Katalog

CJMHURİYET 9 UİM 1976 SANAT EDEBIYAT Almanlar'ın buyuk hcsteclsl Wa|tner'ln yapıtlarının, bu yüki geleneksel Bayrpııh Fe«tlvall'nde deglslk blr blçimde voriıtnlnniM ve Cumlıurbaşkanı Waltpr Schpel'tn Festivall açış konusması, sanat çevrelerinde yon kılar yaratan tartışnıalura nerten oldu. Bayyazarınuz NADİR NADt, konuya illskln tartısmaları ve gfirüşlerlnl bir vanylj Ttjrk kamuoyuna da yansıttı. (Blr FıstlvRİln nrdından 30 eylül 1976 Cumhurlyet Sayfa 2.) Haldun TANER de aynı konuya görüslerlnl söyle açıklıyor: Haldun TANER Balıkçı'nın düşünce dünyası... Azra ERHAT HALİKARNAS BALIKÇISI'NIN ÜÇÜNCÜ ÖLÜM YILUONÜMtJNDf. YAKIN ARKADAÇ1 AZRA ERKAT, ONUN BtLGÎN YANINA BĞtLlYOR. ERHAT, BU YAZISINDA BALIKÇI'NIN HAKGt KAYNAKLARDAN YARARLANDIGINI BİLtMSEL DÜŞÜNCELERtNtN OZ SUYUNU GÜN 1«IGINA ÇlKARMAuA ÇALISIYOR. syın NADÎR NADÎtıln Bayreuth Festtvali nin ardmdan yazdıgı ilglnç yszıyı dikkatlo okudum. Federal Almanya Devlet Baskamlun açış konuşmasını estettk bır değerlendirmeden çok, siyasl bır reaksiyon olarak almak gerek. Naziler, Wagner'i abartılı olarak benimsedilılert lçtn çlmdt, sayın Walter Scheel'p, onu kasten »zımBamak düşüyor. Verdi'yi, Moussorsky'yi değerll operacılar saymak yanlış olmamakla birUkte, Wagner'in opera vo tiyatro tanhindeki bensersiu yerinl tartışmak doğru olmaz sanınm. Nurnberg Usta Şarkıcılan operasının aryaaının bir yerınde, Wagner. €Verachte Nicht den Meliter» (Ustayı hor görme) dlye uyarır Aklıma gelen ilfc çağrışım bu oluyor. Wagner opera tarıhınde Kopernıkvari blr dtfnemın yol açıcibiclır O oper»yı eski grek Uyatrosu gibi bütun bır milleti birleştiren bır kült odağı yapmak ıstıyordu Form Olarak da Gesamtkunstweık ndını verdığı sözun, •esin, şıırin, plastık sanatların, ışığm, dansın, balenln bileşıminden oluşan bır komplex olarak tasarlıyordu Es,ki germen masalları ve tannlannı yarı tanrılarını, perılerıni opeıa dünvasının konusu vo kişıleri yapmak hem amaeına hem bu forma uygun duşüyordu. Bestesl kadar textlerınl kendl tasarlayıp yazıyor, rejlsmi de kendi dllsUnüyordu Bu bnkımdan opera bestecileri lçind» en fazla dozda Uiyatroru) da olan bır kişiltgi vardı. özel hayatı aşırı anarşist eylstncılikten aaray mahmilığıne kadar zık zaklarla gecmistır. Dostlarının karılarını ayartmakta sakınca gbrmemistir Büyük bir megalomanı ıçinda, her tani den baska, kendi kpyrınre ynşama hakkını kendi kendine vermfştir Bunlar konumurun dışında kalır. Naziler pek yugürt düsuntp dagaıcığı ıle vola çıktıklan ıçin, Alman düşunüı lerınden, sanatçıla rından kendılcrine önderler anmait cibasıni gi rlştikleri zaman VVagner'le Niçe'ye de lıemen el at tılar. Niçe'nın