Katalog

DORT CUMHURİYET 20 &R4UK 1975 ABDULCANBâZ TURHAN SELÇUK:: ^ VOKlSTAN OLHfDı • jmn&uıt \A~\j\t u \ Stalingrad "Son T azan: HEÎNZ SCHROTER 74 Kurşuna Kadar I » Ç e v1ren : N. UİZDAROĞLÜ HamburgMaki Küçük Istanbııl Hamburga lndığımızde ortalık kararmıstı. Eır taksı ile büyük kentı bovdan boya geçıp, obur ucundan çirktıs Taksı şose gıbı bir yolun kenarında durau, ve arabanın surucusu «Işte geldık», dedı, «Küçus Istanbul dayız » Çantalanmız paketlerımız ellerlmlzde, durup şoyle bır kendımıze geldık Bır yosuştan aşağı ındık Sokak fenerlerinin ışığı altında, uzunlamasına iki sıralı Darakalar gördüi Bara^aların arasında çamurlu, açık bır alan vardı YağTiur yağmıştı BaraKa kapıları bırbırıne çok yakın, nemen bıtışık g»bıjdi Üzerlerlnde de numaralar vardi. Babam elıyle bır kapıyı gosterıp, şundıye deK orada kaldıgını söyledı Bu on barakalar bekftr erkekler içınmış Aıle barakalan daha arkadaj dılar. Yıne aynı gorünümdeydıler ama kapıların arasında fcüçuk pencerelerı de vardı Herkes uykudajdı Ne bir msan vardı ortalıkta ne de yanan bir ışık. Gurultü etmemek ıçın elımızden gelenı \apıyorduK ama, kolay olmuyordu, çunku oldukça agır çeken eşjamızı vere bırakırken sessizlık bozulujordu Bırden, çok vaAinımızdan gelen bır vapar düduğu duvduk Irkıldık Ağlamaja baslayan SeUm 1 zor susrurduK Daha en az >uz metre kadar yürtunemız g«rekıvordu Kampm hemen hemen sonuna de< Oraya varınca, babam bır kapıyı açtı içerdekı ışığı yaktı elektrik ışıgı! K da gaz lâmbası kuilanırdık orada elektrik akımı yoktur Sag yanımuda küçuk bir oda, ikısı sagda, ikısı solda olmak üzere, demır ranzalar görduk Ranzalann arasında daracık bır geçıt vardı. Bu oda Hakan ile benim olacaktı «\eden dort yataklı?» dıje sordum «Yukan yataklarda yatarız» dedi Hakan «Aşagı yataklara da ote bermızı koyarsınız » Ikıncı oda daha bır büyükçejdi Üç duvar dibınde açılır kapanır koltuklar vardı, dorduncu duvarın dibinde de bir dolap Ortada bır masa duruyordu Daha lazla yer yoktu. Kendımızı koltuklann uzerıne bıraktık ne d# olsa bır haftadır yollardaydık, yorulmuştuk Ama mutfağı gormek isteyen annem, hemen kalktı yıne «Ateşı nerede yakacağız?» Babam elektrıklı ocagı gosterince, annemın alnı kırıştı Boyle bır ocak uzerınde doğru dürust bır Turk yemeğı pışırılebıleceğinı ummuyordu. «Ben bır çay demleyeyım hemen» dıyen babam ıbrığe su doldurdu Annemın gözlerı dort açümış, bakınıp duruyordu ojle Bu ne ışti bo\ le 9 Demek erkek kaUıp aıleje hızmet edecektı, ojle mı? Şaşıp kalmıştı OcaKtan kuşkuja kapılmış oımasa, babamm elındekı ıbrığı hemen alırdı muhakkajc. Oturma odasındaü açılır kaparur koltuk lar, annem ile babama ve Mujgan a yatak ota rak hazulandı Hakan ı.e ben ae ranzalarımua urmanıp, hemen ujjduk Yazan • Ruth HERRMANN Turkçesi • Zeyyat SELiMOÛLU «179 topçu alayı ile haberlesme baglanüsı kalmamıstır» Topçu komutanının