Katalog

Silah ticaretindeki artış insanlığı tehdit ediyor TTCHİ EN BÜYÜK SiLİH AIICISI, 1976 Ylll İÇİN » A R i J OAHiL (MilYON DOUS 0LA8AK) Ingıltere B. Almanya tsvıcr î.lspany Fas, LONDRA MEKTUBU STTÜDÎ ARABİSTAN tRAN İSRAIL GÜNEY KOEE İSVİÇRE URDÜN AVUSTRALYA BATI ALMANYA TAIWAN YEMEN KUVEYT PAS ETYOFYA TAYLAND YUNANISTAV İSPANYA MISIR KANADA ÎNGİLTERE PAKİSTAN 2,502 1,301 S19.5 625,9 454,7 436,1 411,9 194,2 193 138,5 130,5 120,8 118.8 89,6 83 79.4 67,3 65.8 46.5 38,6 \TLANTI K OKYANUSU OKYANUSU PASIFIK ABD'NiN DÜNYA'DAKl 35 MİLYON DOLARDAN FAZLA :i~3'~;.A 35 MIUON DOLARDAN AZ SiLAH SATIJURINI GOSTEREN HARiTA. milyar dolarlık C 2 milyar lira) süâh satı3O şının gerçekleştiği 1975 yılında yer yuzundekı sılâhlanma yanşı yeni boyutlar kazanırken, ABD 10 milyar dolan aşan silâh ıhracatı 11e «en büyük süâh satıcısı> ünvamnı korumuştur. ABD geçen yıl çeşitlı ulkelere toplam değeri 10 mılyar dolan aşan, eskl Ml tufeğınden süpersonik savaş uçağma kadar çeşitli savaş malzemesı satmıştır. Newsweek dergisinde bu konuda yer alan bir yazıya göre, 1952 yılında yeryüzündeki ülkelerin sjlâhlanmak için ödedıkleri 300 mılyon dolar 13 yıl sonra 20 milyar dolara yükselrmştir. ABD'de silâh yapan 10 büyük şirkette halen 330.000 kişı çalışmaktadır. ABD'nin tüm ihracatmın yüzde 7'sini oluştuTan silâh satışlarının denetim ve her türlü plandan uzak olarak sürmesi ülke içinde çeşitlı tepkilere neden olmaktadır. ABD'de sürmekte olan Başkanlık seçimi kampanyalarında Washington'un «parah, her müşterıye» silâh satması Cumhuriyetçı Parti ile Demokrat Partı arasında atesli tartışmalara konu olmaktadır. Demokrat Parti'nin Başkan adayı Jimmy Carter ABD'nin silâh satış hızının yavaşlatılmasını önerirken «ABD'nin bir yandan dünya barışını sağlamak İçin büyük çaba göstermesı bir yandan da savaş için silâh ureterek satması dogru mudur?» demektedir. Ancak ABD savunma uzmanlan ve Cumhuriyetçi Partinin ilerl gelenleri silâh satarak banşın sağlanabileceğını ilerı sürmektedirler. ABD'nin petrol zengini ülkelere yüklü miktarda silâh satmasını sert bir dılle kınayan Senato Dışilişkıler Komisyonu «ABD hükümetının silâh satış programı tümüyle denetımden uzaktır. demiştir. ABD silâh satışında birinciliği elinde tutuyor. Bu ülkede silâh üreten 10 büyük firmada halen 350.000 kişi görevli bulunuyor. Amerika'dan sonra gelen Sovyetler Birliği ise, geçen yıl dünyada yapılan silâh satışlarının yüzde otuzunu gerçekleştirdi. SA2 RUS: YFPDEN HAVA7A FÜZB MENZÎL. 