Katalog

CUMHURİYET 17 Nlıen 1976 .... LfcH CuBEkcÇİLER, Q . K()fTEHO(^St.Nı ...t •L.SETrE^TEKLî1tC£WİN %»* > .^ ABDULCANBAZ TARTIŞMA Samim KOCAGÖZ 6 d«ğt|tirm*k lsterc»»ine komıştu: «Tebrık ederim. Yürütme Kuruluna seçildln.» «Demek Yönetim Kurulu toplantılannı Uledln?» Yumuşatmş göründü1 «Oorevitniz degil mi?» «Elbette gbrev, görev ya, bakıyorum sen de, clergin A* Partiyi dıjardan. uzaktan izlemeye başladınız birkaç »ydır .» Yanyana koltuklara yeriestlk; kemerlerimUl bağladık. Uçak havUanıncaya dek sustuk. Üstüne varmamaya karar verdım. «T den beri Partlyi destekleyen dergisi, artık partiye karsıydı. Giderek biz partililcre iyice hücüma da başlanııstı Geçen yıllarda ilk çıkarken dergisi, Partinin yardımcisı olarak çıkmaya başlamıstt. Tututnunu, biliyordum. Tartısmak boştu artık. Korhan, kendisi de iylce Partiden kopmuştu. Büsbütün susmaktansa isi çakaya do'kmek istedim: «Bak, Korhan, fikir, fikirdir. Benım fikirlere saygılı olduğumu bilirsin. Bildiğin halde diyelim Partiye karşısın. Karşı olman bana da düşman olmam gerektirmez herhalde... Bana niye surat «nyorsun?» Gevseyiverdi. GÜlümsedi, «Seni severim Ekrem; elbette fikir baska, dosthık başka. Serıl az önce birden bire görünce, boş bulundum. Yöneüminize, yUrütmenize olan öfkemi, senden alacak degilim. Biz, ba?ka düşünUyoru7. işte ne yapalım?» «DUşüncenize, tutumunura karısan var mı? Ben de size karşıyım; gerçi blliyorum, billyorum dedim ama, ne istediginizi açık seçik bildigiml de söyleyemfim...» Şöyle dönüp bir yüzüme baktı. Elinin tersiyle bıyıklarını sıvasladı. Piraz scsini alçaltarak sordu: •Demokratik Devrimcilerin ne dUsUndUklerini, ne istedikierinl biliyor musun?. «Bildiğim denli özetleyeyim, yanlışım olursa sen düzelt: (Türklye bugün, sosyalist bir mücadele yapacak asamada ıleğildir. TUrkiye'nin feodal yapısı ve yarıbagımlı olması, buna engoldir. öyleyse önce, antifeodal ve antt^emperyalist niücadel» verilmelidir. llk sorun demokratik özgürlüklerin ve bağımsızlıgın sağlanmasıdır. Sosyalizme ancak bu aşamaya gelcukten sonra geçilecektir. Antinemperypllst müoadele, devrimci eylemin «milll» olmasım gerektirir. Bu nçdenle anti emperyalist mücndeleye, işçi sınıf'ıhdan başka bütün öteki «milli» güçler de katılacaklardır. Smıflararası bir ittifak, bir güçbirliği söz konusudur.) Tamam mı?» «lyl özetledin doğrusu...» «Peki size gelelim?» «Hepsini, her şeyi biliyorsun.. Benden ne istiyorsun daha?. «Hele hele?» «Helesi meleai bu işte.. Bunların da yanıldığını anladık!» • Ben de bunu soruyorum sana... Önceleri derginde onları Bavunuyor, onların yazılarına yer veriyordun. Elbette Partinin çizgisinden çıkmadan önce... Demek sirndi onların da yanıldığını aııladın.» «Anladık.» «Kvet anladınız demek daha doftru.» «Blze gnre, (asıl amaç sosyalizmdir ama devrimin çeşitlt •çamaları olabilir. Bu yolda ilerlerken ıki görev vardır; birincisi sosyalist örgtitlenme, ikincisi de bu örgiitun önclllUğUnde bir ittifaklar dizisi içinde iktidara gelmektir. Bu iktidar, demokratik lıalk iktidan olacaktır. Fakat devrimin bir aşama sından sonra işçi sınıfı kendi iktidarını gerçekleştlrebilirse gerçekleştlrlr.)» «Demek, işçilerimiz bir kenarda bekleyecek?» «Dinle yahu! Sözümü bltirmedim: Biz, Demokratik Devrim eiler ([ibi sosyalist devrimi bir yana itip. (başlı başına bir demokratik devrim fetişi yaratmak) istemiyoruz. Demokratik devrimi, sadece bir ajama olarak kabul edlyoruz...» «Dogrusu çok lnce düşünüyorsuıniü; bunlar (;ok ince dü.