Katalog

Ekonomi Ekonomi ... Ekonomi Ekonomi ... Ekonomi iikonoml Ekonomi Ekonomi ... Ekonomı Ekonomi 9 temel malın resmi liyatlardan sağlanması olanaksız hale geldi • RESMİ FıYATUR İLE KARABORSA FıYATlARI BÜYUK FARKLAR GORÜIEN KIMI BEKLEME SÜRESi iKı YILA KADAR ULAJIYOR. • TRAKTORE YAPIIAN RESMİ ZAMDAN SONRA KARABORSA FIYATI DA KENDILIĞİNDEN YUKSELDI. Kenan MORTAN ARASINDA MAllARDA NORMAL Bekleme Karaborsa fıjat suresi fiyatı Çımento 30 tl. 15gun 4345 tl. (torba) Kompoze (Gubre) 275 kg 500600 kg krj. KARA NAKİL VASIT*LARI Oto Anadol 68 000 4 ay 84 00085 000 Renault 88 000 56 »125 000 + Ttaktor Massey Ferguan 135 107 000 1 yıl 140 000 Massey Ferguson 165 144 000 1 yıl 165 000 f Kamyon Man 379 000 1 yıl 510 000 fpesın) <mm) 568 000 (vadeU) 2 yü BMC TM 150 275 000 (peşın> 230 000 6 ay 325 000 (vadeU) Otosan 245 000 1 yıl 300 000 (peşrn) Chrysler 265 000 6 ay 325 000 (pesın) + Otobüs Merosdes 302 767 000 2 vıî 1 200 000 L Â S T I K Murat 268 tl. adet 600 Renault 458 tl adet 620 (ıthal KU Anadol 268 tl adet 450475 Ford (traktor) 2900 5000 (tl adet) OTO YEDEK P*RÇAIARI Anadol Standart Eksoz 250300 tl. Balata 130 tl 65 tl. Aku 475 575 tl D E Mf R (kg/tl) 5.25 6 80 tl. 6 mm. 5 15 7 30 tl. S mm. TOPTAN EJYA YE TUKETKI FIYATIARINDA Haziran \TI Artış Oranı 1975 1976 SON ALTI AY İÇINDEKI ARTI5LAR ( % ) Ocak Haziran 6 Aylık Artış Oran 19*6 1975 4 13,(1 + 12,9 + 13,3 + 44+ 8,7 11,2 9,fl 121 + r 439 5,3 1.4 Ekinı Haziran 9 Avlık Artış Oranı 1976 1975 + 18 1 4 19,0 4 16,5 J12 4 44 5,6 9,7 0,2 Haziran Haziran 12 Aylık Artış Oranı 1976 1975 4 20.1 4 20,4 4 173 4 15,"» 4 19,2 4 16,7 4 20,8 4 9,4 4 18,0 3,6 4 21,3 r 22,8 Toptan Efr» FlratUn a. Gen«l Endeks b. Gıda Maddelerı c Sanayi Ham Maddelerl Ankara Geçiıune Endeksi a. Genel Endek» b Gıda Maddelerl Istanbul Geçtnme Endeksi a» Genel Endeks b. Gıda Maddelen • 0,9 r 0,8 4 1.1 4 0,1 0,1 4 1,3 1 1,6 + 19 21 0,3 0,3 0,8 4 10,4 4 12.5 + 8,6 4 12,4 + İM 4 13,7 4 15.1 13,4 4 17,8 (maz) 0,3 03 4 12.0 4 16,4 4 21,1 + 27,6 YILIN İLK YARISINDA TOPTAN EŞYA FIYATLARI YUZDE 13 ORANINDA ARTTI 1975 Ekım'mdeki kısml Senato seçımlennden sonra yukselme efılimme gıren toptan eşya fıyatlan, mevsımlıic olarak yuzde 3 oranında bır gerilemenm beklendı£ı haziran aymda da artısını surdürmustur. Yılın ılk yarısı ıtıbanyıe toptan eşya fıyatlanndakı artış yuzde 13 seviyesıne ulaşmıştır Boylece ftyat artıslannın 1975'ın eş donemıne gore onemlı olçude hızlandıgı ve Başbakan Suleyman Demırel'ın pahalılık yılı ılân ettıgi 1974'dekı senyeye çıktıgı beltrlenmiştır. Gerçckte, 1938 yılına davanan toptan eşya fıyatları endeksleıi bugun kullanüan ve pıyasalarda ıslem goren mallann çoğunu Huseyin MERTOĞLU kapsamaktadır Fıyat artışlan Ise endeksm kapsamadığı mallarda daha yuksek oranlıdır. Başbakan Demirel, fıyat artıslannın 1976 \ilnın ıkıncı yarısında nısbı bır ıstıkrara kavuşacağını soylemektedır. Ancai, Turkıye'de yapısal olarak fıyatlar yılın ılk jansında duşer ve ıkmcı yansında artar Gunureuzun ekonomık kosuüanndan bu gelışımı tersıne çe\armek mumkun gorunmemektedır. Buna karşılık. Demlrel'ın fıyat artışlannria ıstıkrar sağlanacağını açıkladığı gunlerde Ticaret Bakanlığı'nm fıvat