Katalog

FORD, 28 YILDAN BERÎ İŞBİRLÎCİ YAPTlGl ZİRAİ DONATIM KURUMU İLE ÎLÎŞKİSİNt KESME KARARI ALDI flridye'de yabaneı wnnayeU ort»khM»r gryla gelısünlen moitaj sanayunde, şımdıve dek benzen gorülmemış bır durum ortaya çık mıstır Bırleşık Amenka'nın Pord Fı*ması, 28 yıldan ben Ford traktorlennın Turkıye'de dağıtıcı lıgını ve daha sonra da montajcüığım vapan Turkıye Zıraı Donatım Kurumu ıle ılışkılenne son verme caran almıştır. Pord traktorlerım Turkıye'de tanıtan ve köylere sokan Zıraı Donatım Ku rumu ile ıuşkısını sona erdırme lcararı alan Ford, bundan bovle en buyuk ortagı Emın Hatut olan Hsma Holdısg üe ısbtrügi yapmayı kararl&stırmıstır. c Ekonomi Ekonomi ... Ekonomi Ekonomi ... Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi MC, AET KONUSUNDA YENİ KARARNAME HAZIRLADI yıümn başından ltıbaren Ortakpazara verılmesı gerekli olan ve halen yürurluktekı ıthal rejımı ıle ujgulamaya konan Ortakpazar odunlennın ertelenmesı ıçın hazırlanan Bakanlar Kurulu Karamamesı, ımzaya açümıştır. Ortakpazar a venlecek yenı odunlenn ertelenmesı ıçın Yuksek Planlama Kurulu kararı, geçen yüın ocak ayından once hazırlanmıştır Hazırlanan karar tasarısı ıle lıberasyon lıstesının genışletılmesı ve gumruk ındırımınm başlatılması ıle ılgılı j'ukumluluklerın ertelenmesı ongorulmuştur Ancak Cephe Hukumetını oluşturan partılenn lıderlennden meydana gelen Yuksek Planlama Kurulu'nun polıtıkacı uyelen bu karar tasansmı ımzalamamıştır îmzalamamakta en uzun dıreniş gosteren, *ık sık Ortakpazar aleyhıne demeç veren Necmettın Erbakan olmuştur. Yuksek Planlama Kurulu karar ta«ansı ımzalanmadıgı ıçın yenı odunler 1976 başında yururliığe konan ıthalât rejımı ıle uygulanmaya başlanmıstır Ancak Mlm yansı geçtıkten sonra MC hderlennın YPK kararlarını ımzaladıgı gorulmüştur Imza ıslemı tamamlandıktan sonra yenı bır unza ıslemı baçlatılmiîtır. |AITA I H f l l 948 PROJENiN İŞLETMEYE AÇILMASI İÇİN GEREKLİ OLAN 33 MİLYARIN2I MİLYARI KREDiYLE SAĞLANACAK evlet Planlama Teşkilâtı'nın teşvık belgesı almış O7el keum pıojeUrı uzerrde vapüğı aı<.ştırmaaa, 1976 re oaha sorır^ı y "larda ısljvıeve açılmaları beklen'n 948 vatırım projesının tamamlanabılmesı ıçın 33 1 mıhar lıralık yatınnı harcaması yapılması gerektığı açıklanmaktadır Yapılan anket çalsşmalannm sonuçlanna gore gerekli 331 mıljar lıralık \ atınm ıçın 1 3 rrulyar lıralık kredı bulunması zorunlu olmaktadar Ancak şımdı>e kadar gerekli 21 3 mılyar lıra ık kredınm 161 mılyarlık bolumü bulunamamıştır D • GEREKll OIAN 2 1 3 MILYAR LIRALIK KREDINİN 16 1 MILYARLIK BOLUMÜ HENUZ SAGLANAMADI. 948 YATIRIM PROJESİNİN 6EREKTIRDIGI IOPLAM YATIRIM TUTARI 51 8 MILYAR LIRAY! BULUYOR. 1976 ve SONRAKi YILLARDA İŞLETMEYE AÇILACAK 948 PROJENİN YATIRIM ve KREDi DURUMU Sektnrier Tanm Madencılık Imalat Eneru TJlaşnrma Tunzrn TOPLAM Sabit sermave yatınmı 374 2 1889 2 462775 137 1 27<W8 370 9 517395 1975 n h 1975 soırnna kadar harcaması topUun harcanu 1112 542 0 89<»9 3 904 157,0 «1.4 9960,3 1361 12923 167 4<t 0 904 259 9 13413 186523 Gerekli kredl 204 4 1164 4 27794 7 44 0 2003 9 1203 31329,7 19^5 suıiuıift kadar fcnllanılan kredl ^4 672 0 82716 24 14 7 23.4 100183 • T Basbakanlık De%let Planlama Teşkılatı nın teşvık" belg'sı uvgulamasınm başladığl 