Katalog

Ekonoml Ekonomi # . t Ekonomi Ekonomi ... Ekonomi Ekonoıni . . . Ekonomi Ekonomi ... Ekonotni Ekonomi C reve katıtan Isçilerden blr bftlümü Islerlnden atıldı. Ege'de toprak Işgallerl Brttı. Siyasal Iktldar DGM yanaaını çıkarmak Içln tüm çabasını harcıyor. Merkez Banka«mın fizel keslme açtogı kredllerde artı» gorUldiı... dan nteortacılığın, bankacıtığin. iç ve dı; tlcaret faallvetlrrinln toplam gellrdpn pn yukRpk payı almaları, pn a7indan demokratlk hir programda bunların veniden du7enlenmr^ınl ongormpslne haklılık kazandıracak bir lıulfudur. t'rünlprln ya da toplam gellrin klşi >a da l sınıdar arasında pavla^ma bıçlmini KONterpıı holıifüm ıll>kilerl gerçekte toplumdakl tüm ekonomik, slvasal. kültürei ve Imtta pslkolojlk ıllşkilprin spntpzinl oluşturınaktadır. Bu sentez ki, ne blr rastlantı sonucu bplirglnleşmpkte, ne dc slyasal iktldarın (lışınfla bir iradpvle ortaya çıkmaktadır. tşte bbiüşum İUşkilerinin bu aşamasında dpvlct» ka\ramı çozumlemenin odak noktasına yprlefmektcdlr. Opvlet toplumun belli blr aşamasındakl RPllşmenin unınudur. Karşıt ekonomik çıkaıların uzlaştırılmasıyla göre\li, bu çıkarların ııitünde, ama bu çıkarlara gidprrk yabancııasan hir kurıımdııı. Opıpk harcamada bulunmak, gcrekse vergi topiamak ılevletin asıl niteliğN ni hpllrlpmpnl açısındun onem taşımaktadır. Sınıflı bir toplumda devletln zorunlulugu bu noktada kcndlni gostcrir. f)p\|pt Işletmclrrlnln bulundugu bir diizenleme Içlndc, iırrttisi ürünlprl tükptlcive bedava ya da mallyetin altında satması ya da dağıtması blr yandan, yaptıgı harcamalar voluvla ncdrn oldıığu geUr artıklari bfr vandan, vergileri toplarken azalttığı gelirlerle bir başka yandan, devlet bölusunı llişkllrrinl duzenleyen ana kuruluftur kuşkuRti7. Sivasal iktidarın ybnetimlnde bir kıırulujtur. Bu (tenpllemeler Türkiye've uygulandıgında, devletin lıizmptlerl arasında ver almaM gereken ozelllkle eRİtim ve sağlık hlzmptlprinin sıınııs biçlmlnln değiştlği guruimpktedir. Artık «bedava» vcrine. paralı. hi/mcllrriıı arttığı ya da «paralı» hizmetlerle talcbln daha net olarak karşılandığı blr nrtam, bir ilişkiler dlzl^l sor konusudur. Yıllardır vprgl rrtormıından soz pdtllr. Vergi kavakçılığından. vergl vükünün emekçl sınıflann iizerlnde oldtığundan strr pdlllr. Ama bu dp&Nmez v.llardır. Toplumdakl bolüsum llişkilerl devİPt pllvİP \prg>lpri kullanarak değlftlrilme egiliml her zaman tartışılır, vcrine getirilmez. Çünktı vergt kaçırmak. artık iırıin elde etmenln bir haşka vonu, bölüfOm Hl^kllertnl surdürmrnln vöntemidir. Dcmck kl. bolUşüm lllçkllerlnl uegiştlrmok devletio ellndedir. Deglştirmlyorsa, devletln nlteligl ortava Cikıyor dpraektir. BölUvım lUfkileri devletin aslında kimlcrce vonptildiğini brhrllyor demektir. O toplumdakl hııkuk, pğltim, pmnlvpt, saglık hep avnı amaca ıılaşmak eğillmincleıltr dpmektir. tşte, hu açıdan hakıldığında C < * H r dajjılımı ve onun getirdlgl lllşkiler salt bir «litemln sonucııdur. anlamak Içln vuzvıllardır deği<dk gAriifler doğmuşttır. Dunyajı defiştirmck Içln ortaya çıkan gorüçlprln savısı Ise bclkl de lıirden çok degildlr. DGM tanarısı çıkacaktnıs . tşçller l»ten atılıyormug... Ögrenci olavları yoğunmuş Özel keslmln kredilcrl artmış .. Neden acaba?.. YORUM Yalçın DOĞAN Işsizler sayısı hızla artıyor Uluç GÜRKAN lıfu^ sayımının somıçları, lşgüctl kullanıtninın kıynagı o h n 15 64 yaş grubıınun, yaratılan yenı ış olanaklarından çok daha hızlı arttıgını oıtaya koymuştur. 