Katalog

DÖRT CUMHÜRIYn 3 0 AGUSTOS İ 9 7 6 ABDULCANBAZ TURHAN SELÇUK MElfll VATMAIVK Bw V/ATAM j141N ÜiHiniZuii?MKKİMiMİZMUT VA!tyMiU£EET, KuREEHK Kara Yazgı Yazan : EVELYN WAUGH Çeviren : NiHAL YEGiNOBALI 4 3 dflkkamn ön k&pısmdaa girlp arka h p m A n çıkö, merdivenl tırmandı Basılın odasına tütün dumanından girllmiyordu. Ceketsia oturmakta olan BaaU km görünce sezlongtan kalktı TUttürdügü Burma pürosunu yatagın yanında duran banyo legeninln lçındeki kırlı suya attı Püro cınrdayarak s<Jndü ve ögleden sonra saatlen boyunca suyun içınde dondü, dolaçtı, durdu Bulanık sabunlu suda ağır agır erlyerek sonunda dagıldı Prudenoe lçerl glrinoe Basll kapoyı sürmelemlsti Oda yan karanlıktı şlmdl Panjur aralıklanndan süzülen tozlu ışık çubuklan döşeme tahtal&nna, öteje beriye serpiştirilnıış olan yıprak hasırlara vuruyortiu Kız bir süre elinde şakpası, oylece bekledi. Ikisl de konusmuyorlardı Sonunda sessialigi bozan kız oldu tînsan hlç degilse blr traş olur,» dedl .Sonra ekledl «Lüttm yartum et de çtanelerimı çıkartapm» AşağıdaM avluda Madam Yokumyan'ın bir keçi pesinde koştuğu duyuluyordu Panjurlardan içeri yol yol sızan günes ışınlannm yerde llerleyişi saatlenn Ilerleyişlni belırtlyordu Banyo suyundakl püro ezintisinden koyu kahve renginde blr s m yayılmaktaydı Btrden kapıya güm güm vuruldu •Aman AUahım,» dedl Prudence €WUllam nu klî Daha saatl olmadı ama > tBay Seal Bay SealJ «Ne var, yahu? Dlnlenayoruz dedlk slzejı «Artık dlnlenmlyorsunuz. Bay Seal Kentin altım üstüne g»Orip sizl anyorlar MUmkünü jok bundan sonrası ldare etmek » «Ne lstiyorlamuş'» «împarator Hazretleri sızı hemen gönnek istiyormuş Aklın» yenl bir şey gelmış lylcene yepyeni, modern bir buluş îs\eç jimlastiğl ml neyse, öyle bır zımbırtıdır kl bulmuş, onunla ügilı imış» Basll Saraya koştugunda efendıstnl büytıi blr heyecan içlnde buldu Seth yerlnde duramıyordu «Almanca blr kltap geçtı ellme Hemen blr ferman çıiarmahyız yanl genelge Toplumsal beden hareketlerl Bütün uyruklar, her sabah, kamusal bır ışlev, anlıyorsun ya Avrupa'dan beden eğıtlml ögretmenlerı getırmellylz Telgrafla ısmarla Her sabah bır çeyrek Jlmnastik Bır yandan da bır ağuıdan şarkı soylenecek îşte bu çok önemlı Milletln saglığı buna bağlı Saatlerdlr bunu düçUnüyorum Avrupa'da neden kolera yok? Bedea eğıüml ve toplu jarkılar sayeslnde. Vebayla frangl de öyle » TARlH BOYUNCA KADIN f f kspttatist k*pltaH*t VtLiy^rnft yolunu seçyetertnoo gelişmemlfl Ulkelerdekl Ikünden faal nüfus (X) içlnde kadının yerirü görmek de ilglnç olacaktır. Füsun TAYANÇ Tunç TAYANÇ abev Çeşit çeşit deterjanlar, makyaj malzemeleri kadınların hizmetindeydi 1: Başbca K»pitallst ülkelerdekl Iktlsaden Faal Nüfuson Clnslyete GÖre Dagılımı (Yuzde) GEUŞMİŞ KAPİTALtST tXKELEK ÜLKE ABD Erkek 60.94 62,04 61M 66^0 59,44 63,43 72^8 62^3 62,46 64,34 65,79 79^4 76,93 80,96 82,65 66,91 86,82 93,06 91,41 80,46 Kadın 39.06 37,98 38,66 33,70 40,46 36,57 27,42 37,07 37 A» 35,66 34 21 20,86 23,07 19,04 17,35 33,09 1348 6.94 8,59 