üstün ınsan kavramını kendi emperyalist düşllnceleri için nasıl göz göro göro çarpıttılarsa, Wrpner'ın opera dunyasında da, akıllarınca yeni nordik insanın duygusal ve pstetık blr rüyasım bulur pibl oldular VVasmer'ın, bir ara Yahudl düşmanı olduğunu sovlemış nlması da Hitler'in ırkçıiık çizgisinin çok lşino geldi Ben O devırlerda Almanya'da öğrencl idım S H Halikarnas Balıkçısı, öncü iddialı bir düşünür olarak ortaya çıkmıştır, ır VVagner ve büyük olmanın kefareti.. alikarnas Bahkgısı nın Mektvıplan kitabj, okuyucularcd bpm gok memnun eden, bana büjtık bır kıvanç veıen bır ılgıyle karşılanclı Bırvok j uüuı c,ıktı Ayrıca o çıkan yazılardan çok mektup geldı bana Bu mektuplann her b rınde hemen hemen aynı düşUnce ortaya atıhyordu Bu mektuplann bır seçme olduğunu, bana Halikarnas Balıkçısının yazdığı, daha bırçok mektup bulundugunu ve bu mektuplann da yayınlanmasını ve açıklanmasını ıstiyordu mtl.tup yazanların çoğu Ayrıca bır eleşürı ıle karsılajtım ki, hem ı^ıkaıı vazılarda hem de bana gelen mektuplarda aynı şey soyleniyordu, aynı elestlri dile getinllyordu ve denijordu kı, Halıkaınas Balıkçısının mektuplaı ında Ingılızee, Fransızca, 1yalyanca ve Latlnce olarak verilen bolümltr parça lar dip notlaıı şeklmdo ya da herhangı başka blr bıçlmde Turkçe ye aktarılmalıydı Yanı orada okuyutu Türkie yazılmış blr mektubun ıçınde yaban(i kavuaklı ya/ılar, dıi^ünceler bulmaktan ukılmış ve bunların Turkçesının verılmesmi ısteml»tır. dlm Ben bu eleştirlye blr dereeeye kadar hak rtr Şiirin Uzgün Nöbetçisi «YALNIZ GEÇEN OMRÜN BiR UYKUSUZLUK GECESı ÇEKMıJKEN AYNALAR BENı MÜTH1J BIR SCRGIJYA . . C. S. TARANCI Nlsanı sonlarında, blr akşam flstü Uç klşı, Kutlu'nun kaldınm Ustündekı terasında otuıuyorduk Ankara bol ışıklı blr bahnıa glrmlştl Atatllrk Bulvarmı gölgeleyen at kestanelen yeni yeni yaprak sUrujordu Şaka değıl1 Hemen sağımda oturan insan Cahıt Sıtkı Tarancı'ydı. En azından yirmi şıirinı e/bere bildigim, hangl derginın kapağında adını görsem hemen satın aldıgım Cahıt Sıtkı Tarancı Az önce Baki SUha tam>tırmıçtı bızı. Ylrmt vaşında blr şılr tutkunuydurn Dergllerd» tek tük şiirlerlm jayınlanmava başlamıştı replerlm şllr kaıalamalarıvle doluydu Ama vazdıgım şılrleıclen hıç bırını ona okuyabılecek degerde bulmuyotdum Pek konuşkan dejjlldi Aramızda knnıısm Btkı ydı daha çok. Aklıma ne gelse, o acemı Jık ijiırlorım gibı, onun yanında konuşulacak degerde bulmuyordum Ayrıca blr şliriml okumamı lsteyecek dlya Urküjordum. Onunla gÖ7 goze gelmpkteıı ı,pkinerek, Bâki"yl dlnler görünüyor, ymc do onun nc diyeceğint he yapacagını kolluyördum Bakı, daha once, boyunun kıs.alığmdan, Haşlm'den