Katalog

D 8 Bl CBMHUBlm t l OUI 1W7 ABDÜLCANBAZ TURHAN SELÇUK CAMıNA B E L <uitf!MALLE*E ALDiftAN İ fcAMANlN N ^ L SAM YELÎ Yâzan: Mehmet SELAHATT1N 22 Vay Pahri Bey vay, demek devrtaaler» k&rsısnı ten? Nasü asmadılar letıi? Ülen »u lnsanlar nerelerlnden çıkanrlar bu hertelerl. Belkl lkl senedlr çılgına dondürdü benl bu haksızuk. Üzıilme. Bulunu çaresini dedik ya. Sago'.asın. îvi. Şlmdl s«n glt. Blr kag gün sonra gel ar» benl burv da Senın içln FBkaTİa konuşacagım. Fahrl aynlırken Te?esckür ederlm, dedi. Yok canım Dahs bl şey ynpmadık M Yaptın sayılır. Sen istedlkten sonra Nihayet nea edecegiz dostlara Ellmizde faıla blr sey yok kl blrim. Dostluklardan gayn. Sen istedıkten sonra Canım, tabl isterim. Nlye lstemlyeylmt Sa|ol. Teşekkur edenm Peki, peki. Dedigim glbl birkaç gün sonra ugr». Btrkaç gun sonra uğradı Fahıi L&kin, Ramlıie görüjemedl. Onu meclıste arayan odacı. Bugün gelmemıs, dedl. YUzünde karşısmdakır.e acıyan blr Uade vardı. Fahri bunu aeKii «Acaba orar'a da kendlni yok mu dedirtti?» dly» düsündtl. Agır agır uzaklaştı meclısln önünden Aksama kadar sokaklania dol.istı. Sonr« gldip, otelln altındakl kahveye ottırdu. «Dur bakalım, birkaç gün dana kalaUm» dlye geçlrlyordu lçlnden Ramiz, belkı de gerçekten Mecliste deglldı Belki ona yardım içln uğraşıyordu Sbz vermiştl ya Hem ondan bir sey de Ifterremişti Fahrı Kendısi soylemlştı, yardım ederim, dlye. ParnM bıtmesin dıje gunde bir öğün yemek yiyordu. Yol p»rasuiı ayırmıs., lç cebinde sakhyordu Ne kadar uzun kalabllırs» o kadsr bekleyscekti Ankara'da Son ümldı buradaydı Buradan da bır şej elde eriemezse . Allah, her halde nrklannı bir yerden vereeektl Eskısı kadar korkmuyordu hajattan. Niyazi'yi tanıdıktan sonra değı?mışti Kadere olan inancı btlsbütün »rtmıstı. «Allah büjJk» dlyordu. «Nasıl olsa blr lokma ekmek buluru2 Açkktan kım ölmUş kl? Beterin beterl rar. Allsh, betertnden korusun» tki gunde blr, Mecllse gldlp Bamizi soruyordu. Blr HlrlU oraia bulamıyordu onu. Odacı artık onu tanıyor, daha jörür görmez Hele sen dur bey, diyordu Gldlp Ramlz Beyl blr sorayım. Soruyordu Ramiz Beyl ama, daima onun yok olduju habertrü de getlriyoniu. Boş ver Bey, dedl blr gün. Buralarda fazla oyalanma gayn. Temiz blr adama benzlyorsun. Boşun» vaktlnl harcama. Ya!. He ya. Nereden Mleceksiıı bu adamlan scn' I>aha ilk ar»dıgin gilnden berl burada Ramlz Bey. Şlmd: de içerde. Boyuna kendınl yok dedirtıyor. Ya! He ya. Benirrüe o llgllendl Sana İ9 bulunım, de<£L Aynı memleketlislnlı allalem. Evet. Sana forta atta, flyaka yapü. Ya! He. îyi am», nlyeT I>dinj ya, sen burıl«n nered«ı bfleren Senden Oatün oldugunu, füçlü oldugunu hlssettirdl ya. Yettl ona bu. Fıyakaaını Ortadoğu'da Devrim Yılları Kahlr» BüyükelçflHl Baskittpllglne atAndıgım 1950 yılının maTU ayında Ttlrklye'd* liüdar, Cumhuriyet tarlhlnde Uk kea, «1 degljtlrlyordu. Otuz yıla yakm bir sılre Ulkeyl yöneten Cumhunyet Kalk ParUsl genel seçlrrv lerde yenllm^ş, dört jnllık geomişl olan Demokrat Partl eöcl bir çogunlukla Bü;uk Mıllet Meclisıne girmlşti. 