19,60 YIL Japonya Avusturya Belçika Danimark» F Almanya Italya ım 1972 Norveç 1973 îsveç îngilter* 19M 1974 Kanada YETERİNCE GELtŞMEMÎŞ KAPİTALİST ÜlJtELEB Brezüya Şüı M«lr«fVft 1970 1978 1973 1973 1973 1973 Endonezya îran Kuveyt Pakisten 1972 1971 îspanys KAYNAK: ILO, Year Book of L»bour, Staüstics, 1974, C«nevre, 1974. Çizelga l'den lcolayca görülecegl gibl, Kuveyt, Paklsten. Îran ve Hlndtetan glbi feodal ve yanfeodal llljkllerln hâlA «ürdügü Ulkelenle lktiaaden faal nüfua lçlnda kadınlann ormnı gülünç denüdbüecek dtta^dadlr. 1970 1970 1970 1971 1971 1966 1970 Türkiye'deu kadn görüntÜIeri i 7 (Fotoğraf: ABA GÜLER) •*• Kendi odasına dönmU? olan Prudence Yaşam Panoramasmı açarak yazmağa koyuldu. «Seven «Kadın,» dlyordu Yokumyan. «Seth'e lyi blr kadm gerek kl onu blraz yatiftırmah Burnunu her şeye pek çok sokmaktadır. Sen benim sörümü kulağma yapıyor küpe, Bay Seal Seth'e şoyle iyl blr kadın buluyoruz bızim Modernizasyon îşlerl gül glbı yürllyUp gldlyor Yok Seth artık bumunu sokacak Eaman.» «Fıiı'ye bir çıtlatalım mı'» «Aman siz de, Bay Seal1 Seth daha y«ni bryıiı terlerken yatmıştır Flfi Uem » tEe?» «Sen yok merak etmek tath carunızı üzmüyor slz, Bay Seal Bana bırakm bu işi Ben ça>esxne bakıyorum » împarator, son postajla gelen kıtapları okudukça hemen her saat, her dakıka Bakanlığın ışlerıne kanşır, Seal'le Yokumyan ın kurduklan duzenı bozjr olmuştu Kısırlık Bayramı da cabası Bu bayram ıçm kıırulan tasarılar gıtgıde büyüyup karmaşıklaşarak çığınndan çıkrmştı Basil Seal'in bütün uyanlanna ragmen Seth bu bayrama son derece buyuk bır onem vermekten caymıyordu Anglıkan Katedralınden boşalacak olan >ere KısırJık Meydanı diye ad takmıştı bıle Basıl Seal «Büınçaltıj la psıkoanalızı keşfettıgı zaman ne olacak bılmem,» dıye homurJandı «Tanrı bızlerı korusun, gayrı » Gozünün onünde Freud Meydanları Ruhbılım Bulvarları ve haikla kıtle halmde psıkara z uygulanacağı B Imçalı Bajram lanyle Oedıpus Haftalan can'anıyordu Yokumyan, «Bız ellmızı çabuk tutup ona bır kadın bulmuyor isek kendısı her turlü çağdaş \enılığı şıp dıyem keşfedecektır » dıye yanıtladı «Şu koca papazdan bır meKtup daha var Yere batsın Kısırlıga karşıdır Bayram da başımıza belâ olmuştur Şıp dıye cayardım ya Kahıre'den tonla doğum kontrol araçgereçı ısmarlaraışımdır Başıca ışe de yaramaz kı meretler Çızme gıbı mıdeje de ınd.rılemez » Kısırlı.i Bajramma karşı gosterılen olumsuz tepkı gerçekten de yaygın ve çok şıddetlıylı Tutucu Partı, Ngumo Prensının ondernğmde bırleşmıştı Kendısı kırksekız çocukJu bır aılenın oğlu olan (unvana sahıp çıkabılmek amacıyla kardeşlerımn çogurıugunu oldurtmek zorunda kalan) bu soylunun bılınen 60 oğlu ve de sayısız kız çocuğu vardı Kendlsl en çok bu daldaki verım'ıl ğıyle boburlenır hatta verdlğı şölenlerde bu konuda övguler okusunlar dıye yedı kşılık bır ozanlar grubu bulundururdu. iasmın ı'ene\ıp faal jıllannın gende kaldıgı şu aırada Kısırlık üıcesıyle karşı karşıya gelmek onun içın, yara izlerlye maGaljaıan halâ duran