Katalog

• Sahlbl: Cumiıuriyet Matbaacılık v» Gazetecüik TJLŞ. CUMHÜRÎYET ISTANBUL •dına NADtR NADl TELGRAP v» MKKTUP adresı: • Genel Yayın Müdurü OKTAI KURTBÖKE Posta Kutusu Istanbul No: 246 • Sorumlu Yaa tslert Müdürü ÇETÎN ÖZBAYRAK TELEPON: 28 97 63 • Basan ve Yayan. CUMHURİYET Matbaacüık Te Orhrcfllk T.A.Ş. Cağaloğlu, Halkevi Sok. No.: 39 41 ( Bes Hat ) CUMHURiYET + . * •¥ • UYIIA'.I TA\riHtrr EDEH Yenişehir Tel.: 17 74 77 25 57 01 • ÎZMÎR Halıt Zıya Bulvan No. 65, Kat 3 Tel.: 1312 30 12 47 09 • ADANA Atatürk Caddesi Uğurlu Pasaj Tel14550 1J731 B Ü B O L A R : Ankara Atatur* Bulvan Yener Apt. ABONV W tlJtN AyU» : 12 C 3 1 Yurtiçl • 540 270 138 45 Yurtdisı: 990 495 247,50 82 80 Ülke gruplarına ve ağırlığırıs gors ucak farkı okuyucu tarafcndan aynea ödemr... Başlık (Maktu) 2 3 ve 7 sayfa (santımı) 4, 5. 8 sayfa (santimı) .. .. ölum, Mevlid, TeseKkur (5 santımı) Nışan, NiKâh Evlerurıe, Dogum . Kavıp (kelimesı) ... Yayın Havatı (kelimesı) . 750 Lıra 170 140 300 2oU 3 4 6 37 Akşam 16 53 T A K V iM 8 KASIM 1976 Guneş Ogle Ikındi 11 C7 Yat'i 18 31 16 58 îmsak 4.58 CHP'de ne var ne yok? (Baştarab L sayfad*) le vermek Ancak mücadeleyl anayasal çerçeve içinde, şiddete başvurmadan surdlırmek Bu son nokta, yaru «düşünceyı siddet yoluyta egemen lalmak» dnem taşıyor Halk Partıst yetkilıleriyle yaptığırmz gorüşmeler«len edındığırnlz lzlerum şu «Bır düşunee etrafmda drgtltlü mücadele anayasal çerçeve içinde olacaktır Şiddet yoluna basvurmak yasalara gore, bugün olduğu gibi yme suç sayılacaktır. Bu nedenle Türk Ceza Kanununun ılgili maddelerinin (kaJdınl masından) değü, (yenıden düzen lenmesınden) sds edilıyor» öte yandan, «sıkryönetimsiz Bikıyönetim» diy« nıtelediğlmiz Devlet Güvenlllc Mahkemeleri ya sa onensine karşı Halk Partısınin Parıamentoda yüruttüğu gerçekten başanlı muhalefet ve ekun ayı başında 252 parlamenterln ımza koyduğu Anayasa değısikligı teklıfı, demokrasi açısından önemli adımlar sayümalıdır. Yurdumuzda henüz kazanılmamış demokrasi mücadelesl, Türkiye'nln gündemındeki bır numa ralı yenni korurken, CHP'nin ıç tenlığıne inandığımız bu tavn umut vencıdır zelllkle Oenel Başkan Ecevlt'ln konuşmalarmda bu modelm ipuçları ya da bır başka bır deyi? le «temel llkelermni bulmak mümkündür. Herşeyden önce CHP'nin bugünkü resmi çızgısınde bır ara yısm izlerı vardır. Bıze gore, I » pıtalizm ile sosyalizmden ayrı olarak bır «üçüncü yol»a ya da «modelse duyulan özlem yat> maktadır bu arayışın altında Sa yın Ecevit'in bu konuya ılışKin görüşleri de hayli açıktır. örne ğin kapıtalızmi şöyle eleştırir « Kapitalizm en kolay re en çabuk k â n nerede bulursa oraya yönelir Bu nedenle kıpı talist kalkınma yontemi, tnsanlar arasında olduğu gıbı boigeler arasında da sosyal adaletaızlıgi arttınr. Bu durumda mıllî Dirlık de gereğınce konınamaz ve güç lenemez » 30 Kasıma Kadar (Bastarafı 1 Sayfada) Bakanlar Kurulundakj g8ruşmeler Koalısyon ortaklan, hangi bakanlığa ne kadar ödenek \enleceği, hangi yatınmlara ne kadar para ayrılacağı Konusunda acaba anlaşabUecekler m P Biliniyor kl. hepsi, fcon zamanlan, hummalı blr temel atma faahvetivle Keçirdl. Seçmene karşı bır suru vaatlerde bulundular. Oııümuzdeki seçim vıhnda gostcrmek zorıındalar ki, attıklan tetnellerın fizerindr, hiç olmazsa hırtakun direkler dikilmekto beton atılıp tuçla örulmektedır. tnşaat devam etmeKtedır Bunu vapmak en azından bu gorunturu \crmek içtn ferekll olan şev paradır. Bu para şlmdl, \P nin bakanlık lannın bütçelenne ne kadar, MSP'nın bakanhktarının bütçelenne ne kadar ko nulacaktır" MSP kendl vatınmları İçin 150 mıhar liralık 1976 butcesınin vıızrie 10'u kadar, vani 15 mılvar lıra IstİTor Kendl vatırımlarının Turkl \e'nln en acele l e ha\atî va tınmları oldıığunu bellrti M>r. ozellikle şeker fabrika ları Çimcnto fabrikaları Bunlann yapımına geçilrnn se. nufusu her yıl 1 mllyon dan fazla artnn Tflrklye, se keri ve çimenlovu bfle brt vuk miktarlarda dışardün Ithal etmek 7orunda kalaoak ve uzun vadede, dış odeme ler densesi büshutun çık maza girecek Bövle dlvor Ya da cerekçe olarak bunu gosterivor Bıına ek olarak bazı ajhr sanavi vahnmian nı da başlatma iste&inde ıs rarlı Demirel, Erbakan'a bn o lanağı tanıvacak roı? MSP kanadına 1977 butçesınden 15 milvar lira ayıracak mı? Gerçl. ozellikle CGPm ba kanlar: Boyle naçma sey ohır mu? Bu dpçlnnenln surn nereden ıçelecek'' diye tam Itiraz halindeler. \P1İ ba kanlar da «Olmaz» falan dl Torlar ama, gorunen o kl. Demirel, biraz daha mınn kırın ettiktcn