12 yıl aralık813 Cumhurbaşkanlıgında bulunmaş olan Ismet tnönü"nün bu ııfaüa lmzaladıgı gon karamamelerden blrl, ıçınde benlm de adun bulunan Dışışlerl BakanhŞı tayın ve nakı^ karamamesU dır. Tarlhl 13 mayıs 1950 ldl. 14 mayısta da înönü Ua partlsl lkOdardan düşüyordu 1950 tarlhl Tılrklye'nln Arap pohukasırda da bır dönüm nokt&sı sajnlabılır. Cumhunyetia kuruluşundan ATATÜRK'un ölumune ıtadar olan oabeş yiılık dönemde Türklye'tün dş polıtikaunda. bazı üguıç gelışmeler görüimüştür. Ömeğin, 1936 yılın3 kadar sıkı bır dostluk görinıüsü veren Turk Sovyct ıllşklleri Montreux Antlaşmasindan »onra sogumaya yuz tutmuş, Baü devletlerine ve özeiukie tngiltere'ye dogru bır donuş başlanuştır. Gerçı, Bogazıar rejlmml değıştiren Montreux AnoUaşması asiındı Sovyetler dahıj bolge devletlerl lle emperyalıst devletlerın çıkarlannı uzlaştırmaya çalışan ortalama bır fonnuldü (1) ve Sovyetler Bırlıği htlküaıerince hararetle desteklenmışti. Ne var kı, Atatürk'ün son yıllannda dış polltikamada tnonu'nün agırhgı daha çok djyulmaya başlanuştı Ismet Pasa'ıun dış politlka felsefesı ise «blıyük devletler arasında denge kurma» ilkesine daya nırdı. Banu blr örnekle canlandırayım 2. Dünya Savaşmda tallhin mJttellküeraen yana dondügü 1944 yılında Almanlar bir savas gemısınl "Tirk hükümetinın Iznl Ue Karadenıza geçınnoe Sovyetler Ankara'ya şiddetU bır protesto notası göndermişlerdı. Bu tepkl beklenmsdik bır şey deglidi ama ertesi gun Avam Kamarasmda tngıltere Dısljlerl BaKanı Eden'in de Türkjye'şı sert b'S dııie ıLinaması üzerıne Inonu ramanın Dısişlerl Bakara Numan Menemencıoğlu'na soyle demişü: «Osmanlı tmparatorlugj înglltere lle Rusya'yı ayn cephelerde tutmak ve blrlni öteklne karşı kullarmıak aayesinde ömrünü yüz yıl uzatü. Oysa şımdl llusirü birden karjımıza almış olduk. Bu durumu nasü çöaseceksin'» V» Menemeodoglu Dışlsleri Bakanlığmdan «lstlla etünlmlştl.» (2). Büyükelçl Mahmut DiKERDEM ATATÜRK VE İNÖNÜ ARAPLARI KENDÎ HALLERÎNE BIRAKMAYI UYGUN GÖRMÜŞTÜ.. Atatflrk •• tnönft, deniınlarbı bas korsyncoUn olarak Araplarm fula yüs ıızlan almay» taen gösterdl. Ama, bunun yanında, Araplara yak îayTrmir orüann dostlugunu kazanmak için çaba harcamadı. AUturk'Un Arap dunyasına takındığı tutumun nedenlnl O'nun devTimcıük anlayı^ında anımak yerındedır. Türkıye devnmler atıluıu içındeydl re devrtmlerin ttzunü Atatürk'ün .