Katalog

OJMHUIlYn 20 Mayu 1975 BAWLA>DA Itf, ONüTf^K >i Bu CtvAPıAN B.'ME tİAKlP BASiNl UVMAYAM &AJ; BENıMWVPAMlMiM^A 0 (rÜN'ıi 6£LPE ABDULCANBAZ TARTIŞMA Samim KOCAGÖZ 3 9 tîÇÜNCÜ BÖLÜM I Yesilkoy'e geldlğlmde, blraz sasırdım, Havayollannın birmlan, saiurüan, veıli yenndeyfli ama ortalıkta tatsızlık vardı Bekleme salonu tılclım tıklım doluydu Yolcular itls kakıs dalgalanmaktaydı Dıs ülkelere gıdecek yolculann bekleme salonunun dnıinden geçerken şoyle bır baktım, orası da kaynaşıyordu Kalkacak uçakların yolculan, uçustan vaıım saat once sıraya konuyor, valızler, çantalar açtırılıp didık dıdik edillyor, iç seferlerin yolculan, o>ellıkle ceplerine vanncaya degin aranıyordu Bıletlmi vize eden bavan gorevli ehındekı <,antadan başka eşyam olup olmadıgını sordıı Yoktu baskaca eşyam EUmde bıletım, hiıvı • e cü>danım bir ellmde de çantam. kalabalıga karıştım Uçayt ğm kalkmasma daha kırk beş dakıka vardı Salonda oturacak yeı de kalmadıftından kalabalığın arasında dlkıldım kaldıın Ortalık henuz aydınlıktı ama gılneş çoktan yıtmıs gıtmışti Uçak ylrmi birde kalkacaktı biletln ustundekı vazıda bplırtildiğlne gbre Yan taraiımda orta boylu, orta yaslı ablak vüzlü, şışrnanca bir adam dıkilıyordu. Kalabalığın lçinde, dırsek dırseğe dıkıliyorduk: ayakta Elltndeki kımlığe bakıyordu Sonunda dayanamadı, «Çoktan beri ııçağa bınmediniz her halde » dedi «Bır aydan berl yolculuğa çıkmadım » karşılığım verdim «Ben, 1$ gereği sık sık Istanbul'a gelıp gidiyorum Kimlılc voklamasını, uçak inlse geçerken yapıyorlar. ya da indiktan sonra » «öyle mi? TeşekkUr ederim » deyip kimligıml iç ceblme koydum Yme beklemeye başladık Sonunda hoparlor. ortahğı çmlattı «İr.mlr yolculan ılü numaralı çıkış kapısına'» KalabaUgın bir kı*mı dalgalandı Çıkış kapısınm bnünde kuyrıık olduk. Kapının dışms lki hüere yapmışlardı yelken bezınden. Bınnde ikı erkek polıs, binnde de iki bayan polıs vardı Bayanlar, bayan polıslerin taralına, erkekler erkek polislerin tarafına bır bır gıriyor, Ustleri ba&lan, ellerındeki çantalan aıanıyor, sonra uçağa gıtmelerına 17ın veriliyordu Hucreleıın dış tarafında da bırkaç ıyi gıyimli sıvıl memur dıkilmış, uçağa, pıste dogru yıirüyen yolcuları dilekatİB gtfzden geçınyorlardı Sıra bana geldtğinde, hllcreye girdim Polısın bıri, elimdekı çantamı kaııştınrken, ötekisi dealışık ellerle koltuk altlarımdan panlolonumun paçasına dek beru yokladı Çantamı kapatmayı bana bıraktılaı, «Buyurun» dedi bırisi, bana yol verdı Hücıeden ptste doğru çıkınoa, Mayıs akşamınm serınliğı yüzume vuıdu Salonun bogucu, dumanlı havasından kurtulmuştum Şoyle bir duıup karşıdaki uçaga baktım Baktım vo vanıbaşımda dikılen çok şık gıvlnmıs genç bır sıvil de bana dıkkatlı dikkatlı bakıyoıdu Ona dönünce görgöze geldık Tanıyordum bır yerleıden bu delıkanlıyı Komıser olacaktı Arllıyede mi gordüm dıye düşUnmeve vakit kalmadan, «lyt yolculuklar Ekıem Bey . Hava çok güzel, güzel bır ııçuş yapacaksınız » diye gtıllımaedi