bildijSimlz o saçma çlrkinllk saplantısına ka pılmaktan. duyduğu üzUntüleıl uzun u?u'i anlatmıştı bana lşıl ışıl yanan kcıyu sıyali gözleri vardı Bakışları hemen İçlnln sıcaklı gını duyuruyordu lnsana Agır başlı, UzgUn durıışluydu Alnında, ağzının İki yarıında yer ftmcve başlayan çizgiler, duyarlığuı, ince bır dikkatin anlamını taşıyorlardı Bana hlç de kısa boylu görünmüyordu. YUıU lse zeki, ıçlı, sevılmeyı hak eden blr İnsanın güzellığindeydi Fransa'dan yeni dönmuştu Bâkl ıle Uç yıl blr ayrüıktan sonra ılk kez karşüaşmalarıydı 4fkM4 I H 4 I Yedek Subay Okuluna girmek Içln gelmlştl Ankara'ya Almanlar Parıs'e glrerken, arkada«larıyle Paris'ten glineye blaikletia kaçışları, yolları tıkayan büyük göç Ustüne kısa kısa blr şeyler »nlatıyordıı Ona bakarken 81irlcrinden değışık dızeler hatırlıyordum. Yavaran gozlerlme bak Ben yalan aoylemck bllmem Herîeyim güneştr çıpUk Nrdamet bcnde cchfnnem . • îmkânsız Dottluk., Gençlik Böyladlr tşte. .ölümden Sonra, Sulh Bir Katıra 01 Necati CUMALI W8gner'in kızı o dönamde Hitl»r'e hoş görünmek içın babasınm asıl kişıligıni tartışrnadı bıle Ama yenilgiden sonra o ve çoouklan Wagner'ln oermen ırkının üstünlUgunU belgelernekten çok, polltik amaçların dışında vo üstünd«, evrsnsel boyutlar peşlnde olduğunu iddıa edenlerden yana oldular. yani devrtma uymayı bıldiler. BUyük sanatçılara çeşitli dunvi Rörtlalerl tarafmdan sahip çikılması yenl deftıldlr Gerhardt Hauptmann'ı da Ruslar'm (Dokıımnnlpr)'ı, Amerikalüar'ın (Hanntlonin Göğe ÇıkiM)m yardıgı için sosyahst, ya da mlstik saymaluı ve hazretJn rier iki kampm da sempatısıni kazanması henüe yakın bır tarihe rastlar. Bakın işte şimdi da genç bır Fransız çıkmış Tetraloji'vı dıvalcktik kalıplara sokııvermis Kiınbılır bunu yaparken de ne orljınal oldum dlye sevinmiştir. Bazı hüyük sanatçılar bir tek ideoloiintn bâlH kalıplarına rahatlıkla sığdırılamazlar. Onltrı a»arKanlmca Wagner, bttnlardan bfH tdt pânltlon askıst glbi oram bUraya çekilıijnt, buyufclUğUnun kefaretl saymalı. §skt Hukuk FakUltesl yapısı ile XV. YU Kahvesl arasında. bor renkli bır apartman vardı 1945 eylülü ortalarından 194* kaaunına kadar Cahtt'le, o apartmanın blrlncl katındaki blr odada oturduk. Ytnl »Urlertnl pek Ustüne dUsUluıezse okumak âdeti joktu O geee ben sormadan yenl blr slirlnl okuyacagım aoyledl. Dikkatle dinlememl istedl. Ya| otuz bes! Yolun yarııı eder. Dante glbl ortaıındayız omrün. Cahlt'ln sllre verdlğl blltUn emeklerl, BUtün kisiligıni tanıtlayan, ozetleyen bir çiirdı. Her sözU, her dizesl Cahlt'in daha once JHZdıgı gilzel bir siirlnden Mçllm;? gıbl blr şıır Sankı «Gençlık Böyledir İşte» şurıyle bajhyordu Içinıl titrcteıı blr sestlr her gitn Saat her (.alışıııda trUıar eder •Ne vaptın tarlanı, nerde hasadın? Klln hnş mıı glrPCPksln gtcryr'' Blr düşüııscn' \arıyı hulriu hmrıin. Gençlik bdyledir İşte. gellr glder • üaha sonra •Paydos, •İmkânsız Dottluk., Olümden Soıııa» glbl 5.