bır sa\aş kahramanının kendlnl banşçılar arasuıca bulması gibı2111 bırşey olmuştu En övündügü zaferlerl r kuçumseTy° . unUı 5 şerefı hor gorülüyordu Ngumo Prensi dışe^ıiı gıcıdatarak «»damlarımdan he'hangi bırınln bu şeytan lşl, yeni icat şeyîcr kullandığını gorursem bacaklarını ayınnm,» dlye homurdan ı 31 nomurtuyu toprak sahıbı soylu agalarla blrllkte büyüi ken "'î kozpopo'ıt sosjeıe de alkışladı Lord Boaz'm dnderllğınde b rleşen eskı saraj lılarla ogullan, okumuş Arap anstokrasıs " n ka'mtıları açık an açığa aiejhte davranmasalar bile K sıı ık oolıtıaasını desteklemıyorlardı da Sorunu o her zamank U>AUJ ı dunyayı umursamayan tavirlanyla Fıfinın salon'unda tsrtışırken •Canım şu mesele, üstünde konuşmağa degmez,» dlye yüzüklu ellerını sallıyorlardı. (DEVAMJ VAB) Güçlenen kapitalizm, kadınları tüketim ağından kaçırmamak için her türlü yolu deni/ordu John Stuart M1I1 1861 yılında şunlan yazıyordu «Tüm ötekl kölelerin efendıleri söz dinletmek için korkuya dayanıyorlardı, kendılerinden duyulan kor kuya ya da dinsel korkulara, Ka dınlann efendllerl ise, yaun söz dlnlemekten daha çogunu Istedl ler ve egitimın tüm gücünü amaç lanna >öneltti'er Tüm kadınlar, llk yülardan başlayarak, kadın ların ideal karakterlnın erkeğın tam tersi oldugu ınancı lle yetış Urilmektedlrler, kendi ısteğine uymak ve kendi kendinı denetle mek yerrne. boyun egmek ve baş kalarının deneUml altmda kal mak Başkaları için yaşamaları nm, kendıleruıi tamamiyle yadsımalannın ve sevgılen dışında başka bır yaşamları olmaması nın gdrevleri olduğunu tum anlâk kurallan, yapılan olduğunu da tüm geçerll duyarlılıklar sov ler kadınlara Ve sevgılen ıle jal nızca onlara tanınan anlatümaK tadır, bağlandıklan erkekler ile onlar ve bır erkek arasında ayrı ve çözulmez bir bağ oluşturan ço cuklar Üç şeyi bir araja getır dığımızde bırıncısı, karşıt cıns ler arasındakı dogal çekicilık, ıkıncısı, kadının kocasına tam bağımlılıgı, sahlp oldugu her ay ncalık ile tadın kocasırun ya armağanı ya da tamamiyle koca sının istefıne baglı olması ve so nuncusu, kadının, insan arayışı nm, düşünUnUn başlıca amacını ve toplumsal yennl, sadece kocası aracılıgıyla arayabileceği ve sağlayabıleceği erkeğe çeklcl olma hedefınin kadmın eğitımınde ve karakterinın oluşumunda odak olmaması bır mucıze olurdu » (1) MUCiZE OLMADI Ve böyle bır muclze olmadı • Bunalımı yok bu ev kadınının! Lisede onur öğrencisi; 18'inde evlenmiş; 20'sinde yeniden evlenmiş; gebe kalmış. Yedi yıl düşlediği, tasarladığı eve sahip.. îyi bir koca; iyi huylu, Turkiye'den kadm gorüntüleri : 8 (ARA GÜLER) fından kaçırmamak için tüm g*llşmlş reklâmcüık, yaym ve )dtle ıletışım araçlannı kullanıyor, kadını evınden dışan çıkarmadan, daha çok üretmek için, daha çok taketecek bir nesne ola rak görüp çeşit çeşit deterj an lar, makyaj malzemeleri. arao gereçler sunuyordu. Nf R! H6<tWRLESI «Okuyucularunız, tam gün çalışan ev kadınlandır Onemli günlük sorunlarla ilgilenmemekte, ulusal ya da uluslararası olaylara ılgl