25 M \ « I . FÎYAT : PAZARLîK EDILEBÎLİR • Fransa, 1975'de dört milyar dolarlık silâh sattı. îsrail ise aynı dönemde dış ülkelere 320 milyon dolarlık silâh satışı yaptı. Callaghan: Benim politikamla ABD'nin gücü birleşince, Afrika'nm güneyindekî olaylarda olumlu gelişmeler sağlanabilir,, Coşkun KARADENtZ aha emln, daha birleşmiş, daha gerç«Kçı bir Ingıltere' New York Times yorumcusu Mr. Lewi« boyle niteledi son izlenimlerini. Wılson'dan sonra hükumete daha egemen görünen Işçl Partisi sağ kanadı, dış desteklenn de yardımıyla çöküntü içindeki ülke ekonomisini canlandırmaya çalışıyor. Hükümetin başlıca iki amacı rardı: îşçi sendıkalan ıle anlaşmak, sermaye ve sermaye güçlerinı yatırıma yöneitmek. Gemi ve uçak sanayüerim mülileştirme programları ve işveren sıgorta ücretlennin To 2 artırılmalanyla sağlanan sendika desteğinden sonra ücret artışları konusunda uç yıllık anlaşmaya varıldı. 1953'ten bu yana, yılın ilk yarısında. grevlerin minimuma ındiğı ızlenıyor. 197778 donemi için, kamu harcamalarında 2 milyar sterlmlık kesintı yapıldı. Bu ekonomik gelişimler sonunda radyodan kamuoyuna seslenen Başbakan Callaghan, «Şimdı artık ana sorunumuz, sanayıcilerimizın daha fazla uretmelerıdir» dedı. 1980 yılına dek bir perspektif çizen Callaghan'a göre, ülke bir ucu başan diğeri başarısızlık olan yüksek bir ipte yürümektedir. Sendıkalar ellerinden geleni yapmış, hükümet yatırım koşullannı haarlamış sıra sanayicilere gelmiştir. cBaşaracagız demıyorum, başarabiliriz diyorum> dedi. Ağustos ayı sonu rakamlanna göre ise, ticaret açığı 536 milyon sterlme ulaşarak lngıliz ekonomisinin bugüne dek en kötü ikinci rakamıru göstenyor. Enflasyon hı« % 12 dolaylarına düşerken diğer ana sorun issizlik rırmanışa devam ediyor. Kamu harcamalarmdakı kesintinın yeni işsızler yaratacağından kuşku duyuluyor. Kesmtılerı eleştiren Işçi Partisi sol kanadı bu kuşkuları bir kampanyaya dönüştürmek egılıminde. Yeni ekonomik önlemlerde olumlu bir gelişme saglayamazsa, kaçınılmaz olarak Tony Benn lıderlığındeki isçi Partisi solunun yönetime egemen olacagı ortak bir kanı. Muhalefet lideri Bayan Thatcher'de kamu harcamalarındakl kesmtileri, özellikle savunma kesintilerini şiddetle eleştırdi. Ingiltere ve Batı Avrupa'nın güvenliğinin tehlike altında olduğunu söyledi ve Sovyetler Bırliğinl ve yönetıcılerıni suçlamayı ihmal etmedı. tktidara geldiğimiz zaman savunmamızı güçlendireceğız» dedi. Sovyetler Birliği Komünıst Partisi organı Pravda'nm cevabı şu: «Bu bayan kemikleşmiş düşünce sistemiyle dünyadaki değişimlerin ve olumlu gelişimlerin farkına varamıyor. Sık sık ve aynı şeylert söylüyor; aynı ve tutucu şeyleri.» HAİVK ABT>: YEÎIDEN HAVAYA FOZE (RAY7HE0N'ÇÛJ T.ÎENZtL 22 MIL KYAT. 9,3 MİLYON DOLAB D VETO HAKKt Ayrıca ABD Kongresi 1976 yılınm ilk aylannd& Silâh Satış Kontrol yasasını kabul ederek, Kongre'nin 25 mılyon dolardan fazla sılâh satışlannı 30 gün içinde veto etme hakkını eline geçirmlştir. Ancak ABD Savunma Bakanhğı yetküıleri OrMÎG2Î tadoğu ve Afrika'da Sovyetler Birlığinın etkınlığını azaltmak için çalıştıklannı bu nedenle dost ül, O Y E T SAVAS t'CAGT kelere silâh satmaya devam etmeleri gerektiğini JiURAT SAATTK 1.3*5 MİL bellrtmektedi rler. FÎYAT PA7APHK EDTT.EBILIR' Pentagon'daki yetkiüler