Katalog

DftKI CUMM&İYEI 10 Mıyıı 197« a ABDULCANBA2 TARTIŞMA Samim KOCAGÖZ 29ÖSİffiüiSSld gttotftrd* yenl blr denemeye degmez mt? Belkt birkaç, yıl sonra... Liderler gelir geçer; partiler kiml ko»ullards tarlhsel görevlerlnl bltlrir, yitirir.. Ne ki yeni liderler, yenl partiler gbrevlerlne devam edebllirler... Ben, eylemde bu çizgide ılımlı «aydıgınız bir adamım. Bu yoldan açılabildiğimiz denli sola açılabilecegimize, hem de Atattlrk'tln devrirnciligini çafcdaş devrimciliğe ula»tırabileceğimize lnanıyorum. Ülleemlz, tarihsel bir kaynaşmarun, olusmanın süreci içlndedir. Mustafa Kemal'in temelini attığı Cumhurlyet yolundân. gidebildiğimiz denli gider, çağdaşlaşınz. Çünkil tarihimiz, 1919 yıllarmın içtnde bulundufcu koşulların geregi, bızim elimlzde olmayan nedenlerle bildiğimiz bir yön almak zorunda kalrnıştır. Bir atasözU vardır: Her koyun kendi baca&ından asılır! îstediğiniz örgUtü kurun. Ama elinize silâh alırsanız, sijslerl evlâtlıktan ret ederim demeyeyim ama, babalıktan, dayılıktan lstifa ederim! Go'rüyorsunuz, karsınızdakiier silahlı; anarşi yaratmıık eevdasında. Siz de silahlansanız, bu çatısma hiçbir aaman bir ihtilile dönüşemez. Ülkemlzdekl ortam, kurumlar, güçler bu lş« elvermez. Demokratlk Devrimciyiz diyenlere inanmıyorum. Bu fikr» İnanmıyorum. Zaten Cumhurlyetin kuruluşundan berl, demokratlk devrlm, toplumun kaynaşmasıyle oluşup gelmekte.., Sol, er ya da geç, demokratik yoldan zaten iktidara gelecek... Elinlzs sllâh aldıftmız an, neler olabileoeğini tfthmin ediyorum. Slzleri bizjer, ne baba. ne ana. ne de avukatlar olarak kurtaramayıss... FnslsUerln. rorbalann durumunda degilainiz. Karsırmzda Devletin büttln güvenlik güçleri bulunacak... Sabırh olun, tedblrll olun; sllahsız örgütltnmeya bakın, ıınuuı kollayın. Başkaca ne diyeylm...» Oençler, bir sure suaup kaldılar. Sonra Erkal. «Inandıgmız fikirlerinizi söyledlğlnize blz de lnanıyoru» dayı...» diyerekten »öze baslayac&ktı. Onun »gzından aözU, Fllia aldı: «Ne dlyeeeftinl anhyonım Erkml; »unu bilmenl istarim: D«yın korksaydı, babam glbl kaçardı...» dedi Bertçe, «Elbette blr lnsan, bir baba, blr dayı olarak blılm tutumumuz. onu kaygılandırıyor...» Erkal, auatu; yutkundu knldı. «Babanı «uçlama Fillz..» dedim, «Onun da kendlglne gOro kaygjlan, nedenlerl vardır...» Filiz, aöyle bir dofruldu, «Anlatayım...» dly« «öze girisecek oldu. Ne kt Fahri, bırakmadı: «Geregi yok Filiz..» dlya yumujak blr sesle •bylendl; onun Bözüntl kesti, Gençlerüı öfkeli, suçlu arayan tutumunu anlıyordum. Ne var kl kisisel konulara yeterl denli bftttustık. Konuyu değlştirmek lçin baska bir söz edeylm dedlm: nBira» önofl sOyleyecektim; aöz karıstı: Slzlere silahla