sonr<>: Peld \crdim ırirti. di yecek. Nlçin? Çönku bu kablneyi bin tane çıkmaza girse de, her tarafından dokülse de, ne pahasına olursa olsun tut mak istivor Tek eucu ikti darda olmak tktidardan zi derse, parçalanmjş vazonnn parçalannı tek tek tutkalla yapıshrır gibi mevdana re tirdiği «Böyyük AP» bir uf lemtTİe yenıden dannada gın olacak. En azından ken dislnln mevkii darmadagm olacak. MobUya Komisyotnı Erbakan'ın lşaretini bekH yor. Demirel, bunun «tam bllin clnde» görunuyor Onun için MSP İle el altuıdan ne kadar ugrasırsa ağras^ın. ka blnevi su sırada resmen de çökertmek Isteraez. Onun Icin Erbakan'a. bu konnda da: Evet, demekten başka çaresi yok Kaldı k\ akunda bir baska hesap var: Bfitçe taamnsma yazrp, tmzalamısaın 15 milyar Ilrayl.. Ne sam Mesele, ormya o rakamı kovup o lmzarı atmakla bitmiyor kl. Bütçfde yarılı o paraı fiilen rerecek olan makam, AP'ye ait Malive Bakanhçı tş ödeme zamanına gelınce vennez paran, olur biter Sanayi Bakanı Ibdülke rim Doğru; Tıbnaz Ergene kon'a telefon edip Tılmaz bev kardeslm, şu blzim Bakanlığın parala nnı bir gönderivenen de yatınmUn Işletehm dese Ergeoekon da VaUahi Abdulkerlm bey, şu anda hazınede hıç para yok. Allah bana, hen sana.. diye cevap verse ne Uzun gelir. Şimdiye kadar böylesi hiç olmadı mı? Olmaz olur mu? Mallye Bakanlığı, şu gıın lerde Sanajf Bakanlıçtnın gene butçede vanlı FuelOll paraaını bile odemedlği İçin, Sanayt Bakanlıgmın kalon ferleri yanmıvor. Memurlar buz kesiyorlar 15 mlljarı mı odeyecek?. Yanl rahatça, sırtına 'U murta kfifesi aunadan da. «evet» deyip butçeıe 'MSP y ı t ı n m l a n için 15 milyar lı rayı, daba dofrusu 15 mllrar Urmntn adını yazahilir Demirel. Ama bir gcy var. Bunu, parayı bötçeye koyraakla pa rayı odemenin ayrı şeyler oldngnnu Erbakan da bili yor. Onun İçin kablneye yeBİ bir istek getlrdı: ^ Sadece 15 milyan Sana yl Bakanlığı bfitçesine koymak yetmez. Bu paravı fiilen Sanayi BakanUfının em rine verecekslnız. Bunun formülfi ney*e onu bolacak Yani: Par» peşin, kınnra me fln. Yoksa imran atmam. Bu formul nanl bolunacak. Gellr Uhsü eden, paraUn eiinde tutan bakanlık Mallye Bakanlıfi. Butçe alstemi içinde, 15 mllyarın doğru dan doğruya Sanayi Bakan lıfı hesabına jitmeslnin yo lu ne olahflir" Garantui ne olabilir? Erbakan d». t*rantiyi 30 kasıma kadsr lntl yor. Bir yol beUd Yahys Demiren seferber edlp, kendl hesabına 15 milyar toplattırarak, bunu teminat diye Ssnsyi BakanUğı kasasına koydurtmak. Mart basından itibaren butçe açüınca Ergenekon, ^bdulkerim Doğnj*ya paralan verir. Dogru d s Yahya'mn parasını lade eder.. tyi ama devlete klsüerin kefalet etmesi gibi bir BJOJ de, butçe •isieintıtd« yok gaüi».. Stfm Deatirel u i f t m araştm, belki bu alanda d», Slmdlki koalisyon ortağını ve seçimdekl rakdbfnl tatmin edecek bir formul* bel ki bulur. tktidarda kalmak İçin buns mecburdnr. Ve meclisln iklnci tatbn da «Araytırma Komisronıı» adındaki demokles talıeı durdukça daha pek çok şeve mecburdur. M kaauna kadar g8reee#ix. Bakalnn daha ne hallere glrecek?. MSP (Bastarafı 1. layfada) «1 Ağır sanayi yatınmlarının en Kisa zamanda tamamlanması na kadar kararnamelerın, taisı satların, kadroların ve diğer n:uamelelerın gecıktırılmesıne ta hammülumus yoktur. Iç pazaılarunızı büe teknolojı getırmeyen dış ıstısmarlara maruz bırakarak bızı uzun yıllar büyuk dış oaemelere mecbur bıraicacak ıthalatçı ve montajcı bır gidişata ne musamaha gostermemız, ne de a let olmamız mumkündur. 2 Sathı bır sosyal adalet an layışıyla bazı pansumanların ya pılmasını jeterh sayan bır zıhnıyetı, saadet getirecek bır sıstem olarak benımsememız mum kun değılaır Bır an evvel ngır faız ve \ergı yuKunun ortadan kaldırılması, sıhhatlı ekonomıye \e adıl, basıt, kulfetsız vergı sıstemuıe geçılmesını her zaman za rurı gorduk 3 MSP, «Lider uik« Türkiye» taraftandır İkı yü ıyı nıyetle yapüan çalışmalar her şeyı apaçık ortaja koyduğu için, bır an ev\el Kıbns'ta bağımsız bir Türk Devletı ılamnı faydalı sayıyoruz Kıbns ın tekrar Makanos'un na kim olacagı bır Ada durumuna donmesine yol açacağı ıçın, Ma karıosla birlıkte geçici de olsa b r muşterek devlet kurulmasında hıçbır fajda gormüyoruz Ortakpazar Ulkeleriyle siyasi bırleşmeye ne derece karşı isek, bu ulkelerle ekonomık münase betlenmızın gelıştırilmesıne de o nisbette taraftanz Fakat, dort yıldan beri aleyhımize işleyeo Ortakpazar katma protokol şartla nnın \akıt geçinlmeden mılli menfaatlenmızın sedelenmıyecek hale getirilmesinı ve bu ta hakkuk edınceye k&dar