1968 yılından 1975 vilı sonuna kadar tesiık belgesı almış ozel kesım proielen uzennde yaomıs olduğu inceleme, 122 mılyar lıralık jatınmı gerektıren 2184 projeden olusan bu ozel kesım pro)e demetınm sadece 20 3 mılyarlık bolumunun 1975 vılı sonuna kadar ışletmeye açılmıs oldugunu ortava çıkarmıştır Onemh sayıda projeden umud kesılmıştır 1976 ve daha t)nrald jularda ışletmeje açılması beklenen 948 vatınm projesmin gerektırdığı toplam yatınm ise 518 mılyar lırayı bulmaktadır Yukandakı tabloda da gorulduğu gıbı, 1975 yılı sonuna kadar 51,8 mılyar lıralık toplam yatınmm ancak 18,6 mılvar lıralık bolumü harcanmıştır. Yapılması gerekli narcama mıktan ıse 33 mılvar lırayı bulmaktadır Gerekli yatırımların tamamlanaralt 948 projenın ışletmeye açılması içln İse 213 milyar Uralık kredl bulmak zorunlu olmaktadır Devlet Planlama Teşkılâtının vapmış oldugu ıncelemede 948 projemn tamamlanabılmesı içın ıhtıyaç duyulan kredının 53 mılvar lıralık bolumunun sağlanmış oldugu fakat gerıve kalan 161 mılyariık kredınm bulunmamıs oldugu açıklanmaktadır Araşttrmada \enlen bügılere gore sağlanan kredüenn jıızde 56 sı orta vadell kredîlerden oluşmaktadır 948 projenm tum kredı ıhüyacı !«e 31 3 mılyar lıradır Bu durumda 6zel kesım, 51 8 mılvar lırahk yatırım vapmak ıçın "Î13 mıhar lıralık kredı bulmak istemekb»dır Fakat kredı ozel kesımın yatınm yaparken elde ettığı kolayhklann tamamı degıldır. DPT vatırım toplamlannı hesaplarken *ıer \ atınmcıva tanınan gumruk bağışıklık<aiını yatınm toplamlan lçlne sokmamaktadır Bu yuzden 51 8 mılvar lıraliK yatınm vatınmm değennı ve sağlanan kolaylıklan vansıtmamaktadır Halbukl 948 projenın yatınmcısına toplam olarak 17 mılyar lıralık da gumruk bağışıklığı tanınmaktadır Bu durumda 948 proienm gerçekleşmesı ıçın tanınan ve planlanan kredı v^ gumruk baftşıklıgı toplamı 483 mılyar lırayı bulmaktadır. Ford, Zırai Oonatım Kunırmı'nu bırakıp Hema Holdıng üe anlaşma karannı çolc acele bır şekılda alımş ve bu karar Zıraı Donatım Kurumu yoretıcılennde bır surpnz etkısi yaratmışbr. Pordun Amenka Bırleşık Devletlennde Mıchıgan kentüıdekı genel merkezınden Türtaye'ye gonderılen bır telgrafta bu acele kararın Türkıye'dekı «çeşıtlı kaynaklardan alınan tavsıyslere» dayandığı belırtılmektedır. Zıraı Donatım Kurumu üe ılışkılerın kesıldığını bıldıren telgrafta şoyle denılmektedır «Turkıje'dekı çeşıtlı kaynaklardan almış ol dugumuz tavsıje uzenne Hema ıle oldukça acu olarak muzakerelenmızi surdürmus bulunuyoruz ve Hema'nm Türkıye'dekı Ford Traktor faalivetleraıı gelıştırmede oldukça muktedır bır ortak olacagına ınanıyorur » Hema Holdıng ile Pord arasındaki anlaşma Cephe HukUmeti'nın onayıni gerekürmektedır Eldo edılen belgelerde Hema Holdıng ıle ışbırhğı kara rının çeşıtli kaynaklanum alınan tavsıyelere dayandınldıgı belırtümekte, fakat bu kaynakların nıtelıklen konusunda bır bılgı yer almamaktadır Bu yuzden Amenkan Ford Şırketının Hema Holdıng İle ışbırlıgı karannın çeşıth kaynaklardan alınan tavsıvelere dayandırıldığı belırtılmekte, takat ba kaynaklann nıtelıkleri konusunda bır bılgı yer almamaktadır. Bu yüzden Amerıkan Ford ŞırkeM ıle Hema Holdıng arasmdaki anlasmanın MC Hukumetı tarafından onaylayıp onaylanmayacağı oılınmemektedır. Ancak Hema Holdıng