saldıranlann, lktidarın paralı adamlan olduklarını bllmellslnlji. Bunlarm dllame AtatUrkçtl, uydurma mllliyetçt, profesyonel kavgacı olduklarını da bilmelisiniE... Dernekleri, ocakları, iktldar taraiından, halkın dikkatlnf, iktidarın yaptıjjı olumsuz lşlerden eokak olayları Ue uzaklaştırarak, başka yönlere çekme oyuncaklan olduklarını da bilmelisiniz... Bu yüzden İktldar. devlet frticilnü onlann yanında, arkasında tutuyor, onları savunuyor. Onları etkislu hale getirmenln blr yolu da, cıkarrnak Istediklerl olaylara kanşmamsk, çıkaracakları olaylafdan kaçınmakür...» Gençler. şöyle ,ywı yan, gözlerlnln ucuyla bana baktılar. AnIadun, \U mı bu senln söyledlğln? demek lstlyorlardı. Flll*, sat sai söylendt: «tyl ama üstümüre Ustümüze geliydrlar...» «Slz de Üstlerlne Ustlerine gitmeytn. I*ft d«mek pollain yakftlamak latemediği katillarin ardma diiçmek?» Fahri, gtllrrky» başledı; bizim kapıcı Ahm*t Efendl gibl ko> nuştu: * V. , " . . * ' " '' . •İyi g«w1 ya baba, /rk^kltk ne gtfrıe kİRldı?» Bâktım, bıı çocuklarla başedenıeyeofigim, sustum. Zatfln Selmln, kapıdan tiafinr ü^rtmıy, btıi yemağe çafırlyordu. Selmih, kipıyı ç«kip' ueaklaîinca, ay«Sa kalkan bizlm dellkanlılara, «Selrnin'l görtlnce aklım» jteldl, bakın slze ne dlyecelimj Kardeşinizl lsteyen S«dık da sizin gibl dUşunUyor...» dadlm. Hayretle dönüp bana baktılar. Kahri, «Ya... öyl» mi?» diye gUlm«y« ba»l»dı. BUtün ciddiyetiml» konuştum: " • • «Gecen hafta kendlslyle konuştum. Durumu gereği, şimdiye dek acıklanıamış; uzun bir süreden beri, birkaç yıldır bizim partiye paraca yardım edlyormuç. Bizim ilçe merkezintn kirasını bile o bdemekteymiş. Son olaylardan sonra, bu yardımı kesMlıj. Sizin örgütlere yardıma başlamış. Babasının yanında ticaretle uğraşmasınm nedenini, bana böylece açıkladı. Yardım et> tigi örgütü. ya da örgütleri söylemedi. Söylememekte de haklı •lbette... Bu işl de benden, sizdcn haşkasının bilmeslni lstemlyor. Dııyulursa yararlı olabilmek olanaftıntn elinden alınabileceglnl düçünüyor. Ylne bu dUşilnceslnde de haklı...» Fahri, damdnn düşer gibi sordu: «Siz de hemen inandınız degil mi babacıgım?» «Neden lnanmayayım?» Erkal, dlkkatll dlkkatli yii7,«me baktı: «Ya ajansa, pa polisın adamıysa?» Bir an, bu olasılıgı dU?ünmek: bizlmklltrin b«yl#sine fcfttıhgı, Itrı* halde caııımı sıktı. YuzUm, birdenbire degıçivermiş olacak kl, Fahri, «Üzülfne baba, biz, uentken araştırmayı yapar ögrenınz...» diye yumuşak bir sesle, benı teselli eder gibi konuçtu. Sustum kaldını. Sonra kalktını yürUdüm: «Blzi yemeğe bekliyorlar...» dlye söylendırn. V Yemektrn sonra, üç çeyrfik saat uzandım. Bizim kaloriferler tıek ivi yamnaz; klmi odalarda ga?. sobası