bunkennde bir düzine habcrle rapor blduğu gibi duruyordu 179 topçu alavı grubu toplannı Uç kez kaybetmış, sonra tekrar ele geçırmış bulundugundan bir türlü rapor veremıyordu Pfalzlı'erle (Palatinatlılar) Reinlandlılar liçuncü kez toplannın yanına geldıkien vakit yırmialtı kışı kal mışlardı Bu durumda düşmanm bir saldınsını daha püskurtere* hücuma kalkan pıvadesınden 39 kışni zırh mermısı 11e 61 durduler Düşman dorduncu kez mevzılenne girdıği zaman can lı olarak sadece ıkı kşı Ue karşılaşmıştı Grup artık bağlantıva gerek kalmadıgını, gorev.nın sona erdığını anlamıştı Bu andan ıtıoaren çıft haçlı Loıhnngenhler tLorenliler) grubundan bir daha ses çıkmamıştı. • 76 pıyade tümenl komutanı savaş grubu komutanı Fıebig's sunlan soyluyordu «Baglantının kısa bir sure sonra kesılmesi beklenmektedır Emnnızdekl komutanlara intıhar etmenın yermde bir şey olmadıgını soylejıniz Subajlar erlenyle bırlıkte tutsaklığı kabul edecektır Nerede olacagı bılınmeraekle bırlıkte •••urdun bir kere daha onlara ıhmacı olabılır Düşman tankları nın kıtle halınde «aldırılan halınde savaşı durdurunuz» 178 pijade alayı II taburu dort yuz seksen beş mevcuttan yırmıve ouyu General daha altı hafta once tabur komutamna şunlan sovlemıştı «intıhar etmek artık yerınde bir şey olmayacaktın> Bu savaş grubu da ogleden sonra butun karargâhı ile bırlıkte kuştılarak \okedıldıler «371 ala>uı III grubu kendlsıni çepcçe\re savunmak zorunda Kalmış, bır batarvasını da Tıyatro alanına göndermışti». «Grup artık cevap vermıyor, generalım» < Artık cevap vermlyor da ne demek, bıraz once ates edıyorlardı va'» «Çağnlar sürdürüluyor generalım, fakat gene klmse cevap vermıvors «Re7alet Orada neler olduğunu bilmek ısterım, çağnya devam edıniz » Generalın daha bnce dedigi bundan Uç saat öncesiydi, altı topla ylrmi sekiz mermı atmışlardı îki saat once üç topla ateje devaTi etmışler her topun uç mermıst kalrmştı Daha sonra kar yagmaja başladiğmrtan on mc'Teoen ılensını eoremıvorlardı I s « te bu sırada ıkı Stalın orgu salvosu gelmiş, bunu da tanklann hucumu ızlemıştı «Hayır generalim III grup nâlâ cevap vermlyor». «Çağırmava devam edınız» Agır durumda oldugu anlaşılan grubu çevrek saat süre İle çagırmaja devam etmışler, bu sırada karşıdan bazı sesler gelmej e başlamıştı El makınesi başındaki er «Alo Saarland alo Saarland'» di>e boyura bağırıvordu B T aralık karşıdan karışık sesler geldı Bır kere daha «Alo Saarland» parolası verılınce uzaklardan ge len bır scs «NTıx Saarland, Russkı» karşılıgını verdı Artık III grubun başına bır felaKet n geldığıne hıç kuşku kalmamıştı 11 batarya komutanı orada neler oldufunu çok ıyı bılıyorsa da, bunu so\lemesı ıçın once agzında toplanan karlan sılmesı gerekıyordu • 2 ocakta 71 pıvade alavı ikıvuz kişüık mevcudu ile Novvo Alexıjewkı nın jerel savunmasını uzenne almış, bunkerleri auş man elıne