Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
akU'de blze Nesiml'nln tunçtan küçük blr plâketini verdller. Blr yüzünde büyük Türlc dUşünür ozanınm bir kabartması, öteki«inde bir beyitl: Mende (bende) sığar lkl cehen (clhan) Men bu cehene sığmazem. diyor Nesimt. O gün Bakü çarşısmda onnn kitaplannı aradım ve buldum. Üç cilt.. btltün eserlerı... Arada bir olanak bulursam okuyorum. Nesim! ikl clhanda akıl gözü 1 1 © yaşamayı dUsünmekle kalmamış. Kendi zamemnın ötesinds aonrokl kuşaklara toplumsal yasamın gerekleri komısunda lşaretler vermiş. îklnci clltte bir yerde: HUdaya vermeğil cahlle devlet Cahü devlete vallahi kail (uyusmaz. Anlaşamaz) olmaz. diyor. Zamamn gerislnde bugünün TUrklye'slnin drammı görUrcesine bir yargı. Nesimfnln yaçamı sırasında Kahlre'deki Memluk Sultanı, ya da Halep kentinin Valisi saraylannın. bahçelerinin ötesindeki dllnyayı ne kadar biliyorlarsa, zamamn değişen boyutlan lçinde bu gUnlin bazı ya da pek çok devlet adamları da her şeyl bu kadar bilebilıyor. Ekonomide kaynaksız yatırımlar, karşılıksız harcamalar... Fakire iş ve günlük gelir saglanamazken zengine milyonluk refah.. Ve bütün bunlann Ustünde sahtecilığın, şarlatanlığm düzgünü .. rastığı... yalanı . dubarası ile .. Yüzlerce baraj.. yüzlerce fabrlka.. milyonlarla konut vaadleri... Artmayan ihracatı artar gosterme.. Tüketilmış dövizlen var gdsterme . «Piyatları yükseltmeyeceğım. Oylarınızı bana verin» dedikten ve oylan aldıktan sonra ekmek fiyatını ıki katına çıkarma... Devletin hazinesinın kapjsını belll yandaşlara ardına kadar açmak... Halktan toplanan vcrgıleri zengın tüketicınin cebıne, nufuz tüceajı ış adamının kasasına aktarmak... Ve bütün bunlar, apartman kapıları B OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Zararlı Bir Hükümet Cahit KAYRA önündeki çöp kutularmdan plastik parçtlan, kâğıtlar, paçavralar toplayan yanık beniılî, ellerl BU yüzü görmemiş ksvruk çocuklann utanç veren dramı önünde... Haykınşlar... silâh aesleri lçinde .. döverek.. öldürerek... Bütün bunlar cahil devlet adamının ekonomlde yarattığı yırticı anarşlnin bellrtileri... Türkiye'de temellert atılan, planı programı. finansmanı olmayan fabrıkalar, barajlar serisı yanında bir de yapılmış, çalışmaya baslamış ama işa yaramayan ne kadar çok tesis bulunduğunu bıliyor nuısunuz? Sanayileşiyoruz haykırışları ıçınde büyük kaynaklar harcanarak yapılan dornates salçası fabrıkalarının kapasttesl 120 bin ton. TÜketimımiz 20, ihracatımız da 20 bin tonu bulmuyor. 80 bin ton boş kapasıte.. Ziyan «dilen milyonlar. öte yandan en zorunlu hammaddeye dövız bulamazken .. Akaryakıt darlığı neden? 1974 Kıbrıs Barış harekitında depolar dolmuş taşmış.. 