duymamaktadırlar Yalnız aileleri ve evleri Ue ilgi lldirler Kahve fıyaü gibi dogrudan doğruya ev lle ilgili blr gereksinmeye ilışkln olmadıkça siyasetle ilgılenmezler Nukte? Ba sit olmalıdır, çünkU taşlamadan anlamazlar Yolculuk? Bunu hemen hemen bıraktık ögrenlm? Işte ,bu bır sorun ögrenün duzeylerl yüksellyor, hemen hemen hepsi liso öğrenimi görmuş, çogu da koleje gitmiştir Çooıklan için öğrenimle Ddrdünoü sınıı arltmetigl çok 11güenıyorlar Kadınlar için düşün ya da günün büyük sorun lan hakkında yazı yazamazsınız Bundan ötürü yüzde 90 hizmetl, yüzde 10 da genel konuları alıyoruz (3) Kadınlar içın çıkanlan blr büyük derginin yayıncısının görüçünü yansıtıyor bu alıntı. BIR AHERHUN KADININ GÜHLOK yam «önnfl?, pamukîu gryslsl tertemız Kurumla şunları sbylüyor 8.30'da en küçuk çocuğum gıdinceye dek cvıml baştan başa temizler, düzeltir ve o gün ıçln giylnirim. Bri£ oynamak, klüptekl toplantılara katılmok ya da aylakça zaman öldürmek İçin hazır olurum. I Bunalırru yok bu ev kadınının Lisede onur ögrencdsl, 18'lnde evlenmiş, 30'slnde yeniden evlenmiş, gebe kalmış Yedi yıl düşledığl, tasarladığı eve sahip Ev kadını olarak her lşıni 8 30'da bıtırdığınden becenklılığıyle övünuyor «îyl blr koca, iyl huylu, yakışıklı çocuklar, büvdk, ranat bir ev Sağlığım, lnancım, lkl arabam, ikl televizyon ve ikı çomıne gibl maddl varlıklanm içın Tannya şükredlyorum » (4) T AR IN : SOSYALiST TOPIUMDA RADININ YERI (X) İLO'nun lktlsaden faal nfifna kavramı, istlbdam edilen \e lssiz olan tüm nufusu içermektedlr Kavram, ofrencUerl, ev kadınlannı, emeklileri, tamamcn kendi olanaklanyle yaşayanları ve başkasına bağımlı olanlan dı a&rda bırakmaktadır. (1) John Stuart Mlll, On Llberty / Representatlve Government / The Subjection / of Women, Oxford Unhersity Press, 1960, s. 144 yakışıkh çocuklar..» KUŞICUSUB, tthn kapitaHst toplumlarda, orta, hatta yuksek öğ renım gören kadınların oranı glderek artıyordu, ama güçlenen kapitalizm, kadınları tüketim a 19 yüzyüdan 20 yUzyılın son çey reğıne dek, «Kadınlar gelenekle nn ve Preud'cu bılgıcüerın ses lennden, tekrar tekrar, kadmlık lanyla gururlanmanm ötesınde başka blr yazgı lsteyemlyeceMerını duyup durdular » (2) Dur maksızm gorevlerınm «annelık ve eşlik», uğraşlannm ıse <ev kadın lığı» oldugu yınelenıyordu. Koşullandınimış blr burtuva kaduunı stmgeleyen Amerlkan (2) Betty Friedan, The FemlnlfcmiınınTri gUnlük yaç&ntısını yine Mystlqne, Dell Publısne Priedan'da arayalım hin? Co, Ltd, >en \ork, •Soluk turkuaz rengi divanın 1974, s. U. da oturup dışanyı seyreden Teksaslı ev kadını sabahın bu sa (3) Betty Friedan, Age , s. 31. atinde bıle (daha dokuz olmamıştı) allık, pudra ve dudak bo (4) Betty Friedan, age., s. 57. TiFFANY İ'pİMİ'Z V44Z1RJ GARTH •EN MfZİIC YS. \dBAXL BİR AftAM OCcSUM OOMA AMBOAI ÇOCSÜÇ İ â O POUTtK. S İ R NEDetslLEyCNUN CÖRÜŞMEK NST/MENI 8OBPREME İLE. BV. UftÜZ FİIM VO yoı eoyuNCA tcouo? 8ILB. .ŞU (SÖZDÛGÜH CİRfrU PAMZ 8ÜTÛN O ADAMLÛBDAN BfttiyiE AMA.. . 8U ZAVÎ4LLI sem çot S£v( *u