15 64 vas gnıbnnda ıstıh dam, 1970 yılında 13 mılyon 674 bın kışı lken, 1975 de yvlzde 5lık bir arüçla 14 mılyon 354 bin kışiye ^ıkmısjtır Buna karşıhk, 15 h4 yaş grvıou aynı donem ıçcrısınde yllzde 16 orunında »rtarak 19 mılyoı 197 bın kıs>iden 22 miljon 215 bm kışiye varmıştır B>ı rakamlar, C3lışma çağında bıılunduğu halde ış bulunanıadığı ıçın istıhdam dışı kalanların son bp$ yılda " > mılyon 523 bındrn 7 mılyon 861 b.n kışıyc arttıgını belirlerken, ıstilidam flış.ı kaıanların uçte bırının lşgücü fazlası (gı?lı ve açık ışsi7) oldugıı hpsaplinmaktadır î ş VP l>çi Bulnuı Kunı mu'nun buİBUlanna göre, işsızlcrın ytlzdp 45,8'1 lvendıs'nclen başka en 2Z ikı kışının Oaha Reçımın clpn ^orumludur Bir başka devisle, Türkıye'de ıs«ızlerın yUzde 45,8'ı 3 ve daha fazla kLstlerın vasadıgı aıle sahibidırlpr Aslında «on günlerln bu haberlerinden orneklerl çoğaltmak olaaıdır. Salt «on junlerin degll, son yılların bu tür haberleri, hu tiır olaylan Türkiye lçlıı yabancı değlldlr artık. Çünkü toplum, blr seçtmle karşı karşıyudır. Slyanal nitellktpki, ttretlm Ilişkllprinin veniden belirlenmesi noküuında yogunlaşan slyasal olaylar, gerçekte ekonomlk ttriınlerinl rte vermektedirler. tşte non yıllann en önrmll araştırması anılan ürünlere ısık tutmakta, toplıımun hangi asamada nulunduğunu gozler önüne sermektedlr. DPT tarafından ulaşılan bulgular Turklye'dp gelirln hangi sınıflar. hangi bulgeler araaında dagıldığını ortaya kovmaku ve genel blr olguvıı dlle (fctlrmcktedir: Turkıye bugbn bir vandan reodalizmden kapitalizme geçlşln sancüannı taşunakta, bir vandan da llkel kapitallzm, kendl içlndc, az gPliçmi? ülkelere özgd, yaratılan artık degerin paylaşımında amansız blr savasıma girmektedlr. Bunun dışında tzmlri ve lntanbul'u ve bir de Çukurova'sı lle toplam gellrden alınan pav tekelleşme eglllmlerinl tüm çıplaklıfcı ile kanıtlamaktadır 1963 ve 1968 yıUarından sonra 1973 yılı VPrllrrine dayanarak, 1973 yüının gelir dafrılımını gdsteren DPT'nln yenl araatınnası üzcrinde uzun uzun lartışmalara vol «çacak nlteliktedir. Once hemen belirlemekte yarar vardır kl, toplam gelirden emek gellrlerlnin, ozrllikle nıemur ve t?çllerın aldığı paylar, sermayenın paylarına göre bir azalma rftstcrlrken, sernıaj c gellrlerlnln kendi Içlndeki kâr, falı ve rant olarak beliren paylar da, böigeler arasındaki dengeslzlikten glderek tfnemll bir farklılaşmaya yol açmaktadır. Feodal illşkilerin ağır hastığı bölgelerde gellr, sanaylleşmls bolgelere (töre çok daha fazla denge<ıiz dağılırken, metnur ve Işçllerlnden pernonel ya«ası ve toplu sözleşmelerle elde pttlklerl Kellrlerla flyat artışlarıyla törpulendigl ayn blr gerçektir. Ama bilinen blr başka gerçek arastırmada kendinl gostermls, kapltalist slstemln belll hir aşamasında orta ııımNann genlşlemesl, aldıklan pay oramnda dağüunı dttzeltlct blr etkl yaratmıstır. BoiUşüm ya da gellr dagılınu ancak bir •onuçtur, içlnde vasanılan iiretim lllşkilerinln bir sonucu. Ama blr anahtardır da aynı zamanda, bu lUşkilerden gtderek tophımsal iliıjkllerl, toplumdakl olavları ve daha dnemllsl devletin yertni bellrleren btr anahtar. Ham v«rllere dayanıidığında. uermayenln elde ettljrl kârın, tüorarın elde ettlğl kârdan daha az oldugu görültnektedlr «Çarpık kapltallımdcn anlaşılan belkl de budur. lllçblr ürptlm faıdiyetlne