1976 nasat aylarında Ege'da savaş naraları atan HUkUmet tarlada traktöre, fabrikalara verecek mazot bulamıyor. Duzce'ye bir gidip bakınız. Pancarını tesllm etmek içln ardı ardına sıralanan yüzlerce araba neden günlerdır bekliyor? Milyarlık barajları ihale ettiğıni ıddıa eden Hükümetin bir ikınci kantar almaya mı parast yok, yoksa satın almak istemiyor mu? Elektrık sıkıntısı yok da, durup dururken kesılen ve sanayl işletmelerinl karşılaştığı milyonluk zaran halka yüklemeye mecbur bırakan bu enerji dUzensizlığı neden? Fabrikadan 23.55 liraya çıkan çlmento Uç beş kilometre ötede 3010 liraya satılıyor da sız cahıl yönetlciler gözumüzün lçtne baka baka «flyatlar yükselmedi» dıyebılmeyı akıllılık mı »anıyorsunuz? MiH«ta istedlftoden faria konnetlk Trmneyl, tamiri yapılamayan yollara özel otomobiller doldunnayı marifet bilen bu zavallı HUkümet halka otobüs, bavagazı verebillyor mu? Ya TIR rezaleti nedir? Cebimizden söküp aldığı paralarla yapılan yolları, îran'a sılah ve lüks mobilya tasryan kamyonlara ezdırip kırdıran bu cahıl yönetlci ile devletin kail olmayacağı Nesiml zamanında ne kadar doğru lse bugün o kadar doğru.. Blr işçiden, bir memurdan ayda ikl Uç bin lira vergi alıyorsunuz. Apartmanının aylık kirası onbln lıra olan aracı iş adammdan yıllık olarak aldığınız vergi nıye bundan daha az? İçerde kredlleri kısıp iş adamlarını dış kredıler bulmaya zorlamanızın somıçlannı anlamadığımızı mı sanıyorsunuz? Böylece 1$ alanını alabildJğine tekelleştirirken TUrkıye'nın bu delıc« borçlanmasının gelecek kuşakları ne ölçüde zor durumda bırakaoağinı anlamıyor muyuz? Bunlar cahil devlet adamının. haydutça düşüncelerin yarattığı ıçler acısı ortamın syndrome'u. Sıkmtılar içınde bir devlet babanın etrafında .. GUnlUk yaşamlarının »orunları.. bekleyişleri, umutları, sevgıleri ve heyecanları ile her şeylerini ona bağlamış çoculdarıyız. Urpertiler lçinde beklıvoruz. Yatağın başmda lse hastayı dua ile, tütsü yakmakla Iyileştirmek ıstiyen cınci hocalar gibi, cezbe halinde komünizm, Devlet GUvenlik Mahkemeleri, manevlyat. elll baraj, yüz fabrika diye hırıldayıp duran blr zavallı cahil ve viedansız yönetlcller kalabalığı. Yıl 1976 ve başımızda devlet babayı ateşler, bunalımlar içinde bırakıp gıtmeye hazırlanan zavallı ama zararlı bir hUkümet. Nesımlnin dedigi, bin yü geçse de bep doğru, hep gerçek. . Cahıl devlete vallahi kail olma/;. PENCERE Hukukun Payı S on günlrrde üitüste patlak veren olayların anlamı ttatılnde düjünnıeye ve blr sonuç çıkarmaya çahfahm. Bnnun için ol.iyları kınaca gözden geçirmekte yarar var: Anayasa Mahkemesi DGM Yasasını ıptal etmis, yerine yenisının çıkanlması İçin bir yıllık süre vermişti. / Cephe Başbakanı Domırel, süre dolmadan yeni yasanın çıkarılmast İçın Meclisin olağanüstü toplantıya çağrılacağmı açıkladı. / Yeterınce ımza sağlandı, Meclis toplandı. / DİSK ulkede «Genel Yas» ilan etti, DGM'yi proteî.lo eylemlerinde ışçıieri serbest bıraktı. / İşçı direnişı umıılmıyacak çapta oldu ve temel sanayi odaklanm sardı. / DtSK yöneticileri tutuklandılar / Üst Mahkeme sendıka Uderlerini serbest