ııılerıyle gelisıJ vor senki ilk gençlik yıllann4a ya«t»fcı Tabut» şlirlyle tamamlanıjordu Bu snydıgım şlirler ayrı ayrı. Cahld'ln. güzel kendi kendınl kurtaran şlirlerldlr gerçı Ama Cahid'ın bu şllrlerinin temalarını ışlcylp de, bu şıırlerlndekı ba^anja ulaşamadıgı blr çok *lırl vardır. tşte, blr bakıma biitün o şılrler birpr taslaktı. blrer hazırlık çalışmasıydı, anıaç • Otuz Beş Ya? Şilrlne varmaktı sanki Calut amapına varmıştı Bu kanımı «Tam senin $>ıirln, katıksız yüzde yllz» diye özetledim. Şiirlnı blr kaç kez daha ytnelettlm. Şilrlnl okumaya başladığı sırada yaptığım saka için ozlir dıledlm .Bunun için blze blr çey olmaz ya, dedl Bu yaşadıgımız kosulları sakaya alabillyoruz, umursamıyoruz • GUcümüz orda'> (Oevamı 9. Sayfada) Ben Balıkçının bir çesit yatam dramını yansıtmak istedim mektuplarda. Oysa önsbKle de belırttıgım gibi, Balıkçının mektuplarında bundan başka bırçok konular vardır ve konulann baeında, Balıkçuım bilımsel düşüncelerinin özellikla Anadolu kUltürunün Helenizmle yani Yunanlıtan ana karasında gellşen külturle illşkllerı sdc konusudur. Burada Balıkçının bır onctl, iddialı bir dUşunur olarak ortaya çıktıgı herke&ce bilinlyor. ÇUnku Balıkçı bu konuda blrçok eserlerde, ou göıilşlermi, bu duşüncelennı uzun boylu dile getırmiştir, yazmı^tır. Llbette kı mektuplarında da bu konular aramızda tartışıimıştır ve dıyebillrim ki, mektuplaşmamızda, yazısmamızda, bu konulara ayrılmış olan yer, günlük hayatımıza ya da aramı/.dakı ıllşkıye, dostlugft ayrılan yerdan çok daha bUjUktür. çok daha önemlldir. O halde bugüne dek hıç yayımlanmamış yazıların yani bilımsel konulan ele alan mektuplann hatırlanması ve yaymlanması gereklidir Bu l^e başlamı? bulunuyorum. Bu 1»« başltmaridn önce, bu yaz 20 gün kadar Bodrurn'da kaldım. Balıkçının Bodıum'u anlatışı, Bodrum ?• çevreslnı resımleyifi unı bır gerçekçllige dayanır Bu bana bu kıvanı; verdi Bodrum dbnusünde, o bılııuspl yazılarını daha bır anlayısla ele alma (ırsatuıı ve ıstegını sagladı dıyebillrim va gelıı gehııez de yazılarıyla Hahkarnas Balıkçısı'nı hazırlamaga başladım Bu i^e hemen koyııldum. Balıkçının ftana yazdıgı ılk mektup ya da ilk yazı ıle bu ı$e b ı^ludun Q^u>ucular belltı anımsarlar, mektuplann onsöiünde bunu aöylüyorum. Balıkcı ıle dostlugumuz, ılışkımlz, bilımsel tartısmamız, lıomcıos uzerıne tartışma olarak basladı. Ben o sıralard.