geçmceve kadar burasını savunup ışgalınde tutmuştu Tarıh lo ocagı gostemordu Içlennden bırısı yazdıgı mektupta «Bundan bovle laşamak j a da vokolmamız olülenmızm yuzu sıyu hurmetıne olacaKtır Onlar oıduler ve kazandılar bızım de kazanmak zorunda olduğumuz şey, sürekli olarak barışı sağlavıp tutmak olacaktır» dıyordu. Bu arada bırlıklere bırçok emırler gonderılmış, komutanlara bır «uru raporlar gelmıştı Ancak bunlann hepsı de bırbırınin avnı ıdı «Me ziıer tu'ulacak bır adım gen atılmayacak duru mun degıştırılmcsı gerektığınde onceden sorulacak» Venlen cevap ar ıse «Butun mermıler harcandı, bır damla blle benzm k?lmadı, murettpbatın hepsı olduıer, toplar dınamıtle tahrıp çdılcıı » şeklındevdı Sajet bır jerden artık rapor gelmıyorsa, herkes gıbı komutanlar da orada neler olduğunu biliyordu KtTIE H\Lt\DE MERKEZ GÖMME KOMLTANLlGl «Stalmgrad a gonderılecek olan yaralılann merkez mevkl korrjtanlıgında toplanmaları ışıne dıkkat edılecek, yıyecekleri 3 laşe kesımınden yapılacaktır» B J emır 15 ocakta ordu tarafından verllmlş, durumdan haberdar edılen butun tumenler bu emn gezıci hastanelerle sargı jerlerıre kadar bıldırmışti « ^arah'ir merkez mevki komutanhgında toplanacak» lo ooaktan ıtıbaren bınlerce jaralı stalmgrad m \olunu tut c m ı tu Bu'~ac'^!'i ıkı çıtırtılı bu\"uK bınanın sankı man\etı'î çeKım c^ucu vardı \arahlar uzun kollar halınde Or'owka ile \\or o o o n w a a a r bazılan da batıdan gehvor geçtık'en yollarda kın 171er v.e olüler bırakıjordu Çogunlugu uç gunde, bır kısmı da bır hai'ada gelıvordu Hepsı de genç adamlar oldukları halde suratlan dedelermmkıne benzemıştı Fu ağır saatlerde sendeh jerek ılerlıjor, jikılmalarla olumlere karşı kendılenni korujor, bazıla' tasına'ak j a aa çekılerek gotürulujor bazılan sopa ara, tf>htal?ıa da\anarak gıderken «Stn'mgrad a \lerkp' ^ıe\^ı MJ mu"} lıeır? > dne bagnşnordu I^'e but ln b j ınsan ar da>nı ve koğuşu ile %atagı buluran btr hastanede sıcak bir çay ile sızla^sn \ a n ! a : n a de\a bulma\a ko^u\orlardı Onlar ıçın me\Kİ kotnutanlıîı bır şıfa ndası demek'ı Bu nedenle yardım sargı su ve r>u~ura b ı m o^ce k ıısmak umuc'm'i grup \e katarlar h\ lındp ^'•cleflerine \3rmak K n çaba go^ternorlardı O ı V b j arr^ca kend l»rım o kaiir lîaptırmışlardı kı, batı d'n gelenler üzerrde^ı kı'abede «191° da W"ung"l cellatlarma r r karşı \evo P e ı o'curluk S2 a^ında o'.^n kızıl Zarız\ n (Sta\n grad'ın (.arlık devrınd^tı adı) proletarvalan» \azılı ve kentin cr t<>s'nria<i koca taş sutunu bıle gormemışler. gıinevaen gelenler ds 3ikın*ı halıraexi Zarıtza'ya gıden ITolu gosteren levhadaki cGırme^ \a"=a^nr MezarlıHar kendu canlarından başka arıtadas larının canlannı da teh]'kp\e soKarlar » \azısına avare avae bakarak geçm s;ıtmı<;le'dı ünlann amacı «ılerı ve valnız ılerı» gıtmekti Yolda gordukleri hıçbr şev onlan il<"!endırmıv>'du Yaralı «urulen