Şarklı.lıktan kurtulup Batı uygarlıgı toplulaguna glrme karan oluşturuyordu. Batılı olmanın İlk koşulu İ5e sosyal hayata bilim dlışunce sırü egemen Inlmak, dolayısiMe TUrk toplıımunu yüzyıllar boyunca tutsaklıgı altuıda bulundur muş, gelişmestne engel olmus dınsel kurumlann » r a r h etidle rlnden kurtarmaktı. Atatürk bunun gereğlne son dereca lnanmıstı. Batıdan gelen herçeyl ba ten taklit bile olsa kabul edlyor, Dofu'dan Türklye'y* hajnr beklemlyordu. Oysa, Türkiye'nlıı devrim at« slyle yandıgı o dönemde Arap ulkeleri halft Ortaçag dUzenicin koyu karanlığı Içme gomülü du ruyorlardı. Türk devriml bu Ulkelerde zaman zaman yanJalar uyandırnuyor değıldl. Katta bazı lannda Kurtuluş Savasımızı brnek alan halk lıderleri ortaya çık mış, Atatürk adı buttın Doğuda ezilen uluslann Bzgürlük sımgesi olmuştu. Ama halk yığınlan emperyallzm ajanlaruun onların yerü ortaklannın ve yobazlann pençesinden kurtulmaktan çok ıımlftılar. Bu uluslara egemen olan sınıt \e tabakalar Tur'ıiK'i^" \ lus harekettnin Dogu dUnyasma saçtığı bagımsulık v» özğilrlük ısıgını •uurlanndan lçeri sokma mak için îngllia v» Pransu »ö mürgecllerle lsblrligl yapıyorlardı. Arap halkına Cumhuriyet TUr iıyesl ell kamçılı Osmanlüar»ın dınsız lmansız mirasçısı glbl ta mtılıyor. TUrk dtlşmanhgı her çevrede besjenlyordu, Lozan Ant lasmasmdan sonra Arap tllkele rinın yönetunlnl «Mandater devleu olarak ele alan Ingüiz •• Fransızlar da lşgal ve sömürünün acısım unutturmak, hallun klninl başka yonlere çekmek İçln Arap dunyasmda TUrk dUsmanlıgını kışkırtmaktan gerl durmuyorlardı. mUı IhiDBtln «thinlerden herıüı slünmeyen arularmın etklsl altın da kalarak, yukanda «ılglslzlU» dlye nlteledlgım, ne dUşnmnlüc gosteren ne de dostluk arayan blr polittkad» blçimini bulmustu. Atatürk'ün ölUmUnU izley«a dönemde, onun (Batılılasma» ve «Layıklık» Ukelerlne sıkı sıkıya bağlı kalan tnbnil de bu tutumda blr degışıklik yapmak gerefttnl duyrnadı. Zaten lsteseydl de olaylar buna ne olanak ne de fırsat verecektL Daha Hatay davasınm Araplarla aramızda yarat tıgı çekişme sUrüp gıderken 3. Dunya Savaşı gelip çatmış, dış polıtikm yönetlmlnl tümüyle ken dl elin* alan înönü ve CHP h'İKümetlen dünya çapında hayatl sorunlarla uğrasmak aorunda kalmışlardı. Sava^ yayüdıkça Arap Ulkelerlne de Kçramıs, Ortadoğu bölgesl Mütteflklerle Mih»er devletlennln siyasal ve askerl çatışma alanı halıne gelmlsti. Ne var kl, II. Dünya Savaaının sona ermesinden CHP'nın tküdardan dıişmesine kadar olan nmanda da tnönü TUrkiye'nın Arap polıtUasında temelden degisikllğe gerek gbrmedı. Belkl •ava? sarsmtıian sonucunda bagımıız varlık kaatnan Arap deviet'.enae eskiye oranla daha aıcak ve dostça ılgı gösteriidl, fakat bu devletlerle ılışkllerimlze yenl bir yön vermek girlşinune varacak kadar tleri gıdılmedl. n hktntenacak o t a m , Pmrtinln iktidara façer geçmea dlnsel irücaa ödün vermesing aaşılamaa. Gerçt DP'nln gerlciHgl UUcsmizde bugün bağnaı TB çagdısı dıncilik akımlan Tazunda pek masura kalır ama unutznamalı kl 1950 yılında siyasal partLer Irüca yolunda daha Uerl gitmeye cür'et edemeEİerdl, çünkü merrv leketln tsaglam güçlenanln ve Inönünün Atatürk'Un en âei'i U mlrası saydıklan IayikUk Ukcsl nin bugün oldugu gibı açıkça çıg nenmestne seyircl kalmayacakla' nnı