hareketlenni izleyen şubesının başkanm gorevınden alınıp verıne venı bir tayın vapıln^asının «ımkansızı mumkun» kılacak nıtelılvte oldugu one surulmektedır. Fıyatlarda son haziran ayı ıçınde ızlenen gelışme. ozellıkle sanayi mallan ve yapı malzemelerındekı artışlar. ıthal zorluklarının gıderek artması ve spekulatıf stoklamanın hızlanması ıle bırlıkte onumoideki donemde gerek mevsımlık ve gerekse hızlanan konjonktur sonucu fıyat artışlannın devamına neden ola Talrkiye'de gerek glrdı gerekse ana kullamm maddesı olarak o nemlı yerı olan dokuz temel malda resml fıyatlardan ıhtıyaç gı dermenın olanaksız oldugu anlaşılmaktadır Resmi fıya r lann karaborsa fıyatlarına gore buyuk farklılık gosterdıgı malların thnıında normal bekleme suresının ıse ıkı yıllık surelere ulaştığı gı>rulmektedır. •on zamanlarda ih*ıj açlann karşılanması sırasmda onemlı darlığı olan mallar arasında devlet elıyle satışı vapılan maddelen n de bulundugu gorulmeıttedır. Bunıar arasında Etıbank taraîmdan satışı yapılan kurşun, çınko ve kompoze ejorp bulucmakta dır Buna karşılık urun mevsımı nın geçmesine karsm, resml saUs fıyatı kılo olarak 275 kuruş olan kompoze gubrenın pıyasada satış fıyatı 600 kuruşa kadar ulaşmaktadır. özel sektorun lıretım alamna gıren mcri.ieier arasında bulunan kara nakıl vasıtalarından otomobil tıplerının ıkısı ıçm onemlı bır tıkamklık mevcuttur Nıtekım resmı satış fıyatlan olan 72 bm lıradan Anadol'un bekleme sure sı 4 aydır. Buna karşılık Anadol1 da pıyasa satışları halen 85 bm lıradan yapılmaktadi1 Resml <a tı? fıyatlan 88 bın lıra olan Renault otomobılı ahcılara heınen teshm edılememekte, karaborsada 125 bın lıraya »lıcı bulmaktadır. nomik durumun değerîendtrilme sı yapılırken malzeme darlıklarma değımlmekte ve daha sonra şoyle denılmektedir: *Her ıkı ayda da stoklann genellıkle yeterlı duzevde bulunduğu, ancak bazı ana maddelerden DKP saç türlerı, kutuk ve fılmaşm demır, kuruşun çınko çımento ve kompoze gubre ile elektnk motom. tesısat bonılan bazı sınaı tesısat malzemelen, bır kısım kara nakıl vasıtalan ve oto yedek parçalannda taleplerın bekleme ıle karşılandıgı gorulmektedır » Çejitll mallann resmi ttT.tl befcleme siıreei TB karaborsa tlyatını fdstereo tablo Fiili ithal kısıtlamalarma yeniden başlandı Gerek bnıt ve gerekse net riovız reaervlennm azalması, hukumetı dış tıcaretle ılgılı onlenıler almaya zorlamaktadır. Haziran ajT ıçınde kısmen gevşetılen fıih ıthal kısıtlamalarının yeniden başladığı bıldinlmektedır. Fıılı ıthal kısıtlamalan. akreditıflenn açılmasau bılınçlı olarak gecıktırmek. açılan akredıtıflorırun ıse doviz transferlerını yap mamak bıçimmde olmak'adır. Bu arada, Merkez Bankası nın buvuk bolumu ıstenıldıgı zama.ı kullanılamavan «depo» hesan'r^ n ıda bulunduğu meycutlarmın 75100 mJ/on dolar arasında seyrettiğı c^ş ulkelerdekı muhabırlenndea b^ı^ ıstemmde bulu nulmustur. Ozellıkle mevcutlann tksı olcugu Bırleşık Amerıka'dnkı muhaoır bankalardan borç'u hesaplann ay scnlanna kadar çs lıştınlmi.