçekten kendi kanatlarıyla uçmayı öğrendi, denebilir. KA( TUTUKLUİ SORU var? Şlmdl Şlll'rte kaç slyasal tutuklu İlk kitabıyhı skandallar yarataıı, bir uıuU uııc vu uıilyuıüara Erica Jong, evlnde dinleniyor.. Ankara Ankara . Ajıkara Ankara Ankara Anka AP'nin gölge bakanları Oumhurlyet Halk Partislndc, Cîenrt Yitnetim Kurulunda yapılan Rorov bölümündcn sonra bu partiyl romantlk buluyordu kimı AP'lilpr Bir Kasım önadun olmadıeını iiıif siirüvorlardı. Kasım önadım kim drrslııiz AP'nin Esnaf Bakaııı, Anaya.samıza %<>\v csnaf sorunkırını, kredi Işlerini, csnat Uffalrt hlrliklerinlıı lsteklerlni Ticaret Bakanı Ilalil Basol bu konularda hep Önadım'a, rianı.şıyor AP Gencl Başkaıı Yardımcısı İstemc7.sf hiı csnaf kooperatiri kurmak olanağı yok. Öıı adım'ın istckleri yasalardan daha gcçprli Şim riire kadar AP Bakanlıklardan partlüi için yararlamrdı ama şimdl önemli bir n$ama var: Bakanlıklar partinin uvdıısu durumunda. AP'ye baglı bütitn Bakanlıkların bir de gölge bakanı var. OHP'Ue İse Genel Yönptim Kurulıi üvelcri gölge hakan RİIıl çalışıyor. Ama Knsını Onadım'ın karşısında kimse yok Iıpnü7 tiizuk. , yiintem, vöııetmclik drrken l'U lüı sıra gelmlyor anlaşılan... Ibni Sina'nın bilimde 'derinleştiği,, yaş CHP tstanbul Mlllelvckill Engln Ünsal, Rütçe Komisyonuncla son RÜnlerde gitttkçe iin kazanan felsefe Profrsörü Mübahat Küyel' in «Kplsefpyc Başlangıç» kltabından haeı parı,p:ılar okurken. AP'll parlamrnlrrler de ırülıııektpn kendilerini alamadılar tlnsal, ftİRelcye başlangıç kitabında Ibnl Sina'nın ıloğııın taıihinin 980. Olüm Urlhinin lıte 103? oldujitı ıiım yazıldığını sâylpdlkten sonra şunlan rk ledi: «Bu tarihlerc göre tbnl Slna 57 T*?ındu olmii.ştür. Kltapta tbni Sina'nın altmı* ya?ı11.1 kadar bütün lılllmlpri oğrenriijtlnl ^knrıı ^Aşında llimdc rierinlenıesine tlttigi ymılı vor. Oğrcnciler rie hıırnı okuyor. IsittinİT deıİH nıi, r > 7 yaşıııcia ölen tbnl Slna aekıu'n yaşınria llimde derinlcmrsinc eiriiyormug. Pro(psör lıanım böyle yazıyor. At ınartlni rte bre Rrcep, daglar bu da mı dizgi jaıılısı? tnlesln» Kayserili, Trakyalı ve İzmirliler... Use ikincl sınıf ahlâk Idtabında yarayormuş: Hirnlar •Kayserililer paraya diifkün, Trak.vulılaru İki yÜ7.lü, İzmirliler Oynak» denivınmıif. CHP lnnlr MlUetvekill Süleyman (.pııc Bütce KomJsyonunda hunları açıkladı. ICrdrm lzmlr'e gidlnce tzmlrlller bu »oruları Rakana »oracaklar herhalde. MJIIi Egitlm Bakanı tzmirll, Dcvlct Bakanı ve Bafbakan Yardımcuı Turan Fcyzloğlu Kayflerlll. GUmrttk vc Tekel Bakanı Orhan Oztrak ise Trakyalı. Talim Terblyc Kurıüu İle kozunıı paylasacak olanlar önce hunlar olmali, değil mi? CEVAP 304 kişinin salıverllmesinden sonra .Que Pasa. adlı dergi geriye 2500 tutuklunun kalclıgını yazdı. Ama ortadan kaybolan 2500 kişiden hlç bir haber çıkmadı. Yakalananların »ayılan her gün nrtıyor. DÎNA'nın (gizli polisi uyBuladığı bu yöntem sayesınde hapishanelerde hiç siyasal tutuklu kalmayacaktır. Siyasl polis insanları tutukluyor ve bunu yapRrken de çevrede ranık bulunmamasına büyük (izen gösteriyor. Denız kenarında, nehirlcrde. şurada, burada devamll olarak cesetler bulunuyor. Ama bu cesetler parçalanmış oldugu için ktmliklerlni i'aptamak olanagı yok. Benim Ulkpden ayrılmamdan bu yana peit çok sendikacı ve Universitell kaybolmuştur. Orneğin Carlos Umberto, Contreras de Concepr.ion 24 kasım günü tutuklandı ama slyasi polis bu olayı inkar ediyor. Eylül ayı içinde 35 kisl DİNA tarafından tutuklandıktan sonra yok edilmîştir. 16 aralıkta Profescir Ortiz r.etelier tutuklanmıştır, nerede oldugunu kimse bilmemektedir. DUnya basmmın bıı olaylara önemle egilmesl gerekir. Çünktl bu tür olaylan ancak uluslararası bir dayanışma önleyebılir. 5ili FAŞiZMf SORU Sizin daha önce tarih ögretmenligi yaptıgınız akademıdekı subayların size işkence yapmasını nasıl açıklıyorsunuz? CEVAP Şıh taşizmıııın, Killcr ve Musıolini fasizmı İle yakın uzak hiç bir benzerllğ) yoktur. Bu Ulkede kltlplerın hayranlıkla yönptıml dognılaması beklenmiyor. Hatta Ulkede btr parti bila yok. Sadece askerler var ve hepsı bu. Askerlerin beklediği sadece kenrlılprıne hoyun eftıln'ıesı. Bunu da işkence sayesinde sağlıyorlar. Süi (aşizmı şiddete dayanan bir yönctim biçtmı. Sırf tedhıç yaratmak için sokaktan geçen birisı futuklanıp sorguya çekilmektedir. Benim bulundugum toplama kamplannda tutuklulann ','«80'ine işkenc» yapılmıstı. tşkence yöntcmlerl de giderek ince bir t«knik haline gPİdi. Amerikalılar ve Brezilyalılar Şilill lşkencecilerl bazı okullarda egitmektedir. Bunlardan birl Pananıa'da biri de Rio'da bulunuyor. Ben bir RÜn lşkencecilerimle onların yttntpmlerl Uzerinde tartıştım. Onlardan biri bana CİA'dan yardım aldıklarını söyledi. Elektrikll iskence aletleri de Amerikan yapısı ldl. Bazı yöntemler o kadar korkunç ki anla'maya dilim varmıyor. (Dıs Haberler Sertisi) HAZIRLAYANLAR: Müşerref HEKİMOĞLU Uğur MUMCU B i TT I • / . . .