aleyhlmıze ışleyen maddelerm durdu rulmasını zarurl görüyoruz 4 «Manevl kalkınmas olmadan saadet ve selimete erismek mumkün değıldır Manevı kalkın ma hamlelennın mılletımiz tarafından ıtUerek degil, lçt«n gelerek, inancla gayretle ytirUtUlm»slni zaruri görüyoruz Esasen bu, devlet mlllet kaynasmaamın tamel şartlanndan bıridlr HUkümet, programmdaki hükümlenn bır bütün olarak dengeli şekilda yürütülmesıyle yukarıdakı hedeflere erişilebilir Bazı icraatm hıçbır mall ve idarl engele rastlamaksızm süratle yürütülmesine mukabil. diğer baa hayati ehem mıjetı haız icraatm çeşitlı engel ve gecikmeler» maruz kalması, gene neticede aksakiıklan mevdana getlrmektedir 3. Bea Yıllık Planın ana hedefl olan ve mll H menfaatlerimiz açısından son derece hayati önem tasıyan ağır sanayi yatırımlanmızın daha faz la gecıktinlmeden gerçeklesmesini önleyecek hıçbır stml manıaya tahammülümüa yoktur. Mıllt Selamet Partisi olarak memleketimızin hükümet buhranlanna sürüklenmemesi için' koalisyonlann kurulmasma re devamına ne kadar ehemmrfet veriyorsak, aziz mılletirruzın bekledîğı hızmetlenn gerçekleşmesin« daha faıla ehemmiyet veriforuz. Bundan dolayı, milletımâin kendi karan olan yukankl h*deflerde arzu edilmeyen ve mlV letlmizce kabule şayan olmayan neticelerin ortaya çıkmamaa» için hükümetin kurulduğu gün yürJrlüğe konması gerekli olduğu halde 19 aydan beri yerino getirilmemıs vecibeler dahıl beklensn hizmetlerin tahakkukuna manl olacak veva gecikmesine yol uç*cak engellerin ortadan kaldrnlması hususunds, (erekan her tür İU tedbirlerl almaya kararh olduğumuzu, hizmetlerimirin önemli blr noktasında a s ı milletimıza duyurmayı, vazife v* mesullyetimiztn bir gereğl sayıvorus. Cenabı Hakkın lutfuyla MıM Selâmet Partimis, yüce mineömizın bekledıği hızmetleri yapmak için bütün gücüyle, geo» gündüz çalışmaktadır Yeniden büyük TUrkiye'nin en kısa a manda ktınılacağına inanıvoruz » ÖDENEK TARTISMASI öte yandan, MSP^ıin, bu yüki bütçeden 15 milyar liranm Sanayi Bakanlığı emnne venlmeslnl lstediği oğrenilmiştir Bir MSP yetkilısi, «Isteklerinın kabul edilmemesi halinde bütçeyi imzalamayabileceklerini» belirterek, «APTıler bütçeyi 15 kasım'a kadar imzalamamız konusundfl baakı y*1 pıyorlar,> demiştir. AP'nin MSP lıler tarafmdan başlatılan ağır «• nayi hamlesıni küçük göstermek için çaba sarfettiğini, bunun İçin de çok büyük reklam masr*flanna giriştiğini beürten aynı yetklli, şoyle konuşmuştur «BUtçe seçim yümda çıkıyor. AP ne yapıp edip bu bütçeyi yalnızca kendi seçim yatınmında kullanmayı isteyecektir. Buna imkân vermeyeceğız Bu nedenle de hükümetin kaderi kasım ayı sonuna kadar belli olacak » Zorbalığın yasallaştırılması (Baştarah 1. Sayfada) 1 ÖZEL pollsler Işyerierınde veya ögretım kurumlarmds, ışçılerl ve öğrencHerl gözaltua almak vetkuıne sahiptirler. 4 SERMAYEMN emrine verüen öıel poUs sllâh «aşımakta \e kullanmakt» yetkıli olacaktır. 5 SERMArEMN ozel polısı Turk Ceza lasasının u> gulanmasında memur savılmakt^dır. Böylece ozel poUslere karşı gelenier, «Zabıtaya mukavemet» sucu islemiş olaeaklardır • ÖZEL polislerin atanması. statu ve özluk haklan, genel olarak çauştıklan kurumlaruı mevzuatına baiflı olacak, ancak bunlar devlet raemurlan jasasının emnlvet hiımetleri nntfı roensuplarına tanıdıli ck ödeneklerden yararlanacaklardır. 7 ÖZEL polis sermavenin emrinde obnakU hirUkte sendlka, toplu sozleşme ve grev haklarından \ararlanaroavacak, ışverene karşı rapılacak toplanti \e gosterl yürnyüşierhıe katılamayacaklardır. tŞÇt nnıfına ve öğrencllere karsı özel poli» firgutü kunılmasa (rlrişimlyle birlikte devlet bütçesinden, yüzde 15 oranında artınlabilecek 10 mllyar TL'lık blr ödeneün de genel kolluk ku\veUerıne harcanmak uzere Emnlvet Genel Müdurluçun* verilmesini onçören blr yasa taı t n ı ı gundeme aünmıştır. Bn tasan yasalaşlifi takdirde, 1976 vılından itibaren her maH vıl içm 10 vıl sureyle butçeye 1 milyar liralık odenek konulacaktır. Odeneklenn fcullanüma•sında Genel Muhasebe. Artımia Eksıitme ve thale \asalan uygulanmayacak, aüm, yspnn, onarım \e hızmetlere ait yöntemler Bakanlar Kunılıınca saptanacaktır. Bövlece polise, işçilere, öçrencUere ve halka karsı kullanılacak Uerı teknolojlnin ürünü stlâhlar re araçlar sağlanmış olacaktır. ÖZEL polis orgutlerine model olacak blr Srgfit İse şundlden toplum zabıtası İçinde kurnlmuştur. «Süper Birlik» adını Uıştvan bu örgüt, en Insası 1.75 santim boyunda jruçlu kuTvetll khnaelerden olosmaktadır. Sııper Birlik, tnfekli bombalarla