bıraktı. / CHP, Meclıste DGM Yasasını engellodı. / Içişleri Bakanı TÖBDER'İ kapattı. / Danıştay Içisleıl Bakanınm kararını durdurdu / Içlşleri Bakanı, işi bırakma eylemine ^eçpn tcmızlık işçılerıni hakh sayp.n Ankara Beledıye Başkanına işten el çektirdı /Danıştay, Içışlm Bakanının kararını durdurdu. / TÖBDER yönetıcileri Ankara Valisinin Danıştay'in kararını tıynulamasını ıstedıler. / Valı kararı uygulamadı. / TOBDER yönetıcıleri dernek merkezindeki mührü açarak oalışmaya başl.ıdılar. / Polis, TÖBDER yonetıcılerini gdzaltına aldı. / Mahkeme TÖB DER yonetlcüerinı aerbett bıraktı Karışık gibi görünen olanblt«nlerden çıkan anlant nedir? 1) MC.'yc yürurlüktek! baskı yasaİArı yetmiyor, yenl kanunlar rıkarmak için çalışıyor. i) Ama MC'nin ııuna gıicu yoktur; CHP'nln eogellemeJF kararlı olclufu lıiç bir yeni baakı >asaaı çıkamaı. 3) llııçınla^an Mt, yıırurluktrkl yasaları corlıyarak v« kanunların sımrlarını aşarak baskı e>lcmlerlne girİRİyor. 4) O zaman da b»£ımsız yargıçlar MC'nin Islem ve eylemlcrlnı durclıırııvnrlar. Sonuç1 Dumek kl, bugttnkü bukuk düzrnimlz (Baiı demokraailerindcn çok daha grrldn ve antldemokratik nltellkte de olsa) MC'ye yetmcz olmuştur. TUrkiye'deki sernıaye Iktidarv nm yürüyebllmesl, cldeki yaaalarla bile /.urlaşmıştır. «Sıkıyönetınısiz sıkıydnetim» ya da «sıvil sr.kıyonetım» düzenint DGMIerle sağlayacağını sanan MC. Anayasa Mahkcmrnlnln kararı ve muhalffetln (llrcnmesl> Ic rlindeki sllnhı yitirmlştir. Geçmlş yılda DGM turnikeslndı>n 3 blni aşkın aydın, işçi, öğrencl. ÖEretmen, KSylü geçmiştir. DGM'lrrl Mrer mahkenıe glbl dUşilnmek vanlıçtır. Ülkrnin beş merkestnde kurulan bu ay«ıt. Türklye'nin hpr yanından sanık Heoebilmekic, IHlM'nln kıırlıanları glzli pnllsln özel yöntcpılerinde hirpalanmaktadır. Sanıkların sonundn "ialıvcrllmcRİ. suçsuzluğıınun anlaşılması, yn da aklanması; bir anlam tanımaz. 12 Mart Sıkıyönftim re|lminde faşizan turnikedcn geçirllen 10 blni aşkın yurttasın aklanması da blr anlam taşımamıştır. Amaflanan vcy, korktı vr yılçınlık yaratmaktır. Blnlerce kişl aramndan yiiz klşt cezalandırılsa bile, baskı ve terörttn yılgınlığı toplumda yayılır. İKİM ayfitı, CIA'nın belirledİKİ bu yöntemlere göre düzenlenmiştl. Şlmdl bu aygıhn İVtC'nla ellnden kayması sermaye Iktidanm hırçınlaştırmiftır. Tiirklyr'dekl çiincfl hukuk duxenl nlce yetersiz de olsa demokratlk güçlertn «ilshıdır. Çok önemll btr noktadır bu. BuRİinkil Tflrkiye'nln jrliçlcr dengesinde, hukııku iyi kııllanmasını bilen, yasalar cerçeveslnde tutum ve davramşlannı ayarlayabllm Ilerlcller; başanya doğru yüni>er>ilirler S o 1 u n her keslmi için aynı taktik goçerlidir. Sol, ister üımlı olvun, ister sert; blr zorlama karşısındadır. MC, solun hf>r ceşldlnl yasa dışına sürmcye çalışmaktadır. Ellndekl ?lzll ve »çık devlet güçleriyle kanun drşına ittlfi llericl ^üçlerl ylne pllndrhl Aevlet cirçtitüyle ezmrye ytlnelmck Iktldarın