Teşekkur ettim öteki yolcuların ardına du*.tum Şu dllnva vtlzünde ne de kıbar polisler vardı Ben de oldukça unlu bir kışıyım, Unlü bır avukatım, beni de tanımayan yok (') dive kendi kendıme alay ettim. Uçegııı merdıvenınde bır gbrevli duruyoıdu Hostes, uçuş kaıtımı elinıden alıp benı içerıye buvur etti 29 Nlsandan berl ülkede sıkıyonetım vardı Bu yonetim, ışlemler, olayları durdurur mu? Neyse . Uçak. hemen hemen dolmu&uı Ne ?aman uçnğa bınsem arkaya, kuyruk tarafuıa mı, ortaya mı. öne dogru mu oturayım diye du«;llnUrdüm. Heıkes bır kazada önün, arkanın, ortanın iyı olduğuna ilışkin birçeyler söyler. Bunca uçak yolculuğu vaptığım halde uçma\a pek alışamamışımdır Bu keı; buldugıım yere oturmak 7orundaydım Ön tarafta ıkı kışılik koltuklardan birı boştu Pencerenın dıbındeki koltukta kabarık saçlı bır adamın oturduğunu gordum arkasından Yaklaşıp çantamı teped»ki rata yrılpstırdtnı Boş koltuğa oturdum. Bir de baktım kı yamna oturduğum adam, tanıdık Hem de eskı bir tanıdık. Çoktan görmemıı>tım. Istanbul gazetclermden bırinde çalışır, yazılar yazardı. Benden bır haylı gençtı Heı /aman (,eKınRen goıunuı, msandan ka<,ar bir halı vardı, kendi golnesıne sıgınır gıbı kafasını eğip dolaşırdı ortalıkta Yıne yüzunü pencereden yana çevirmiş, kimseye bakmaz, kımseyi gormez gıbi davranıyordu. Onun bu hall bana eskıden hakkında yapılan dedi koduları ansıttı Sesımt çıkarmadan bekledım başını benden yana çevirsın dlve Uçak uçusa geçeceğı sırada «Kemerlennızı lütlen baglayınız1» dıy» hostes seslenince, donmek zorunda kaldı benden yana «Merhabal» dedim. Yapmacık bır teUş, saygi ile doğruldu: «Vay! merhaba, iyi yolculuklar ağabeycigım özür dllerim, dalmışım » karçılıgını verdi Kemerlerımızi bağhyorduk bir yandan Uçak, pıstte hınlanıp havalanıncaya dek konu?madık Anladığıma gore bu karşılaşmamızdan pek hoslanmMiustı Üstüna varmak geldi içımden" «Çoktandır ortalıkta gorünmüyorsun''» «Birkaç yıldır l?mır ga7«telennden bınnde çalışıvorum, yar wyoı um. Bir ış içın tstanbul'a gelml$tlm. dönllyorum » «tstanbulda pek tzmır gazetelerını göremiyoruz » Lai olaun rllye sbylediftım bu sözlere, «Bız, Anadolu basını, lstanbul'la başa çıkamayız!» karşılığını \erdı Ne demek istedıginl pek anhyamadırn. Duraklamarndan yararlanıp sozunu sıııdüıdu .Bı?, her jrun î^tanbul garetelermı goıuvoıuz Çogu Anadolu İçın Izmır'de baskı yapıyor zaten Sık sık da sızın bdşarılarımzı okuyorum » Boi bulunmuşum, «Ne ba^ansı, hangl başan"1» diye soruverdim. «Şu basın davalarındakt ba'jarılannız ağabey Bizim d > e başıniız belava Rireoek olutsa sın arayacagız » Benımle alay mı edıyor dıyc egılip \U7une baktım, Rülmeye başladım. «Yok. senın başm derde gırmea » dedım. Alındı, biraa öfkeiı sordu «Nıye girmesln? Topun ağzındayıa » (DEVAMI VAR) SOVYETLER BÎRLÎĞt'NDE BIR GEZIDEN BENDE KALANLAR ERDAL ÖZ "MİNERALÜ SU,, DEDİKLERİ MADEN SUYU BENZINDEN DAHA PAHAU Bir yabancı gece mmiş Moskova'ya, eğlenecek bir yer bulamamış saat23'ü geçiyormuş. Yoldan geçen birini çevirip sormuş: «En yakın eğlence yerl nerede?» Moskovalının karşılığı çok güzel: «Helsinki'de» Alma • Atm'da «Pionerler Okulu»nun re«im bdliımü odası (W kuru»1 «Mıncralll su» dediklerl bizim m»d«n suyu, benzıntjen daha pahalı Ve herkes mineraUl su ıçıyer. Çok yaygın Moskova'da mineralll su 24 ka pık Şisesiyle SUper benzin 9 kaplk (AlmaAta'da da 9 kapikti) Araba flyatları da sbyle Jlgult (Fiat arafealar) •> ^no nıble (Bizim Murat'lar tıpki) Moskoviç: '5 400 rubl«. Volıja 9 150 ruble Arabamıc, anayoldan aynlıp, pmnerler okulunun önunde durdu \edi s#ki7 kadar cocuk. kavak gıyimlerını giymisler, kayak larını omuzlarına almıslar, okulun onilnde bekliyorlardı Aralannda uzunca boylu, sanşın bir genç adam vardı »Bunlar klm?» dedim «Pıonerler Kayak yapmaya g\dıyorlar » «O adam kim''» iKayak oğretmcnlrrt olmalı» îçeri girdık Okulun içı kalabalıktı Sankl tatıl olmus bır okulda da ogren rıler. tatil glyimlerıyle bır mllsamerenin haurlıkları lçinde girıydiler Henk renk gündelık giv sıleriyle aevınçll çocuklarla doluydu içerısı Gırlşte bUvUk hır genişlik vardı Orta yerde, ellerinde büytlklü küçUklU akordeonlarıyle çocuklar, dllzensız «esler çıkarıvor lardı çaİRilarından. Belli kl vakıt geçlriyorlardı Çalısmalan bitirmıs olmalıydılar Bir baska topluluk da, yerel giysilerle bir oyuncular topluluğunun Uyelerl olmalıvdılar Ktmı paltosunu giyiyor, ktmi de arkadaslanyle şakalaşıyordu n, 14 yasında bırbirinden güzel çocuklardı Her yerde yaptığımız gıbl, yine paltolarımıs'i, kalpaklartmızı çıkanp, askılıktakl vaşlı kadına teslim ettlk Her yerdp oldugu gıhl burada da «sıgara içmek va sak» olmalıydı Ve ıkı yanı kapılaria dolu bir urun korldora girdik Kaltay onden gıdıyordu tlk açık kapının rintlnd^ durduk iTnın, «enıs bır masanm çevresıne oturmuş sekız on çoouk 12 14 vaşlarındalar Önl«rınde. inceltılmış tahta çıtalardan, kagıtlardan yapılma ve yapılmakta olan kuçük uçaklar. Türkkuşu planorlert gıbi Eklivorlar, vapıştırıyorlar Becenli Hlçük ellerde, yeni başlanmış, vanmlanmış, tamamlanmış uçak modellerl tslerlne dvlesine dalmışlar kı, içeri girdigiıwi7İn farkında bile değiller. Oirip, f o toğraflarını çekmek istlyorum. O dogal dalpınlık o güzel çalışnıa lstegl, bir andıı uçup gidı^or Özelllkle de bana çekınerek bakıyorlar. Bütün Sovyetler Birliğinin sanırım değişmez kışlık giyimi bu: Ayakta çizme, sırtta ya kürk, ya da yakası kürklü kaput, başta kalpak. Geyik, sincap, tilki derisinden yapılma renk renk kalpaklar. Alma Ata da, «Plonerler Okulu>nda nçak planor holumü tlvu»in »î tipı büytık »lr yolfu uçagındayım Bır Sovy«t Cumhuriyetınden bir t>*$ka Sovyıtt Cumhurıyetine uçuyoruj; Moskova dan, Kazakıstan ın ba^kentl Alma Ata'ya Avnıpa dan, OrtaAsyıı ya Uçagımız 168 kışı alıyor Yolumuz dokuz bın kılometre Uçuş yüksekiigımız 9 bin rnetre Uçak tıklım tıklım dolu Tek boj yer yok Uçaktakı yolculann çogu belh kı Orta Asyalı Giyimleri ilk bakışta bizım