ı Homeros'un îlyada sını çevlrıyorduııı Vu Bahk(,ı bu sav oıtaya atmıştı Îlyadanın Isa dan sonra altım ı yuzyılda îlyada met.nı, ya da el yazmdsı lyonjadan Atına'ya getırtillyor Ve u zanıan Alınauın huktundarı, ybnetıclsı olan SıtiBtos ısmındekı blr adam, bu kltabın ayılclanarak, yanı lıır v<^ıt sansüre tâbl tutuiarak yazılmasını oneııjor ve Balıkçı dıyordu ki bbylece Îlyada sanıdr cdilmı$ oldu Aslında Homeros un yaadtgı îlyada Anadoiu vu tutaı U büyuk savaşta, yanı Troya ıle Akalar arasındakı büyllk çatışmada Homeros., froya tarafmı tutmaktadır. Ben o zaman bu dü^uncpyı, bu savı pek benımsemedım ve Balıkçı bana bunun uzerina 80 s.ıylahk u/un bır muklup jazdı Bu mektup, iklje ayrılabılır ve ben bu bölmeyl de zaten yaptım Blr grup mektubun bır yansı, 30 sayfası sadece bu sansür konusuna ayrılmıştır Ve bu aru» da çok Uginç blr jbn, Balıkçı, yalnız kendi duşüncelerinl degil, bütün blrçok batılı kaynaklar" dan, blrçok batılı bllım adanılarının kltaplarindan aldıgı alıntıları, parçaları oldugu glbl vermektedır Bu batılı bilglnlerın başında ünltl Mltograf, mltolojl yazarı Robert Graves gelir. Ro« bert Graves>'ten alıntılar çoktur. Aynca dana başka blrçok, Inglliz, Amerikalı, Fransız bllglnlerinın de dUşüncelerl bu mektuba aktarılmıstır. Genellıklc o zaman Balıkçı da, bilmlyorutn benını ıçın venı olan vu banıyoıum ki, üu mektubun yazıldıgı ö7 yıllannda, Balıkçı Ilolenlzm, Anadolu kulturü konusunu yenl düşUnmckteydl. Bu kunudakı kltaplaıı zaten tâ'ten sonra gıkmıstır. O zaman Oalıkçı'da bu flkir oluşmaktaydı. Bu dusünceyi, Bulıkçı o zaman yenl yenl buluyor, bu dUşünceye yeni yenl eriyor dijebtlirıs. Kendi dUştlncelerlnl kırmızı katemle ysımıs, baskalanndan yaptığı alıntıları &lyah kalemle Ben bunu elbette her defasında, vurguluyorurtj ve gösterlyoıum Burada, rtnemll gördügüm yer, Balıkçının çok büyük dlkkat ve bzenle kimden ne aldıgım. belirtmesidlr No var kı, Balıkçının dUsuncelerl, o kadar çabuk akardı ki, o dlkkatlne ve ozenine karş.ın, geno de iklde blr araja girıyor, ve sonra alıntıyı kimden aldıgım belırtmeyi unutuyor Ama, ben gerek Robert Graves'ln, geıck başka kışıierın kltuplarmı elde ettim daha da edınmeye çalışacagıın. Balıkçının kimden ne aldıgını, kltabın sayfasına varıncaya dek saptamağa çalışacağım Ama hepsınl saptayabıllr miylm, saptayamaz mıyım, onu bibnlyorum Umarım kl bunu yaptıktan sonra, Balıkçımn billmsel düşüncelerl ve gOrüşleri konusunda tam bir açıklığa, kfısln blr yaıgıya varmamız olanağı Pİde edlleoektir. ÇUnkU, Balıkçının sanatçı yonüyle, bılgln ydnü o kadar birbirine karışmıştı kı, sağhgında ve kitaplaı ında, yazılannda o kadar hem sanatçı hem bilgirıdı