dayanmavan, salt spekUlâtlf ctalışnıalar sonucu elde edllen artık Urün hıı çarpıklı^ın tüccar, tefecl ayağmı olustnrurken, sermayenln blr yanda «nluullıgı», btr vanda da «ıilınoluşturmaktadır. Npt hlr Criln ortava ko>raslararası. nlteliği lle Iklll budajı dlger ayağı N ÇALIŞANLAR VE İŞSİZLER (15 64 yaş arası ve bin kişi) 1974 1S7S l )7 ı0 14 « 4 H 710 5 500 1*0 4 r r ıjn« 16 14 8 5 4 .O 712 71)0 Hllll 130 2 1718 710 2 44» 14,9 r Jşpücil İsEuctı Tfilebl Tarımda çalışnnl«r Tarım dı«ıı kesimlerde çahçanlar Bılinmeven Yurt rlışına gonderilen Tarım Dışı îşgücü Fnzlası Tarımda işgucıl Tazlası Toplam îsgılcü Fazlası lşM7İtk Oranı 1 •) 1 ı0 14 118» R73i 6 20T 130 20 1 0«2 800 1 862 12 T r 1.398 • 750 2 14(5 13,« Kenan MORTAN konomik îşbirlıgı VP Kalkmma ÖrKÜtil (OK CD) oıgule uye ülkelerde ayrıntılı bir gelir d»gılımı aıa^tııması yapmıştır ÜECD araştırma U7manı Malcolm Sawyer tarafından yapılan çalışmanm nonuçları geçtıgımiz temmuz ayında vayınlanmıştır OECD araştııması birıki ülke dışında Ulkelerın resmı istatistıklcrıne dayanarak sürdıinllmıiştur Bu vtİ7den aı astırmanın sonuçları kışisel degerlendirmelerden çuk «Objektıi» olmaktadır Aşagıda bellı baslı kapıtalıst ulkelerde vermeys çalıştığımız sonuçlar bu ulkelerd? de üçüncü dtınva (ilkelprıni aratmayacak kadar yoğıın bır gelir den gesi7İığı oldugımu orta\ ı çıkarmaktactır IVUSTlıRYA: Bu ülkede gelir dağılımı ürretlller ıle bagımsı? çalışanlaıa gore hesaplanmaktadır. 1970 yılında bu tllkede en dllşük geluli gruplar yanı 5 bın Avu«rtuıya Şılını gelırı olanlar toplam gellrin yüzde 5,8'lnt alırken, 100 bın Şılın'ın Uzeıınde kn/anıın gruplar toplam gelırın yuzde 37,3'UnU almaktadır. Rağımnıs tlcretlilerin çalışanların yuzde pavı gruplan yüzde payı IŞSİZLER ORDUSU rephe ıktidsrının damgasını taşıyan 19T> yılında, tarım dı>ı kesımlerde mpvcut 1 müyon 62 bir ktşılık işsızler ordusuna 334 bın kışı eklpndıkten sonra, bu yıl da 323 bın kışılık bir artış olm&sı beklenmektedir Avnı ^,ekıld<», 1974 yılında jüzde 12,1 olan ekonom dekı toplam Işsızlik oıanı da, 197"i yılı sonunda yiızde 13,6'yn, bu yıl içınde ıse vıi7da 14,9'a çıkmıştu Başbakanlık Devlet Planlama Tpşkilâtı'nın gelır dağılımı araştırmasınm, t;elirlerin cvıtlıkten çok uzak bir biçtmde dağıldıgını ve eşıtsızliği gı3encı bır gelışme sağlanamadıgmı ortava koyan bulgulan yanında, işslz sayısındaki hızlı büyUmp, ekonomlk ve sosyal gelışme lçin özel glrişinv» dnvalı seçlmın sağlıksızlığını açık olarak sergilemcktedtr Çalışanlar ve işslzlerm sayıları, Devleı Planla nıa Teşkılâtı'nın 1976 Programı gerçeklesmesıne ılışian bulgulan 1975 nüfus sayımı 8.onııçlarına go re dıizeltılerek, verdlgımi7 tabloda gîisterllmlştır Tablodaki bllgıler. yetkılilerın sık «ik vurguladığı 2 5 mılyon ışsız sayısma bu yıl golındigtnı ortaya çıkartmaktadır. Işsizlerin yuzde 7()'i olan 1 mılyon 718 bln kısi tarım dışı kesimİTde bulunmaktBdır Geri\« ka lan ve toplam ışsızlerin ytızde 30'unu oluşturan 730 bın ışsız ise tanm koslminden gelmektcdır. Ancak, tanm kesimındekı ı ş s l z l e m hesaplanmasında, verı'ere b.