«!R. v« sy sonlanndı borcun kapdnmsması halmde b r aylık ek sJre tanınmasını ren ıstem, kabul edılmez nıtelıktp gorulınek ••oır. Bununla oıruJrte, Ne* Vork merkezlı Cı»ycorp'dan betcJenen 150 mılyoa dolar onumü>oekl gunlerde ımdada yetışmezse. ıthalat transferlerı muhabır Dankalann cevrp l a n alınınca.a Kadar bekletJacektır. Halen Merkez Bankasmd* 'rtl nızca vadesı gelen Dovıze Çerr. lebıltr Merduat Hesabı ana para ve faız odemelerı ıle savunma ıhtıyaçlarıyla ıleıll ışlemler japümaktadır DÇM hesapları ıle ilgılı bu haftakı odemeler 100 mılyon mark tutanndadır. DÇM hesabı kaynaklı venı dovız kredılen saglayabılmsk ve uluslararası para pıyasalannın guvenını yıtırmemek ıçm. bu ha*aplar çerçeveslndekı odsme'erde buyuk tıtızlık gosterılmekteaır. Haziran ayı ıçınde «dayan: abılecek noktaya kadar» marjıyla ıth<ıl kısıtlamalannda sağla nan eevşeme çok kısa om'trlu olmuştur. Önce Malıye B<ıkanlıfeınca alınan bır prensıp karen uyannca \"atırım gerekİTine lışkın dovız transferlerı durdurulmuş ve oncelığın j*an mamul ı'e manıul mallar italatına lıaydınlması voluna gıdılmış, şımd'j'so transferlerın venıden bekletılme sıne başlanmıstır TSAKTÖRDE DURUM Traktor konusunda Başbakanın «Zamlann çıft fıyatları onlemek» ıçm oldugunu ıddıa e t i ı e sıne karşılık zam ertesı, karaborsa satış fıyatlan da yukselmıştır Nıtekım. Massev Ferguson 135 tıpı traktorler zam ertesı yem fıyatları 107 bın lıra olmasına karşılık Istanbulda karaborsa sa tış fıyatlan J40 bm lıraya çık • iKTıSAT FAKÜLTESı MEZUNLAR CEMıYETı BAS.KANl PROF. YUKSEl ÜLKEN, 1976 YILININ FıYAT ARTI5URI AÇISINDAN «REKOR YIU> OIACAĞINl SOYLEMENıM «KEHANET OIMADIGINI BılDıRDı. BU YIL FıYAT ARTIJLARIMIN YÜZDE 30'A YUKSELECEĞıNı ÖNE SÜREN PROF. ULKEN, «TURKıYE'DE Y1UN ıKıNCi YARISINDA FıYAT ARTIŞ HIZI DURUR» LıRTTı. 1LKES1N1N GERÇEKLEJMEDıGıNı 6E Odalar Birliği Başkanı Dıblan kredi darlığı konusunda Ergenekon'a rapor verecek Istanbul Tıcaret Odası ıle Tı.r kıve Odalar Bırlıği vetkılılenrın Istanbul'da o r u k olarak yaptıkları toplan'via hukumet^n a ıl o larak Merkez Bankası kredılerının arttırılması ıçm Malıye Bakanı nezdınaa gınşımlerde bulu nulması kaıarlaştırılmıştır âxı arada Odalar Bırlığı Baştmnı Sezaı Dıblan'ın Odaları temsılen Ergenekon ıle yapacagı gorüşmede konu ıle ılgılı taleplerı ıçeren bır raporu sunacağı bıldınlmek tedır Odalar Bjrlığı Baskanlığındakı toplantıda yapılan goruşmelerde MC hukumeumn son 2 ay ıçın dekı para kredı pohtıkacımn *yrıntıları tartışılmıstır Yapıla»ı oruşmeler sırasında soz alın uveler. Malije Bakanlığının r^eskont hadlerını duşurme yoluıi dakı son karanna rağmen, Mer kez Bankası kredılenmn vetersız oldugunu savunmuşlardır Toplantı sırasında ele alınan \e savunulan gonlşler daha bonra bır jredaksıvon heyetı» tara tından kalems almarak bır «goruş rapor»u halıne getınlmıştır Bu arada Odalar Bırlığı Başkanı Sezaı Dıblan m Ergenekon ıle tam yetkılı olarak onumuzdelc gunlerde >apacagı goruşmede bu «goruş rapornu sunması karaılaştırılmıştır. Malıye Bakanhğma goturulece t raporda va Merkez Banıcası reeskont oranının duşurulmesı ve >a munzam mevduat karşılık'.arı nın yuzde 5 ındınlnesı goru^u getırılmektedır. Ancak alınaıak kararda uretım gemşlemesııun hangı kanaldan jarataca^ı voıun da Malıye Bakanhğmın «muntar» bırakıiması kararlaştırümaKta dır. Ekonomik Sözlük mıştrr. KAMYONDA DURUM Kamyon pıyasasmda