şünülmüş ayrıntılar. Bu ayrınüların İçinde boğulacaksınız. Partinln yönetim kurulundaki muhalifler de böyle ml dü.şünüyorlar pek aniayamadım bunca tartışmalardan sonra... Onların da seni n Ribı Partiye sadece karşı olduklan açık. Blz biz biz diynrsun; sizler kimlersiniz? Bir bölUğünüz işçllerl bir yana koyup geçiyor. Bir bölUğilnüz de, daha işçi sınıfı işe karışmadan yapılacak içler var dlyor. Bir de oıtada Partinin programı var; hepiniz bu programa vaktiyle, yapılırken parmak basmışsınız; şimdl yokuşa sürUyorsunuz. Vajigeçln bu Partiden birader. Yeni yeni partller kurun...» • İşte bunda yanıldın!» diye arkadaşım güldU: «Hazır parti varkcn, nlye baska parti kuracakmısıc? Partiyi ele g«çiririz. • • noğru, içerde mücadele edenler var; siz, niye uzaktan uzuğa uğraçıyorsunuz? Girin partinin çatısı altına! Raşka tiirlU söyleyeyim: Niye partiden yıllardan berl bölUk bolük, tabur tabur ayrıldınız, ayrılıyorsunıı/? örgUtlerinde çalışm Partinin, yönetime elkoyun. O /aman Partinin tüzüğünij de programını da değiştirirsiniz. Bu sizln yaptığınır savaş, parti için bozgunculuk olmuyor mu?» «Bakıyorum Ekrem, öfkelendin!» «Benim öfkemln nedeni belli. Ki?ilere »ldırdıgım yok. Ama Parti'yi bir batırırsanız; no bir daha çıkarabilirsiniz, ne de yonisini kurabilirsiniz. Hani Parti kurun! dedim ya.. Onu da yapamaîsınız. ÇUnktl arkanızda ne lıalk, ne i.şçi var. Sizlpr her birinjB, ayrı ayrı büyük kuramcılarsmız (!). Yalnız kötU bir iş yapıyorsunuz: öftrencilerin, gençlerln bir elinden biriniz. fiteki elinden bir başkanız tutmuş çekiyor. Onlar da ortalıkta ne yapdcaklarmı bilemiyorlar... Üniversiteler yasası deftişsin, sınav yönetmelikleri değişsin diye boykotlar yapıyorlardı; hakh olsırak Amcrikan donanmasını protesto ediyorlardı: şimdi RİÜPrek düzeni değiştirme mitınglerine yönelecekler. Bırakın gençlerin yakasını... Devrimci gençlere yazık edeceksiniz; iktidardakl Parti, onun yandaşları gençlere karşı, yine gcnçler diye bir sOrumguz topluluğu çıkarmaya başladı. Bir takım Ocak'lar kuruluyor. Bunlar taşla, sopayla okıılları, liniversiteleri basmaya baçladılar. Polls, her zaman iktidarın emrlndedir. Sonra olacaklardan siz sorumlu dııruma düşecekslniz. Senin BÎZ dedigin gençierse, büyük günaha girlyorsunuz... Sonunda asker de, sıkıyönetlm de işe karı»ırsa. gençlere yazık olur. Sonunda daha da«a mı çıkacaksınız?» 1 İRAN: KÖR KUYU Rand Cooperation'un raporu: Ortadoğu'da doğrudan doğruya müdahalemize gerek kalmadan, istedığımız bütün amaçlara ulaşabilecek olan Iran'a tüm kolaylıklai] göstermeliyiz,, Röportaj: Ayşegül DORA t S İRAN, IRKÇI GÜNEY AFRİKA REJiMiNE DE DESTEK OLUYOR îran «on yillarda dev brtyutlaf kazanan silâhlanma yarı^ının Ortödoâu'daki şampiyonu olarak görUlüyor. TUrkiye'den sonra Orta doğu'nun tn büyük askeri güctıne sahip ülke de lran. Daha dog rusu asker sayısı açısmdan Türkiyo'dPiı az olnıasına rağmen (330 bin askerl silâh gücü açısındnn Türk SilAhlı Kuvvetlerinden