kı, bu iki jdn birbirine karışırken, klmi yerde, bllglne, bllıme dtyelim, ihaııet edllmis olabiUr ya da «uyle de diyebıltriz Blllmde ba7i ihmaller olmuştur Yanı bugün, Balıkçının blrçok seyi, düşünceyi nerden aldıgı tam ke&ınlikle saptanamamıştır Uzunca bır çabayla bunu saptamak mUmkun olacaktır. Cahit Sıtkı Tarancı, hemen tüm siır severlerin sık sık andıkları bir ozandır. Tarancı, 13 ekım 1956'daoldu. O'nu yitireli tam 20 yıl olmuş du, «GUn Eksllmesin Penceremden» gibi filrlerı nr kadar \akısıyor uyuşuvurdıı onun alçak gonllllU, İnce klşiliğine BUyUk btr ?air olduftunu bllmiyoı gıblydı Oıı yttştnn fazla buyuktu b°nden O akşam hcp eşitmlslz, akranmışız glbl davrandı Öyle kt ertesl akşam Kutlu'nun önündo karşılastıgımız xaman çoktandır aıkadaçmışız sandım kendlmi Onunla yıldan yıla artan, en küçük bır kırgınhRin karışmadığı, kardeşlıgimlz dostlugumuz ttyle başladı. Şlrnd! duruvor mu bılmem? Ankara'ya jrldlp geldikçe hlç ilgılenmedlm. Bahçe kapısı lller Bankasının gerisındekı alana açılan, Joris İvens'le , Çin üstüne bir konuşma Çeviren: Bertan ONARAN Jnrls tvens, belge rilmlerlyle Une erml» biiyuk bir elnemacı. Çln'e gldlp fllm çekmesine ttln verilen ender klfllerden blrl. Uzun bir çalışma «onucıı çekttftl «Vu Koııc Dağlan Nasıl Ordan Oraya Tafivor» adlı filmini geıcrkleştlrirken edlndl^ t*ı»nW*rl şöyle anlatıyor; B. Mao'nun ölümO fln halkı Içln ıutBjJ hlr snlam taşıyor?.. I Yerine »unun ya da bunun geçnıssi k»rarlaştııUdıgj ıçln degU. partı yonetimi içersinde taıtjşma düsünBel kavga Kafa Eğitinn (KU1tür) Devrimi'nden bu yana «ürüp goldiginden, önderın yf.nnı doldmmaya nicedjr hazır olduklannı sanıyorum Bu "soruyu Ç\ı En Lay'a sorduğumda, Mao gok büyük bir insan oldugu için yıtimınin bUyük bır kayıp olacaeını, arna .nun yerini alacak milyonldrca kışı bulun»bilore4inl söylemiçti Çinlilere özgü kuşakların bırbirini izlemesi töresıne çok açık seçık bir drncktır bu stteler, blz de bu anlayışı, fllmimize başlık y»pfığımız halk masalında canlandırdık «Vu Konıt Dağları Nasıl Ordan Oraja Taçıyor.» Mao'nun Kendısi yapıtlannda, oskl bır »8ytonceye göre, yaşlı Yu Kong'un ogullarıyla birlikte, kazma kürekle dağların ytuni defi'ştirmeye girişmesın) anlatır Yu Kong'un tasarısmı oğrenen başka bir aksakaJlı gülup alay etmeye koyulur Yu Kong şöyle karjılüt verir«Ben »Hlnce, vprim» otnllarım alır. onların yerini de ba.şka kuşaklar, boylecn imecc sonsut» dek sürüp glder, daglar yavaş yavaş aşınır. E«, böyle bir çalışnıavla nedrn Kunün bJrindo yerle bir edemesinler sıı daglan?» Ya«;lı adamın bu sözlerfne duygulanan T"nn ikt muhendls melek eönderir bunlar dagı ahp başka bir yero taeırlar; Mao, masalı şöyle bitlrir. «Blzlm tanrımıı, Çln halkından başkasi değlldir.» B, Mao'nun bıraktıftı gercek kalıtın ılü?