Katalog

DÖRI CUMH'">'Y!T 14 EYLÜl 1976 ABDULCANBAZ TURHAIM 8ELÇUK EYİ TFŞviKKANUMa,, YüRü Kara Yazgı Yazan EVELYN VVAUGH Çeviren : NiHAL YEĞiNOBALI 58 «Aman, Bagil. Zaten her Tanrının gününU Jcargaşahk lçlnda 'ieçirmiyor muvuz? Biz bugünkü tşimtre bakalım Yann olup bitflcekler umurura degU. Onlan da yann olunca düsUnünlaj * O akşam Bayan MHdredia Misi Sarah ppk garip bir aah«eye tanık oldular. Beş çayuu Pıskoposla ıçmışlerdı Onun yanından «yrıldıklannda akşanı havasının tatlı serinliğınden yararlanmak ıçin otele biraz dolasım bir yoldan donmeğe ksrar vprdiler. Tam Anglikan Katedralınin onünden t'eç«rken yıkmtının içinde tek başına çalışan genç bir isçi dikkatlerinı çektı Sonra adamın hiç de isçı gıbi giyinmemlş olduğunu gördüler. Sırtında son derece şık, gri bir kostüm, ayağında açık renk, zarıf pabuçlar vardı. Batı yönündeki granit kemere, Ezanya yarlıleıinde pek az raslanan bir enerjiyle kazma sallamaktaydı O tatlı esmeı, yakıj,ıklı yüzti terden sırsıklamdı, çeneu de azımle kıMıss Tin, «împaratora nastl da benziyor!» dedi «Saçmalama, Sarah » Alacakaranlıkta hâlâ büyük bir azim ve hevesle kazma sallayan grili karsltıya sırtJannı dönerek otellenne gittıler Yokumyan'ın kentten aynlmasıyla oteldekl servia de altüst olmus durumdaydı. Mildred, «Tam da blztm lstcdiklerımiıl anlamafia başlarnıslardı» diye sızlandı. • 1 Ertesi sabah iki îngtliz hanımı erkend>?n kalktılar Dah» tan yeri ağarmadan sokaktan gelip geçmeğe baslıyan trafiğln gürtiltüsü uyandırmıştı onlan Yayalar sel gibi akıyor, atlılar yayalara kanşıyor, otomobiller bu curounada kendılerine yol açabilmek ıçin korna çalıp duruyorlaraı Bayan Mildred panjuru açıp sokağa baktı Miss Tin de onun yınına geldi. «Yırmi dakikadır oda sarvlslnin rilınl çftlıyorum Otelde kim« c i k l e r yok, galiba,» Gerçekten de otel bomboştu. Neyse ki Bayıın Mıldrod vanına ufak bir lspirto ocağı almadan hıç bır vere gitmezdi Dagarrığında bır kutu bisküviyle et suyu küpleri bulundurmayı da llımal ctmezdı. Onlar böylece, çorba ve bisküviyle kahvaltılarmı yapadursun dışarda Ellnı"? vukseldikçe sokakları dolduran kalabalık da çığ gibi büyüyordu Sayısız kara ayakların kaldırdıgı toz havadn ışıktan bır sı^ glbiydı «Havanın güzel olmasına Imparator hpnabına sevlndım Ne dpğı^>ık bır bayram değil mi? Bızun fngıltere'dekı bayıamlarH hıç benzemıyoı. Hanı o KIE lzcilerinin Bayrammda nasıl rloluya tu tulduyduk, hatırlar mısın? Hem de ağustos aymcln1» Bayram alayının yolu otelin onünden geçıyordu DUkkAnlan n kapılarına kalm tahtalar çıvllenmişti. Ne olur, ne olmaz . Bır çok cv sahıplerıyle evlerinın önüne seyırciler ıçin tahta ba samaklar dikmislerdı. Bır kaç hafta once bnyram ve gpçit resmi ilk ılftn Pdıldığl zanıan Yokumyan da aynı şeyi yapmak nıyetindeydı Hatta ote linin onüne kuracağı bnsamnklar içın bır çok mUşlerılerden avans bıle alnuştı Ama sonradan durumlar karışınra bu tasarıdan caymıştı Ne Vtir kı, bu sabah bıletlerinl önreden alıp vor lyırtmıs olan üç Hindistanlı, iki Yunanlı ve gbz alıcı bayramlıklarıvle d^rt beş Eranyalı kapı