dostlanmız silâh satın almak istediklen zaman bizımle anlaşma yapmak, istemektedırler. Eğer biz süâh satmazsak, sıîah satmak için sırada bekleyen birçok devfc» bulunmaktadır» demektedırler. ABDTİ yetkllüer çeşitli ülkelere silâh satışıCI30 HERCULES nm bir dizi sorunun doğmasına jol açtığını ıleri lürmektedirler. ABD VAKLtYK F14 TOMCfrT Yetkilüere göre, ABD'nin silâh satışlarının yol açtığı sonınlar arasmda şunlar vardır: CO2P ) rCAÖT KAr.\STTESI ?1 TOM • Uzman eğitmenler: ABD'nm çeşitli ülkeSUBAT SAATTE 1320 MIL lere sattığı sUâhlarm çok gelişmiş olması, sılâhlaria FIYAT. 5.1 MİLYON DOIAB birlikte belli bir ABDTi uzman kadrosunun da o FIYAT 19.G MİLYON DOLAR ülkeye gitmesine neden olmaktadır. Örneğin 1980 yüı sonlarına doğru İran'da bulunan Amerikalı personelın sayısı 60 bin dolaylarında olması be'slenmektedır. Bu ülkelerdekı Amerikalılarm canlan bazen tehlıke altma girmektedir. fından satümıştır. Halen îsrail'de yaşamskta olan SOVYETLER BiRLiĞI • Birbirlerıne düşman ülkelere süâh satışı Polonya'lı eskı ıstıhbarat subaylanndan Dr. MıcDunya'da ıkinci silâh satıcısı olan Sovyetler çeşitlı sorunlar yaratmaktadır. hael Checinski'ye göre. Sovyeüer Birliği yüda 3000 Bırlığı, 1975 yılında yeryuzündeki «41âh satışlarının • Nükleer tehlike: ABD gerçi nükleer silâh tank üretmektedir (ABD'de yılda 900 tank üretüyüzde 30'unu yapmıştır. Sovyetler 1956'da jet sasatmamaktadır. Ancak Amerika'lı Amıral Larocmektedır.) vaş uçağı ihraç eden ilk ulke olmuştur. que, ABD'nin şimdiye degin, nükleer süâh taşıyaFRAHSA Gene 19€l'de yerden havaya füzeler ve 1973't« bılecek 18 bın tane füze, gemi ve uçak sattığını Dunyanın üçuncü silâh satan ülkesi olan Franyerden yere füzeler ük kez Sovyetler Birliği tarabelirtmisür Dünyada geçen yü 20 milyar dolar tutarmda silâh satışı yapıldı SPRUANCE AT»n DENÎZALTT SAVAR DKSTBOYERİ (LİTTON FtVAT 127 MİLYON DOLAR ESDVSTRTESt EN BÜYÜK 10 ABD SiLÂH JiRKETiNiN 1975 YILINDA SAniKURI SiLAHLAR (MilYON DOLAR OLARAK) MCDONNELL DODGLAS NORTHROP TEXTTM3N GENERAL ELECTRİC UNİTED TECHNOLOGtES RAYTHEON LOCKHEED HUGHES AIRCRAFT BOEİNG GRÜMMAM . u „;,*,. 419 298 293 249 209 192 172 172 156 129 AHERIKAH Ş1RKETLERİNİH B4ŞI BOZUK SilAH SATIHARINA KARŞI ÜLKE İÇİNDE ÇEŞİTLİ ÇEVRELERDEH sa 1975 yılında toplam degeri 4 milyar dolar tutan çeşitli savaş malzemesi satmıştır. îsraü hükümeti ise 1975 yılı içinde 40 Ülkey9 320 mılyon dolar değerinde çeşitli savaş malzemesi satmıştır. ( Dıs Haberler Strvisi) GEIEN TEPKiLER GiDEREK YOĞUNLAjlYOR. İNGiLTERE VE AFRiKA'DAKi OUYLAR Doğu ve özellikle Güney Afrika ülkelerinde olaylar tırmanışlarını sürdürurken, bu ulkelerin geleceklerinı etkilemek isteyen güçler de çabalannı arttınyorlar. Ingıltere kuşkusuz. Afrika olaylan ile yakından ilgili. Bu ilgi Ingiltere tarihinin bugüne uzantısı ama bu tarih bugünkü güçlülderi de yapısında taşıyor. Degişen dünya koşulları