ığlı kalınarak saderp yılm en iaal mevsımindekl işsizler değarlendinlmistir Yılm en faal nıevsnmı, bır kaç aylık hasnt döneiîilerı olmaktadır Hasat donemlen dışındakl 7amanlarda btıvük bolümu ışslz olan kişiler tabloda çalışıyor gonllmekted'r. ö t e yandan, lşsizlik konusundpki verilerın çok belıısi7 ve sınırl: olması npderıyle, İ?M? sayıiı içınds ekonomıye hıç bır katkısı olmavan ışler yapaıak kazanç sağlayan kışıler yer almamaktadır. Ayrıca, tanmdan sonra çalışan klşi sayı«!i en fa7İa olan tıcaret ve hizmetler sektorlerlndeki gi7İı işsizlıgın mıktarı da, ytiksek oldugu bilindiğı halde saptanamamaktadır. Tlcaret ve hızmetler sektorlerınde, bir saatlık alışvenş ya da çalışmayla gorülebılmektedır E Batılı ülkelerde gelir dengesizliği giderek büyüyor OECD ARA5TIRMASI ÜY! ULKELERDEKı O l W GElıRlı GRUPLARIN TOPLAM GELıRDEN AlDIKLARl PAYIN GıDEREK DÜŞTÜ6ÜNÜ SAPTADI. Bölüşüm ancak bir sonuçtur Petkim'in lastik üretim projesini engelleyen MC 9 lastik ithalatını serbest bıraktı Emisyon hacmi 52 milyar liraya ulaştı M erkpz Bankasnm 24 eyHil itıbanyle bellı olan hafta lık durumu, son hafta 1çınde 2 mılyardan fazla arttırılan emisyon hacminın 52 mılvar liraya ulaşügını ortaya koyrauştur. Emisyon böylece rekor bır büyUklUge varırken, son haftanm artışı O7el ve tarım kre dilprindeki dikkat çekıci yükselmelerden etkllenmışür. npmı, belli blr andaki gorünUmunden değıl, p;enel eğillrnınden dogmaktadır. TUrkıye'de, ıki yıldır sürekli ve giderek hızlanan oranda eksl bakıye vermesl «teh lıkelı» bır gelişme olarak dPger lendırilmektedır Net ıezervlerın eksi bakiyesinin 3,5 milyar dola rı aşarak, TüTkıye'nin ihracat ve ışçı dovızi gelırlerınin bır yıllık toplamın.ı yaklasmış olması, ıç VP dış fınansman çevrelerınde 1938 yılındaki ben7«r biçımde «moratoryum» (ıflas) zorunda ka lınabıleceğı kaygılanna yol açmıştır. DÇM dovİ7, kredilerlnln son ıkl haftadaki seyri bu kaygılan yan sıtıcı nıteliktedır Baklyesi 1,5 mıl yar dolara yaklasmış olan DÇM kredıleri. 1017 eyllil arasında 9 mılyon dolar kadar azaldıktan sonnı, 17 24 eylül arasında yalnız ca 2,5 mılyon dolar artabılmiştır Görünene, para piyasalarında do laşan bu kaynağı meçhul kolay fonlann dehi toplanmasında guç lüklerin büyügüdUr. 1,9 3,9 3,3 14 9 14,8 200 000'den daha fazlası 22 4 38,2 BELÇtKA: B u Ulkeyı e s a s alan ç a h ş m a 2 300 aılenın b ü t ç e s i n ı n o r n e k l e m e m e t o d u ile ıncelenm e s l y l e s a ğ l a n m ı ş t ı r B u Ulkede en d ü ş ü k gelirli jtruplar yeni 5 000 franka kadar geliri olanlar topl a m gelırin y ü z d e 7'sini alırken 100 000 frankın Ustünde kazanan nüfus toplam gellrin y ü z d e 38 5'ıni üRglamaktadır. Gellr g r u p l a n T u p l a m gellrden % payı O2500 2,6 25005000 4,4 100 0 0 0 2 0 0 000 14/7 200 000 ve d a h a fa7İmi 23,8 YUNANİSTAN K o m s u m u z Yunanıstan'da celtr riagılımı tahminleri iki O7el araştırmacı tarafından h e s a p l a n m ı ş t ı r . B u n a göre, 28 000 d r a h m i y e kadar vıllık geliri olan nüfus toplam gelirin s a d e c e yüzd e 9,6'sını ahrken, 77120 bın d r a h m i arasında geliri o l a n n ü f u s t o p l a m g e l ı n n yÜ7de 58,3'ünü almaktadır. Gelir g r u p l a n T o p l a m gellrdpn "• payı 15 000 dralıminin a l t m d a 21 1528 000 7,5 77120 000 413,5 120 000 ve d a h a fazlası 34,8 O E C D a r a ş t u m a s ı bu arnda batılı gelışmt? kapıtalist Ulkelerde gelır dağılımı a r a ş t ı r m a s m ı yıllsr ı ç ı r d e k ı p e l i ş m e s ı v l e bırlıkte vermektedir B u yolda gelir dengeslnı veva dengesi7İıgını g o r l e m l a m e k daha rahat v e saglıklı o l m a k t a d ı r Tabloların gozl e m l e n m e s f n d e n bu ülkelerde gelir dağılımını giderek bozuldugu anlftsılmaktadır KANADA: 2 500 Kanada Doları knranan yanl e n düsUk gelirli nüfusun t o p l a m gelir icindPki payı 1951'de y ü z d e 1 4'den lifi'i'de vürde 1 5's yük«ıe!irken, 1972'd9 tekrar vÜ7dc l'e düsmu'jtur Buna karşıhk en yüksok geliri olnn nüfu«un toplam RCllrdekl payı £tder»k büyümektedır. 