üncesl oldujhı •Kylenebilir mi? Slzce, bu düşüncenln Çln lıalkının zlhnindekl canlılıjrı I Mao Çe Tung hemen her an, her yerda hazır ve nazırcür. örnegln, insanlar Mao'nun d(JşUncesinin tarlalarda, petrol srama alanlarındn, jeni şeyler denenen yerlerde, yeni pamuk üretilen, yenl kumasiar dokunan verlerde nasıl gvgulandjtfmı duşUnüp tartışmaktedırlar, MUhendlsler, bu dUşünceye daypjıarak pstrol üretlminin nasıl arttınlabılereğinl araştırmaktadır. Ovsa Mao'nun kendisl ululamaya kesenkes karşndı. Çinlilpr konuşma sırasında, «liatı, tste bunn Ba»bsn Mao'nun yardunıyla yapabilrilk» d«dlkleri ztman. biz Batılılar İçin bu sttall anlamak «pev güç oluyor Onlar bunu derken cttpn kemlkt«n yapılmış Mao'yu değil, o insanın kılavuzluğunda ysşadıklan elll yılı, yanrn vüzyıllık ortak kavgayı duşünUyorlar. B Ç*nllleıin Mso'ya gti^terdlklprt du büyiık uygıda belli blr tanrılaştıruıa bulunduğu kanı •inda dcftll nüslniz?. I. Havır, Çlnliler Mao'yu tarrılaştırmadılar. etli canlı bir İnsan, halkı İçin savaşan blr yoldaş gibl algıladılar Mao'ya, dışaıdan bakana glzemsel gibi gelen derin bir savgı beslemekteler Onlar için Mao, son derece gorçek bır varlıktır. TARANCI'NIN YAYINLANMAMIŞ BİR MEKTUBU TÜRK ŞtlRtNÎN BÜYÜK USTALARINDAN CAHIT SITKI TARANCI'NIN, FRANSA YOLCULUĞU SIRASINDA ALMAN TOPRAKLARINDAN GEÇERKEN NAZt ALMANYASIYLA İLGÎLI llLENlMLERlNt DİLE GETİRDtGt EI.İF NAGİ'YE GÖNDERİLMİ5 ÎLGÎNÇ BÎR MEKTUBUNU SUNUYORUZ. ISTANBUL'DAN PARİS'E ARZI MEVUDA YAKLAŞMÂK HEYECÂNI olculugunun Uçunctl günil ogleden «ot,.., Krakovl'den blıe iltihak eden karla beraber Almanya'ya glrdık. BütUn yabancı ulkelerde ilk ıntlba, gUmrük memurlarının blr türiü alışılamayan mUdahalesl yüzünden dalma kdtU oluyor îçlnde yalnız çamasırlarım, elblsenı ve kltaplaıım degil, menılekete nlt hatıralarım da bulunan vefakâr ve çilekes bavulum UçUncU deta olarak alt Ust edlldi. Yolda msandaıı ve tablatUn bıkkıplık duyduğum anlarda mlsaflrperver sahlfplerl arasına sıgındıgun Marlanne gazetesml de elimden aldılar Meger bu gazets Almanya'ya sokulmuyormu». Sebebl baalt Îçlnde her haita Hltler e dalr karikatürler var Fakat Alman gumruk memurlarının bana karşj jüphe ve hlddetle bakmalanna tahammül edemeyerek, gazetenin Uçuncu «iahıfesinde ölUmUne hâli lnanamadıgım ve bütUn Turk milletinin lnanamadıgı bUyük AtatUrk hakkındaki makaleyl gösterdım ve sonra Ttırkum dedlm. Anladılar ofkelerl tebesstlme lnkılap ettı. Lakln talihsiz Marlanne'ı anad etmediler Gazeteden ayrılmak blr arkadastan aynlmak kadar dokundu bana