ıçınde kendı gerçeğini saptamakta güçlükler çeken Ingiliz dıs politikasının, dogrudan bir sonuç alma şansı da pek fazla değil. Callaghan, geçenlerde Kissingerie Londra'da yaptıklan görüşmeden sonra, «Benim politikam Amenka'nın gücüyle birleşince, Afrika'mn güneyındeki olaylardan olumlu sonuç alınabilir» dedı. «Benim politücam» dediği, martta Rodezya'ya önerdiğl şartlardır. Bunlar, çoğunluk egemenliğinin kabul edilmesi, iki yü içinde seçime gidilmesi ve çoğunluk yonetiminden önce bağımsızlığın tanınmavacağı idi. "FİLİSTİNLtLER, DÖNÜŞ EFSANESİNDEN VAZGEÇMEYECEKLER übnan'da sağcı Hınstiyanlarla Sırriye biTİiklerine karşı mücadeleyi sürdüren ilerici Müslüman kanadın liderlerinden Kemal Canpolat'ın, Le Nouvel Observateur dergisi muhabiriyle yaptığı konuşmayı sunuyoruz. L rejim arasındaki çelişki artıyor. Irak, Mısır ve Libya Surıye'yi desteklemiyorlar. Sovyetler Bırügı ve sosyalıst ülkeler siyasal olarak bızı desteklemeye başladılar. Üçüncü dunyanın ve Avrupa'dakı sol partilerin sempatisi bizedır. SORÜ Sonuçta scrapatiniı çok, ama askeriniz az. CEVAP Bu, olağanın ötesinde bir sempatidir. SORU Maddî destek var mı? CEVAP Örneğin Irak yardım ediyor. Unutmayın ki, Araplar arası zıtlıklar zaten önemli bir destektır. 23 eylülde, yeni Devlet Başkanı Sarkis'in görevi devralmasına kadar güç günler geçıreceğiz. Ancak o zaman anayasal görüşmeler yolu açılacaktır. SORU Hangi temeller özeriode görüşmeye lıazırsraız? CEVAP Bir gorüşme temeli önermek karşı taraia düşer. SORU Bu arada, Fütsönlileı jtibi siz de bütün adamlannra seferber ediyorsanıız. CEVAP Amerikalılar savaşm daha birkaç ay süreceginı bıze gösterdıler. Karşı tarafta kartlan kanştıranrn ABD olduğunu bildigimızden, bütün olasılıklara hazırlanmalıyız. Ulkeyi kurtarmak için, silâh ve elle dövüşmeye hazanz. Bir birleşik yüksek komutanlık kurduk, yakında bir ulusal kurtuluş ordumuz da olacak. SORU Halkın sizi izlemeye hazır olduğuna inamjor ransunuz? Sol kanadı, krndl bölgesini örçütlemenıekle eleştlriyor. CEVAP Bu eleştiri . cklıdır. Ama, Lübnarüıların yanı sıra Filistinlilerin de bulunduğu Beyrut'ta düzeni sağiamak çok güç. Yine de hırsıziıkiar gıtgide azaldı yeniden ekmek ve benzin bulunabüiyor. SORU Batı bölgCTİnin bir niistin derleti olmastndan çekinmijor rausunuı? CEVAP Bir süre sonra bia, Pilıstınlilerden daha ıyi örgütlenmış olacağız ve onlar da kendılerine karsılık olarak bir ülke verılmesini istemezlor Filistinliler, ülkelerıne geri dönme efsanesınden hıç bir zaman vazgeçmeyeceklerdır. SORU Sizce bu, bir ^ f s a n e . midır? CEVAP Arap dünyası Filistin devrımini desteklemek ıçın birleşmedikçe evet. Ama Lübnan, Filistin davası için on binlerce ölü vcrdi, bu da Arap dünyasının uykusunu sarsmaya başlıyor. Gerçek bir Arap devnmınin arifesindeyız. SORU Bir «efsane»nin savunnlması, bunca ölüye deger miydi? CEVAP öyie kutsal davalar vardır