btllyorlardı. Ne var kl PP llderlcrl saçün «aferlnl bcrçlu ol duklan aga, e&raf, tüccar tatamının basiaaına dlrerunek riy> tlnde degillerdi, Klra egem«n nnıflann halla uyutm&k için lrillandıklan bir aracın almdi kendl ellerine gecmis olduğunun far kındaydılar. Örtldarlarını BÜrdürmek İçin bu araçtan da yararlsnablllrlerdl. Kaldj kl, DP Wrueulan arasında AtaHlrkttn T« deTrlmlerlrun karjısında olanlar da v&rdı. Bunlar tktldara geçince gericillk «lk"P'"'Ti hıs alması kaçımlmazdı. FUAT lÖPKOlO VE ABAPUI I. Menderes kablnesınd* T>> l»lerl Bakaruıgına Prof. Puat Köprülü getirUdl KöprülU hPm kültürU hem begeruleri bakımından tam bir <Dogulu> !di. A'atürk devnmlerlneözeUikle dıl T» tarih tealerlne karsı oldugu d* billnlr. Onun Dıslşleri Ba kanhgma geçişiyle Türfclye'nln Arap alemine yaklasma, Arap devletlerlnln dostlugunu kazanma egillmlerl görülmeye haslandı. Bu egUraı 1950 yılında hsnüs yenl bir Ortadofu politikasının ögelerlnl ta?ımıvor ise de ileride Bagdat Paîcü Ke vy nuçlanacak bix tutumun Uk »ahibi «ayüabilirdl. Nltekim KöprülU görevtne baslar baslaznas Ankara'dakl Arap derietlerl Wm illcUerlnl kabul ederek onlara DP hükümetlnln Cncekl dönemlerde Araplara gösterilen kanteızlıgı onaylamadıgını T« tutulan yanlıs yolu düıeltmek amaeında oîdugunu bfldtrd' K?Vnrlllü Ankara'daki Arap elçflertyle dah* iktidara geçmeden tanısmıs. dost luk illskller! kurmuçtu. Ankarada hemen her hafta blr evde top lanılır, alaturka saz çalınır, sarkı söylenirdl. Köprülünün kendlsi de ut çalmaya meraklıydı. (1) Bk. Dofan Avctofln: Mfilt Kcrtıılus Tarlhl, dlt S, sayfa 1447. INONU DC 6EREK frORMtDİ Böylece, Atatürk doneminde Arap ftlemıne karşı tutumumuı, blr yandsn Cumhuriyet TUrkly»sinl kQtüley«n elesbrl v» »aldınlarm. öte yandan da I. DUnjna Savasında A'aplaxd«n »tu. H»y onun fljakasuıa... He ya. Bana ne onun mebualuğundan b* kardeşlm. Saım yardma edertm, deylnc« lnandım. Buraya da 0 getirdl. Helbet getirecek. Kasu blr adam oldugunu gösterdl Mna. Bız da ögrendik onun ne adam oldugunu. Bab&na rahmet. Bo« ver ı « ı bunlan boyim. Bajuun ç»reaine bak. Sağol kardes. Allah Knden ran olsun. Fahrl oradan uzaklaşırken, «Şu dünyada böyle iyl tnsanlar d* olmasa » dlye düşünuyordu. G«l glt lşin yoksa. Acunıstı adam onun halıne Klmbllir günde kaç kişlyle böyle oynuyorlardı bu beyler. Şu dur.ya Sultan Süleyman'a kalmamış. Kalmaaına kalmamış ya, çeken çekmlş, yaşayan da yaşamış. însanlann bırbırlerlne karçı çok merhametaij olduklannı blr kere daha gorJyordu. Yasarsa klmbllir daha neler görecektı? ııVay anasını vay» dedl kendl kendine. «Acımızdan gebersek kımse elıni uzatmayacalc». Sonra, birden, Ş«yh Abdülkerım Efendlyi hatırlayarak, bütün insanlara h&ksızlık ettiğuü dUşündü. Ona yardun etmlş, dunya kadar para vermiî, t î ş bulamazsan gel Istanbul'a bir çaresine bakanm» demlşti. Vardı canım, ylne de su dünyada ıyl lnsanlar