da donatılmıştır. Resmî blr açıklamzra göre, toplum labıtasının uzun bovlu adamlan oerencilere karsı kuUanılacaklanür MİLLtT Meclisinde fruııdeme »lınan kolluk kur\etlerivle ilglli ber iki yas« tasansı, MC Iktldannın devlet guçlerinl temsil ettijri çıkar Eruplarının varanna ve hizmetinde kııllanınak isteğini kanıtlanıaktadır. Fakat ulkemizde ulu9an Ruçler dengesl, bu tasarılann yasaUşmasına olanak vermeyecektir. DGMIer konusunda olduğu gıbl bu gırişimler, parlamento Id ve dışı yasal dlrenme ile sonuçsuı kaiacak. MC iktidannm gucfi bu tasarılann parlamentodan çıkmasına yetmeyecektir. «DEVIET. NE OLACAK! Halk Partisi, «devletı halkın d^v letı yapmak» ıddıasmdadır An cak ekonomıde «kamu kesımır <n smırlarımn genış tutulması luru munda, halkın devlet tarafından ezilmesi korkususnu da dile getinr Nıteklm Sayın Ecent, ekonomıde «devletlestırmeler»e karşı olduğunu bır konuşmasında şöyle açıklamıstır. « Dogal kaynaklar dısında kesln bir devletleştirme hedefımız yok. Bir de insan sağlığı ile yakından ilgili olduğu için ilâç sanayıi konusunda ozel gırıştmı «nırlayıcı tedbirler dusunmek zorundayız Koşullar zorlamazsa başka bir alanda devletleştirme düşünmüyoruz » Halk Partısınde kapitalizm ile sos; alızm dışında bir başka «model»e duyulan ozlemi, Sayın E cevit'in şu sozlerimn de yansıttı ğı sdylenebilır. « Sanayıleşme hangi rejım altmda olursa olsun isçılerın yabancılasmasına yol açar Bunu on lemenin yolu ise isçüenn yonetime katılması, yani ozyoneUmdlr» VE EKOHOMİK MUHALEFH Ancak bu noktada blr sorunun yöneltilmesi gerektiği kanısındayız Kalıcı faşızm özlemlenne karşı mücadele bayrağını salt hu kuk ve demokTasi planında yük•eltmek yeterlı midir? Bazı Halk Partili çevrelerde az da olsa yandaş bulabilen ve «DGMIer, hukukun Ustünlüğü, faşızm, özgürlükler gibi kann doyurmayan, kitlelere soyut gelen konular» diye demokrasi mü cadelesınl biraz hafife alan görüslere kesinlıkle katılmıyoruz •ma, bu savaşımın bır ekonomık muhalefetle tamamlanması gerelc tiğine de inaruyoruz. îşçının, memurun, yoksul köylünun, tüm emekçi yıgınların kar şısına ozgürlük vaadleriyle çıkılırken, bırşeyi unutmamak gerekıyor. özgürlükleria gerçekleşmesınl, sürdurulmesini sağlayabılecek ve kıtlelenn çıkarlarına donuk net, açık ekonomık çözum bnerilerı! Özgıirlükler konusunu ekonomık politıkadan ayırmanın mumt ü n olmadıgı açıktır sanıyoruz. «Batıdakı kadar ozgıırluk» savunulurken, «varolan koşullar gere gi» ekonomik muhalefette açıklıktan kaçınmak, kıtlelenn çıkar lan blr yana, «oysal» açıdan blle lzlenmeaı salık verllebllecek tutarlı bır yol olaznas kanısındayız . Kısacaaı Halk Partlsi, ictenligl ne İnandıgımız «batıdaki kadar özgtirluk» mücadelesinl, onun vazgeçılmez bir parçası j . a o ekonomik bir muhalefet ile tamamlamak ve bır ekonomik prog rama dayandırroak durumundadır. ECEVİT (Baştarab 1. sayfada) konuşma yapmıştır. CHP Genel Başkanı bu konuşmasında öeetle şövle demıştir «Konuşmalan çok yararlanarafc dinledım. Karşı karşıya bulundu ğurmu bazı sorunlar için düşun duğümüz çozümlerden bir kısmı nın yanlışlıklannı gostermış oldu nuz. Teşekkür ederım. Yalnız bir lzlenımımi de belirt meden yapamayacağım Konuşan arkadaşlanmızdan nemen hepsi, boyl» bir tuzük değişiklıği düşün menin çok doğru olduğunu, zama m olduğunu soylemekle söze baş ladı, fakat sozlenni bıtırdıklenn de, hiç bir değişıklik istemedik leri anlaşıldı. Oysa CHP son yü larda tutumunu büyük ölçüde de ğiştirmistir Tabamm değiştirmistir, yapısını değistirmlştlr. Ama bu değışıklıklerin gereği olan giysi değişıklfğıni gerçeklestirememiştir Tuzuk değt*iıs.lığl bu açıdan zorunludur. Bence çozmemız gereken sorunlar orta dadır. Bunlara bız doğru cbzum ler bulamamış olabılınz. örgutü müz daha iyı çozumler bulmalı dır. Kurulteya kadar, bu gorüşmelerin ışığmda çözümler araşörmanuı dılıyorum. Aynca, Genel Sekreterin benim ya da Yönetım Kurulu tarafmdan seçılmesıne ılışkın değişik öneriler yer almaktadır. Ancak, Genel Sekreteri ben seçmek istemıyorum, Bu seçimı Kurultay tarafın dan işbasına getirUecek Genel Yönetim Kuruluna bırakmayı uy gun görüyorum.» Sadeltin Bilgiç (BaşUrafı 1 Sayfada) AP Genel Başkanı SUleyman Demirel, toplantıda yaptığı konuşmada, AP'nin ve hükümetm Türkiye'yi büyütmeye çalısöğmı. «BUyük Türkıye» şıanm kılavuz edindiğmi yinelemıştır. Demırel, «Büyüyen Türkiye'nin büyümeden doğan nimetlenm da ğıtmanın yollannı biz çok ıyi bllıyoruz» demiştir. AP Genel Başkanı Demirel, 11 başkanlanna hitaben yaptığı