bile güçlü olduğu iddia edilıyor. Son dört. yıl içinde îran tam İS milyar dolarlık silih satın alarak bu konuda da rekorunu elindn tutuyor. Bnsra Körfezi son Israıl Arap çatışmasından sonra dana kanlı olaylara yol nçacak bir barııt fıçısını andırıyor. Iran'ın aşırı dercccdc slİBhİHiıdırılması ba7,\ Anıerikn'lıları bile kaygılandırıyor. Bunların arasında özelllkle Kissinger'in fazla Iran'cı davrandıgını, ve Suud! Arabistan'ı bu yüzden Blrleşik Devletlerin terk etmek üzere olduğunu iddla ettiği için görevindon alınan Amerlkanın Suudi Arabistan BUylikelçisini de saymak gerekir. îran Şahı amacını hiç bir zaman gtzlemiyor. Şah Iran'm dünyanın beşlnci büyUk asker! gücüne sahip olabilmest için elinden geldiğince uğraşıyor. Basra Körfezinin en meşru koruyucusu oldpeunu dUşunen Şah etkisini Oüney Afrika, hatta Endonezya'ya kadar genişleterek Hind Okyanusun'da bir ORTAK PAZAR kurmak niyetinde olduğunu belirtiyor. Bu bölgede en büyilk denetlm sorumlulugunun îran'a ayrılması gerektigini d« her d«mecinde tnkrarlıyor. Son olarak Bussiness Week derjisine verdiği bir demeçte Şah. «lran bölgede statükonun koruyuculugunu mu iistlenmiş durutndadır» şeklindeki soruya «Onun gibi bir şey, ama tabii ilglli ülkelerin onayı ile. Aslında bir bölgesel işbirligi anlaşmasından yanayız. Ama şu anda tek ba şımıza gilçlü olnıak, Hint Okyunusunda ve blltUn Doftu oephe slnde gerçeMen güç olduğumuzu kanıtlamak zorundayız» dlyerek cevaplıyor. RAND CORPORATION RAPORU Daha 19H!) yılında Amerikan Rand Corporatian'm hazırladıgı bir rapoıda «Bu bölgede doğrudan dogruya müdahalemize gerek kalnından, istediglmiz btitUn amaçlaıa ulaşabilecek olan Îran'a tüm kolayhkları göstermeliyiz» diyordu Amerikalı uzmanlar. Ve gerçckten de Îran'a o tarihten itibaren tüm kolaylıklar güsterlldi. Üsler (Ebu Musa Elektronik Dinleme Merkezi gibi Usler ki ashnda Amerika'lılarındır) çoğaltıldı. Ve îran Silâhlı Kuvvctleri alabildiğine gUçlendlrlldı. Beş yıl içinde lran Silâhlı Kuv vetleri bütçesi on katı yükselerek 1975 yılında 10 milyar dolara ulaştı. (Türkiye Savunma Bütçesinin :t katı) Buna ragmen Şah fan la asker beslemek yerine silâhlan nıa yoluna giderek. harcamalarını bu yonde ayarlıyor. 10 milyar dolarlık 197.r> Savunma Bütçesinin 3.5 milyar doları direkt olarak Anıerika'ya ödenmiş bulunuyor. Yeni aslcere alınanların eğitim ekslkliginı gidermek için Ş«h .1000 meslekten asker ve 3000 sivil Amerika'lıya görev verdi. Bu Amorikalı'ların üçte biri daha önce Vietnam'da çarpışmış kişilerdi. Aralarında iki general ve bir de Amiral bulunan bu paralı askerler şimdi İran'da birliklerin eğitimi ile ilgileniyorlar. Ayrıca Şah bu bütçesi içinden kendi ordusuna da büyük olçüde nıaddi olanaklar saglamıs bulünuyor. Gerek kendi ülkesi, gefekse tüm Ortadogu için her tür İU ilericilige karşı jandarmalık yapan Şah'ın savunma bütçesindnn 2 milyar doları subay ve ve Mıatr DevUt Bafjkam Sedat cşleriylc birUktt: Mısır'da rejim mğa teavdifcco Şalı'ın rlmtiuğu viderek büyüs/or. \ran Jaht Şah rejimi, son dört yılda 15 milyar döiâHık silah satm alarak rekor kırdı ayakt* kalabtlmesine de yardım ederek İÇ ve dıs tehlikeleri birlikt» hallediyor. IRAK'LA İLIJKIIER Bu arada Şah'ın her