İle Pord arasındaki an ulasmamn Cephe Hukumeti tarafından onaylantnast halınde Zıraı Donatım Kurumu'nun Adapaz» rı ndakı montaj fabnkası faalıyetıne son vermek lorunda kalacaktır Mon^aj fabnkasının faalıyetının durmasının yanında Zırai Donatım Kurumu'nun karşılaşacağı dığer guçlüklenn b:r boıumu Zıral Donatım Kurumu nun Sanayi va Teknolojı Bakan lığı'na gonderdıği resmı bır yanda şovle anlatıtmaktadır «Kurumumuz 1948 yıltndan ben kurmuş oldugu Tamır, Bakım ve yedekparça tesıslen ıle bu tesislerde çahşan teknık personeHn eğttimmi tamamen Pord Trtktorlari dognutujRinda ISIJŞUTmıştır. Ve halen yurt sathın* yayılmış 25 sabıt tamlrnane İle 71 adet Seyyar Bakır Elabı ve 300 e yakın Bolge, Şube ve Ajans teşkıllenmızde yedek parça satış ünıtcf eri kurmustur Bu t«»şkılâtta 500 un ustunde Teknık Personel munhasıran bu hızmette ç&lışmaktadır Bu tesıs ve araçfonn yatırım tutan bugunku rayıce gdre 500 rmlyon cıvanndadır Ay nca 100 mılyon lıramn üıennde de Pord jredekpaıça stoKumuz vardır » Hema Holdıng ıle Ford Şırketı arasmdakl an laşmanın Cîphe Hukumetı larafından onavlar>ması halınde bu teşkılâtın Hema Holdıng taralından yemden kurulması vey* mevcut teşkılatın Hema Holdıng'e devredılmesı gerekmektedır Ford Şırketımn Amerika'dakı merkezınden Zıraı Donatım Kıı rumu'na gelen bır telgral» Ford Ş'.rketrnın Zıraı Donatım Kurumu'nun teskılâtmı de\ralmavı planladığı anlaşılmaktadır. Amenka Bırleşık Devletien'nden Turkıve ye gelen telgraft* bu konuyla ılgılı olarak şoyle dsnılm «'itedır«Hema ıle yapmış oldugunnız hsans anlajması hukumetçe ona>landıgt takdırde, hedelnmz ışıraızın sızden onlara duzenlı bır şetald* ıctıkalmın planlamasi olacaktır Bunun olabıleceğını duşunerek J Herıngton ve B Pmard, Turkıye Zıraı Donatım Kurumu'nu zıyaretle balıhuır durumu sızinle ay nntılı olarak goruşmeyi planlamaktadırlar» Ford Şırketı ıle Hema Holdıng arasmdakı anlaşmanın onaylanması balınde Adapazan'ndakı traktor montaj fabnkasımn yenı bır markaya gore jremden âuzenlecmesı gerekecektır Emisyon hacmi 3 milyar 365 milyon arttı, döviz rezervlerindeki azalmalar hızlandı • GEÇTİGİMİZ HAFTA İÇINDE IJ ÇEVRELERIN1M MALIYE BAKANLIGI İLE YAPTlGl GIZLI TOPLANTILARDA, BLOKE OLARAK TUTULAN BIR KISIM HESAPLARIN DAHA ÖZEL KESIME KREDI OLARAK KULLANDIRILACAGI ANUJILDI 6 5 0 MILYON DOİARLIK AKREOITIFIN BUYÜK BIR BÖLÜMO BEKLETILIYOR. MERKEZ BANKASI HAFTALIK DURUMU (Mılyon TL., Rezervler Milyon Dolar) A KT t F ! Altm ve dovız mevcudu .. Kamu kesımı kredılerı Ozel kesım kredılerı Tanm kesımı kredüeri Dıger aktıfler (DÇM karş ) TOPLAM P A S I F : Emısvon . Dovız borçlan (knv) M B mevduatı Mevduat munz krş Dıger pasıfler (DÇM karş ) Brut dovız rezervi Net dovız rezerM 36 149 943 5 621 22 428 28 262 1022 6 3383 40 938 760 8503 2«425 43 229 10072 1 081 6 4148A 910' 9022 31204 57 927 843,7 1 867 0 44R45 1716 9 191 31026 58 154 760 6 1 970 0 4 7/1975 (Geçen >ü) 15 2o9 36 498 7307 16333 18 006 93 403 31/12/1975 <lü sonu) 15 721 39 593 9 169 16 898 40 474 121354 33 « 197* (Geçen hafta) 14 116 52 178 12 830 14 362/ 47 057 140343 2 "71978 (Son hafta) 13384 54 952 13 220 15 683 47 493 144 932 Teşvik belgesf almış 9 milyar liralık yatınm projesi verilen adreslerde bulunamıyor • YEDİ YILDA TE$VIK BELGESİ ALMIJ 1Z2 MILYAR LIRALIK YATIRIM PROJESININ UÇTE BIRINOfN UMUT KE5ILDI. Cephe Hükümeti Ticaret Sicili Gazetesînîn yayınım, Türkiye Odalar Birliğine devrettî • D n erkez Bankası ddvulerm en hızlı azaldığı bır donemde buyak ölÇude" ' Jcgmu fcssımım ftnanse eunek içın emıs\on hacmını bır haıta ıçınae yı*7de 8 1 alanında arttırmıstır Son haftalarda ı'halat taleplerl karsıhklannın tumunıl, ithalat depozıtolan hesabında karşılık olarak tutma karan alan Merkez Bankası bu \olla emisyon hacmını daraltıcı olmustu Bu sefer. pıyasada para oarlığı başgostermesı uzenne, yıne aynı fıesabı kendi kaynaklanndan fınanse etmıs ve aynı zamanda artan kamu kesımı fınansman ıhtıyacuıı da karşılamak zorunda bırakılmıştır Sermaye çevrelermın, geçtıgırmz hafta ıçmde Malıye Bakanlığı ıle vaptıgı gızlı toplantriarda, bloke olarak tutulan bır kısım hesaplarm daha ozel kesıme kredı olarak kullandmlacağı anlasılmıştır Bu takdırde gerak kamu, gerek tanm kesımının ıhtıyaçlarını karşılamak içın son haftalarda emısyonu arttıran Merkez Bankası, ozel kesımın etkısı ıle bu artışj bızlandıracaktır Merkez Bankası kavnaklannoan son bir hafta ıçınde, 2 774 mıljonu kamu, 1321 mılyonu tanm ve 390 mılyonu ozel kesıme olmak uzere 4 485 mılyon lıralık kredi mıktan 18 196 mılyon olmuştur. Bunun yüzde 85'ı kamu kesımıne verılmıştır Bu yıl altı ay içınde venlen kredıler, geçen yılm ajTiı donemınden 10 mılyon lıra daha fazladır Bu yıl kamu kesımıne açılan kredılenn buvuk k'smı ıktısadl devlet fcsşekkullenne ve Hazıne'ye, bu kuruluslann fmansmam içm venlmesıne rağmen, yatırımcı kuruluşlarm yatınm harcamalannda geçen yıllara gore onemh geri kalmaJar olmaktadır. Temmuz ayıcın başı ltıbarıyle dovız rezervlennde onemlı genlemeler olmuştur Demırel'ın soz konusu ettığı 650 mılyon dolarlık akredıüfın buyuk kısm1 bekletılırken, japılan bır kısım ıthal transferlen sonucu dovız mevcutlan azalmış ve dovız borçlan da artmıştır Son hafta brut rezerv azalışı 83 7 mılyon dolar, net re?erv azalışı ıse 114,3 mılyon dolardır Yıl başından bu >ana ıse brut ressrvler 247.2 mılj'on dolar net rezervler de 399,7 mılyon dolar azalmıştır. Dovız rezervi hesaplannın son hafta ıçınde mıllî savunma haıramalannı karşılama konusunda kntık çızgının altına ınmış olması ve muhabır bankaıarda ıse çok ufak bır miıttarda kalma^ı, sorunun vu «îonuna kadar ağırlığını devam ettırmesıne neden olacaktır Bu nedenledır kı Malıy» Bakanhğının kamu yatırımlan akreaıtiflennın ertelenmesı konusunda prensip kararı aldıgı soylenmektedır. Bu durumda bır kısım ^cıl kamu yatınmı dahı gerekli olan zamanlarda devreye gıremıyeoîktır. MC hukümetınin bu tıkanüclığı önlemek içın kredı ithalat tedbırı, ıhracatçı ülkelerın guvensızlığı nedenıyle işlememektedır Bu sonın Turkıye açısınaan uluslaaras" üışkılerde yaratacagı ezık ilıskıler bır vana iki hafta once 6 mılyar dolar ithalat yapacagını açıklayan Detruıel açısından nasıl gerçekleştınlecegı bıltun çe\ relerce heyecanla beklenen Şabanvızvon s»ri fılmlenne donmuştur H^r hafta yeni bır he>ecan ve venı bır uygulama Ue dı* ekonomık ilışkılerı nereye kadar eıdecefeı bılınmıvfn ıdar« etme çabasına gırümıştır Ü lnslararam para pivasalannda bir filkenin kredi itıbarının en belırgın gostereelrrınden bırısı