bnune dıkıldiler Holle yemek halonuna baktıktsn sonra ust kata çıktılar ve «iomında iki îngillz hanımının odasma vardılar Belkı onlan da kendilerı gibi sevırci sanmışlaraır; bılmıyonız BılUığımi7 kp^iarıyla, haksızlıklan ve hor görülmeyi kanıksamış olan Hıntl'.lpr bavanların vaygdiasına hıç aldırmadan yutagı pencerenın onüne çektıler bır gü/el kuruluş oturdular, geçıt resmınin başlamastnı sabır ve kpvıflp ueklemege koyuldular. Cdplerınden birer kesekâğıdı çıkarmışlar, tatlı t.ıtlı betel çıgneyıp duruyorlardı. Bu örnekle yüreklonon öbür seyirciler de otek: pencorplpri tuttular Yunanlılar Mıss Sarah'a ortalarında yer gösterdilpr. Kadın onların bu nazık davetinı kabul etmedifi zaman da dogrusu pek şaştılar. Bu arada Ezanyalı seylrcilerden İki kadın odada dolîisarnk lavaboyla tuvaletın Ustündeki şeylerı alıp gozden geçlrıyor, çekmecelerı karıştırarak hoşça vakıt geçiriyorlardı «Rezalet bu Dayanılır gibı değil ama elimizden gelen bır şev yok kı. tlk fırsatta Sır Samt.on'a anlatırız, o resmen şikayetçı olup durumu kınar » «Burada kalmayız. Sarah Sokağa da çıkamayız Tek bir çaremiz kalıyor. dama çıknıak » Duvar merdıvenıyle tırmanılan bir kapak dama açılıvordu tngılız yılmazlığınırt birer sımgesi olan bu İki hanım yanlarına birer örtuyle şemsıye, dprpıılerlo polisıye romanlar bır de bısku vilerin arta kp.lanını alarak dema, goz alan ki7Rin Runeşın al tına çıktılar. önee Mıss Tin çıktı. Bayan Mildred'in uzattıgı esyaları aldı .sonra Bnynn Mildred dama çıktı «Kapagı buradan kapamak ıçin bir mandal bıle yok» «Su taşlardan blrinı alalım >Otelm tonekd kaplama çatısının orasına biıra«ına. fırtınada uçmasını onlemek amacıyla kora koca taşlar yerleştlril mişti Bu ta^ladan bırınl yuvarlayarok kapağın ii<it«ne yerleştırdller. Sonra damm kenanna, alçak beton korkuluftun dıbın dekt su yalağına kayıp «îpmsıyelerini açarak vuvaUndılar Şımdılık başlan dınç rahatları ycrınde sayılırdı «Buradan ge^ıt rasmıni pek güzel seyredebıllrlz, Sarah. Aşağıdakı o terbiyesiz yerlileri yarın cezalandırırız artık» Oerçekten de bulundukları yerin manzarası harıkulâd^vdl BUtün kent ayaklarının altında uzanıyordu Mavı sakız ağaçUrınm arasındaki Saray'm inişlı çıkışlı çatılarmı ve karşı kaldırımdâki Imparatorluk locasını gbrebüiyorlardı. tmparatorun geçit resminı seyrclmesi için yapılan bu loca, daha bitmemıştı. îkı kadın bulundukları yerden ufacık duran kara adamların locayı bayraklarla süslediklerinl, halılar serdıklerini, çevtesine çıçeklpr, saksılar dtzelediklerini sfçtiler. Ana yul biraz ılerde ikıye aynlıyor, bır yanda kışlaya, obür yanda Hırıstıyan mahallestne çıkıyordu Katolik, Ortodoks, Ane lıkan, Momıon, Nosteryan va Ermeni Kiliselerının kubbelenyle çan ICUHTI güneşte ışıldıyor. camllpnn mfnarpleri inre u/un paımaklar Ribı günesı r.)stprıyor. arada Sinagogla Hındu t ıpına gının çatılan da goze ça:pıygrdu. | (DETVAMI VAR) DGM'lere Karşı Uemokratik Direnme 12 Mart Hukuku. Aa»yaa*'d» yapılan degijlkliklerl, Anayus Mahkemesi denetimi dısına çıkarırken, Anayasa Mahkemesi yetkllerlni de .suıırlamıştır. Askerî kışilerın ldareyle olan uyu?mazlıklarında Oanıstay'ın yetkisl alınarak YuKsek Aslcerl Idare Mahkemeleri kurulmuştur. Sıkıyönetim Mahkemeleri, Devlet GU venlık Mahkemeleri (DGM) olağaıiüstü yargı kuruluşları olarak, hukukun temel ilkelerınin saptırılmasında araç olarak uygulamaya sokulmuşlardır Devlet GUvenlık Mahkemelerln» (DGM) karşı çıkanlar arasında, birzat DGM'lerde gorev alan yar gıç ve savcıların da bulunma&ı vs ozellıkle DGM karanyla, DGM ya sasının Anayasaya aykm oldugunun saptamlması ve DGM ya«asının ıptil edılmesl sorunun en ilginç yönlennden biridlr. Hazırlayan : Şükran KETENCi DGM'YE KARŞ! ÇIKANLAR ARASINDA, DGM'LERDE GÖREV ALAN BAZI YARGIÇ VE SAVCILAR DA VAR Anayasa Mahkemesinin 11 ekim 1975 günü aldığı iptal kararından sonra bir çok hukuk kuruluşu ile bilim adamları DGM'lerin hukuki dayanaktan yoksun kaldığı ve alacakları kararların geçerli olmayacağım savunmaya başladı fzmir Devlet Güvenlik Mahkemesi 24 ağustos günü bakması gereken davayı ekim ayına erteledi; Adana DGM ise oy birliği ile «üç yıllıkyasal sürelerinin sona erdiği, yasanın tanıdığı 15 günlük süre içinde yeni atamalar yapılmâdığı için hukuksal açıdan yetkilerinin kalmadığı» kararını aldı ADANA DGM'SI ÜYELERI Adana DGM Uyesı Şerafettln Canbolat 2111.975 tarlhli Cumhu rlyet Gazetesinde yaymlanan ya zısında ozetle, «Hakim bağımsızlığını zedeleyen, yargı saygırüı gının torpülenmesıne neden olan anlayışı» ortaja koymuş, 9 ocak, 975 tarıhinde yayınlanan «Hukuk Devlotının Ncıesındeyiz?» başlık lı yazısında hukuk devletinin var nlnıasının koşullarını saydıktan .sonra da yargı bağımsızlıgının ge reRini savıınmuatur Şerafettın ( nholat, vargı, bağımsızlıgının bulunmadığı bir yerde bağınasız lUAlikeıacleıden soz edılemıyecegi n* bellttmiştir. •*«*'*•> ••tt 'Ndıına DGM Cumhuriyet Savrı Yardımcısı Osman Nuri Karteke, l aralık 975 tarihinde Cumhuııyet Gazptesinde yayınlanan • DGM'rıın kuruluş yetersizligi» haslıf;ı altındııki yazısında, «DGM nıii kuruluş nedenleri çok zayıf tu l e m c l hukuk ılkelerinden voksun bu nıahkemelerın yinelen rnesı gereksız» diye yargıya vwmıstır Istanbul Devlet Güvenllk Mahke mral bir duru«nuMİ» .. • ASKERJ İLE ılCıli VE BlÇıMINıN GUVENı YARGITAY ANAYASA NORMAL SARSACAĞINI BAJKANI HİKıM TÜMGENERAL REFET TÜZÜN. DGM'LER DEGıJıKLıGıNıH KURULUJ MAHKEMELERE BELIRTİYORDU. MAHKEMESİ BU MAHKEMELERiN ASKERI YARGITAV BAJKANI A&keri Yargıtay Başkanı Hakım 'HlmKeneral Refet Tüztin, DC.M'lerle ılgili Anayasa değişlk ligitun ve bu mahkemelerın kurulus biçımınin normal mahkemeleıe güvcni sarsacağını belirt mıijtıı Ku Rorüş Yargıtay Başka ııı Cevat Menteş tarafından Yargılay Gcuel Kuruluna getırilmı? tır Gpnpl Kurulda ortaya atılan uoruşlerde DGM'lerı kurmaktansa, mevcut mahkemelerden bırıne yetkı verllerek, konuları )» Ilı davaları bakması önerilmi} tır ^ ADANA DEVLET GÜVENLıK CUMHURıYET MAN RULUJ BU SAVCI YARDIMCISI OSÇOK ZA^FTIR YOKSUN YıNELENMESı GE NURı KARATEKE. «DGM'NıN KU" NEDENLERı ıLKELERINDEN TEMEL HUKUK REKSıZDıR. MAHKEMELERıN Adana DGM üyesi Canbolat: "Yargıç bağımsızlıgının bulunmadığı bir yerde bağımsız mahkemelerden söz edilemez,, bir karar vermemelerl t»'»r«'kir Bu hukuksal durum CMUK'nun 253 maddesınde sözü ppçen on mesele olarak kabul edılmiştir. Yasama organınca yeni bır kanun çıkarılmnsının beklpnmpsı bu hilkme dayanılarak mahkememizce ön mesele olarak l:abul edilmiştir Buna göre, mahkprne nln durdurulması gerekmoktedır » VAN'DAKi HURCUIUK OLAYI Van da meydana gelen bır Nur culuk olayı Uzerıne, 2B 6 1974 taİptal hUkmunUn. kararın Resml rıhınde dosyanın gönderlldıgi Gazetede yavınlanmasından baş Dıjarbakır DGM Cumhuriyet Uyarak bir yıl sonra vılrUrlUge Sdvcısı. DGM yasasının 1. ve 6. girmesine de karar verdiginden, m.ıddelprının biçim ydntlnden A DGM'ler 11 ekim 1176 günü tüııaydsaya aykırı olarak yasalaştımüyle hukuk dayanağından yok Rinı. ayrıc.ı Anayasanın 4 , " 2 ve 5 sun kalacaklardır 1 i() maddelerine aykırı olduğu nu one sürmüjtür. ö n e sürmeyi İPTALOEN SONRA < ıddı bulatı mahkeme Anayasa Mahkemesınp baş vurulmasına tptal kararından nonra, blrçok ve verılecek karaıa kadar dava hukuk kuruluşları ile bılım adnnı nııı gpıı hııakılmasına 12 8 1974 ları, Anayasa Mahkemfsının İptal Kunü oy bırligı ile karar vermişkararı ile DGM'lerin hukuki datır yanaktan yok.sun kaldıklaıını, bu mahkemelerln alacakları ka VE İPTAI KARARI rarlann geçerli olmaması gerek Anayasa Mahkemesi Divarba tığını savunmuşlardır İzmir DGM'de yapılan bır dukır UGM sının kararını incelemış \p DGM vasasını iptal etmiştır. ruşmada Avukat Ecınet Olrayto, 1) i'kım İ'IV) tarlhli Resmı Gaze «Adalet dagıtan bir organın mrş ruluğu konusunda, toplumda hıç tPde yayınlanan Anayasa Mahkenıesının ıptal karannda, «DGM' bir tereddtit bulunmamaM asılleıın kuıuluşuna ve bu kuruluş dır Blıtün DGM'ler toplum kata görev alacakların atanmalan tında mahkeme nitPİtftını kaybet na dsur vfmtom ve kuralları belır mlşlerdlr Bu mahkpmelerın vpreregi hükumler ciddl kab'il edıl lpypn 177.İ sayılı yasanın 1. ve 6 maddelerı hükümlerinin ıptalı mlyecektir» denıMır sonucunda kuruluş ve atama hüHİKIM ALBAY UGRASIZ kumlerıylp sıkı sıkıya baftlı bu lun,ııı ve bn^h başına uygulama jprı ve olasılığı da kalmavan ka Adana DGM'si ttyelerinden Ha nunun ötekı hUkümlerinin de 44 kim Albay Hayrettin Ugrasu bu sayılı y.ısrinın 28 maddesi uya konuda aynen şbyle demıstırrınra ıptalı gerekmektedır » de«Anayasa Mahkemesinoe iptal nılnıektPdır konusunda, yasol boslıık meyda^na•^a<ia Mahkemcsl karannda na gelmemesi için benzeri kar^rlarda doğal olarak verilen stlre kararının olayımızda uyguıama yeteneğinln olmaması gerekir Çünku mahkemeye varlık veren yasanın ıptalı sbz konusudur Sakatlıgı şu veya bu nedenle sap tanmış bir mahkemenın. yeni ya sa.sı çıkıncaya kadar hılküm vermege devam etmesı şeklen oıanaklı olsa da işln özelllgi redenıyle o?ü bakırr.