bayat CIA taktlgidlr. Bu taktlğe dikkat .. Solun ban ketıimlerlnde hukuk çerçevcslnde uğraş. paalflımle suçlanabülr. Gttncel Tiirklyf'de bu »uçlamanm değerl ve «rerçeğl yoktur. «Hukuka saygı» île «sınıf savaşımınnın yaklaşıp kaynaştığı dönpmlcr yaşanahlllr; «hııkiık» tle «savaşım» kavramları; karşıt deril kosut nitellk kazanabillr. Işte şlmdl o noktadayız. • Yalnızlığa Giden Adam Hüsnü A. GÖKSEL Hacettepe Ünlversltesl öğretlm Üyesi « A eylül akşamı televizyon haber yayınında Türldye Cum/ I huriyeti Başbakam'nın kendl kendlnin yönetlminl bile kaybettiğlni duyduk. Duyduk ama göremedik.. Bu konuşmayı yaparken yüzttnttn ne anlatım taşıdığını televlzyon •akladı blzden. Ekranda cskl fotoğrafları gdsterlldl. Çok mu çtrkinleştniştl acaba bu konuşmayı yaparken? Sesl slnlrllllk, faskınliK, çaresizlik ve hele kızgınhk lçinde titriyordu: «Nlye Devlet Güvenllk Mahkemelerlne karşısınız?». Hukukcular bu sorunun yanıtmı günlerdlr, haftalardır tUm aynntılan İle açıkladüar. Çeşltll kuruluşlar bildlrl Uzerlne btldlrl yayınladı. Kltaplar yazıldı bu konu ttzerlne. Okumuyormu bunlan Başbakanımız? KarlkatUrlere de ml blr gbz atmıyor? Ilâla mı bunu anlatmağa çalışacajhz? Hâlâ tnı yurtnrvrrllğln parlamento üycsi olmayanlann da hakkı olduğunu anlatmağa çalı$acağız? Hâlâ mı «Alın Tcri» Ue «Yüzen Gezen Oylann» erdem kantarındakl ağırbk farklannt anlatmağa çalışacagız? Hâla mı, blr kimse başhakan olsa bllc o memlekette en doğru, en sağlıkü, en yararlı dilşünen klmsc olmavabileceğinl anlatmağa çalışacafeız? Ve hâlâ bağırmanuz mı gereklyor «Bir MİUet Uyanıyor» dlye? Bu. «Blr Millet Uyanıyor» 45 yıl ftncealnin slneraa fllml değildlr artık. Bir ulu» gerçekten uyanıyor. lşçlnl ve Işslzl ile, öğTetmenl ve öftrencisl ile, emekçlsl ve emeklİRİ ile, ve hattâ lşvereni Ue uyanıyor. Demirel bunun farkında olmaksızın «Yalnızlığm» derin, karanlık uçurumuna yuvarlanmakta. Vah ona tutunanlara .. O kl uçuruma yuvarlanan innanın tutunacak bir dal araması, dlkenlere sanlması, tırnaklannı kayalara trçirmege çaliîması eibl çareMz çırpınışlar içindo yuvarlanıp gldtyor. Çırpındıkça düşüj hızı daha da artmakta. Yuvarlandıkça o karanlık, acınacak yalnızlık uçurumunun derlnliglnl daha lyl anlamakta. Konuşurken kendlsini denetliyememesi bundan, hırçuılaşması bundan. Umudunu yltlrlyor çilnkU. Hlç klmsc durtluramıvarak mı bu dUsüftt? Illç klmse nyaramıyacak mı? Kimsenln gucü yetmlyecek ml buna? Bllmlyorum. Ama ben ylne blr Üniverslte Öğrethn üyesl olarak, uyarma (çttrevunl yapmak lstlyorum. Gerçejh KÖatermeRe çalıçıyorum: Blr Ulas Uyanıyor... Bu uyanış bafınp çağırmakla. aldatmakla, RÖZ boyamakla, bclirli bir keslme yarar »aglayıp beUrll bir keslmi sindlrnıeğe çalı?makla önlenemlyecektlr. Dünya esklsl gibi dönmüyor artık. Bu yenl dilnyada yenl blr Turldye, bn yenl Tttrkiye'nin de yenl sahlplerl var. Blr parmak lşaretl İle «Tahkikat Komlsyonlan» kurduran, Targıtay