vardı. Memleket, zaten orüann yüzü euyu hurmetıne ayakta duruyordu. Az kuvvet, az dayanak mı olmuştu ona? Bır gun bila durmam artık burada. dlys mınldandl. EM mevi satmalı, Istanbul'a kapagı atmalı. Bakalıra Allah ne gösterecek? Sabaha kadar uyuyamadı o gece. Evdekllerl, çocuklannı düçllndıi durdu. Bır ıkı güne kadar onlara kavuşacagTnın serlncinl hissedıyordu îş bulamadıgına fazla Uzüntülü deglldl. Dlyarbakarda yiyecek ekmek kaimamıştı artık onlara. «Istanbul büyük çehir, çocuklarımı daha lyı yetışUnnan orada» dlyordu. Yeter kl karuılarını doyuracak bır ış sahıbi olsunau. Eıza, burnunda burcu burcu tütuyordu. «tt herlî, şbyle blr kueaklasam, doya doya opıip koklasam » Ne üe akülı hali vardı. Buytık adamlar g.bı onu ugurlamıştı Ne yapıyorlardı sımdi acaba? Ya Kerem, Mısır puskulü saçlarıyla ne sevimli, ne cana yakındı yavrucak' Nılufer, babasmm yokluğunu nasü hissetmlştl 15 »caba Akşam oldu mu babalarının yo'unu bekllyorlardı muhakkak Kucağma oturmak lçın bırbırlenyle yanş edsrlerdi. O onlan 6per, onlar babalannı. Arkasından sorular. sorular, sonılar . Bazpn sabn tukenır, ofkelemr, hepsıni sepetlerdı yanmdaa. Aa sonra, dayanamaz, yıne etraiuıa alırdı çocuklannı. Memo Zülfo'ju anlat baba, derdl Rıza. Memo Zülfo Ikı metra boyunda, gerüş omuzîu, dev glbl TÜeudunun ortasında küçücük kafası olan, bazen akıllıca, bazen pek saf davranışlanyla serüvenden serüvene koşan bl' tiptl. Pahrl yaratmıştı onu kalasında. Çocuklar kiml zaman heyecanla, ldmi zaman kahkahalar atarak, bazen de korlcudan nefeslert kesllerek dlnlerlerdl KUrt ZUlfo Memonun yaptıklannı. Sonra uyurlardı mışıl mışıl Her btnnl teker teker yaürdıktan sonra biraz neîes alırdı Fahrt. Sonra, kansıru seyTetmeye fırsat bulurdu îri gögüslerini sallaya sallaya dolaşışım, entarlsını soküp parçalayacakmıs gıbi geren sert, kocaman kalçalanr.a baktıkça içlnde dayamlmaz arzular uyanır, hemen yatağa glnp çıplak vücudunu kuoaklamak, saatlerce seMçmelc lsteği dolardı lçine. Doymak bllmeyen dnsi ar«ulan vardı Fahrlnin Üç çocuk dogurduktan sonra, hislerlnde epey azalma olan Re\han, onun sabırlı ve istekll okşayışlanna lazla dayanamaz, zevkle karşılık verlrd.1 Itocasına. Yok, dedı Yok Bir an önce gideyim. Kanma, çocuklanma kavuşajım Cara cehenneme Ramlzln. Canı cehenneme Dlyarbakırda buH'.r.acak lşin Yavrjlanmla beraber olduktan sonra nasılsa bır lokma eknek buluni7 G'in ı«:r ısımaz, otcldpn ayıldı Bor'unu M«>rtl Ken'lıslnl Dlyarbakıra gotürecek otobuslprjn baıundugu yere dogru yürudü. (L)E:VA,M1 VAR) AUPLARI KENDI HAlliRINf BIRAKMAK Atatürk'ün son yülannda belinneye baslayan dıa polltütm gelişmeleri ne olursa olsun, bu dönemde Arap dunyasına karşı tutumumuzda hemen hemen hıç bir deglslklti gorülmemiştlr. Ataturk"Un Arap poUtikasnu tek sözctkle taiumlamak gerekırse, buna «ılgislzlık» ya da «Araplan kendl hallenne bıratana» denllebiür. Ataturk Arap Ulkelerlne dilşmanlık