konuşmada, CHP"nl, «sola şemsiye açmak> ile suçlamış, «CHP ikiyi ortadan böler, dort yapar, demagoji yapar Çirkınlıkten başka bir şey bılmez» şeklinde komışrouştur... IKiSiNE DE HAYIR. DEYIHCE Aslında «sosyalizme de kapita lizme de hayır'» gorüşu Halk Partisini Batıdaki sosyal demok rat partllere yaklaştıran bir tavu"dır. Ne var kı, BaUnm sosyal demokrat partılennde sozünü ettığıiTuz ozlem, yalnızca kagıt üstünde kalmıştır Bu partıler yazılı programlannda kapitalizm ile sosyaltzm arasında kaçımlmaz tercıhı yapmaktan sakınırlarken, uygulamada birind yola açıktan sapnuslardır . Nıtekım Saym Ecevlt de, sanıyoruz kendıne özgU nazik Uslubu içinde, bu noktaya bir yazısında lşaret etmiştir. «Batı toplumlan, ilert teknolo]1 düzeyine, kapitalizmin kendlne özgü dınamıği içinde erısmıs lerdlr Oysa kapitalizm egemen güçlerin çıkarlannı oncelikle gozettlğlnden, ekonomide v« aette tutucudur. öyle kl, toplumlarının «sosyaiiat? metlerl bile bu tutuculuk çenv berim blr ölçUnün ötesinde Mramamaktadırlar Temel ilkelerden ödunler vererek kapitalızmle uzlasmak zorunda kalmaktadırlar» (OzgUr însan, haziran 1975, sayfa 2) Demek Id, Batalı sosyal demokrat partiler, kagıt Ustünde «UcUncü yolu» özenle savunmakla birlikte, yasaro içinde Sayın Ecevit' in deyişiyle, «kapıtalizmle uzlasmak zorunda» kalmıslardır. ECEVİT DİYASBAKIR'DA Ecevit daha sonra Dıyarbakır'a geçerek, burada bır konuşma yap miştır. Genel Başkarun konuşma sı sıraaında, otobuse 50 metre mesafedeki ve çünık yapüdığı içm onanlmakta olan bir binamn iskelesi çokmüş, sevgl gösterilerinde bulunan 50'yi aşkın kışi 2030 metre yükseklikten aşağıya düşmüşlerdir. tskelenin çokmesıyle bUyuk bir toa bulutu yükselmış, bmanın altında bolımanlardan da yaralananlar oltnuştur. Kazayı bü yuk bir heyecanla ııleyen Ecevit mikrofona yaklaşırken, «Herkes açüsaı, yolu Güvenlık Kuvvetlerine bıraksm. Yalnız polısler gır•ın, cankurtaran arabası gelsm. Şlmdlük kimse yerinden kıpırdamasın, cankurtaran arabaianna ve gorevlilere yolaçsın» demiştir. OZEUİKIE EKONOHiK PfiOGBAH «Bugün Halk Partialnin programı, ozellikle ekonomik progra mı yeterınce açık mıdır, doyuru cu sayılabilir mi?» sorusuna, doğ rusunu ıstersenız, başkentte goruştügümüz CHP yetküilerinden tam bır «evet» yanıtı alabildıgi mızi soyleyemeyiz. «Halk sektdrU konusu hâlâ tam bir açıklığa kavuşmu? değıl gıbl» dedlgimiz kımı yetkıülerın «Kendımiz tam olarak anlayabildık mı k ı ' » karşıhğma da soh betlerımızde tanık olduk n «Tekelcı sermaye 1973 seçım bildırgesinde en çok adı geçınlen bır hedefdl. Bu hedef açık ae çik belirlenebılmış midir?» soru suna bazı merkez yönetimi muha lıflerının verdıği ?u yanıt ile de karşılaştık' « Tekelcl sermaye denilen bır meçhule karşı bayrak açümış gibi blr durum var. Daha âoğrusu vardı bir samanlar. Artık pek agızlara alınmaz oldu bu tozcükler d e . » UZAKIAŞT1RAN NOKTA Halk Partisi ile Batüı sosyal demokratları ayıran çlzffi de bir bakıma buradan geçmektedir. ÇUnktl Batıda programda savunulanın tersı yapılmıs ve zaman bunu apaçık ortaya çıkarmışti'Oysa CHP, bulanık biçimde de olsa kâğıt ustünde savundugu ka pıtalizm ile sosyalizmden başka bir «üçüncü modeli» gerçekîeştl rip gerçekîeştiremejreceğıne ılışkin fırsatı henüz yakalayamamıştır. Çünkü daha iktıdar olamamıştır.. Bununla birlikte ytne de bugüne dek yazüan çizilenlere bakılarak CHP'nin yapmak ıstedikleri konusunda belirli noktalara değinılebilir kanısındaya Başkent Notları (Baştarafı 1. sayfada) dan, gariban araba yıkayıcısından, sokaktan geçen bebesinden, surüp gıdiyor olumler yine de. Öldürülenler bızım gençlerimız, kardeşlenmız, yeğenlenmiz, ogullanmız Cumiıurıyetin kuruluşundan otuz jıl sonra gözlenm açan korpecık bedenleri senlıyor okul kapılanna ve heytt diye bağınyoruz yurekten, «katille9 rı nerede » Ne nazmdır kı, katü diye suçlananlardan bu ağır suçlama^a ne bır ses ne bir nefes . Mıiyarlık üayalı yatınmlar, bırbırlenyle şey yarısı, bir avuç namaz, bır ıkı nefes dua, cebırle para toplama, devlet doruklannı ele geçirme var mı yok mu, bunlar. Ben onu beşi biimem, bir iXtidar ki halkından yana gbrünüp, halkmı lnsanlaruu hıçe sayıyor ko gıtsin. Büdjğım kadanyla tek partüı donemde dahi boylesüıe insan saygısızlığı olmamıştır, var mı karşıtını ortaya sürecek? Insanlarının sağlıgını büe cıddıye almayan iktıdann yapacağı fabnka üreten fabrıkalar basına yıkıla.. Yoksul insanlann ameliyat parası için gözunu, kızını sattıgı bir ülkede, yapacağı, '"apmak istediği sılâh, basmda patlaya, n« diyeyım? Bır