Baskanlarını lsinden atan, finlvenıltelerln tetnellne riren, muhalefetl yok cttlglnl sanan kimsenln sonunda içlne yuvarlandığı uçurumdaki yalnızlığını ammsatmak Istiyorum. En yakını sandıei arkadaşlarınm onu suçlama yan?uıa glrdlkleri zamanki hazln yalnızbğını, «Evet Rela Beyefendl Hazretleri » "PStKOLOjt VE ÎŞKENGE,, DUnyanın her yerinde zulüm ve terörle yönetllen ülkelerde ya pılan baskı ve iskenceltr artık günün konusu oldu. Baskıya dayanan hükümetler, kendilaıiyla aynı düşüncede olmıyanların konuşmasından, yazmasından korkanlar, çıkarlaruıı korumak, muhallflerinl yıldırmak içın her çe5it Işkenceye başvuruyor. üluslararası At örgütU, geçtlğimiz yıl dünya ülkelerinln yaklaçık Uçte birlnde devlet politikasının blr parçası olarak isken ce uygulandığını bildiriyor. Klml hükümetler ijkence yaptıkla rım şlddetle inkâr ederken, kiml lerl saklamaya bile gerek görmü yor. Hemen her gün tran'da Şah ın muhaliflerlnin tutuklandığı, asıldığı haberlerl gelir. Şah, işkence yaptırdıguıı kabullenmekle kalmayıp, Amerikan Time der gisine. kullandığı en son ışkenoe yöntemlerini anlatıyor: •Artık lakence yapmamuta ge* rek kalmadı. Çok gelişmiç Ulkelerin kullandığı psikolojik yöntemleri kullanıyoruz.» Söz ettiği psikolojik yontemler, bugunedek görülmUş en korkunç lskence blçımleridlr. Birçok memleketlerd» bu zulüm ve lşkenceye karşı tepkiler arttı. tstanbul'da 48 eklm tarlh lerinde toplanan ve sadece billm sel olması gereken 12. Ulusal Psl kiyatrl ve Nörolojl BUlmlert Kongresinde düşünceye karşı baskı rejimlerl ve psikolojik iskenceyl, 170 Nöropslkiyatrl uzmanı, paikolog, asistan ve sosyal hizmet uzmanı tarafmdan Kt nandı. Parls'te temmuıda topla nan XI. Üluslararası Psikolojl Kongresinde de en çok ilgl yara tan ve teplcl uyandıran konu iş kence sorunu oldu. Psikologların yeni işkencs yöntemlertnln gelistlrilmesinde ve uygulanmasında işkencecilerle işbirliği yaptıguıa dair kongreye sunulan bir rapor Avrupa basmında yankılar uyan dırdı ve kongrede oybirliğiyle kı nandı. Gündüz VASSAF PSİKOLOG neliyor. Karmasık psikolojik yön temlerle kisinln dunyası altUst edlliyor. Kişl her şeyden şüphelenir, klmseye güvenemez hale getirlliyor, bütün değer tolçüleri sarsılıyor, kendısine saygısı sıfıra indlriliyor. Sonunda tam anlamıyla bir köpekmiş gibi iskenoecılerın kontrolUne geçip ordarın dedlklerinin dısına çıkamas hftle getirillyor. lste Vasquuez bunu raponında aynntılanyla anlatıyor. BUtün dünyada iskence yöntem leri birbirlne benzıyor. Sankl işkencecller tek blr iskence okulunda eğitilmıs, sonra da ülkelerlne donmusler, oğrendiklerinl uygulamak İçin. Iran Şahı çok gellsmlş Ulkelerın iskence yöntem lerınl blzsat kuUandığını söylüyor. Salinas «Sıkıyönetım» adlı kıtabında Birlesik Amerlkalı lskence uzmanlannın idareainds Washington ve Panama'da kurulan iskence eğitlml raerkezlerinden söz ediyor. Burada Amerıkaya müttefik