savılan Merkez Bankasırun vabancı muhabırlcrdekı mevcutları, Turkıve balamından kritık bir duze\e ınnıiştır. Türkije Cumhurıvet Merkez Bankası'nm vabancı ülkclerde muhabırliginı «apan >abancı bankalardaki me\cutlan toplamı, geçen hafla sonunda 75 mılvon dolara duşmuştür. Amerika Birlcsık Devletlerı ndc Turkhe Cum hurivet Merkez Bankasi'nın muhabırlığinı vapan bankalardald mevcutlar ise (eMı) olmustıır Merkez Bankası nın vabancı muhabırlerindeki mevcutlarının hızlı bır bicımde azalarak 75 mılvon dolar duzevıne ınmesi yabancı ulkelerln Türkı\e'\e yenı kredi açmasını ve vabancı işlermelerın Turkiveve kredıll «atış yapmasım çuçleşlırrn bir etken olmaktadır. Batı Almanva daki ışletmelerin Turkıve've kredili satıslar \apmada Isteksiz davranmaları Merkez Bankası nın yabancı muhabırlerindeki mevcutlarının azalmasının hızla duşme^inden etkilenmektedır Burada Mıllı Savtınma Bakanlığı'mn mektupla tevdiat hesaplan lcin anlaima vapılan Dresdner BanKası ndakj mevcudunun da 25 mılyon mark çevresinde oldugu bıldı rılmektedır. Vuzde 1516 çevresınde bır faız verilmesine karşılık bu bankadaki mevcudun bu kadar dusuk bir düzevde kalması, kredili mektupla tevdiat hesabında bıriken dorizlenn çok dusuk bir düzevde Inldıeını «o*termektedir Merkez Bankası nın vabancı muhabırlerdrkı mevcudu. en çabuk bir şekilde dıs odemeler için kullanabilece|ı imkânları belirlemektedir Merkez Bankasma aıt olan ba dövızler, Merkez Bankası'nm bır ısaretı ile çeşitli ödemeler için kullanılabılmektedir Ancak vabancı muhabırlerdeki mevcutlann bir bolumu «depo» ve bir bolumu de «<lepo dwı» olaralc sınıflandırılmaktadır «Depo» sınıfına jiren mevcutlann ber hangi bır odemede kullanılabilmesi için Merkez Bankası'nm ödeme emrınden bır hafta geçmevi eerekmektedır. Elde edılen bügilrre göre 75 mılvon dolarlık mevcudun 60 milvon dolarlık bolfimn «depo» sınıfına eirmelctedir DoUrısıyla Merkez Bankası'nm anında odeme emirel başkanlığındaM Milhyetçı Cephe Hukumeti, kamu kesımınce basılıp dağıtılan Ticaret Sıcılı Gazetesınln yaym hakkını, TUrkıye Ticaret Odalan Sanayl evlet Planlama Teşkılatı tarafından haarlaran Odalan ve Borsalar Bırhğıne ve 1968 yılından berı teşvık belgesı almış budevretmıştır Boylece, lunan 2 bın 194 ozel kesım projesının uygulaOdalar Bırlıgı'nın 40 miljon ma sonuçlarını ınceleven raporda ozel kesım yatı hra çevresınde bır gelır nmlannı teşvık polıtıkasımn başarı durumu ortasaglavacağı hesap edılmektedlr. ya konmaktadır Rapor ıyımser bır tablo çızmeve Tıcaret Sicllı Gazetesı, çalısmakla bıriıkta teşvık belgesı almış 189 ozel Resmi Gazete ntt«hğınde ve sektor projesının teşvık belgesı alınırken venlen yavınlanması zorunlu olan adreste bulunamadjğını saptamalrtafiır. 92 nulyar tıcar! karar ve Hânlan lıra tutanndakı bu 189 projemn teşvık olanaklayavmlayan bır organdır Resml rından yararlanıp yararlanmadığı bılınmemektedır. Gazete'de Bakanlar Kunılu Teşvık belgesı uygulamasmın başladıgı 1968 71 dahıl kamu organlarının lı temmuz avmdan 1975 yılı sonuna kadar t°şvık kararlan ve ılgılı vonetmelık va belgesı almış olan ve 32,7 mılyar lıralık yatınmı ruzukler vaymlanırken Tıcaret ongoren 465 proıenın vatınmcısı tarafından uygu Sıcılı 'nde de şırketlenn lanmasından vazgeçıldiği veya