zaman ranını sıkan konulardan blrisi de lran Irak ilişkilerl. Her no kadar yapılan anlaşma ile bu tlişki geçen yıl çözülmtis görünüyor Ra da Tahran'ın Umman'a müdahalesinin Irak'a yapılmıg bir hareket olduğu kanısı da beliriyor. Irak son yıllarda Yemen Demokratik Cumhuriyetinin vo Tlmman Kurtulus Cephesinin mütteflki durumunda. Aynra her ne kadar Irak Barzani meselesl halledilmiş, Barzani keııdl taraflarına dönnıüş görünüyorsa da lran nüfusu içindeki "'« B'lik bir payı olan Kürtlerin ppk kolay kolay Şah'ın eltne bakmayacakları da gerektigi anda tekrar ayaga kalkabllecekleri de söz konusu ediliyor. KÎSS..VGER 5A H tfcilini: Ortadoğu'da ABD'den Iran'a tam lıriHİ:(KrJ Petrol Uzerlndekl hiçbir ambar goya katılmayan, bu türden hlç bir glrtşime «evet» demlyeceltl' ni belirten Şah, Arap • tsratl savası sırasında tsrail'e petrol vererek bu tezint kanıtlamıstl. Şimdi ise Arap Emlrliklarine. v# Libya'ya karşı çıkarak ırkçı GUney Afrika'ya yardım elini uzatmış bulunuyor. Lıbya il« iliskllerinln çok kötü btr hâl aldıgı bu devrede Şah Mısır'a da büytlk ynrdımlarda bulunmakta. tran Şnhı Pehlevl Libya Devlet Bav kanı Kaddafi'yı alaylı btr «ekilde eleştirirken, Mısır ile arasının düzelmesi İçin her türlU çabayı gösterlyor. Son olaralt Kraliçe Farah ile btrllkte yaptlğı Mısır geztsinde Şah ve Enver Spdat Ortadoğu'dan Wftshlngton'a uzanan paralcl çizgılarl 1 çinde çok mutlu görünüyorlardı. Yapılan anlaşmalar ve sonuçları da bu görüntimü kanıtlıyor. MISIR'IA IIGIU Şah son giinlnrde Küveyt'll bir gazeleci ile yaptığı konusmada Mısır'la tİRİli olarak sunları söyledi: «Mısır'ın çok güçİU bir devlat olarak ortaya çıfcması gcrektieine Inanıyorum. Ona yardım ediyoruz. Ayrıca daha geniş yardımlar İçin ortak ça lışmalanmız var. Mısır'ın ftnenı VR gücüne her zaman inan cnn tamdır.» Buna knrşılık olarak Şah Umman'a yardım ertigl için kondisine kızan ve Basra Körfezine asker yollayacagını nçıklayan Kaddafl ile ilgih olarak son derece alaylı konuşmus. ve «Kaddafi'nın tehdltlerint duyduftum zaman uykıılartm kaçtı. Korfcudan hâla t.lr tır tttrlyorum» dlyerek Llbya Devlet Başkamnı clddiye almadıSmı açıklamıstır. Böylece Şah Ortadogu'daM yerinı tam olarak almıs bulunuyor. Belki Amerika'nın daha önce ruricıye'ye teklit ettıgl ve NATO baftımlılıgı dışında neden ve nasıisa sonuçlandıramadıgı Ortaddfju'nun ıandarmall(tını »u anda Şah ve askerlerı tam olarak yUkUmlenmiş bulunuyorl&r. askerlcıi için ayırdıgı da bilinen gerçekler arasında. Kendisi ve onun çıkarlarmı saglayanların gü cliııü savunmak için bu görevi yüklenenlere büyük olanaklar saSlanıası şarttır. Aksi tnkdirde sihıhlar geri tepebillr. Ama şu andakı Hkıllı davranışı ile Şah, İran'da böyle lıır olasıhgı ortadan silmiştır. Son y.llarda lran iç ve dış bas kılardan korunabilınek ve gerektigi zaınun ilk atagl yapabılmek için gerçekten büyük hir RÜÇ Olarak çıkıyor karsımızn. Tahran1 ın son yıl içinde Amerika ve lngiltere'ye verdigi sip:ırişlere bir goz atnıak bunu kanıtlayaraktır: ''M Pantom, 10 büyük nakliyp ııçagı, 700 Augusto BK. 2> hRf İikopter, anıı c:iıiptaın tankı, « yeni mııhrıp. 140 hoverkraft. Ever, Şah böyleliklp Ortadnjftı'daki hr gemonyasını ssüçlendirmeye bakıyor. 