sahte komandolar gıdiyor, heie MC işbaşını alanda Ey yüce Turk devletı, ey yüce Türk devletının, Cumhunyetmın savcılan heeey nerelerdesıniz? Ey son Türk devletinin polısleri, ]an darmaları, elma desem de armut desem de artık çıkın ortaya yasaların emrettıgînl yapmak üzere Heeey son Türk devletinin U nıversıte yonetıcüen rektörleri, dekanian, proflan, prof olmayaT lan, okutmanları uyanın sonbahar uykusundan, dort duvar arasında kcduğunuz teşhisi açıklajm son Türk devletinin insanlanna, yeter gayri bu suskunluk, bu kabuğa sınış, yeter gayri s o ı sızindır, profesör ohnuşunuz, rektor dekan olmuşunuz, kim korkar, neden korksun haın kurt tan' Açm o bılımsel ağzınızı, >e ter deyın b ı kanlı ?ıdışe. Havdi pohs, son Turk devletinin degıl, Erbakan'ın Asıltürk'un. Haydı savcı son Turx devletinin değıl de Muf tuoğlu nun sa\ cısıdır, Cum hurıyetin savcılan, çoğunu tenzıh ederım ama vok mu bu kanlı tır manışa \ettı d vecek korku Dll meyen jurek vurekler, varsa ne redeler, onem'ı mı evdekı evladü ajal boylesıne? Pes «apraklannı dökmede, bir hüzün dür bu. Başkent Ankara'mn doruklan, sonbahar olmasma Karşın pınl pırıl, insana bu kotil gıdışte dahi bır yasama kıvancı venyor, ama inin bu doruklardan, bır duman göreceksiniz kapkara ölUm karası, Eehirll Her toplulukta cığerleri sbktüren bksürükler, sinemalarda, tiyatrolarda, otobüslerde, dolmuşlarda, ısyerlerınde, sanki atom bombası atılmış, zehırleri, dumanı çökmus bu koca kente, öium saçan .. Son bahar çoktu Ankara'ya ölum gibi değil, olum olarak. Bacalardan kara dumanlar yukseliyor, bunlar duman değil, bunlar Ankara halkını yavaş yavaş oldüren zehirdir, kanserleyen, verem eden, ömninü kısaltan, ciğennı, hançeresinı cığerukten, hançerelikten çıkaran Bu iküdar var ya bu Iktidar, hani yırmi aydır yani ikı kıştır basımıza çoken, öldürmededır Ankaralüan, üstehk kendılenni de. Bu iktıdar var ya bu iktıdar öldürmededır korpecık bebecıklerin körpe ciğerlerıni, orta yaşlılannı, yaşlılannı, gencini, kadınını, innrn, tabancasız, muştasız, rincirslz, toplu imha denır buna. taammüden adam değü, adamlar öldürme denir buna, yok mu cezasuu verecek? Evet, ölüyor, öldürülüyor Ankaralüar yavaş yavaş Buna «bansta toplu imha» denir, yokm'ola bunun cezası? Demırel, partisınm Anayasada yer alan herkesm ıstediğı ısi tutms, mülkıyet, meşru kazanç v» mıras hakkını savTinduğunu, bun lan soygun düzeni saymayacağım belirtmış, «TUrkıre'de neye karşı olduklannı sövleyip, neye tarafDıYARbAKIR KGNUJMASI tar olduklannı soylemeyerek si CHP Genel Başkanı, Dıyarba yaset yapmaya çalısan CHP ve lar'dakl açık hava toplantısında onun Genel Baskanımn, ülkenin yaptığı konuşmaya, «Dıjarbakır a meseleleri hakkında bilg^si yok her gelışimde bana daha guç ka tur Çozümlen hakkında da progtıyorsunuz Bana kattığınız o gü ramlan yoktur Sadece kışkırtmacü, sizın için kullanmak, berum cıdır» demiştir. ddevım CHP 10 yıldır kabuğunu çatlatarak, yenilenerek halkın AP Temsllcıler Meclisinde, 11 İçinde yeni blr parti oldu» dı başkanlanna yaptığı konuşmada yerek başlamıştır. £cevit1e arasında açılan «Büyük Türkiye» tartısmasına da Doğu ve Güneydoğu'nun çeşitll sorunlanna değınen Ecevit, hal değinerek, özetle şunlan soylerms kın hızla gelisen büınçlenmesi tir: karşısmda tutucu güçlerin gıde« BUyük TUrkiye lâft, Ecevit' rek korkulannın arttığının, çare sızlik içinde kaldıklannı, bu ne in kafasına takilmıştır. Fakat şudenle de çeşitli oyunlara başvur nu bilsin kl, bu Uf onun kafaduklanm belirterek, konuşması sına sığmaz, bizi suçluyor Biz de diyoruz M, büyümenin nimetnı şöyle sürdürmüştür«Bir bilınc patlaması vardır Gü lerini dağıtmamn yollannı çok neydoğu Anadolu'da. Bu, yer yer Iyi bilıyorua. Elbette büyük Tür kiye üç kişinin TUrkiye'si olmaoy patlamasma da dönüşuyor. Tu tucu güçler korku içindeler. Ça yacaktir 300 kişinin TUrkiye'si de resizlik İçinde çok çirkın oyunlar olmayacaktır Türkiye tüm millıoynuyorlar. Bu oyunlardan bırı, yetçüerin özgürlük yanlüannın, blr takım kışkırtmalarla bölge rejimı savunanlann olacaktır halkmın niyetlerine gölge düşür CHP, doktnnddir. Demagoji ya par. İkiyi ortadan böler, dört yamek, kuşku çekmektir Fakat bia bu oyunu bölge halkıyla birllkte par. Bunun karsısmda blzlm yer almamız Cenabı Allahın biae bü bozduk. Kışkırtıcı a]an oyunlan na gelenlere geçen yıl boyunc» yuk lütfudur. AP sadece söyleyerek değıl, soylediklerini yaparak burada açıktan karşı çıktık. gelir. CHP kışkırtmacıdır » Gdneydoğu Anadolu halkı ulutal birliğin