Yolculuk Uısana ajrılıjın ttlrlusune t*hammül etmeyi «gretlyor. Polonya'dan Almanya'ya geçerken yalnıa memleketln değil, rejlmin de değiştlğlni anlıyorum. Y Tren, lokomotlf maklnlstl Alman da memleketlne, kasabasına, evlne, karısına, çoluk çocuğuna blr an evvel kavuşmak istedi|inden mı nedlr, suratınl hıssedılır derecede arttırdı. BRESLAV'dan sonra Almanya nın lhtlsamı baslıyor.. Hlç bos arazı yok.. Hep bina, fabrika, fabrıka, yine bına.. Coğrafya kıtaplarında nüfus bahslnde geçen keaafet mefhumunu kavram»k Içln Almanya'dan geçmek lâzım. Almanya'nın Avusturya'yı vt Çekoslovakya'nın SUdet Almanlarıyla mes.kun kısmını llhak etmesindekl hayati zaruretl anlıjorum. Ben, bu aksaro karanlıgında Alman topraklarından geçerken, Alman tarıhi de, 1815'ten bugüne kadarki salhalar^la. inkilâplarıyla, hartleriyle, zaferUrlyle hafıramda resmlgeçlt yapıyor Düsunuyorum •GOtTHEtyı oahilvar eden Almanya ıle THOMAS MANN'ı bedbaht eden Almanya aynı Almanya mıî» Kompartımanm cam» arkasında tstasyon bınalarmda sallanır gdrdtlğüın Nazı bayrakları bana tevap verıyor, fakat ben dınlemiyorum ve GOETHI'nin Almanyasına dalnorum Blr memleket, yalnız ordusuyld, tayyaresiylr, topuyU, lanktyla dejll, büyük salrlerl bliyllk alımleriyle de hudutlarını müdataa eder BugUn Almanya da büyük mulıarrir. büyük sanatkar büyük Bllm jetısmemesl tiklr hürrıyetlnın yoklugundandır Fakat kımblllr, belkı de bunun bbvle olması bugünkil Almanja ıç;n blr zarurettlr Kocası iriHer'l sevmedlgı lçln mahkemeye mtlracaat edıp boşanma taleblnde bulunan blr kadın Alman vatanperverliğint mi temsil edlyor derslniz/ Akşam 8 30'dn Berlln'e geldlk Istasyonrta tıen bekledıglm l j uut zarfında Almanpn bılmedlgim ıçln. yerimden kımıldamamayı tercib edivorum. Neyse tren geldl, esvamı yerleştırerek yerıme oturdum. Zihniyetmi bır türlü benimsemedlğım bu memlekete karçı içimde bır tpcessüs de uyanmıyor. Uyumak en iyisi Zaten Parls'e de ne kaldı ki? Yarın »Jtşam J30'do Paris teyiz. «Oevamı 9. Pjfada) KÖK GİBİSİN Akarsularımız Halk boyar topragı »arcın renglne, l.pylcklrr glbl glder grllr .söılerl benzer nar tanelertne, Binıllklerl nl eeylklerdlr Hlprl riııalardıın Incelmlıj kızların, dözlerlnde altın. kalkıms blr tas \nudolu, Halk tasııı Ustünde yazılar, Schcrdo çdzl)letı blr anlarnı var. \ e ııyaııan kııç.larııı ııjhıltusu habıısi7 sugütleri dallar, Belll >cre olurmus oglayan blr tann Yakıyor sabahL Ornıaııın ortasında blr çavlandı Halk, dumanı karanfll harmanının, Utls deren kent, şiirin llmauı, Kanadı »ıcak dUnvaların. Toprağın buguNu çlçegln kanı, Vasama kok glhlslıı. kukte kılçal damar Uok ekinde çınlar. Melih Cevdet ANDAY *^BBBr^^^Wr^i^