ve dost Ulkelerden gelen öğrendlere en son iskenca yöntemlerl öğretlllyor. Prof. Vasquez ve arkadasları lskence Uzerlne bllimsel blr aras tırma yapmıslar. tki sene sUrmüs çalısmaları. lskence edilenlerden, polisden, psikologlardan bilgl toplamıslar. Hapishane içlerinde lskence odalarında olup bltenl öğrenmlsler. Degerlendlrmişler topladıklannı. Ortaya uygulanan iskencenin genel blr planı çıkmıs. Hemen her Ulkede benser slstematik lskence güdUluyor. Her yerde aynı plan lzlenmiş. Vasqu«E raporu glzll okullarda ögretüen iskence yöntemlerini ve İskenca bilimlnl gün ısığına çıkarmıs. DUnyadakl iskencenin ana planını önümüze seriyor. Ders kitabı gibi anlatıyor... «İskencenin amaçları: Bilgl edlnmek. HUkUmete karşı her ceait itlrazı bnlemek için klsileri korkutmak, slndirmek. Kislleri işbirliği yapacak duruma getlrmek. lskence tekniğini denemeler yaparak Reliştirmek, yenı daha etkln iskence ybntemlerı bulmak» Rer sey hesaplı. Her sey plana uygun yapılıyor. Bir işkencecinin gaddar, blr diğerinln anlayıslı olması dlye bir sey yok. Yapılan lskenceler, iskence yapanlaruı klşiliklerıne baglı değll. Plana baglı. Kendilerine verllen görevlere baglı. vermiyorlar. Psikologlara göre inançla dırenç arasında bağlantı var. lnanan direniyor. Sille tokat dövüyorlar. Elektrik şoku verlyorlar. Zangır zangır titrlyor lnsan. Hem kadının hem erkeğln ırzına geçlyorlar. Köpek de kullanıyorlar bu İş için. özellikle yetiştirdlklerl kopekleri var. Elleri ayakları bajlanmıs tutsağa saldınp ırzına ge çiyor. GUnlerce &usuz ve aç bırakıyorlar. Susuzluktan çişini içecek duruma getlrlyorlar lnsanı. Saçlarından asıp tırnaklannı söküyorlar. Bu tlp lakence hükü meti sıkıştırıyor. lnsan yaşarsa lzı kalıyor. Hesap soruluyor. Klm yaptı? Klm emir verdl? ölür» de açıklamak güç. Hapishanede devletin guvencesinde bir lnsan nasıl ölUr? Nasıl intihar eder? IJKENCE TARittlERi SÜRGbNDEKi JILI'Ll Kongre simdlyedek yapılan en büyük psikoloji kongrelerlndendi. Dünyanın dort bir yanından gelen psikologların sayısı 23O0'ü asıyordu. tşkenceye ait raporun okunacağı gün Paris Üniversltesinin kongre salonu sadece pslkologlar değil, televizyon, basın ve baaka llgilenenlerle tıklım tık lım doluydu. tskence sorununu kongreye Bayan Vasquez getirdi. Kendisiyle sonradan konustugum Vasquez, Fransa'd» blr Unlversitcde psikolojl profesörü, aslen Şlli'U. Şlmdi sürgünde yaşıyor. Halkın oyuyla iktidara gelen sosyalist Allende fcldürülüp yerine faslst askert cunta Reçinoe Prof. Vasauez isinden olmu«, ülkesindeıı kaçmak zorunda kalrrus. Zaten cuntanın basa gelme sinden bu yana Şilı'de zulme ve katliama uğrayan yüzbuılerce ın san glbl psikologların da % 8O'ı öldUrtümus, kaybolmus. hapse atılmıs veya aUrUlmus. Geriye kalan ° / o 20 hastonelerde, ışkence merkezlerinde ve lskence deneme ve arastırma enstitulerlnde hükümetle isbirUgl halinde. Prof. Vasquez raponında 1973 hükUmet