kı, insan sonuna kadar gitmesini bılmelidır. (Dış Haberler Servisi) SORD Siyasal vandaşlannızdan birçofn Lübnan sonınunun «Vietnamlılaştığını» söylüyorUr', CEVAP Olabilir. Ancak şimdilifc, Lübnan'm bagımsu re birleşik kalmasıyla ilgüenen birçok güç var: ö n c e Avrupa, özellikle de. kendi ortalannda cola dönük ve tümünden daha fazla Arap milliyetçisi bir devletin yaratacagı tehlikenin büincinde olan Arap ülkelerl.. SORÜ Böyle bir devletto doğmasını engellemenin yoln sizi tasfiye etmek midir? CEVAP Belki. Ama güç. Birçok Arap Devlet Başkanınm, bizden daha çok tastiye edilmekten çekindiğini sanıyorum. Bİ2, Filistin direnmesınin müttefiKıyiz ve bu ittifak, siyasal ve askeri açıdan dengede önemli ağırhğa sahiptır. SORU EUnizdeki bölgenhı Itenls blr Tel Zaatar olması fçin, Surlye'nln Sayda yolunn keserek 11m»nd»n Tararlanmanın ensellemest yeterlidir. CEVAP Sayda elimizde olmasa da, yine bir kıyıya sahip oluruz. Bir kıyı yeterlidir. Hem, Suriyelilerin böyle bir serüvene atılmak amacında olduklarım sanmıyorum. Lübnan'ı işgâlde kullandıklan 50 bin asker ve 600 tankla bir askerî güç oluşturuyorlar, ama siyasal açıdan güçsüzler. Direnişimizin böylesine güçlü ve kararlı olacağını tahmin «tmemişlerdi. Bütün Arap kamuoyu karşılarındadır. SORU Bu kamuoyunun sesl pek duyulmuyor. CEVAP Arap kamuoyu henüz sağır ve dilsız. Ama kırnıldamaya başlıyor. Suriye'de bils halkla LÜBNAN İLERİCİ KANADININ LİDERLERİNDEN SUSU2LUK Ingıltere'nin bir başka güncel sorunu da susuzluk. Bılinen bir öyküdür, İmparatorluk doneminde Ingilız yönetıci bir Afrika ülkesine vanşmda, Afrıkah yetkiliye, cYanılnuyorsam sız güneşe tapıyordunuz» demiş. Afrikalı ise «Evet ekselâns tapıyoruz, ama söyleyin lütfen şu güneş sizde olsa tapmaz mıydmız?» yamtını vermiş. Ingilızler bugün seçme durumunda kalsalar güneşe değıl ama suya tapacaklar Kuzey Avrupa'yı saran kuraklık lagiltere'yi de kavuruyor. Galler bolgesınde halka yanm gün su verüiyor. Ot yetersizliğinın, süt ve et fiyatlanna yansıması bekleniyor. Hepsinden önemlısi de sanayinın su ihtiyacı. İngiltere'de tum kaynaklardan elde edilen suyun îJ 40'ının sanayide, % 35'inin de enerji üretiminde tüketıldığı anımsanırsa konunun önemi anlaşüabilir. KEMAL CANPOLAT, •GERÇEK BiR ARAP DEVRiMiNiN ARİFESİNDE» OIDUKURINI SOYLUYOR. "FİLÎSTİNLİLER YA BOYUN EĞER, YA DA ÖLÜRLER,, EEJiR 6EMAYEL FAUNJiST PARTi BAJKANI PiERRE GEMAYELİN OĞIU VE SİGC! HIRiSTiYAN GÜ(LERiN ÖNEHLi ASKERİ LiDfRlERiNDEN BiRi. übnan'da, Suriye askeri müdahalesi sayesinde üstunlügü elde eden sağcı Hıristiyan guçlerin onemlı askerî liderlerinden ve Falanjist Parti Başkanı Pierre Gemayel'ın oğlu Beşlr Gemayel ıle Le Nouvsl Observateur dergisi muhabıri tarafından yapıian konuşmayı sunuyoruz. SORU Yakın bir gtlecekte bans olabileceğine inaıyor masuouz? CEVAP Bu, Filıstinlılere bağhdır: Ya gerçekçi bır pazarlığı ya da Tel Zaatar'ın