ynkmak zorunlugunu duvanz Yatak odası oldukra softuktu. Yorganı başıma çeksem, uyuyacagım. Ne ki çocuklarla tarüşmam. durmadan «hnimi tırmahyor... Kalktınl. çalıama odama Beçtım Kar dıvu da devam ediyor; odada kUoük soba yanmakta. Yanlaeak Uç Mftsa ln lst temyiz dilekçem var. Çalışmaya karar verdltn. ™ "ne dosyanın birinı açtmı. Dosyalardan en kol«yca halledılecek oiarunı aldım; salona ç.kt.m. Bu ke/., Selmin de oradaydı; dıkiş dikıyordu. ötekiler, sabahkı okuma çalışmslarına dalmıştı. I"ahri'ye dosyayı uzattım: VAR> (nE VA>n 197.Vde ıınm erlmll fm«wfllO kıtalararaSı güdümlü füzelere SAhip olmasından sonra So\jetlerin bir atom savaşını surdiir. me gücünün artması. ABD'nln snvaş yapma yeleneğini geliştirmesinl gerektirmişti. Bu, ABD'nin Sovycller ıle sınırdaş olan müttefik dcvletlere orl» erimli güdümlu füzeler fOKGF) yerlfcştirmesiyle gerçekleşebilirdl. Çünkü. ABD'nin elinde hcnüz uzun erimli gudUmlü füzeler (TIEGF) yoktu. BunlHrı ^eliştirlnceye kadar geçer^k süre içinde böyle blr saldırıya vercoegi karşılık, Stratejik Hava Komutanlığına ve yabancı Uslerden fırlatılacak OECF'lere dayanacaktı. Bunlarm lse, Sovyet UEOF1 lerinln uztın erimlerlnln yerlnl doldurmaları bakıtnındfln Sov. yetlere yakın yerlere yerleştirilmeleri Rerokiyordu. BEMLVAU'öA A ^ $ ü t f M « M frÖILÜKLÜ^AMİ KONufrmt^ N U İ U M Î U , MfvHfMfc, M N A I WHBETEPAUMlJlARDlR...AMIVM, NE f ftPAMA YAfSlH VMIAHÎ. i, ÖMEMLİ BİK ZATEM, iii OUPU. ONtE ÜEK BıifrvİMBEBiMÎIEüMJ iLt BfcR*BEWı> Amerikan dış politikasında Türkiye SOVYET SPUTNiK'i JUPİTERLERİN TÜRKİYE'YE GELMESiNE YOLAÇTI JOPITERLERIN TfiRKiYEYE YERlESTiRiLMESiNE IUJKIN KARAR 1957'DE VERilMIJ OLMAKIA BİRLIKTE, ASIL YERlESTiRME YILI 1959 OIDU. BU GECiKMENiN NEDENİNİ TÜRKİYE İLE YUNANISTAN ARASINDAKi KIBRIS ANLAJMAZLlGlNDA ARAMAK GEREKiR. ABD İLE YAPILAN GiZLi ANLAJMA İSE MECLiS'TEN GEÇIRiLMEDEN YÜRÜRLÜGE GIRDu Doç. Dr. Oral SANDER yetlere karşı yalnır, bırakmadıfcınn ve onlann savunmasını yülc lendiğine ait soınut birer garanti gibi gortinecekti. Oizll anlajma ile Bu gelişmeleriıı bir sonucu o* larak, 30 tane Jüpiter Italya'ya, İS tane iso TUrkiye'ye ayrılmıştır. Aynca, 195ü yılı itkbaharında ABD, TUrkiye ile bir anlasma yapaıak bu devleto nükleer savaş başlıkları ve inşa planlan dışında, bilgi, eÇitim yardımı ve malzeme yüklenmiştir. 1 . 9 eklm 91 ayına gRllndiginde, Türkiye'yo JUpiter lüzelerilıiu yorleştirllmesi konusunda görUfmeler tamamlanmıs ve bununla ilgili gizll anlaıma 25 eklm 19:>9 tarihinde lmzalanıp Mecllsten geçirilmeden yürürlüge glrmistlr. Aynca. Amerikan Dısişlori Bakanlıği 30 eklm 1959'da yaptıRı bir açıklanıada bu anlaşnıanın yapıldıgım dogrulamış Kıbrıs ve Yunanlstan'dan füze üssu kurulmasındaa vftzpeçildigini belirtmiştir. Yapılan anlaşmaya göre, (The Nrw York Tlmes. 