bekleme «uresi altı aydan başlıyarak ıki yıla kadar uzanmaktadır. Çeşıtli markalar içınde resmı satış fıyatmdan kamyon satın almak olanaksızdır. Nıtekım resmı satış fıyatı 379 bm lıra olan MAN kamyonlan peşın olarak 510 bm vadeli 568 bın lıraya satın alınabılmektedır Otobus alımıda bek leme süresı 2 yıla cıkmakta satış fıyatları ıse 1 mılyon 200 bın lıraya kadar ulaşmaktadır. Prof. Yüksel Ülken: "Fiyatlar son 10 yılın en yüksek düzeyine ulaştı 9 9 1976 yılı Içinde fıvat artıslan işçi dovirlerinin dunı.ııu ve ihracat gerçekJesme orsnlan üstıine İktisat Fakülipsi Mezunlar Ceraivcti Başkanı Prof. Yüksel lilken ile vapılan gorüşmeyi sonujoruz: SORL: Fıjatların 1976 yılı ıçın de artışlan konusunda i e dıyor bır b.çımde yer almasıdır Bu ne denle «trafık anarşıstlerı gıbı gıda maddeleri dağıtımmda bır anarşızmaen» kolaylıkia soz edı lebılır. SORf: İşçi dovizlerl ne rumda' dudışındaki Turk ışçısının kendı guvenhğı ıçın kendine gore en doğru kararı alması onun en doğal kararıdır Kımse onu Turkıye ye neden dovız yollamadıgı yolunda suçlayamaz. SORU: Ihracatı nasü değerlendınyorsunu2? ULKEN: Ocak nisan ayı ıçinde buyuk b:r ıhracat vardır Sayın Başbakan'da bu rakamlara dayanıyor Ancak mayıs ayı geçmış yıllardakı normal sevıyssıne ındı Ancak Turkıye de bu arada stok urunlerının tumunu !»ketmış oldu. Bu dunımda Demırel'm 2^ mılyarlık ıhracat gerçekleştınlecek ıddıası buvuk bır eksık ıle sağlanacaktır. Hesaplamalara gore, bu yıl ancak 1,8 mılyar dolarlık ıhracat gerçekleştınlecektır. Bu dunımda ıthalat fınansmanı ıçın malıyetı yuksek kredılerın alınması corunlu hale gelecektır. ULUSLARARASI ODEMELER BANKASI (BIS) Merkez bankalannın bankası olarak tanımlanmaktadır lç çalışmalarının açıga çıkmesını ıstenıejen merkez b3nkalarının uluslararası duzeydekı banKa ışlcmlsrıyle ugraşmaktadır. Bunlann kulubu gorevmı de gormekte ve bu yuzden çok ozel bır goranum kazanmakt<idır. Hıç bır şıkajet ya da tıcan oanka adma herhangı bır hesap bulundurmamaktadır Bu arada, 1371 1873 vüları arasında Bretton \Voods auzenınm çokmesmden sonra, Uluslararası Para Fonu'nun yıtırdığı yere aday gorülmekt/Hİır. I;LUSI.%R\R*SI PARA FONU 1944 Bretton Woods Anlaşrrası ıle ongorulen para duzfe nını korumak amacmı ve sorumıulıı^unu taşıı ıak amacn la kurulmustur Para duz^nıne, fayta veren u'kelerden borç al'p zarar pden ulkelere oorç vsreıek bekçiuk etmeye çalışnu^tır Bır Merkez Bankası nıtclıgmde değıldır Daha çok dunva para otont«>lermm toplandığı \e parasal gehşmelenn ızlendığı bır yerdır 1971 1973 yıllarında Bretton Wood duzenı nın çokuşunden sonra. uluslarprası konulardan uzaklaşarak alelâde bır fon halına gelmıştir. DtNTA BANKAS1 (IBRO) : 1944 Bretton Woods Anlaşmas ııle kurulnıu?tur Değerli gorulen projelere uzun vadeli kredıler vermek suretıyle uikel»rın ekonomık kaikınmaya yardımcı olmak amacmı taşımcJctadır. caktır. Bu şartlar altında yapv lan tahmınlere gor» 1976 yıü içmde yuzde 25 30 dolaylarınaa fıyat artışım gerçekleşmesl beklenmektedır Öte yandan hergun gorulen zamlar ve beklenen dıger zamların çogu, gerek genel fcyat endeksıne ve gerekse 6» fuketıcl fıyatlarma yansımamaktadır. Ornegm LPG sıvı tup gaz zanunı ve traktor fıyatına japılan zamlar bu endekslerde olçulememektadır. Halen banayi Bakanlıgında 700 cıvarında zam talebı bulunmaktadır. 