nasıl kararh ve bUlnç 11 koruyucusu olduğunu btr kes daha kanıtladı. Tutuculan ve fa şıstleri, baskı yöntemi için yarar lanmağa, aıkıyönetım İçin yarat mağa uğraştıklan bahanelerden yoksun bıraktı bolge halkı...» CHP Genel Başkanı, saat 141Cda meydana gelen olaydan sonra, dınleyicıler aıasında bulunan bütün doktorlann v« kan verebııecek durumda bulunan yurttaşıarın hastaneye gitmelerini de ıstemistir. Blnada kalanlan panığe kapümamalan konusunda da uyaran Ecevit, yavaş yavaş aşağıya inerek binayı boşaltmalanm soylemiştir. Olay sırasmda 16 yaşındaki Ortaokul oğrencısi Yaşar Karaca'nın öldüğü, 9'u ağır 67 kisınin de varalandığı saptanmıştır. Ağır yara lılar Dıyarbakır Tıp Fakültesı Be yın Cerrahı bolumune yatınlmışlardır Durumları ağır olan lar; Zeki Sezer, Arif Bozan, Akif Aykut, Aziz Erkan. Omer Aslan, Necati Alayoğlu, Mustafa Ege, Vevsi Balka, Mehmet E<unci, Selâhattin Baykan, Mustafa Ka ya, Ganh DağU, Tank Pışkin, Ek rem Pıştan'dır OUY CJKAIDIIAK Çağlayangil (Baştarafı 1. uyfada) mlş, Paris'te Türk ve tslâm Sanat ve Medenıyetını tanıtmayı amaçlayan bir sergi açılmasında Fransa Dışlşleri Bakamyla mutabakata vardıklannı soylemiştır Çağlayan, Fransız işadamlannın Türkiye'nin yatmm polıtıkasma ilgi gosterdikleruıı ve bir heyetın yakında Ulkemıze geleceğini de sözlerine eklemıştir. SOSYAL DEMOKRATUR GiTTl, KAPİÎAUZM 6€RI MI GELECEK! Halk Partisi nasıl bır model nenyordu? ö m e ğ i n îskandınav osyal demokrasisinın çizdiğı m o eli, CHP'ye bir heuci olarals unmak yerinde olabillr miydi?. u konuyu tartışırken de bır Alk Parülıden hayU iğneleyicı lr yanıt aldık: « Türkıye gibi azgeliçmlş blr (kede Iskandinav modeli falan «amaz . Sonra ömeğin, îsveç'de »yal demokratlar iktidardan gıt ter, kapitauzm şimdl tsveçta grt mi geliyoı?..» ?aka bir yana, gerek merkes yoetiminın gerekse parü • tçl mhalefetin, ozellikle Halk Par tiinin ekonomik progmmımn ye teınce açıkiıga, somutluga kavTşturulamad^ı konusunda gene çizgileriyle de olsa bırteştik lel izleninuni edindlk. kncak lkl taraf, ya da merke yönetimi ile ona karşı olan laı şu noktada aynlıyorlardı: Mckez yönetimi yetkilUeri, partinn bu yetersizligin biUndnde olcugunu ve gidermek için de çol olumlu bir takırfl çalısmalann BürdürüldUgünU belırtiyorlar Hatta muhtemel bir Halk Parisl iktidannm ilk 100 gUnlllk pro^amınm bugünden aynntılı biçınde hanrlandığını bile öne eürtyorlardı... Btna karşüık partilçi muhalefet, program yetersizliğine çörUm getirebüecek bir yapıya bu günün merkea yönetiminin sahip buhmmadığı kanısmdaydı.. Banunla birlıkte bOtün taratlann da, uluorta olmasa bile, kabullenılen «program yetersizlığı» konusunda bugünden ne yapılabileeeğini blr ölçüde ayrmtılı ve somut biçlmde kestlrebıldiklerinl söyleyebilmerdn rie pek kolay olduğu kanısında değüız. CHP Genel Başkanı Diyarbakır'a gelmeden önce, saat 13 sıralannda Atatürk Anıtı onunde toplanan ve sayılan 75 kadar olan bir grup, olay çıkannak ıstemişlerdir Çeşitli sloganlarla bağırarak gösteride bulunanlar, daha sonra miting alanından çıkanlmışlardır Bu sırada meydana gelen çabşmada bir polis mem u m yaralanmış, 3 kısi gözaltına alınmıştır. ve NAtL ŞENMAN itızlan ÖZLEM LALEZAR'm doğumunu müjdalerler. 3 kasım 1976 ŞısU (Cumhuriyet 12480^ YA» I H: ALLENDE OIMAK, TA DA OLHAMAK! Ispanya'da (Baştarafı 1. •ayfada) Amerıkan uçajc yapım şırketının tspanya'daki menfaatlerini koru malan karşılığmda şlrketten 5 milyon lira tutannda komısyon aldiklan belırtılmıştır. Açıklamaya göre, İki subaya ödenen rtışvet, Lockheed şırketi tarafından tsvıçre bankalannda gizll hesap numaralanna yatırılmış ve oradan tspanya'ya kaçak olarak s o kulmuştur. Hükümet açıiîamasında, toplam 25 milyon Türk lırası tutan rüşvetten aynca üç sıvıl şahsıyetın de pay aldığı belırtümıştır. Öt« yandan Madrid'de yayınla nan ikı dergı, ruşvet skandalına adı kanşanlar arasında daha bir çok yüksek rütbelı askerın de bu lunduğunu ilerı surmuşlerdır. Üniversite (Baftarafı 1 Sayfada) sitesl'nde olup bıtenleri ve doçentin ddvulmesi olayını anlatarak olaylan «feci» diye nitelemis tlr. Üniversite Denetlm Kurulu fiye lennin de katıldığı toplantıda hemen bemen rektorlenn tum'i, hükümetin önlemlerin alınmasın da «yetersiî, acız» kaldığını söylemisler, hükümehn daha önceden yapılan toplantılarda almması önerilen önlemleri almadığını, polısin yetersız kalıp olaylarda taraflı davrandığmı ömekler vererek anlatmışlardır. Toplantıda bulunan tek MSP1İ lcışleri Bakanı Oğuzhan Asılturk, konuçma yapmamış, ancaK