11 October 1959; 25 October 1959, IV, E. 5.) füzeler ve her tUrlü masraf ABD tarafından karşılanacak, ateşloma emri NATO'nun olacak (yanl ABD Başkanımn emrine bağlı ölarak TUrk Hükümett ile General Norstad'ın Müttefik Baskomutanlık Karargâhı arasmdaki anlasmaya göre verllecek^ ve nükleer başlıklarınm kullanılışmda ABD'nln veto yetkisi bulunacakü. Bu anlaşma, Türk hUkümetinln de lsteklerlne uygun olarak, TUrkiye'yi ABD lçin NATO'nun en ftnemli devletlerinden birl haline getirivermiştir. Şimdi TUrk topraklarmda, «nemli NATO va Amerikan Usleri, geniş radar ve dinlems t«sislcrinin yanında, btr de füze UssU kurulmuş bulunuyordu. ZAMANININ BA}BAKANI MENDERES, AMERİKAN JÜPITER FÜZELERiNiN NATO ÜLKEIERINE YERLEJTiRILMESlNE İLIŞKIN ÜNERiNiN DAHA RESMEN YAPILMASINDAN ÖNCE ONAYINI AÇIKLAMIS VE ÖTEKİ NATO OYBI ÜIKEIERINE DE AYNI YOIU İZIEMELERINİ TAVSiYE ETMIJTi. MENDERES, NATO KONSEYİ TOPIANTISINDA MÜMKÜN 01DUGU KADAR ÇOK OEGF BULUNMASINI ÖNERMİJT1. Türkiye kabul ediyor Sovyctlerin Sputnilc başansmdan sonra, Dışişleri Bakanı Dulles. Aralık 1957'dcki NATO Konseyinrtfi OEGF'lerle ilgül şu önerlde bulundu: «Bu kon.tpy kahul rttlği taktlr de ve NATO'nun caydırma cücünü artırmak ivin ABD ütckl NATO ülkclerlne OEGF'ler vcrmege hazırdır. Bu OKtiF'lerin nükleer »nvaş başlıkları NATO atom Kİstcminln hlr paryası olacaktır. Bu OKGF'lrrin kurulması bir yandan Avrııpa Müllefik Yiiknrk Komtitanlıgı ilf do£rudan İİRİİI devlet, öte vanılan ıııal/eme, eSltlm vc öteki Kerekll diizrnlenıeler »çısından, o devletle Ann arasındakl onlaşmaya baglı olacaktır.» Menderes ne yaptı! ABD'nin bu önonsi, İnKiltT», Italya ve Türkiye dışında hiç bir NATO üyesi tarafından kabul edilmemiştir. Başbakan Menderes, 9 Aralık 1957'de, yeni önerinin resmen yapılnıasından önce, yaptığı bir agıklamada, Türkiye'nin NATO çerçevcsi içinde ABD'nden OEGF almu.vını kabul ettiğin: ve TUrk subaylarının bu lü/.olorin kullanılmaHincta gerekli egitimi Riirmek üzere ABD'ne gönderildıklerini söylemiş, NATO Konseyi topluntısında, Avrupa'daki NATO Ulkele.rindH mümkiln oiduğu kadar çok OEGF'lerin bulunması gerefti üzerinde durmuştur. Türkiye'ye .Hlpiterlerin yerleştirilmesi kararı böylece 1957 yılında verilmlşken, asıl yerleştirilme tarihi 1959'dur. Bu gecikmenin nedenini TUrkiye ile YunaniKtan araaındaki Kıbrıs anlaşmazlıftında aramak gereklr. Fılzelerin her iki ulkeye birllkte yerleştirUmeal tasarlanıyor, DU arada Kıbrıs'a da konması düsluıülüyordu. ABD fskl Dışlşlerl Bakanı JOHN FOSTER DULUES SovyeUer Sputnlk'l uzaya fırlattıktan »onra nfler