eu\preesırıe mandiKİarı •voca bnava doğru a» ce gıınduz demeden ^d.m adım ılerlıyordu Umut bınası adeta huoun i uğramı^tı Uç ka*ı da daha halt^'ar^a once ağzma ka dar dol"jştu Yanlılarla ha«;'alar kaçaklarla volunu şaşırm şlar \e cepheden \"n c.zenlerın hep^ı buradı fop'inmış, bodrum kaîlarmı 2°) uncu ve 34 ırcj motor '» fımen erle 37fi ncı pıvade tjunerı aıt'kjarı doldurmuş'tı \Taklı KO5I^ o'madıjı g bı <?rpı bezı çav \e v^rdım da j'oktu Onaltı doktor sedye ile sağlıkçı vetıştırmek ıcın umutsuz ve kafredıcı bır çaba ile koşuşuvor f?.at kalabalıgm ıçı^e bıle gırerrıiorcln Buna ra*men vnne dg yenılers qelerex bu vı^ınlann üzerıre çokuvor odalan kondorla'i dolduruvor merdıvgnlere bodnımlara vığı'arak olduslan r yerap ka' vo du K'nriılerme ne bır <=oı >!n\leven ve ne de b'r yzt?k çosteren olmadi"! gıbı umut veren de vok'u Su dıve vil rarı or kım«» \ernvor ^recek dıve baciTor tek !okma b le alamıyorda P mdsn sonr^ hep^ı pap«7 aoVtor sağlıkçı mof n sargı bezi mektup kağıdı a^^ada5 anne kaıı Ç01.U* vs taban ca dne ınlev°re% \aKan\ordu Bazen de verien bo^alsm dne cnlara taoar a bjlardar 01 ıv ordu 44 uncu pr xde tumenı r>a pazı onl?r ıcn Bedenlrn vatak=i/dı sonUlle"ının de «ığıracak f verıen vo* u dnorriu Ruslar bıra\a da ates e*»ı»ı c n bmada vangın M^lprn^tı Orce b ıanın batı koşeı5i atp\ almış sona r orta jennae^; ta\an a asmdan janma a baş amı^tı E\ \M1 ^ \R) ben babanıla bırlıkte önce Elbe nehrlni gezdik, sonıa tramvayia kent merkezınde doUştık Şımdı gordukierunız, Hamburg tan gelen iartlaıdaki gorunumdu artık Lımanı, Alster ırmagını gorduk sonra sıra bu>uk şaşkınüğa geıdı Babam DUB jepyenı pırıl pırıl D.sıkleüer aidı Boylesıne guzel bır şeyımız olmanuştı tiıg. • Sızm okuld DUtun çocuklar bısıtletle gıder» dedı oaDam, •sızın de oısiKİetınız oımalı Geleue< \ü okula başla>ınca, Müjgan ın bısıkleu ae KuçüK IstanDullu çocuklarm bısakletlerl dışarıda oardKaldiiD onunde duru/ordu, ama arlu venı degudıleı Bızım DisıkieLere olur Ddraka onunde bırakırsdk, dıye hakan ile 0^11 bısıkıetlerımızı odamıza taşıdık Bısıkletlerden Dirui! rdnzdnın alt jatakiarmadn bıruıe vatırdık otekını de, eldea geldıgınce ıkı ranza arasınddkı daracık aralıga so^tuk Bısıkieı jatagın \anında parmaıclıs yerıne geçtı Akiımıza mr şey geldı nsnıen Bısıkletın ardına geçıp yattım uyuvormuşum gioi yaptım Sonra annemle babamı çagırdiK 1 . Bakın ne Kullanışlı Sımdl Seıım ae bizıml» bırlıkte kalabılır ve duşmez > • PeM sız lkınız nasıı gıreceksınız yalaklarıruza 9 . • A>axucunddn pex ala olur • Onlara nasıl } ıpdcagunızı gosterdık Ailındd uu un oun.drı kabul etmelerı gere<virdı Ama sadsce gülduler, ve oabom «Bısıkleılerı dı^drı çıkarmak gerekı>or. dedı Bıze vdgrnur geçırmez olastlk kıiıflar da alnıı*tı ama dogrusu pek sev ınemedık, bıükletlerımıı dışan çıkannnca. Hamburg'a gelmiştik, yeni mahallemizin adı