teşvik belgesmın vonetim kurullan v°ni kıınılan ıptaı edıldıgı belırtılmektedır Adreslennde bulunşırketler, anonım ortakların raayan 189 teşvık belgeli proje ıle bırlucte uyguvonetimındeki değısıklıkler lamasından vazgeçılen ve teşvık belgesi iptal edlvavınlanmaktadır Bunlar len projeler. toplam teş\ık belgeli yatırımlann vasalara gore vavınlanması yuzde 34"unü olusturmaktadır. zorunlu olan bileılerdır D Buna karsın 1968 yılı temmua ayından 1975 nlı sonuna kadar teşvık belgesı almış projelerın ancak 39,2 rmlvar lıralık narcama yaptıklan saptanmaktadır Alınan toplam teşvık belgeli yatınmlara gore >apılan harcamaların oranı yuzde 32 olmaktadır Devlet Planlama Teştulâtı'nın ıncelenmesınae venlen bılgılere gore vapılan yatınmlann yuzde 58"ı banka sıstemınden elde edılen kredılerle gerçekleştırümlştır Özel fcesım, yedı yılda vaptıgı yatırımlann sadece yuzde 42'sınl kendı kaynaklanndan sağlamıştır. Devlet Planlama Teşkilatı tarafından hazırlanan ıncelemede teşvık belgesı alınırken vsrtnış olduklan adreslerde bulunmayan 189 projemn 751 «bılgı alınmamasına ragmen seroekleşeceğı tanram edılen projeler» grubuna sokulmaktadır DPT, hakkında bılgı bulunmayan bazı projelerın gerçekleşeceğmı tahmın etmekte fakat bu tahmıru nasıl yapügını belırtmemektedır Boylece MC Hukümetı zamanında Devlet Planlama Teşkılatı, şımdiye kadar bılmmeyen «tahmın yootemlen» geuştırmıs olmaktadır. Devıet Planlama Teşkılatı, teşvık belgesi alırken venlen adreste bulunmayan yaurunlarm bır bolumunun gerçekleşeceğıni tahmin etmekle yetınırken bunlann neden venlen adreslerde bulunmadığı uzennde bır araştırma yapma ıhtıyaoını duymamaktadır. Halbukı, Turkıye'de teşvık belgesı alan projelenn bır bolumunun teşvık belgesı alırken gostenlen yerlerden baska yerlerde gerîekleştınldıği çok yaygın bır «yolsuzluk» konusu halıce gelmıştır Devlet Planlama Teşıtılâtı'njn, yapmış olduğu anket çalışmasında bazı projelerı venlen adreste bulamadığı halde bu konunun uzenne eğılmemesı dıkgaü çekmektedır. Venlen adresln dışında btr yatınm yeri seçilmesı ıkı nedendsn üeri gelmektedır Bunlardan bırısı, teşvık olanaklannın ekonomık bakımdan farklı gelışme duzeyınde olan bdlgeler arasmda farklılaştmlmasidır Özel kesımde bazı işadamlan, gence yorenm teşvık olanaklanndan yararlanıp teşnk olanaklan duşuk olan şslışmiş yörelerde yatınm yapmaktadıı Teşvık belgesmde yatınm vennin gerıce yöre olarak gostenlmesi halınde, daha buyuk teşvık olanaklanndan yararlanümaktadır Bunun dışında çok daha yaygm bir adres yolsuzlugu uyguıaması bulunmaktadır. Bundan oncekı hukuraetler donemınde, Istanbul kentının yatınm bHkımınrian bır yığılma merkezi halıne gelmesı uzenne, Istanbul kentındekı yatırımları sınırlandıncı onlemler alma lhtıyacı duyulmuştur. Bu bnlemler, bellı yatınm kollan dışında, Istanbul a yapılacak yatınmlara teşvık belgesı vermemek şeklınde ortaya çıkmışnr Ozel kesım ıse bundan kurtulabılmek ıçuı Istanbul'un yakınmdakı bazı yerlen yatınm adresı olarak bıldırmış fakat yatınmını yıne Istanbul'da yapmışür. Ancak biıtunujle Ford traktorlenne göre kurulmuş olan bu fabnkanın başka bır markaja gore yemden duzenlenmesı onemli israf v« jenı harcamalara vol açacaktır Bunun dışında lısans anlaşması yapılacak yenı bır