göstermedi, onlan tedırgln edecek hareketlerde de bulunmadı. Hatay davusmda blle karşısma Suriyelilerl defil Fran ATATÜRK DEVRINDE ARAP DUNYASINA KAR Ş! TUTUMUMUZ BIR YANDAN ARAP YÖNETiCiLERiNiN TÜRK DEVRIMLERiNI KÖTÜLEYEN SALDIRILARININ, ÖTE YANDAN DA 1. DÜNYA SÂVAŞINDA UGRADIGIMIZ IHANETiN ANILARININ ETKiSiYLE BiÇlMLENMiŞTI.. Numan MENEMENCS06LU tnönti'nfin barcadifi adam oldn T A Rl R: BİR BUYÜKELÇİHİN GÜNAR1 KONGRE AraeKıyıdibl Köyü KaUnndırma Demeglnin yıllık olagan konrresi 30 Ocak 1977 günü j ıpılacaktır. Oumhunyet 594 KAT1P Samsun glriş gümrtigünden 54662 sayılı 26 7 1T76 geçlci gln» belgesiyle 27.8 976 tarlhlnde yatırmıs oldugıım 5000 ilralık makbuzumu kaybetöm. HUkümsUzdür. Ahmel BF.KTAŞ Gazetecıler . , 598 KATIP 04, 151, 990 Nolu nlsan, temmuz, ekim çeklerlml •>* cuzdarumı kaybetüm. HükUmsüıdür. Fahna Fikret SEZF.R Gazeteciler . / ! «5 DP'MN AJUAYIÜ 19S0 Mayısında lşbaşına geçen Demokrat Partl lktıdarının ilk «Icraatundan olan, camllerde TUrkçe yenne Arapça ezan okutulması karan yeni iktld&nn hangl s l y s a l güçlere dayandıgını ortaya koyması bakımından anlamlıdır. DP Uderl Celâl Bayar' ın Atatürke ve «Uıylkllk» Ukesi n« lçtenlıkle bağlı olmasına karşın alman bu karar yalnız iç po Utlkana değıl dıg pohtlkada da btçimlenmek uzere bulunan yenı blr tutumun haberclsl sayılablnrdl Zaten, 1950 genel seçtmleri öncesindeki kaznpanya nrastncia DP*nln din konusundakl aloganla TiFFANY BULMACA 6OLDAN SAĞA: 1 Teşebbus 2 Bir şeyln slden çıkanlmasıyla meydana gelen eksikhgı veya öbür yandakı artıklıgı ortadan kaldırmak lçın onun yerlne konan sey Yüksek ı e s 3 Tersl eskl Cumhurbaşkanlanmızdan birinin soyadı Tersl vücudun devininüerini •aglayan organlann genel adı Bir l?tn yapılmasında harcanılmı» kafa veya beden gücü Karsılıksu, bedavm 5 Demet halindeld kıml bitkl re hayvan olusumlannı meydana getlren lpllk biclmlnde olan madde 6 Konut Blr öncekl gün Radon"un «imgesi T Clslmlerln devtalmlertnl, hıs re ivme glbl konular bakunından Inceleyen znekanlk dalı S Tersl içki yemegl (çogul) 9 Baait blr 1^letme i > beUl bir lşi kendl kendine, dUzgün ve blr örnekt» yapee&k blçlmde düaenlenmls aypt TUKAKIDAN AŞAClTA: 1 Gelenek 2 ölum e«zası Bldllriye, arasız 3 Görme Baş tarafına sesll bir harf getirtl dlğinde blr hayvan Isml olur 4 Teifi lnanmış Akli dengesl boruk 5 Blr askeri blrl:k adı « Hayvan bannagı Henüz gdmUl memls B1U 7 Doga!a a"kın <v layiarta dolu öykü Tpr«i bü^ tarafına sesll bir harf getlrüdl 123456789 OiŞi BOND AAODESTY « B SAAT «ÜCCEDEisJ ğlnde aktar anlamında bir emir olur 8 Tersi Erzurum dolaylannda blr halk oyunu Tersl buyruk 9 Bır bocek DÜNKt BLLMACA>"IN ÇÖZt^It. BOLDAN SAGA: 1 Fıdye Fol 2 Ax» Kargo 3 Gar izaN 4 Opu» akoK 5 Mert kE ? İK Mu 7 Terekeler R oniroT La 9 Zlme îkar. YUKARIDAN AŞA6IYA: 1 Fagos.'oz 2 îrap kpnî 3 daruM riL 4 Semere 5 rukO 6 Azat Etl 7 Frak îl 8 ognoK Ela B İO Tekrar.