konusan ve sikâyetlerde bulunan rektbrlcre bazı sorular yoneltmekle yetinmistlr. Blr ara îçişlen Bakanı bazı polislerin taraflı davrandıklannı iüraf etmis, «Polıs de verilen emri her laman yenne getırmıyor» şeklinde konusmustur MSP11 Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan, toplantıya katılmamıs, kablan MHPTİ Başbakan Yardımcısı Alpaslan Türkeş ise rektorlerin Ulkücü k o mandolan suçlamalan karşısında •usznayı yeğlemiştir. CGPli Başbakan Yardımcısı Feyzioğlu, üniversite sorunlan ve olaylann önlenmesi konusunda kendismin başkanlığında ku rulan komısyonun hazırladığı rapcr üzennde durmustur. Bazı rektorler, polisln tarafsız olmadığmı ve vetersızlıgini belirtırken, hükümetin de taraf tuttuğunu öne sürmüşlerdır Hukü mste «olaylann Uzerinde tarafsızlıkla durun taraf tutmayın» denilmiştir. Toplantının sonunda rektörlerin genellikle edmdıkleri izleni min hükümetin olaylann üstesinden gelemediğı yolunda olduğu öğrenümiştır. Elektrik Motoru İmalatçıları Derneğinden CHP DUYURU Elektrik motorlan lmalât sektörttnUn 1977 ithalit reJımı İle ılgılı muştereK polıtıkasının saptanrruu ve sektorümüzü ıigılendıren muhtehf konularda Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca talep edılen goruşlenn tesisi amacıyla 12 ka sım 1976 tanhınde sa3t 14 30'da ŞÎŞLİ Halaskârgazı Caddesi N o 284'de bir toplantı düzenlenmis bulunmaktadır TUm motor lmalcı kuruluşlar ve ilgilı yan sanayi kuruluşlanna duyurulur. (Has reklam: 545/13473) MODEL ÖNERİYOR AMA Pekiy o raman, Halk Partis' renel çlzgileriyle de olsa bir mo tel oneriyor mu, önermiyor m'i? «iye sorulabilir Bu sorunun va ruö «evet oneriyor» olacaktır kuskusuz Partinin resmi nıtehk teki çeşıtü yazadı meünleri üe o (Baştarafı 1. aayfada) lerde politıkaya ağırlığım koyması sonucunda gerçekleşecek hr» A^bar konuşmasında, Cumhurba&kanı Fahri Konıtürk'ün 29 E kim Cumhuriyet Bayramı mesa lında sosyallstlere ve sosyalıst partilere yönelttlği suçlamalan da eleşürırüş, öıetle şunlan «oj lemiştir. «Parlamenter sıstemde Devlet Baskanlan sorumsuzdur Bu so rumsuzluk onlan devlet ışlerıne kanşmaktan ahkoyar. Parlamen ter sistemde Cumhurbaskanları nın yetkıleri son derece sınırıı dır. Bu sınırlar içinde yaptıkları ışlerm sorumluluğunu hükümet yuklenır Cumhurbaşkanının Cumhurbaşkanı olduklan süre ce şu ya da bu konuda kışisel görüşlerini açıklamaya ise kesinlık le olanak yoktur Sayın Koru karşı olması Kend) Sonbahar çostu son Türk dev türk'ün sola iştır. Ama Cumhur bileceği bir letinin makarr ı hukümeti An kara'ya Mustafa Kemal Atatürk" baskanlığı koltuğunda oturdugu ve sos un zamanındakı beledıye başkan sürece sosyalıst partilere zorunda larmın, valilenn diktırdığı at kes yalıstlere saygıll olmak tanelen, çınarlar, şunlar bunlar bulunduğunu unutmamalıdır » SP Genel (Baştarafı 1 8ayfad«) larını kaldıran maddeler üzerinde, voğunlaşmıştır Konuşmacıla nn hemen tumü, bu maddelenn değiştinlmesı üzennde görüs bır lığıne varmıslardır. Kurultay'a götürulecek önerilerin kesin bi ••••••••••»•••••••••• çımini 30 kasımda yinelenecek olan toplantıda alacağı belirülFRANSIZCA | miştır. Öte yandan, 11 ilçe CHP Genç Strasbourg Onlversltesl J lik Kollan Başkanlan dün yaptık mezunu bayan öğretmen ta * lan ortaklaşa basın toplantısınrafından Kadıkoy yakasında • da, tüzük değişıklığı taslağını eleş oturan öğrencılere Pransızcs J tırmişler, tl Gençlık Kolu Kong ders verülr • resınm ise demokratik kurallara, T E L : 5» 6* <« X uygun bıçımde yenıden yapılmasım ıstemışlerdır. •••••»••••••••••••••• Basın toplantısında Menemen, Karşıyaka, Bergama, Bomova, Selçuk, Urla, Kiraz, Torbalı, Fo D Ü R I O R ca, Kınık ve Seferisihar CHP tlça Gençlık Kollan Baskanlan adına konuşan Menemen tlçe Genç TARIK ZiYA lık Kolu Hnflir^nı Serdar Değlrmencı «CHP, 12 mart döneminda KIRBAKAN Vıhat Erim tarafından harırl»nan ve gençlerin siyasal etkinliDen .e iünrevı g.nı ortadan kaldırmayı amaçla Rastalıkla/ Mütehassısı van yasa tasansına karşı çıkmış, IstilUil t a d Parmakkapı o zamanlar bu yasa Meclısten Tet: 44 l!l TA geçmemiştı Şimdl ise önümüze geîirüen tüzük, ön tasarısının 38. maddesinde, gençlerin ve au. dınlann politik etkinliği ortadan kaldırümak istenmektedir CHP K4Y1P Şebekemi kaybettim. gençlığı olarak, tüzükte getınl mek istenen bu kısıUamaya karşı Hukümsüzdür. KENAN YADA çıkıyoruz» demıştır. (Cumhuriyet 12481) TUM UCRETSÎZ DENEME ÖĞRETÎMÎ .İD25 Kası~ia pkiam Vbrsları 1017 kasırda beklemelılere 1320 kasıda lı<se sonla*a (Arabul AJans: 893)