l<stanbul Ankara uçak yolcularından daha gösterışli Ancak bu farkm, Ustlenn dokı kürklerden ıleri geldigınl anlıyorum Herkes »ırtında lcürküyle başında kalpagıvla koltuğunda oturuyor Kemerler baglı. Hemen herkesin elinde ya bır gazete, ya bır dergı, ya bir kıtap Gozler daha çekık daha ktıçÜK. Şakak kemıklerı oldukça çıkık Güzel lns.anle.r Saglıkh ınsanlar. Sarışın, esmer kumral Kalpaklanvla bırbırleııne çok ben7İ\or gibıler Anons yapılıyor, kapılar kapanıyor, motorlar çalışıyor \e uçak hareket edıyor Hi7la yilk•>elıyoru7 Yava? lavas sovunm*lar başlıyor Kalpaklar çıkıvor, kürkler, kıirk yakalı kaputlar çıkarılıyor Şımdı çok daha degişik vapıda ınsan değışık renk li gıyimlerıyle tertemizler Çogııuun ayağmda çı^me GECE SAAT I I'DEN SONRA SOVYETLER B1RL1G1 N ı N • "**T.T:, HERHANGi BiR KENTiNDE AÇIK BİR YER BULMAK MÜMKÜN DEĞiL Hc>Ktes, yolculara 20 şer kapik karşüıtınba bilet satıyor Isteyene AlmaAta'ya varınca, kim bılet almışsa, takslye binecek Havaalanında bu ı?le ugraçan bır bıııo varmıs Kım taksi ıstıyoısa telslzle o bılroya uçaktan haber ulasurılıyor BUro, gerekli sayıda taksiyı Alma Ata dan ça gırtcak Yolcular uçaktan inınce o taklller orada hazır olacak Ay rıctı otobll^ de var, ama otobüs tok jönde gidıyor Bilet alanlar, ı ıksiyle evlerine kadar gidecekler Devlet taksılerıyle Av»e hanımlardan. Farma hanınolardan bıri Bunlar da Nata&ilar, Olgalar Kat sorumluları. Gece saat 24 Saat farkı Uç saat Karnımız aç Bır teli^tır başlıyor OUas'ta O sırada Kazıkıstan ın en ünlu oyun yazatı Kaltay da geldi arabasıjla. Yiverek aramak içın lki araba \ollara düşüyoruz Her yer kapalı Geoe saat 23'te Sovyetler Bırlıginde her yer kapanıyor. tçklll ıçkısi7 lokantalar, eğlence yerleıl her yer «baat 23 ten sonra asansörler bır de cankurtaranlar çalıjır Bir Orta nıyı geceıl bızde » dıyor Oljas Butün Sovvetler Blrlıgmln SR«Buraya gelıp de aç kalan ilk nırım değışmez kışlık giyımı bu AlmaAta hava alanında, bızi \yakta çizme. sırtta ya kürk ya Kazakıstan Yararlar Birlıgt aciı Türk sen olaraksın» dıyor Kaltay Sonra Oljas bir yerlerden da vakası kürklıi kaaut baçta nn Sovyetler Bırlıgınln yaşa^n ekmek salam konserve bir şeykalpak Gevik, «sıncap tılkı derl en iyi beş şairınden bıri sayılan Mnden yapılma renk renk kal Oljas SUleymanov karşılıvo' 'J ler bulmus gellyor Otel odasınpaklar çak duruyor Kapılar açılıyor. cla ma.sanın çevresıne oturuTürkıve'den getrrdıgim (.ünlerden cumartesi Uçakta Merdıvenln dıblnde Ol|aR \rı \onu a^ker de çok. OrUar da başlan bası da uçagın hemen ötesınüe. küçük rakı şışesini açıyorum, î.amfıstığı çıkarıyorum Her ikina kalpak givtyorlar Bizim Havaalanına arabasıyla girmış Ben Kuvvayı Millıyeçilertn gıyımlerı Ya7arlar Bırllglne tanınan *vrı sını de çnk bftgenivorlar Kibi c^ımartfsiler bi7deki Rİbl < Uık bu tnen volcular uçaktan de onların votkasına bayılıyolatiı Dcmek bu askerler, tatılle termınale kadar bır otobüse Mn lum rinl ya kendi yurtlarında geçlre