1936 >ılırun ılk yansında fıyatlar boyle hızlı bır artış gosterırken, Demirel ıktıdan bu konuya değmen bır açıklama yapmaktan kaçınmış ve Malıye Bakanı bıle yaptıgı basın toplantısında sadece 1975 yılı fıyaUanyla durumu ıdare etme yoluna gıtmıştır Iktıdann 1976 yılı fıyat artışlanna karşı surdürdüğu bu suskunluğu, geçen haftalarda Demırel ılk baş ay ıçınde yuzde 12 fıyat artışı oldugunu kabul ederek bozmuştur Yüın ıkincı yansında fıyatların nlsbî bır durgunluğa gi recefını soyleyerek de tekrar bır yanılgıj'a duşmuştur Demırel ıktıdan 1977 yüı seçımlerıne kadar zor da olsa ekcnomıyı suruklemesi içın Dir kısım zamljn kaçınılmaz olarak bu ıkmcı 3'anda yapması gereKmektedır Ozellıkle petrol zammı gundemde beklemektedır Bır kısım dayanıkü tüketım mallan da bu donemde zam gorecektır. Ithalatından mutlak olarak geçen yıldan daha az cldu gu ılk altı ayda, ozel kesımın sU reklı fınansman darhğmdan soz etmesme rağmen, büyuk bix stok lamanm oldugu bümmektedır. 1975 yılmdan bu ya oankalarm açtığı kredılerın çok buyuk bır kısmı «Emtıa mukabılı» kredı ol muştur. Bır yandan kaçınılmaz zamlan n bekledığı yılın ıkıncı ^ansında ote yandan gereken gıttıkçe daralan dovız ve ıthalat ımkânla rı ve bunun sonucu tauyüyen spe kulatıf mal stoklamalan, 1919 yı lını fıyat artışlan açısından geçmış butun yılların üstüne cıkacak bır ortama getırmektedır. o LÂSTiKTE Prof. Alkin: ' «Düşük gelir grupları daha çok vergilendiriliyor» Prof Erdoğan Alkm tarafından yılın ılk yansında Turk ekonomısı konulu IKTISAT dergısımn son sayfasında yapılan bır değerlendırmede, sınaı üretımın program heaefının altında kaldığı beiırtılerek vergı konusuoda şoyle denılmektedir: «Son yıllann enflâsyon hiM, vergı yapısuun ozellıkle dolaysız vergı sıstemının hızla yozlaşarak devlet ılkesı ıle bağdaşmayacak kadar çağdışı kalmasına vol açmaktadır Içmde bulun duğumuz yıl, vergı sıstemındeki progresıflık ıyıce tersıne donmuş ve duşuk gelırler cezalandınlarak vuksek gelırler açitiça mukaiatlandırümaya başlanmıştır » Özel sektorun gerek uretim gerekse ıthalat yaptıgı bütun lastık çeşıtlermde sıkmtının yoğun oldugu gorulmektedır Nıtekım resmı satış fıyatı 268 lıra olan Murat oto lastığı 600 lıradan satılmaktadır. Lastıklerde resmı fıvatlardan bekleme suresı de venlememekte şırketler veya bayılerı, .uretım olçüsunde pazarlama yapıldıgını» büdırmektedırler. Bu arada sıkıntısı büyuk olan lastıkler ıçınde Ford traktor lastıklerı resmı fıjatlan 2900 lira iken karaborsa satış fıyatları 5000 lıraya \ ukselmektedır. sunuz' I L K E V Fıyatlar son 10 m en yuksek duzevını olıışturrruştur 1976 jılı haziran ayı sonuçları ıle fıvat artışlann yılın 'ık altı ajmda juzde 13 5 oldugu gorulrn2kT»'1dır Turkıve ekono n n de, «yılın ıkıncı yansında fı>atlann artış hızı durur» ılkesı ılk kez gerçekleşmemektedır 1974 vılı hazıran ava ıçınde 3 2 ttk bır fıyat gerılemesı gorulurken bu >ıl haziran ayı ıçınde yuzde C9 lukluk bır artış gorulmektadır Bu yıızden vılın bundan sonrası ıçm, «karamsar olmak gerçekcı olma» anlamını tasımaktadır Yı lın ıkıncı varısında