fırmanın bulunması ge rekraektedır Böyle bır fırma ise henüz bulunamamıştır Zırai Donatım Kurumu'nun yuı rollyonlarca lıravı aşan bu kayıplarına karşılık Hema Holdıng. Pord Şırketı ıle vapmış oldugu anlasma tle büyük olanaklara kavuşmaktadır Bır kez, Zırai Donatım Kurumu aracıîıSıvla, Ford traktorl'rme koyluler alışmış durum lıdır tkıncısi Ford traktörlennın tamır ışlennde çaltsan ve en kılçuk yerl»şme roktalarına kadar dagılmış geniş bır tamır sıstem. ge ıışmış bulunmaktadır Hen?a Holdıng, hıç bır zahmete ifaHanrpirtjn bu kolaj lıklardan jararlanacak tur. Tıcaret Sicili Gazetesl urunca bır sure Odalar Bırlıği tarafmdan vavınlanmıştır Gazetenm yavını ve dajfıtımı ıle Odalar BırlıŞi urunca bır sure önemlı gelırl<>r elde etmistır «ncak 12 Mart donemınin llk hükümeti zamanında Tıcaret Sicılı"nin vavmlanmasmm bir kamu hımeti olduğu ve ozel kesım ile ozel kesim örgutlenne bırakılamavacağı kararlaştınlmıstır Bu karar gerogmee Tıcaret Slcili Gaz«tesi'nın vavınlanması Basbakanlık Basımevı tarafındar vapılmıstır Odalar Bırlıgı Tıcaret Sicili Gazetesı'nm yavını ve dagıtımından elde etnff* geliri kavbettıkten sonra Ticaret Sıcıh'ni vavınlama hakkını tekrar alabılmek ıçın surekli bır çaba gostprmıstır Bu çaba, Demırel baskanlığındakı MC Hukumeti zaTianında sonuç vermıştir. Odalar Bırliği çevreleri, Tıcaret Sicili Gazetesı'nm vavınlanmasının Odalar Bırl'gı're devredılmesmde Süleyman Demırel'ın önemlı bır rol ovnad'*! "nniiünü ılen surmektedırler Bır Temmuz 1<»76 tanhlnden itıbaren Tıcaret Sicili Gazetesı Oaalar Bırlıgi tarafından vavınlanmaktadır Bu kararla gazetenm yavınuıdan elde edılen grelın'n tamamı Odalar Bırlığıne gıtmektedır Bu gelınn vılda 40 mılyon lıra çevresınde olduğu besaplanmaktadır. İLİŞKİNİN KISA ÖYKÜSLU • TZDK Ue Ford Şırketl arasındaki ılıv kı 1948 yılınd* baslamıstır TZDK, on"elerı Ford traktorlerınin ıthalatçılığı \e temsılczlığını yapmnür Bu, ıh$kl 1961 yılına kadar surmuştur. 196i yunda TZDK Ue FoTd arasmda mor>ta1 ılışkısı başlamıştır. 1961 yılında Adapazarı Traktor Fabnkaaının yapımına baslanmıştır Fabrıka raonta] kararnamesıne gore kurulmustur Adapasan Fabnkasmda yılda 10 bın kadsr Ford Traktorlen montajı yapümak^adır. Bu gune kadar bu fabnka, 70 bın çevresınde traktor montajı yapmış ve bunları köylülere satmıştır. Adapazan'ndakl montaj raalıvetınm gelıştınlmesı ve Ford traktorlerının daha buyuk oranda Turkıye'de yapılması içın projeler hazırlanmıstır Bun lardau, Ford, Sabancı Holdıng ve TZDK'un ortaklıgı ile olusturuîan Donatsa Projesı Yabancı Sermaye Komıtesine sunulmuîtur Ancak bu proje, Yabancı Sermaye Komıtesı'nden geçroemıştır Bundan sonra TZDK, oz*l 'îesımt dışarda bırakarak, Ford ile ıküı ortaklık halınde bır ştrket kurarak traktor japımı olanaklannı arastırmıştır Kncak Ford, ozel kesım olmadıkça, TZDK ıle yenı bır ışbırlıgı yapmak ıstenmemıştır Bunun uzenne TZDK Ford ıle ortaklık anlaşması olmadan ve yalnızca lısans anlasmasına dayanarak ışbırlığı yapma yollannı arastırmıştjr Ford or tak olmadığı sürece ve va'nıcc* lısans anlasmasına davanarak Turkıve'de bır ılışld kurmaya yanm»m»yacağını bıldırm'ştır. Fakat, Foraa, Türkıye pıyasalarında çalı$abılmesımn bir lısans anlaşması yapmalanna bağlı oldugu bıldınlmıştır Bu