2500 bın doların Ustünde gelırı olan p n ı p l a n n 1951'de roplum gelir içındeki pavı y ü z d e 27 iken 1965'de bu o ı a n yvizde 24'e d ü ş m ü ş , ancak l«72'de tekrar >"ü7de 26'ya v ü k s e l m ı ş t ı r Gellr erupları l'Jjl'ıle «o pajı 1972'dc % payı 02500 25005000 100 000200 000 MERKEZ BANKASI HAFTALIK DURUMU (Milyon TL. Rezervler Milyon Dolar} Son' U l t F Altın ve dövvz meveudu Kamu kesımi kredileri Özel kesım kredileri Tarım kesimı kredileri Dığer aktifler (DÇM kars ) T o p l a m P A S t r Emisyon hacmi Dovız borçları (Knv 1 Merkez Bankası mevduatt Mevduat munzam karşılıklan Diğer paslfler (DÇM karş ) Brut rezervlpr Net rezervler 51937 948 6.153 4,3 RUtta 24.9 1976 16102 69 066 13 589 15 875 48 580 163 412 öntrkl Haftaya Kark (»„) 4,0 0,1 11.4 13 9 0,2 Blr ¥ı) öııcest 17 89S 44.955 6 749 1b 930 22 241 108.774 107H En Yuksek 17b71 69 066 13 589 17 788 49 171 En nOştik 12 800 39 566 5 295 1' 076 3QS;I P etkim'in lâstık Uretlral projesini engelleyen Cephe HUkümetl, Iftstik ıthalâtını serbest bırakmıstır. Geçtiğimiz hafta sonunda alınan bir kararla, binetc otomoblllerı, mınibüs, rdmork, kamyon, «amyonet, otobüs. traktör biçerddger iş pe yol makinalannda kullanılan İç ve dış lâstiklerın ithalâtına konulmuş olan başırurma süresı kaydı kaldınlmış ve ıthalât aleplennın sUre kaydı aranmaksızın ışieme aiınacagı açıklanraıştır. Merkez Bankası kaynaklarından edirulen bilgıye gore, yılbaşın dan bu yana pıyasaya çıkartılan para mıktarı 11 milvar lırayı bul muştur. Bunda en onemli pay, kamu kesımının fınansmanı ıçın açılan kredilerdeki hızlı artışa aıt olmuştur özel kesım kredılerinın çoğalması da emisyon uze rınde gemşletici yonde etkı yanar ken yılbaşındaki seviyeslne göre azalmış bulunpn tarım kredıif'n emısyonu daraltıcı bıçımde gelişme gostermıştir Merkez Bankasının kamu ve özel kesım kredilerındekı 1976 yı lı artışları emisyon hacmıni en azından ıkı kat büyutecek hızda olmasına ragmen, DÇM döviz kre dıleri ile Merkez Bankasının dovız taahhtltlerının i2b milyar lıra artması bunu c^nlemiştır 1,6 16J413 119 362 32 077 69 297 997,9 26,6 1,3 0,1 0,6 5,3 4,0 40 372 983 6 017 2"> 2?2 36147 1 14fi,a 688 8 51 937 3 10 32 69 622 469 254 898 39 4SS 432 6 352 28b46 40 289 695,7 1 070,1 2 544,5 1 054,9 2 549,5 Bu konudaki 28 temmuz 1976 günlU incekı karar ithalat yapmak ısteyenlerın İ0 gün içinde Tıcaret Bakanlıgına başvur•nalarını zorunlu kılmışt». Böylece, 28 iğustostan sonrakl lastik ithalatı yolundakı talepler karşılanmamaktaydı. KAMU YATIR1MLARI I976'DA GERİLEDİ Füsun ÖZBİLGEN yılmm belli olan altı aylık verılerıne göre kamu yatınmlannda buyük gerl kalınalar bulunmaktadır. Haziran sonu itlbariyle 24 önemll kuruluşun yatırımları programa gore yuzde 21,5 oramnda gerçekleşpbılmlstır. 