OGRETMZN BOYIE Mı OIUR! K dav ken oğretmenimiz hcm büyüklere hem de kuçuklere ders verırdı Bır tek ogretmenımu vardı Burada Hakan ile ben ajrı sınıflara verıldık Bakan Azraıl ile aynı sınıftaydı Bizım sınıtta jırmı beş çocuktuk Kız, erkek karışıim, altımız rürkıyeden gelmistık Bea ıçeri gırince hepsı blrden bana diRtller gözlerınl ^ocuklardan bırıni tanıyınca o da Kuçuk Istanbul'da oturuyordu sevuıdim. Ya nında yer vardı, oraya oturdum. BUtün çocuklar sandalyelerıne yan gelmış, rahat rahat oturuyorlardı. Oğretmen henuz gel memlsti Bızım ordayken öır sıra kapmaya ba kardı herkes Çünkü yeten kadar sıra yoktu ve yer bulamadın mı kıllı topragın uzenne oturıır dun Yer çok pıs ve kışın buz gıbı de soğuk ol dugu içn, koyun postu getırır onun uzenne otururduk Masalanmız da yoktu Ama burada her ıkı ogrencı ıçın bır masa vardı şımdı Mman ögretmen ıçerıye gırince, verımdent fırladım, dlmdık durdum. Bü'un çocuklar gu luştuler öğretaıen elıyle oturmamı ışaret etti Koyumüzdeyken oğretmen gorundu rau oku tun onunde dımdık durur oyle beklerdık «Bu rada avaga kalkılmaz. dedi ianımdaıtı çocuk Oğretmen bana doğru yaklaşıp, elını uzattı, Almanca bır şey sovjedi eandan bır tavırla «Kasım özdemır» dejıp eğıldım. öğretmerun degnefı voktu öğretmene de benzerrujordu pek Çocuklar bırbırlerıne seslenıyor, yuksek sesle guluyorlar, ama oğretmen onlan azarlamn ordu Yakası açık renklı bır gomlek vardı sırtında saçlan da oldukça uzun du Gerçek bır oğretmen bövle ml olur, dıje sordum kendi kendıme Öğretmenin sojledık'ennden çocuklann ver dığı karışıklıklardan hıç bır şey anladıgım yoktu. Ama ögretmen karatahtaya çıçek resimlen iliştirince. tabiat bilgısı dersınde olduğumuzu aniadım Son dersimiz beden eğıtımıjdl Beden egiti mi gıysılerim olmadığı ıçın ben seyirci kaldım Hakan eve benden sonra geldi Konuşuian lardan 0 da biç bir şey anlamamıştı ama okulu ço<? begendıgini sojlüyordu «Bır derste çok başarılıydım Bii bakalım 7 hangıs'nde » 7 «\ereden bilevım » «^ntmetık'te' Ba\an oğretmen tahtava »ievler yazdı, hepsi de bıldtğım şeylerdı parmak saldırdım O da beiı kaldırdı tahtava çozumlerı tahtava yazdım Sonra bır şev sovledı belki de doğru vantığım1 Dognıvdu yaptıklarım on dan errunım » "Küçük Istanbu!,, idi Desen Mehmet GÜLERYÜZ YENı Een uyandığımda Hakan çoktan giyınmış oturduğu vatağm vanından.ı perdenın aralığından dışarıva bakıyordu «Kasım şuraya bak » Obur taraftakı barakalarm onünde bır süru kadm duruyordu Hep bıld ğımız gıbı gıyınmlş lerdı Uzun çıçek ışlemelı şalvarlar, genış etes 1 le yun orgusu mrkalar Gelgelelım, başortule nnı nasıl ortmuşlerdı başlarına 05 le Ağızları gorunuyordu alınlan dışınaa bütün yuzlerı açij *ajdı BU KAMPI ANDIRAN YERDE YAŞANTIMIZIN ÇOK DEGiŞiK OLACAGINI BABAM ANNEME SÖYLEMiŞTi.. DIŞARI ÇIKMAYA ÇEKMiYORDU iÇiMiZ, HAMBURG'TAN GELEN KARTLARDAKi GORUNUMLE iLGıSi YOKTU