ılân edılmesı zorunlu hale gelen kamu kes'inı mallarına zam ıle fıyat artışlan çok daha yuksek boyutlara enşecektır. SORt: Fıvatlarda pohtık etken soz konusu olur mu? L LKEN SuDhesiz Seçım satn ı mealınde, seçımlenn goz hızası na g^îldığı su donemde alınacaK olan ekonomık kararlarda polıt;k tercıh hıç şuphesız etkılı olacaktır Bu bakımdan 1976 yılı ıçmde fıj"at artışları açısından «rekor» yılı oldugunu soylemey; ve artışlann yuzde 30'u bulacdın nı bıldırmek «kehanet» olmaya caktır. Bu bakımdan «Montrea! de kınlmavan rekorun yurtta fı >at artışlannda kınlması» beklenmehdır SORU: Son ıstatıstıklerd» toı>tan eşya fıyatlarmda yukselış gorulurken, geçinme mdekslennde duştls gorulmektedır. Indekslen n duzenleme ve yorumlanma açısından yanıltıcı yanı var mı? LLKEN: Bu durumu bız de gozlemlıyoruz Nıtekım gsçınme ıle toptan fıyatlar arasında bır ılıskı kurulması gerekırken geçm T me ındekslerı toptan fıyatla in altında gerçekleşmış oluyor. Belkı de «çıft fıvatlar» denılen oıya sa fıyatlarının geçinme ındekslsnne yansımamış olması fıjatları durmuş gostermektedır. SORl: Hammadde fıyatlann dakı durmaya karşı gıda maddeıe nnde gorulen artış neye yonımlanır"5. ULKEN: Spekulatıf karakteri vardır. Bunda ıse tıcaret ve dağıtım kesınaının olumsuz rolunun etken oldugunu kaydetmek gereklıdır. Gıda maddelennde artışm ana nedeni tıcaret kesımım n bu zıncır ıçınde anormal ULKEN: 1976 p l ı içınde işçi do v^zlerın gerılemesı devam etmek tedır Demırel'de bır gazeteye verdığı demeçte dovız genlemesmı bu yıl Içın 2 0 0 3 0 0 müyon dolar olarak tahmınlemıştır. Ancak. Sayın Başbakan başka bır yerde ışçı dovızlerını 15 mılyar dolar olarak tahmınlemıştır. Bırıncı hesaplama gerçekcı, ıkmcısı ıse <hesap hatası> altında soylenmıştır. SORU: tşçi dövizleri neden gel mıj or' tXKEN: îktısadı olaylarda polıtık etkenler fazla etkıhdır. Yurt 0T0 YEDEK PARÇASI Oto yedek parçaları konusunda resmı bır satış fıyatı bulunmamakta, ancak satışlar fıyattan çeşıtli yerlerde, çok farklı olabılmektedır. Nıteıcım Anadol oto su standart kabul edılerek yapılan tespıtte, Sırkecı'de 3600 lıra olan dıfransıvel. Taksım'de 4000 lıra ve Tophane'de ıse 4500 5150 lıra arasında satıldığı gorulmuşrur Bu arada ustünde resmı satış fıyatı 475 lıra yazan aku pıvasada .kurşımun pahalı saglandığı» gerekçesıyle kolayükla 575 lıradan satılmaktadır. Türkiye, OECD ülkeleri arasında rezervi eksi bakiye veren üç ülkeden biri NET REZERVIERİ EKSı BAKıYE VEREN OTEKı DıGER ıKı OlKE ITAIYA VE BıRLEJıK AMERıKA. Türkıye, kısa adı OECD olan Ekonomık Işbırlıgı ve Kalkınma Teşkılâtı ujesı 24 ulke arasında net rezervlerı eksı oakıye veren uç ulke arasında bulunmaktadır Net rezervlen eksı bakiye veren otekı ıkı ıilke Bır leşık Amerıka ve Italva'dır Ote y3ndan Turkıve, uluslararası fınansman cevreler'nde mevcut r=zenlerı \»> doyız ge lırlenyle gıderek artau dış borç yukunu karşılamakta «lehlıkeye dusmuş» kabul KİılmeKtedır. Bırleşık Amerıka ıse ekonomısınm gelışmışlık duzeyıne dıkkat çekılerek, bovle bır tehhkeden uzak «ayılmaktaaır Avnca, Bırleşık Amerıka'nm net rezervlennın eksı bakıve vernıası de. Para Fonu ve Dunya Ban kası gıbı ulusl?r>rası mah l o ruluşlara