8 NÜKIEER ENERJİ Son olarak tran ile Amerika a rasında yapılan anlaşmalar gereğince, Amerika'nın Îran'a 8 nük leer enerji lstaayonu satmayı kabul ettiği açıklandı. Klssinger ile Şah'ın yanyana çektlrdikleri poz poz resimlerden sonra bildirilen şartlara göre Amerika tran'ın nilkleer enerjiye aahip olabilmesi için gerekli katkıda bulunacak, ancak bunu (barışçi) amaçlarla kullanmasma da özen gösterecfk. NUkleer Enerjiler konıısunda Amerika'nın daha önce edindigi bir tecrübe onu lran'ı daha sıkı denetlenıesi gerektigine inundırmıştır. Hindistan'a nUkleer ener.ii yardımı yapan Amerika daha sonra bu ülkenin, yardımlardan yararlanaıak kendi nükleer gücünü gellştirdijlni ve atonı denemelerine üiriştiginı gör mü.ştür. lıan'ın bu yola gitmesi çolc ıızak bir olasılıktır ama yine de kolİHiiması E«rRknn bir konudur. Ancak Şnlı gpçtigimiz günlerde btr açıklama yaparak, «Asla atom bombası yapmayı dü şünmtlyoruz» dlyerek gönüllere biraz su serpmi»tir. BUtün bunların dışında lran, Amerika ile yaptıgı son anlasma geregince Boeing ıırketinden sa tın aldıgı 747 tipi 6 yolcu uçagını degiştirerek askeri nakliye uçağı haline getirtmiş ve bunların özellikle şu sıralarda Umman'a asker naklinde kullanılacagım bildirmiştir. Boeing 747 uçakları halk arasında Juınbo Jet olarak tanınmakta ve normal hat seferlerinde bir defada 500> yakın yolcu taşıyabilmektedir. lran bu uçakların nakliye uçakları haline gelebilmesi için herbirisi için 70 milyon lira fark ödemektedir. Ve son günlerde H Jumbo Jetln daha nakliye uçağı olmak Uzere sıra bekledl^l açıklanmıştır. Silâhlanmanın hangi nedenlere dayandığı konusunda Şah'ın açık fikirleri var. «Polltik statükonun ne pahasına olursa olaun konınması nerektlginin savunuyor. Kendt ülkesi dışında Basra körfezınde de bütün gericl rejimlerin iktidarda kalmalannı istiyor. lran HUkümeti, Dr. Musaddık'ın 1953'te geıçcklestlrdigi girişimin tekrarını önleyebilmek için içerde baskıyı glttikçe şiddetlendiriyor. Bunun dısında Sul tan Kabus gibi dost rejimlerin «Irak'ta barıs saglanmasına ragmen Iran'ın sih'ıhlanma harcamaları devam edecek m1n» şeklindeki bir soruyu Şah, «Evet, çünkü İran'ın tpk sınır kom «usu Irak degildir. Sultan Kabus ve htlkümetinin istegi ile blrliklerlmiz Umman'da bulunuyor. E6er Umman komünlstlere terk ediltrse bUtün o hrtlge ne ctvırumn girer. PetrolUnün "« 90 mı Basra körfozinden sağlayan Japonya'nın ve hayat damarlnrın dan bin kesılmiş olnn Avrupa* nın durumu ne olur. İşte, bu yüzden sllfthlanmaya d^vam edecegiz» diyerek cevaplıyor. Ancak Şahı bu konuda çok hırslandıran ve Umman Sultanı Kabus'a yardım ederken bir yan dan da hıni'inı almayı saRladıgı için ıçini rahat etttren bir konu daha var. Şu anda HUrmUz körfezindeki küçücük Umman Fmirliftlnde Sultan'ın ve Şatı'ın güçlü ordularına karşı gp.rılla savfışı verpn binlerce Iranlı genç var. Ülkelerinden su veya bu şekilde kaçan gençlar Umman'da gericl güçlere karşı çarpışarak bir yandan savundukları fikre hizmet edlyor, bir yandan da askerî egitimden geçmiş oluyorlar. Ve, işte hu da Şahı gerçekten çileden çıkartıyor. V A RI N : TÜRK İRAN iliJKHERı GARTH TiFFANY OttTAâlM BİOAZDGCTTC6İMİZ 0İDAZ PAOA. > 6EN BFNI ÇOC TAMRIK. GAftTH UÛDt GEL SABIL BANA BftMZ