bıldınmden sonra Ford, bır lı sans anlaşması taslagı hazırlamıştır TZDK, bu antaşmada ban degişıklık yapmak istemıs ve bunu, Ford'a üetmıştır. • • Merkez Bankasının yabancı muhabirlerindeki mevcudu 75 miiyon dolara düştü. Milli Savunma, döviz rezervelerinin savunma gerekleri için ayrılmasını îstedi • • • • Başhakanhğa bir vazı vazarak dovtz rezervlerının savunma ihtı>açlarının gerektırecesi dış harcarnalar içın avnlmasını ıstedıgı o%renılmıştır. Millnetçi Cephe Hukumeti Başkanı Demirel ın tum ıddıalarına karsın dovız rezervlerindeki olumsnz gelısmeler hızlanarak devam etmektedir Ocak avı basında 150 mıl>on dolar çe\re«ındc olan vabancı muhabırlerdeki mevcutlann geçen haftanın sonunda 75 mılvon dolar çeıresıne ınmesl de bunu göstermektedır Cephe Hukumeti Baskanı Sıılevman Demırel'ın arıklamalarına karsın bn durumun farkında oldu^u anlaşılmaUtadır Demırel, Batı Aünan>a daki gelısmelerle ılgılı olarak sorulan bir sorına cecen hafta sonunda vaptıcı basın toplantisında «kredılı ithalat jerçekleşnıezsc bıle Turkıje nın ıthalatını jrerçeklestireceçı» ce\abını »ernıı>tır Bn cev«p, Ocmirel'ın kredili ithalattan fazla umutlu olmadıçmı snstermektedır Cephe Hukumetfnin kredili ıthalattan nmnduni) ke«mesının vanmda huvuk uınudlarla başlatılan krerlıh mrktuplu te\riıat hesabuidan da bekieneni bulamadıcı ortava çık mıstır. Merkez Bankası'nm Batı ' rnanvadald muhablrlerındeD blrısı olan ve kredıll İçın tullanabilecejh mevcutlan 15 milyon dolar çevresıne inmektedır. Merkez Bankası nın 75 mılyon dolarlık mevcudu, bütun mubabırlerının toplamını ıçermektedır Halbukı, Amenka Birlesik Devletlen'ndeki muhabırlennde herhangi bir mevcudun kalmadıjı bıldırilmektedır. Clde edılen bılcılere enre geçen hafta sonunda Merkez Bankasının Amenka Bırleşik Devletle rı ndeki muhabirlerindeki hesaplan «red» (kırmızı) ısaret \ermeie ba$lamı«tır Amerika Bırleşlk Devletleri'ndeki muhabırier, Merkez Bankası adına mevcutlanndan 110 milvon dolar kadar fazla ödeme vapmıstır Muhabır bankalann bu tnr odemeve deıam etmesi beklenmemektedir Merkez Banka«ı vetlalıleri son nllarda karşılaşılan bu en kritık ılurumu artik fün hesabı >aparak geçiştırmeve çaJışmaktadırlar Bu arada Fırst Vational Citv Bank'Un alınacak 1 < mılvon dolar çevresmdeki kre5) dıye umud baslanmaktadır Merkez Banka<ı nın bu kredivl alahılmek icin, bundan bir kaç av önce reddetiıği Merker Bankası t»rantlsinf venneve razı olduğu ileri «ünılmek tedir Bu kTedi henöı Eelmemistir Fakat «elrilıcı ukdirde de bir haftalık bir rahatlam» sajlajacaktır. AETComecon ilişkileri gerginliğini sürdürüyor ANKARA (ANKA) Avrupa Jîkonomık Toluluğu çe\relerınde AET Lomecon ılışkilerının gergınlıgını devam ettırdığı one surulmuştur AET tarafından çıkanlan huropean Report'da ou konuda vavınlanan bır vazıda. Doğu Berlın'de üç günluk gorüşmeler yapmak amacıyla toplanan Comecon hderlennın AET ıle ılgılı olumlu bır karar almadıklan öne surulmuştur E^ıropean Report, «AET Comecon ılışkılerımn normallıkten uzakt oldugunu belırtrmştır AET gozlemcıleri bir Cek gazetesmde yayınlanan ve AET'yi • Comecon ıle ılişkılerınden çıkarlar sağlamakla» suçlayan \azilara dıkkatı çekmekte ve AET'ın Comecon ulkelen Rra'indaki bırlıSı bormakla suçlandığını one surmektedırler