1975 yüının ilk altı ayında ise bu oran yüzde 33,6 olmuştur. Bu durum, yeni yatırımlar yapmaktan Sahıs.'eden MC iktidarının programlannıış >uıırıırla:ı dahı gerçekleştıremediğinı ortaya koyınaktarlır. Kamu yatırımlarının gerı kalmasma Kamu Iktisadi Teşebbüslerının kaynak açıgı ve bütçenın geıeklı odemelerl yapacak transfer gttcünJn oimayışı gösterllmektedır. Kamu yatırımlaıı ıçln gerekli ıthalatın, dövız yoklugu nedemyla uzun süre yapılamaması da yatırımUrın geri kalmatanda onemli bır etken olmuştur. Ayrıca 3nemll kuıııluşların idarl kademelerıne yapılan partızancs atanıalar, yatırımları gerçekleştlrecek teknısven kadroların iş basından uzaklaşmasına aedon olmuş ve teknik personel yetersızlığı yatuımlan geciktırecek boyutlara ermıştir. 1976 yılı programı ile U onemli kamu kuruluşuna 57 müjar llralık yatırım yapma gore\ı verılmiştır Hazııan sonu itıbanyle bu kuruluşların yaptıklan hdrcama mıktarı ı>e 12 milyar 264 mılyon lira olmu^tur. Bu kuruluşlar ıçmde gubre uretımınde onemli rol oynayan Azot Sanayı'nın yatırım mıktarı programa gore yüzde 16.2 1PAO' nun yatırım miktarı ise yüzde 42,3 olarak î«=rçeıcleşmıştir. Yenı şeker fabrıkaları kurulması ıcm programda degışiklık vapıldıgı halde TurKtve Şeker Fabrikalan'nın 1976 yılı ilk altı ayliK harcama miktarı yatırım programınm yü/de 28'ıne ancak ulaşabılnıı?tir. Harp Sanayı >çm bır yıgın lcoordlnasjon toplantıları yapılmasına rağmen MKE Kurumu'nun altı aylık harcama mıktaıı :se .irogramda öngorülenin yüzde 10, j'una erışebılmıştır Toprak Mahsullerl OflM ıse 1976 yılının ılk altı ayında prosramda rtngorulen vanrım miktannın yüzde .)9'u oramnda haıcama vapabıliMŞtır. Yanı otobanlar vapılacagı karavollarının g<sUçtirılecegl sık sık yetkill agi7lardan açıklandıgı halde TC Karayollan'nın 1976 vılının ilk vansmdnkı yatırım gerçekleşme oranı vıi7de 22 seviyesinds ka!mıştır Dördüncu Demlr Çelık Fabrıkası'nın tenıel atma törenintn yakında yapılacagı açıkıanırken Türkiye Demir Çelik tşletmelerı'nın 197G \ılı 6 aylık yatınm gerçekleşme oranı ISP /Uzde 30,9 olmuştur. Ankara tstanhul arası dennrvolu uzaklıgını 5 saate indırecek projeler Kamu. yuna büyük övünçlerle açıklandıgı lınlcle. TC Devıet Demıryollnrı Işletmesı prosramda 197G vılı ıçın ongordlen 2 milvar Cl"ı mılyon llralık vaUrınıdan 6 aylık sUrede 585 mılyon liralık harcama yapabılmiştir. Sık sık yeni barajların temellen atılırken Devlet Su tşleri'nin harcama miktarı altı avda 1 milvar «86 milyon llra olmuştur. Pevlet Su tşleri'ne 1976 yılında 8 milyar 574 milyon UralıK yatırım görevi verildıgi halde 8 ayda ancak yüzde 22 oramnda harcama yapabılmıştir. Türkiye Çımento Sanayı'nin ise 1976 p'ogramına gore bu yıl 342 mılyon lıralık yatınm yapması gerektıği halde 5 ayda 82 milyon 730 bın liralık harcama yapabilmiştir. Sümerbank'ın 5 ayda yaptıgı harcama oranı da 1976 programında öngörülenın yüzde 14,6'sı civarındadır. Bu lcuruluşların 1975 yılı eş dönemlnde yaptıklan yatmmlann bu yılm İlk altı ajında yaptıklan yatınmlardan daha fazla olduklan da ektpkı tabloda görülmektedır 1976 yılımn yatırımları hızlandırma ve yeni sanayi hamleslni başiatma vılı oldugu kamuoyuna ılân edilirken vo seçim avantajı saglamak hevesiyle temel atma torenleri düzenlenırken, kuruluşlardan alınan harcama mık tarları gerçekte kamuoyunun yalan beyanlarla oyalanmaya çalışıldıgmı ortaya koymaktadır. MC ortaklıgının kamuo>oınu aldatma çabalarını kuruluşlardan alınan rakamlar yalanlamaktadır. llişikteki tabloda 24 kamu kuruluşuna 1975 ve 1976 programı ıle verılen jatınm göre/leri ve altı avlık devrelerde bu kuruluşların yaptıkları harcama miktarları karşılaştırmalı olarak görüLmektodlr. 