değiftl? JÜPİTER FÜZELERİNt, İNGÎLTERE, İTALYA VE TÜRKİYE DIŞINDA HtÇBÎR NATO ÜLKESt KABUL ETMEMİSTİ bunlarm askerl, slyasal ve psikolojik öneml vardı. Bir kere, Türkiye'dekl Usler, görevlerinden dönen uçaklann ineceklerl •Raldırısonrası» usler olarak planlanmı*tı. Aynca, füze (isleri, ABD UEGF'leri gellstirene kadar ve geçicl bir dönem için kullanılacaktı ve Türklye'deki JUpiterlerin erimi Içine glren Sovyet alanı, Italya ve tnRiltere'dekilerinden çok daha genişti. Bundan da önemli olarnk, »aldırılncak noktaları dagıtmak suretiyle düşmanın «Sürpriz sııkiııısn>na ABD'nln karşılık verme yfttoneginl ortadan kaldırması finlenecektl. Siyasal bakımdan da JUplterler, ABD'nin müttefiklerinl Sov Sovyetlerln lepklsl "*" Jiiplttrlerln dejjerl Yapımlarından hRmen sonra Jüpi'pr füzelerlnln vurucu niteliRi iizertnde kuskular beHrmi? ve bu dururn tartısmalara yol açnııştır. Bir kere, JUpiterlerin uzun R«riy« sayma işlemi. karşılık verme »tlrelerlnln uzunluftu ve Î1 1 yHkıt kullnnmalan nede.V niyle katı yakıtlı füzelere oranla. atıl olmaları, bir atom savaşında de/JivantaJ olarrık kabul edilmiştir. Ayrıra, o sırHİaıria bu füzelerin, «birkaç saat içinde Sovyet l?l>ali allına düşebllecek» sınıra yakın bölgelcrde kurulmaması, dalıa güvenli vsrlere ycrleşlirilmosi ccirüşü ortnya atılmıştır. Bunlardan başka, 195!) yılına gelindigindR Sovyetler Birlifti ile ABD arasınrtaki <ıfü?;e boşluğu» nun snylendiftl kadar büyük olmadiRi da belirtilııusti. Savunma Bakanı Mc t:iroy, yaptıgı bir açıklamadH, Sovyetlerin, bir savaş durumııncta hnınrın kullannbilecegi K ( ) ınil erimli UKGF'leri rla. K O ha yapamadıftmı, füzö boslugunun pbartılmış bulundugunu söyleıniştir. leatlrtlmeslne en çok karşı çıkması gereken dnvletin Türkıye olması ve ABD'nin bunda ısrar etmemesi Rerekmektedir. Akla hemen şu sorular RPImektedir: Acaba, yerleştirmeyl kabul eden ür. devletten biri olriııgu için ml, yoksa TUrkıye'nin bölgegel blr saldırıya karşı yeterli blr sllre direnebileceğinin tahmin edtlmesindBn ml bu denıocle füzeler TUrkiye'ye yerleştirilmiştir? Bu soruya kesin bir yanıt vermek güçtUr. Anrnk sunlar bellrtllebtllr: Itor ne kadar TUrkiye'deki usler, Sovyet OEGF'lerlnin eriml içtnrleyse ve yenl gellştlrilen Atlas fuzeleri Jlipiterlerl demode hale getirdlysa de, ABD açısından DECiRMENLİ (ERBAA) BELEDiYE BAŞKANLIĞINDAN: 1 Belediyemtz stnema Mnasınm 2'nd kısım Inşaatı 21 mavıs 1978 salı gtlnu saat 14'de 2490 sayılı kanunun 31'lnci nıadriesınce tYıctlmen huzurunda lhale edilecektlr. i Yapılacak isln ke«U beden »46.133.47 llra olup f«0lct temlnatı 17.R9S.34 llradır. 