ından sakııu isı bulundujfu apaçıktır n • Hıfzı V«ldet Vellderteoghr îptal Kararından Sonra DGM (9 ocak 976 Cum ) • Halit Çelenk Anayua Mah kemesi v» DGM (20 ocak 976 Cum ). tir Dah» da önemlisi YUksek Savcılar Kurulu, hükümetın bnerdiğl savcılan seçmemiştir. Adana DGM'si oy birliği İle, «Üç yıllık yasal sürelerinin sona erdiği, yasanın tanıdığı 15 günlük süro içinde yeni atamalar ya pılmadıgından, hukuksal açıdan vetkilerlnin kalmadığı» yolunda bır ara karar almış ve duruşma ları prteliyerek Ytlksek Hakımler Kuruluna başvurmugtur. YARGITAYIN KARARI Adana DGM'slnin karan temyl? edilmış, Yargıtay fl Daıresl durdurma kararını bozmuştur. Yargıtay Adana DGM'sınin kara rını bozarken Anayasa Mahkeme sırün DGM'lerin bir yıl daha vil rürlükte kalmalarını öngbren ka ları varkerı, mahkemelerln dıırnıı veya güvensizllk kararı vpre miveceklerini savunmuştur Bu kararın sonucu DGM'ler görevlerlnl stlrdUrmek /orıiıda kalmışlardır Anrak DGM'lere karşı tepkller daha da voğun bir blçtmde gerek kamu oyunda d<v mokratık brgütlerce, gerek^e DGM'lerdeki duruşmalarda sanıklar ve savcılarca da sUrdUrliltnüstUr. VE KARARIN GEREKC.EJI Adana DGM'si bır davayı yeni yasa çıkanri kadar geçıcı olarak durdurmu?tur Çogunlukla alınan kararın gerekçesinde. «Anayasa Mahkemesinin bır vıllık süreyı yeni yargılama için değil, bir yasanın çıkarılması l<,m verdı^ı» belırtılmlştır Hakım Albay Hay rettin Ugrasız, Şerafettın Canpolat. Eytlp Sabri Lebl'bioı tarnfından oy çokluğu ile verilen kararın gerekçesinde şu llgınç go rüşler yer almaktadır «Bır makemenin herşeyden rtnce topluma güven vermesı, her türlü kuşkudan arınmış olmusı gerekır Kanunun iptalinden sonra Anayasa Mahkcmpsi sbzü edllen bir yıllık silreyi yeni bir \asanın çıkarılması İçin vermiştır Yargılama İçın değil DGMlerin bu süre İçinde herh:ıngl DE5TEK GORÜYOR Adana DGM'slnin bu karan hukuk çevrelerinde tartışılmıs, gpnıs ölçüde dest«k grtrnııiytvır Bu arada, DGM'lerin olağnnüstu niteligı, Anayasa'nın tpmel ı'kelpri ile çelişmesi, tabii hakım ilkeslnm çiğnendiği ve \areı ba gımsızlıjjma ters dUştiigd bir kez daha kamuya yansıtllmı^tır. • Farıık Erpm DGM lertn durumu (18 aralık 975 Cum ) 0 Uğur Mumcu Hukukçuluk Budur (12 aralık 975 Cum ) • TUrkiye Barolar Bırllgi Gıivenlık Mahkemeleri Göreve Devam Edemez (6 ocak 976 Cum ) • Hıfzı Veldet Velldedcoglu tptalden önce DGM'nin ölçüsll (8 ocak 976 Cum.) İZMİR DGM Izniir DOM'de 24 ağustos ftlnü bakması geıeken davayı ekim avına ertelemiş ve Mahkeme Baş kanı Ahmet Yigıttekin, YUksek Haklmler Kurulundan henüz bir cevap gelmediğini açıklamıştır. Dıyarbakır DGM'sınin İki Uy«si emekliye aynldığından, bır süre den bpri duruşmalar yapılama maktadır Oysa bu mahkemedft blrıken dosya sayısı 30'u bulmus tur Istanbul DGM'sinde, lzin ve rapor almalar nedenı ile \ argıçlar gelmediğinden duruşmalar aksamakladır. YtlKSEK SAVCILAR KURUlü YUksek Savcılar Kurulu Uç yıl lık yasal görev sürelerl blten Adana ve lzmlr DGM savcılarınm görevlertne devam karan vermış I Y A R I N : TURKİYE BAROIAR BİRLİĞİ RAPORU TiFFANY ERTES\ SABAW EÖVCEMDEh) NU TSEKE. DERLE.U Sl/vM>VE KADAO CfW\DI .. ... DIM ŞU SICAIT VCTOZ LX) SIROKCO EUZGAEI BUGUN • • HEÖ\ OTELE OOUEHLEİ2 / LEONABD. GARTH YA VA DA ÖLUBJÜM .. \ 1 ( BUNJU BSKI DOSTUAA. FAKAr , \ 6ÖREVÎ/VIİZ 1 ^ '