24 önemll kuruluşun 1975 yılı programına göre 6 aylık yatırım oranı yüzde 33.6 iken 1976'da bu oran yüzde 21.5 olarak gerçekleşti. EMİSYON APTIŞI VE FiYATlAR Emisyon hacmlndekı hızlı genişleme pıyasalardaki talep faz lasınm önde gelen nedeni olmak tadır. Talep fazlası ise fıyatlar genel sevi^esinın dılondıgince vük seltilmesine olanak. vermektedır. Emisyon hacmindekı genişleme yi fıyat artışları yoluyla kendisi ne çekebilen özel kesımın bunun la yetınmedıgı izlenmektedır. Özel kesim, tedavüle çıkarılan banknotlan dolaylı ve gecıkmelı olarak tiyatlar yoluyla topiamak yerıne. kendi tahvlllerıne ve kre dı aldıgı bankalaıa kaydırarak dogrudan el koymak. ıstemekteda. Bunun ıçın, bankaların ınevt' t. Kİarı fau hadleri ile tahvıl lenn faızlerınin yukseltılmesını onermektedır. Ekonomının ton ihtiyacının hnemlı bır göstergesi olabilen tahvıl piyasasında gıderrk yoğunla şan ihraçlar ozel kesımin ar7u sur. ^ık bir bıçlmrtf sergılcmek tt Yılı >'k dcikıı/ ayına ılişkın tahvil lhracı verılerl, t<hvil piva sasuıdan mılyarlarca liralık fon th • p edıldığinı • » >uyıu» dır Buna kar^ılık tahvil satışları nın oldukça agır gıttıği bildirilmektedir. KARARIN NEDENİ tıcaret Bakanlığı llgllileri, ithalfttın serbest bırakılması kararının lastik darlığı ve karaborsanın yaygınlaşması nedenıyle alındıgını bildlrmişlerdir. Verılen bılgıye gore, lfistik sanayii motorlu araç sayısının tahminlerın çok üstunde artması sonucu büyük btr taleple karşı karşıya gelmıştır Artan talebi karşılamaya yönelık Petkim'in lâstık projesini engelleyen Cephe Hukümeti, lâstık pıyasasını ele geçııme savaşındaki özel firmaların rekabetıne de tarai olup genişleme projeierini geciktinrken, ithalât gereksüıimini doğurmuştur. ABD Temsilciler Meclisi, petrol araştırmaları teklitini reddetti 02500 1,4 10 25005000 3" J 28 100 000200 000 l.ı • > 16,4 200.000 ve daha fa7lası 27,4 26,5 ALMANYA: Almanya'da büyük değışımler olmaksızm gelir dengesizliğının sürdüğu anlaşılmak tadır. Bu Ulkede ayrıca ılginç olan savaş sonrası dUşUk gelirli grupların gelırınde nısbl duzelmeler olmasına karşın, 1960 sonrası dengesızligin giderek büyümesi olmuştur Almanya'da en düşük ve en yüksek gelir grup larınm yıllar içinde toplam gelirden aldıklan pajı şoyle olmuştur: Gelir gruplan 1950de "a payı 1973'de °o payı 2,1 2.8 02500 25005000 3,4 3,7 100 000200 000 15.8 15,8 200 000 ve daha fazlası 29,3 30,3 İNGİLTERE: Son vüların yüksek fıyat artıslan altmda yaşayan ülke olan tngiltere'de fiyat artışlarından en çok düşük gelirli grupların etkllendıgi anlasılmaktadır Nitekım en az geliri olan nüfusun toplam gelııdekı payı 1967'de yüzde 2 4 iken, 1973'da bu pay vüzde 2 2'ye düşmUştür. Buna karşılık en yüksek gelirli grup 1963'de yüzde 23'lük bır pay alırken, bu payı 1973'de yüzde 24'e yükselmlştir. Gelir grupları 1%7'de % payı 1973'de °o payı 02500 24 2,2 25005000 4a 3.7 100 000200.000 15 1 15,3 200 000 ve daha fazlası 23,6 24.1 ABD: OECD bulgularına gbre, ABD'de do büyük gelir dengesizliklerı vnşanmaktadır. Üstellk bu Ulkede îkınci DUnya Savaşı sonrası düşük gfi lırli gruplann toplam gelir içındeki payı giderek azalmava başlamıştır ABD'de gplır dağılımı şoyledlı. Gelir gruplan 1947'de "o payı 1972'de % payı 02500 14 1,2 25005000 2,7 2,(5 100 000200 000 16 l 16 4 200 000 ve daha fazlası 29,1 28,4 BAZI KAMU YATIRIMLARININ 6 AYLIK GERÇEKLEŞME DURUMU (1 .000 TL.) Kuruluşun adı SEKA SUmerbank Çımento .Sanayii MKEK Şeker Fabrikaları PETKİM Etıbank TPAO TKÎ DSt TEK MTA Denİ7tılik Bankası . . TCDDY PTT Denlz Naklıyatı THY Demlr ve Çelık .. TC Karavolları YSt TMO . . Et ve Balık Kurumu . Sut Kurumu T O P L A M (x) 197b nıayıs sonu .... Itlhaıhlr 713 382 588 788 592 117 303 000 383 709 813,734 577 137 1 635 000 3 598 900 1050 000 5 175 000 1098 000 .r>l)0 00ü 507 190 2 602 797 1 815 U00 713 000 310 000 2 600 000 3 98") 000 3 150 000 64 46ü 275 (HI0 110 000 1X7 Program 5 ¥ 1 1, 1 47 b 28,9 1 » 7 6 ProKram 1 790 791 653 296 81U 781 342 U O O 596 238 1 597 945 2.063 U O O 2 140 M6 3 814 675 1 650 000 R 574 0(10 8 317 ıllO 1 335 160 1 028 432 2 6 1 i 144 3.02(1 454 1 200 IM0 190 '100 3 5WI 174 6 b45 10ü 4 473 b98 117 000 400 .100 lîfi jni) Y 1 L I Gerç üraııı 38 1 16,2 14,6 24,2 19,5 28.1 21, i 18,7 42.İ 22 6 22 0 L '1 1 27,7 31,5 Harcama 332 387 170 361 2.Ü ru 115 418 74 319 239 099 211 529 476 815 2 4Jb 6(ı2 289 'U7 1 101 085 1 2«2 838 169 400 207 B23 550 h98 699 112 137 200 137 856 Gerç. Oranı :<9,u 38 0 19,4 29,4 38,0 29,2 h7,7 27,6 21,3 30 8 28,7 40,9 21,2 38,5 19,2 44,5 35,2 29,9 34,7 25,1 30.4 17.3 33,6 Harcama 680.700 1(15 795 11H013 82 730 116 428 448 4bb 438 503 41)0 0(M) ı 815 3.S5 İ73 868 1 K8h 280 2 flüO 4(1(1 37(1 0(1(1 3>4 4P J 5'tî 000 1 (U4 (40 394 4114 41 1S.İ 1 1182 h29 1 4fıO 0110 2 476 7rı5 12 200 81 173 (4 fır)4 12 A 4 229 (x) (x) B lrleslls Amerika Temıilciler Mecltsi, Amerikan bahlllerindeki petrol araştırmaları konusunda hazulanaa bır yasa teklıfıni reddet DÖVİZ GEliJMELERİ Ağustos ayının sonlanna dog ru artış eğilımıne gırerek 1 milar dolann Uzerinp çıkan Merkr Bankasının brüt rezervleri, son haftada ^ ılden bı du sın a) a dUşmüştür Brüt rezen. den, DÇM döviz kredileri ile ta ınamına yakın kısmı dovız. karsjıhğı gonderilmeyen açılmış akeditiflerden oluşan dövlz taah hütleri dUsülerek hes.iplanan net rezervler ise, 1975 yıl> rtşından berl eksi yonde silratie oliîuırıuk tedır. miştir. Sahilleıdekl petrol ve gaz araştırmaıannda devlet ve ejalet müdahalelennin arttınimasını öngören yasa leklifi 194'e karşı 198 oyla «erl çevrilmiştir. Tekltf. Senato ve Temsilciler Meclısı Uyelerinden oluşan ortak bır komisyonda veniden görüşülecektır. Amerikan Kongre çevrelerı, teklifin Temsilciler Meclisi'nde reddodilerek ueri pondertlmesınden sonra, bu yıl sonuna kadar yaialaşması ıhtımalının çok az olduğunu belırtmektedırler. Soz konusu tekM üzerindekı gönlş ayri'ikları, çevre korunması lle görevli Ituruluş ve uzmanlar ıle, petrol sanaytcilerl arasındaki çatısmaıardajı kaynaklanmaktadır. Çevre korunması farafları, petrol ve gaz araştırnıalarının gflışıgUzel vapılması sonucu çevre saghgının tehllkeye gıdigi gorekçesiyle. devlet mtldahalPslnln arttınltnftsını ısterken, petrol Braştırmacılan da bu görUşi.n akmnl Knvıınmaktadıılar. PetrolcUler, kendi *8rüşlerıni yansıtmak ve yaymalt lçin gazetelere btıvük reklâmlar ve ilânlar vererek Temsilciler Mecli&ibi eMlemeye çalnmışlardır tx) (x) .... 22,3 J3.9 29,1 21,7 30.9 22.0 S5.4 19 20.3 27,5 21.5 <m. ı u 83 m .... '.'.'. '. KAYIPLARA YOl AÇTI Net rezervlere, dövız gelir vp giderlerinin sürekli bır akış içın de oldugu blr ekonomtde, bütün borçların tasfiyesi varsayımına dayanan teorik bır durumu ortaya koymaktadır. Bu nedenle ö 1 VU 8B8 1 043 2112 16 219 19 0(1(1 12 171 424 36 231214 harcama miktarını 67.022 934 Eostermektedlr m