darbeslnden 1976 Martına kadar Şili'dekl iskencenin gellsim UstUm ajmntıh bilgl verdl. tskenoenin nasıl psikolojik yOntemlerle birlestirlldiglnl anlattı. Şili'nin, îran'ın ve Şah'ın sbzettığt «Çok gellşmis ulkelerın» neden alısılafelmlş lskence yenne psikolojik yontemler kullandı ğı raporda belirtlliyor. En önem lısi psikolojik iskencenin gözle Rrtrulür, elle tutulur iz bırakmaması ve psikolojik iskencenin daha etkili olması. Blrlesmis MU letler însan Hakları Komlsyonu, Üluslararası Af ÖrgütU gibı ışkence sorusturması yapan örgutler deUl toplamada güçlük çekıyor. Fatih Soiular'da Satıhk Gayrimenkul Tatlh, Sofular Mahallesl, Yeşiltekke Sokak 30 kapı sayılı ve Tapuda 170 pafta, 1061 ada, 12 parselde kayıtlı 93.00 M2 yüzölçümlü gayrimenkul 18 eklm 1976 pazartesi günü saat 16.00'da Slçll Halâskârgazl Caddesl No: 291 Kat: 6'da pazarlıkla satılacaktır. Gayrimenkul yaklaşık 6,5X17 boyutunda dikdörtgen biçlmlndedır. lmar Durumu: Bitlşlk nlzam, blna yUksekliği 12.50 raetr«, blna derlnligi 10 metre, bina cephesl 5.50 metre, ön bahçe mesafosi 4 metre, arka bahçe mesafes! 3 metredlr. Gayrlmenkulde halen lkl katlı bina vardır. İş günlerl saat 18.00 19.00 arası görülebilir. Satıç peıjln bedelledlr. Pazarlığa katüacaklann 50.000. llra teminat yatırmalan gereklidlr. Görevll Komlsyon satış to"an verln vetmemekte serbesttlı. Ek bilgi içln: 48 48 10 (Cumhuriyet: 11604) İSKENCE MCiMLERl Planlara göre dört ceşit iskence biçiml var. Ikisl bedeni işkence, iklsi de psikolojik. Bedeni iskencenin Iki tipl var: Vahsl ve hesaplı. Pslkololjk iskence de kla slk ve modem diye iklye aynlıyor. Vasquez araştırması son zamanlarda en çok hesaplı ve modern iskence blçlmlerinln kullanıldığım gösteriyor. Vahşi işkenoede ölUm oranı çok. llkel, kanh ve ız bırakıyor. Sanık mahkemeye çıktığı zaman bellt oluyor. Pek de baçanh değll. Çok kişl çözülmüyor çünkU. Ser verip sır Bu yüzden hesaplı iskence als teml geliştlrilmlş. Bu da İz bıra kıyor ama daha az lnsan öldürü lüyor işkenceden. Iskencecllerle İşbirliği yapan «çok gelişmiş Ulkelerin» bilim adamları, deneyler le ınsanın ölmeden ne kadar da yanablleceğlnl hesaplamış. Ellerinde iskence tarUelerl var: Onsekiz yaşında blr kız gögüslerinin uçlarına verilen şu kadar voltluk elektriğe bu kadar dakl ka dayanabllir, ellıbeş yasında bir «rkek silrekll aydınhk, boş bir hucrede uykusuzluga ve açlığa ölmeden şu kadar saat daya nabilır. Bu hesaplara dayanarak lskence glderek arttınlan dozlar da yapılıyor. Bir de psikolojik lskence var. İz bırakmıyor. Ölen olmuyor. Is kence yapan hükümetler aleyhlerlndekl deliller azalıyor. Şimdl yedek kullanılan yöntemlerin en etkisl. Pslkolojik lskence sonucu çıldıran oluyor. Klml belleğlni kaybediyor. Geçmlşine ait hlç bir şey hatırlamıyor. Anasım babasını tanıyamaz h&le getlr tlllyor. Kiml çocukmus glbl dav ranmaya başlıyor. Konuşmayı unutuyor, çişini tutamıyor, emek