okr. yukumluluklerınden alan «Net Reaerv Çızelgesı»rde Turkıye ıçm aşagıdakı rakamlar verılmektedır (Milyon dolar) Alnn mevcudu 150 150 Net dovız me\ lıO 1 230 IMF yukumlugu 90 210 Toplam net rezen 350 1 290 Net reserv değışımı 555 1 640 BİS, brut rezerv h=sabını ger çek do.nz potansıyelını eostermekten uzak saymaktadır ODCD standardına gore, bır ulkenm Merkez Bankası ıle tıcarı bankalannın ellenndekı altın ve dovız mevcutlarının toplamı olarak bulunan brat rezerv'İTden dd^z yukumluluklerını duserek net rezervlerı hesaplamaK tadır Net rezerv hesabı Turkıje ıçın, toplam altm ve dovız rre/ cutlanndan Dovıze Çevrılsbılır Mevduat Hesabı kanalıvla yapılan dovız borçlanmalan arıl mıs akredıtıflern dovız karsı lıklan ve Uluslararası Para Fonundan vapılan kııllanımlar duşulerek yapılmaktadır. Buna gore, temmu/ aymın ılk hafta sı ıtıbanyle Turkıye'nın net re zervlen eksı 2 mılyar '230 rrulyon dolar duzeyıne gerılenuş bulunmaktadır Uluç GÜRKAN rınde dış bor^ları «tehukelı» sınırı aşmış ve borçlarını odeme gucu «zavıflamış» ulkeler arasınaa savılmaktadır Bu konuda, mevcut rezervlenn ı t h J î ve dış tıcaret açıkîarını karşılama oranları ıle dış borçlann servıs odemelennın ıhracat gplırlerıne oranına dayanara^ çeşıtli hesaplamalar yapılmakta aır. Uluslararası fınansman çevre lerınde etkılı Internatıonal Reports'un 9 temmuz gunlu son savısmda yenı bır degerlendırme gelıştınlmıştır. Burada, dış borç yuklennın saptanmasında en guvenlı verılere sahıp olda gu beîırtılen Uluslararası Para Fonu ndan yapüan borçlanma ların Fon dakı kotalara ora J ssas alınmıştır Turkıve, ^on dakı 174 mılyon olarlık kotasına karşılık 557 mılyon dolar borçlanarak guç dunımdakı 23 ulke arasında dorduncu sırada \er almıştır. Djrumu Turkıje' oen daha kotu olan ulkeler Gu ney Kore, Italya ve Izlanda bıçımmde sıralanmıştır. Internatıonal Reports, kısa adı IMF olan Uluslararası Para Fonundan yapüan borclanmalar konusunda aşagıdakı bılgıjı ver mektedır «tMF uyeleri kotalannın yuzde vuzu oranındfc ö"den 3 f cmatık olarak borç alabılmekteler Bunun uzenndekı borçlanmalar, ulkelenn değer ka>be DEMiRDE SON DURUM Demır de ıse MC hukümetirun ılk indırım yaptıgı maddelerden olmasına karşılık pıyasa satış fıyatları kıloda 680 ıle 720 kuruş arasmda değışmektedir. Bu arada Turkıye Iş Bankası tarafından yavınlanan ekonomık raporun son sayısmda genel eko Geçen ay 68 projeye teşvik belgesi verildi Haziran aymda, Sanayi ve Tek nolojı Bakanlığı tarafından toplam yatırım tutarı 4.356,7 mılyon lıra olan 68 adet projeye teşvık tedbırlerınden yararlandmlmak uzere belge verılmiştır Boy lece, yılbaşmdan bu yana toplam yatınm tutan 37.646,0 milyon lıra olan 427 adet proje ıçın teşvik ongorulmuş olmaktadır Haziran aymda verılen teşvik belgelerının, toplam yatınm tutau 3.371,6 mılyon lıra olan 48 adedı ımalat sanayıı, çerçevesmde yatırım ongormektedır. Bu»un da 1 689,1 mılyon lıralık kısnu yatınm mallan sanayiine 1408,8 mılyon lıralık tasmı ise ara mallan sanayune aıt olmuştur. Uluslararası finansman çevrelerinde Türkiye, borçlarını ödeyebilme gucu "Tehlikeli;, ülkelerden sayılıyor NET REZERVLER OECD uvesı ulkelenn rt»t rezervlen 1974 ve 1975 yılları ıtibarıyle