başına geleni seçerler, sma b:z tam bır kurtuluşa kadar dövü?.ecegiz. Tam kelımesiyle, toprağımızın bütünlüğünü kastediyorum. Tek bır koyümuzü bıle onlara armağan etmemız için neden yoktur. Lübnanlılar olarak başbaşa kaldığımızda, tüfeklsrimızi bırakabihr ve Anayasayı düsünebilirız. Ülkenın bır Arap Lübnan'ı mı, yoksa Lubnanlıların Lübnan'ı mı olacağını o zaman gorüruz. SORU Bu aytrımla neri kasJpdi.yorsunuı? CEVAP Bır Arap Lübnan'ı, kültürü ve yaşama biçimı bizimle aynı olmayan 120 milyonluk bır dunyanın içmde kaybolur. Biz, onunla kanşmaksızın bü dunyanın parçası oimalıyız. Uygarlığımız. kultürümüz ve demokratik nstemimızle Batıyla ayrıcalıklı bağlarımız bulunmaktadır ve bunlan korumak istiyorui. L SORU Lübnanlüar olarak başbasa kalmaktan söz ediyorsunuz, ancak sizin taraftarlarınıza göre. sol kanadın yöneticileri. özellikle Kemal Canpolat Lübnanlı değil «uluslararası komünizmin ajanlan»dvrlar? CEVAP Canpolatia komunizm ve Filistinliler arasmda bır ayınm japmamız güç Uçünun de hedefi Lübnan'm kişiliğini yok etmek. Bizim savaşçılarımız ıçm Filistinlilerin yanmda olanlar Lübnanlı defildir. Ama birlikler siyasal önderlerı Camille Chamoun ıle Şeyh Pıerre Gemayel'e guvenmekte ve ızlemektedırler. SORU Ya Elias Sarkis? CEVAP Kendisinı kanıtlamasını bekliyoruz. Sarkis, son uzlaşma unsurudur. Eğer o da kullanılmazsa, geçerü tek yol askerî çözüm olacaktır, yani «yerdlenlere ölüm.» SORU Topıaklannızın tam ktırtuluşn, Filistinlilerin çıkanlması ya da yok edilmesi anlamrna mı geUyor? CEVAP Belki ordudaki dostlarımın hoşuna gitmez, ama 400 bin Filistinli'yi yok etmek yn da denıze dökmek güçtür. Seçim hakkı Filistinlilerin yönetıcilerme duşmektedir: Eğer kamplanna dönerlerse, varlıklan bellı sınırlar ıçınde hoş görülecektir. SORU Bu sınırlar nedir? CEVAP Ülkemizın üstünde bır otorite, denetim dışı bölgeler ve Filistin ordusu istemiyoruz. Filistinliler bıze çok çektirdiler. Arap dunyası bile onlardan bıktı. Bütün dünya bıktı. Yann, Libya ile Irak da onları bırakacaktır. SORU Ama, ona>ladığmız Kahire anlaşması Filistinlllere ordu kurma hakkını tanıyor? CEVAP Israil'e karşı savaşmak isterlerse onlara yardım edenz. Ama, Kahire anlaşması bir süre sonra kadük olacak çunkü anlasmanın nesnesi ortadan kalkacak. SORU FUistlnHlerin. yirmi yıldır olduğıı r>bi basit Röçmenler olarak kalmayi kabul edeceklerini sanıyor musunuz? CEVAP Bugün içinde bulunduklan durumda, kabul edıp etmeyeceklerim sormuyoruz bile. Tel Zaatar'ı unutmayın. Silâhlannı bırakmalannı söyledik, reddettiler, sonuç ortada. SORU Sizin bölgenizdeki faşizan havayı nasıl açıklıyorsuıraz? CEVAP Biz demoferatız ve Allaha lnanıyoruz. Avrupa buna gülse büe. Ama kutsal kitabı va'zederek anarşiye karşı savaşamayız. Eger siz. bizim ulusal kurtuluş kavçimızı faşist olarak nıteliyorsanız, o zaman kabul, biz süper laşistlerız. (Dıs Haberler Servisf)