dırillyor Bızdeki gıbl AHııı Bir yabancı, gete lnmlş IJSoekler va da ge7meye gıdiyorlir. vürüyerek geçmek vasak V»l kova'va eglenecek bir yer bulaSankı şehırlerarası şık bır oto ın7ea Ya^arlar Blrligı temsilcısi, matnış Saat 23'U geçivormus btis yolculugunda>ı/ bu \asaklann otesinde. Yoldan geçen bırıni çevirmiş sormuş Tçaklar bu alabıldığine Keni$ Oljas valizlerin arasında bl• Fn yakın eğlence yeri ner»Ulkede, bızdekl otobuslenn yeri zımkilerı göstermemlzı ıstivor. ne kullanılıyor tTzaklıklar ovle Hostesler pilotlar, Oljas'la ^RKR de'1» sıne büyük kl Otobüsle günlerMoskovalı'nın kar»ılığı çok laşıyorlar Valizlerimızi oraı ıkce gitse insan, guç ulaşır. Ama ta alıyoruz, Oljas ın arabaî.na uı,aklar boyuna bu büvuk ülksv «Helsinki de» taşıyoruz bırlıkte Sonra terınının dört bir yanına ınsan ta«u nalin dışına çıkıyoruz ve Alma Akaryakıf tudın ucuı \<n llavaalanları alabıldığine Ata'ya vollanıvoruz. Yollar . m • e bıiyuk Moikova'da seki7 ha\x alabildlgine genış. Moskova va Almu Atada bır benzın istasaianı var îkısırıı gordüm Sa^ı gınş çıkış yolları gıbı Yollar vomınun önunde duruvoruz Olsiz ıet yolcu uçaklerıvla doluydu bajkente kadar pırıl pırıl aydmlas ın arabasına benzln alıyoruz her bır vanı Ve termınal vapı latılmış Bizim İstanbul'un '.n Fiyatlar şoyle sı bl7im lnonti staclı gıbı Abart> Süper bennn (En kallteli benkara'nın ana caddelerini dünüınıjorum Ve ıçi ınsanla doluy nüyorunı Gece bu kadar aydın?ın) lltresı i kapık (180 kuruş» du Herkes bır yerlere gıdnor. lık degıller. Noımal benzın litresi 6 kapık tu.Bklarının kalkış saatını bek(120 kuıus) liyorltr. Kamyon benzini (çakmaga biOtel sıraeık Yine her »a'tA le konulmayan) lltresl 3 kapik bır masamn bajında oturmuş Alma Ata'ya yanm saat var. •(ocuklır kırkunç Allahım» Kazakıstan ın baskentt AlmaAta'dayım. Oıta Asya'nın birlmkınden oldukça uzak bir Türkçeyle konuıulan bu cıımhu riyetinde, İlk ve ortaokul ögrenrilennın okul dışı zamanlarını degerlendirmek içın «Pıonerler Okulu» adı altında birçok mahalle okulu bulunduğunu daha bnre de duymustum t^nlli Sovyet yazan Cengiz Aytmatov'la birlikte yazdıklan Fuci Yama adlı oyun, Sovyetler Birllgl'nin birçok »ahneatndc oynanmakta ve çok beftenılmektevdi tki vazarlı bu oyunun lklnei vazarı Kaltay, bu sevgi dolu unlu Kazak yazan, benı bir an olsun yalnız bırakmıyor, vab»ncısı oldugum bu uzak Ulkede dllediftim her şeyi gerçekleştirmenin bir yolunu ne yapıp yapıp buluyordu Çevırmenım Vera Peono va lla ben arabanın arka bttlümlındeydık. Ben, ona, «Kaltaycan» dlyordum O, bana, «Erdalran» dtvardu «Iste burası da bir pionerler evi » dedi Kaltay. «Gormeyi çok lsterdim » dedım Şotöre, durmasını, okula y»naşmasını söjrledi Y A R I N: PİONERLER OKUIUND& KIRALIK MACAZAÎŞYERI Fındıklı ile Taksim arasında insa hallnrie, 140 m2 matta7i, 90 rrı2 magazadepo, 110 m2 büro katı bırlıkte kıralıknr MÜR^CAAT: Gündüz: 44 11 85 Aksam: 18 ,İH hl AYLIK 22 00n TL (Cumhuriyet 4286) GARTH TiFFANY