degerlendırılnuş ve T C Merkez Banka£i*nın da hıssedar ları arasında bulundugu Ulusararası Odemeler Bankası tarafından açıklanmıştır. Kısa adı BIS olan Uluslararası Odemeler Bankası'nrn bır sure once Isvıçre'nın Bale kentmde vaoılan 46 Genel Kuruluna sunulan Yıllık Rapor'da verılen bılgıye gore, Turkıye'mn net rezerv lerı 1975 yılmda 1 mılyar 640 mıl yon lıra azalarak 350 mılyon dolardan eksı 1 mılyar 290 mıl yon dolara ınmıştır. Raporun 69. sayfasında yer THİUKE ÇARETlERi Rezervıeri tukennuş olan ve urettıgı her malm beşte ıkısının ıthalâta dayandıgı sanayıın gereksınımı karşılayabılmek ıçın kısa vadeli borçlanmalara ola nak tanımış bulunan Turkıye, uıuslaraıısı fınansman gevrele Mevcut rezervlenn dış tıcaret açıklannı karşılama oranı, uluslararası tınansman çevrelsrınde dıkkatle ızlenen gostergeler arasmda ver almaktadır Bu konudakı hesaplamalar 31 ulkenın rezervlennın dış Ucaret açıklarını karı?ıl<ivamaz bır duzeyde oldugunu ortaya ı. muştur. Turkıye, mevcut rezervleri dış tıcaret açığmı karşılama oranı bakımmdan dunyanın en i>.ötu dunımdakı sekızıncı ulkesı olarak goruınne^tedn. Turkıye'aen kotu durumdakı yedı lilke ara smda, Malı, bruguay, PorteKiz ve Mısır Arap Cuniurıyetı bulunmaktadır Mevcut rezervlenn ithalâtl karşılama oranı, bır ulkenın ye terlılığı konusunda kuUanılan SERViS ODEMElERi gostergelenn sonuncusu oL.ıa.:Ulkelenn dıs borç vuklenvle tadır. Bu gosterge. mevcut reılgılı olarak KUıUnılan bır baş zervlenn 5'dPn fazla aylık ıthska hesaplama ıse, kamu 'esımı latı karşılaması nalmde «ı>ı», nın dış borçlannın servıs> ode2,5 5 ay arasmdaıcı ıthalatı KarT melennın ıhracat ?elırle ".ne •>şılaması haünde «yeterlı», ^ ranı olmaktadır Bu oranm vuz aydan daha az ıthalatı karşılade 20'nın uzerınde oldugu ulkeması halmde 'se yetersız» o * • ler «ıfıas»ın eşığınde kabul edıl rak sınıflandırma«îtadır. mektedır Yuzde 10 ılâ 20 araInternatıonal ileports jultensındakı bır oran ıse «tehlikeli» lerınde verıien bügıye gore, IMF sayılmaktadır. verılerı esas nunarak yapıiaâ Internatıonal Reports'ım 14 hesaplamalar, Turkıje'nm reMayıs gunlu bultenınde vapıl ın zervlerınm mart ayında 2 9 ayhesaplamaya gore, Turkıye nın lık, Nısan aymda da 2,8 aylık kamu kesımme aıt dış borçltn ıthalatı karşılayabılecek duz«yna ıhskın «servns bdemelerının deyken. bundan ;>onrakı aylarıhracat gelırlenne oranı, ıf'â da «krıtık» kabul edılen 2£ sın eşıgı denılen yuzde 20'ye o*ayın altına yerleşmıştlr. den paralan ıle odemeler dengesı açıklan ıçın IMF'm oneraıgı «ıstıkrar» polıtıka reçetele n uygulamaları koşuluyla verılır Dolayısıyla, ulkelenn aldı ı kredı ve borçlar çoğaldıkça, IMF'm bu ulkelenn para ve rndlıye polıtıkaıarını kontrol olanagı da aynı olçude yoguıılaşır IMF e asırı borçlanmış ulkelenn dıs borçlannın tshlıkelı sının geçtığı ve IMF'm bu ulkelere butçe ve odemeler den gesı pohtıkalan gıbı hayatı konularda asırı baskı yaptıaı kabul edılmektedır. Bu alkelenn IMF'den daha fazla borç \a kredı almaları olanaksız oünasa büe, bunlann IMFe ve Batı'nın mah merkezlerıne bagım lılıklarını arttıracak teıoıhlen ıçeren oldukça suç bir aşamaya gırdıgı anlaşılıyor » dukça yakm bulunmaktadır. REZERVlERiN SEViYESi