3 reklll mektupları 2490 sayılı lcanun uyannca nazırlanacak olup t*kllf mekruplarına 197B yılı vlzesinl havl Tıcaret Odası vestkasi tle Tokat Bayındırlık MüdUrlUJUnden alacaklan veterllk belgesinl eklemelerı şarttır 4 Bu işe alt lhale dosyası Belediyede gftrllleblllr lst» yene Ettsterilir. b Tekllt mektuplannın ihale saatlnden blr «aat eweline kadiit makhuz mukablll Beledlye Ba$kanlıgına vertlmesı şartrır H Posr.Trta vau gecikmeler ve telgrafla yapuan müra» caarlat nazarl ıtıbare alınmaz. (Basın: 15334) 3948 ELEMAN ARANIYOR Merkezl Istanbul'da bulunan blr slrket aşagıdakl ?artlara haız elemanlar aramaktadır. ı Yöneticl olarak yetisUrilmek Uzere askerliğini yapmıs azaml 30 yaşında Universlte ve lıse mezunları, 2 Muhateb* servisınde gorevlendirılecnk askerlıS'nl yapmıs, azaml 3ü yaşmda tecrübclt ve tffriibcsiz lise mezunlan (Tlcaret Llsesi mezunlan tercih edilecektir). 3 tsçi olarak çalıştırılmak Uzere askerhgını yapmış llkokul mezunlan. MUracafltlar: Cagaloğlu Biçkiyurdu Sokak Dr. !?evlti Bey Han Kat 1 2 (Cumlıuriyel: Hüffl) Sovyetler Birllgi, Türklyft'ds JUpiter fUzelerinın yerleştirllmesl kararına derhâl tepki göstermlş ve 29 nisan 1959'da Moskcva Radyosu TUrkiye'yi bu konuda tehdit etmlştir. Füzelerin demodeliglna raftmon, tepkinln nedeni şu olsa gerektlr: Bu füzelerin demodeltği efter Sovyetler Birligl ilk saldirıda bıılunursa geçerliydi; sttrprla saldırı ile bunlan yerle btr ettnesi içten bile değildt. Ancak, ARD'nin bir «önleyici saldırısı» halindo bu fiizeler Sovyetler Birllgl için gerçek bir tehlike hallne gelmiçitir. îlerde görpeefiimiz gibi, JUplterler konıısu bıırada bitmiş doftildır. Küba bunalimı sırflsında ABD ile Sovyetler Blrligi arasınrİH blr paasarlık konuau olaoak ve TUrkiye'yi önemli blr nükleer sııvas tehlikest altmda bıraktlktan lonra 1963 yılında ABD tarafından sökülecektlr. Yawmızın şimdiyn kadarkl b» HlmUnde belirtilmeğe çalışılan ve JUpiter füzelrrinin yerleştirilmasl İle acık bir biçimde ortaya çıkan gereek şudıır: ARD'nin Ttirklye ile ilişkilerini etkileyrn en «nemli ögR. «iavaş t.eknolo.ftsindekl gelişmelera baftlı olarak, TUrklye' nin Amerikan stratejik çıkarlanna ne derece hfzmet edecefltiir, K\ındfln sonra ele alınacak oİHVlann sonuçlan da hu durunıu kanıtlayacak niteliktR olacaktır. TürkiyeMckt (islerdn TUrklye' nin früvpnligini tehlikeye sokan Amerikan içlevleri arasında casua lıık uçıışları da vardır, Y A RI N: U 2 OLAYI Dr. AZiZ ÇÖL OKIOI'Kllt VE 1KAVMAIOKIIİ MCTKHASSISI Kar(i çıkması gerekirken Bu durumda, Jüpıterlerin y«r HEDEF DEV BÎR DENÎZ GÜCÜ! TÜRK DONANMA VAKFINA YAPACAĞINIZ YARDIMLARLA BU HEDEFE ULAŞABÎLÎRÎZ. (Kınk kPmtK ve mafsal ba.stalıklnn) Oimsnhrv HnlaskHread i:a«1 m/1 Sedet ApU Telefoıı: 47 41 tf3 GARTH TiFFANY SA9RET SUZEUM 8 6