BUNLARIN... Çocukları koüan arasında duruyordu Evlı kadınlar nasü oluyordu da boyle açık saçık dolaşıvordu' Derken baktık bır de erkek geçiyor yanla rından Kadınların yanında durup onlarla konuş maga oaşlaaı Içlennden vamız bırlnm ağzını o'ttuguru gorduk Bunu anneTie anlatmaA ıçın he\ecanla mutfaga kostuk Annem bızı çok sa KIT d nledı «Burada nerşevın ços değışıs oldu ğunj baban bana anlattı » • Sen bn\le bır şev japmazsın her nalde''» «Buna ja'nız babamz Larar verır», dedı Og eden sonra se«az vı'dır ilmanja da otu ran \zraıl adında bır çocuk g° dı Hambjrg a ılk geldığmae ıkı yaşırdajm» Ajısara dan ge! mış Bıze hemen, çok iyl Almanca öğTendiğinl, b r ÇOK da Alman arkadaş edındığını soyledi 1 ^zraıl, Hakan yaşlarındaydı Kardeşımtn be kı de benım sınıfıma gırecegını soyledi «Burada okul ijı mı'» diye sordu Hakan. «Oncelerl pek hoşunuza gıtmeyebılir » «K dayken ıyı oğrencılerdık » dedım gururla. Azraıl acır gıbı baktı bıze «Anadolu'dan kalkıp bırdenbıre buyuk kente gelmek büyükkentli olmak'» Fena hâlde ofkelenmıştık. «Bız de aydan gelmedik ya buraya1» Azrail beceriksiz blr tavırla bileğindeki kocaırun kol saatıne baktı «Ne yazık ki gıtmem gerekıyor \lman arkadaşlarun beküyor da » Onu sokak kapısma kadar goturduk Dışanda çocuklar bısıkletle geziyor, büjükçe kızlar çamaşır asıp çop bıdonlannı taşıjorlar, kuçuK çocuklar, yemek kaşı>.larıjla konserve kutularına toprak doldunıj orlardı Dışan ^îıtmayı çekmıyordu ıç'miz. Hamburg'tan bize gelen kartf lardakı gorunumle ılgısi yok u bunlann Ikı gun son'a asıl kenti gorduk Hakan ile 1 A R I N : M&YIS BOCEGı ılE KEDi BULMACA TiFFANY bı kı 8 Başıboş 9 Tavlada kullamlan bır araç B r sebze 1TKARIDAN AŞ4GIYA: , 1 Tersı kurulan tuzağa duş mek anlamında bır deyımde ge j çen soz Bır renk 2 Ululuk Tersı Karada \e denızde hav \an yakalama ve oldurme ışı 3 Tersı mce perde veja ortu Çıngeııe çocuğu 4 Anıtlar 5 Unlu bır sohbet adamımızın sojadı Tersı vücudumuzun bır bolumu 6 Bır ruzgâr adı 7 Lezzet Ahçı jardımcısı 8 Bır ujdu Bır savı 9 Bır tar yemek yerulen ve içılen salon 123456789 ADAMIARINI ATLAT1P, M E \ BıR. VOL BUıMAU J DiŞi BOND DEDlâıM GıBı DAN SOLDVN S*G\: 1 Perdeayaklılar sın'fndan bilıkla beslenen, gagası uzunca ve sıvri bır denız kuşu 2 Tersı A^ H dan \naioluva gelen ve ulkfmızae halen dacın.k bır bıçnıde vaşavan oır topluluea aıt kışılere verılen ıs.m Avuç ıçı 1 MılaK 4 Bır emır Tersı bır unlem > Insanlıs ot 6 Omuzlaıı o"tc v ensız'ı^ te bo\u uzun kaıek Toplu luğa aıt bır k şı anlamını vermeK ıçın ke'ıme sonlarına eklenen bır soz 7 Tarlalarda vetı="n sarı nrvı bevaz r m r ç ç»klı DtNKÜ BULJUCAMN ÇÖZÜMt) SOLD4N S4ĞA: 1 Bereketlı 2 Elemine "î Lnar Mak 4 Ezmelı 5 Reçme 6 Is Sah 7 \ınelet»r> 8 Emınol Ta 9 AK Pıjes YI.K\RID\N AŞ4GIYA: 1 Beledıve 2 elıZ «1 ma 3 Rpvır nıK 4 Ema n^ten 5 Kıreç Lop 6 En Lıselı 7 Temınat 8 Elete 9 Inıta ınaS J