lemeye başlıyor. Klmi kendl lradesiyle hareket edemez hâle gellyor. Yemek yedlrtillyor. Yatırtı lıyor. Elini blr pozlsyona koysa nız, saatlerce, günlerce kımılda madan aynı pozisyonda kalıyor. Psikolojik işkencede çok çeşitll yöntemler kulianıbyor. Tutsağa kendlsl hakkında ölüm kararı alındığı, ertesi sabah kurşuna dlzlleceği bildiriliyor. Bir dln adamı hUcresıne gelip son arzularını soruyor. Yakınlanna mektup yazıyor. Sabah kurşuna dizılmek üzere meydana çıkanlıyor. Gozleri bağlanıyor. Askere nısan al komutu verillyor. TUIekler aakırdiyor. Birden bir sessizlik. Ve kendistne hukmün ertelendlgl bll dirilip tekrar hUcreslne gönderilıyor. Annesinin olduruldUgU bildiriliyor. Kanıının artık kendlsln den nefret ettlğt, blr daha kendısıyle gdruşmek istemediği söy lenlyor. Bunlar klasik pslkolojik lşkenoe ömekleri. Zayıflatıyor, sarsıyor, her şeyden çUphelenir, kimseye güvenemez hâle getiriyor kiaiyi. Artık çevreslnde ken dısiyle llgilenen bir tek işkencecıler kalmıştır. Dünyayla bütun llfist kopanlmıştır. Yalnızdır. Bu aşamadan sonra modem psikolojik ybntemlere basvuruluyor. Sürekli aynı müzik çalıyor. Üç gün... beş gün... on gün. Yemeğe glzlice ilaç koyuyorlar. Hayaletler sesler gellp yok oluyor. Yardım etmek için gelen ve samimi tavırlanyla güven kazanan doktor işkencecllerden bıri çıkıyor. Kendislne hipnoz yapılıyor. VUcudunun her yerine şişler batınlmış glbl hissediyor. Geceyi gUnduzden ayırd edemez h&le getırtiliyor. GUnleri, ayları şaşırıyor. Zaman mefhumu kalmıyor. Aciz, şaşkın, zavallı, her seyi kabullenen bir hale getirtiyorlar insanı. Artık kendislne ne dense yapacak, ne ıstense söylıyeccktır. Baskı devletlerinln işkencecl memurları teknikleıini sürekli ilerletlyorlar. Çeşitli Ulkelerin iskence memurlan bilgi değiş tokuşunda bulunuyor. «Çok gelişmış ulkelerin» iskence uzmanları dost ve müttefik; Ulkelerdekl ışkenceci öğrencilerlne son gelişme leri, teknlklen bildiriyor. Vasquea raporu burada bitiyor. Rapor Uzerine Şilı'de iskence memuru gibi çalıştınlan psi kologlar ve kiml de yabancı ülkelerde yetistirtilen lskence uzmanları XI. Üluslararası Psikolojl Kongresi adına oybirliğiyle protesto edlldi. Bu arada kiml delegeler başka ülkelerde de benzer uygulamalar olduğu, bunlann da kmaaıma. ' sı gerektiğl uzerınde durdular. Brezilya ve Arjantin'de ışkencenın, Federal Almanya'da pslkolojik lskence sonucu Ulrlka Meinhof'un intiharırun ve Sovyetler Birliğinde muhallflerin akıl has tanelerine yatınlıp ılâçla susturul malarımn kınanması istendl. Bu noktada Amerikalı oturum başkanı gündemin tamamlandığ ı ilerl sürerek oturumu kapattı. Salonu terk etrniyen delegeler «sosyal ve politlk baskılar veya herhangl bir baskı amacıyla psikolojl ve psiklyatrlnin Brezilya, Arjantln, Federal Almanya ve Sovyetler Birliğinde kullanılması nı» protesto eden bir metm kabul ettiler. Benzeri yönde bir kınama girişimınln 48 eklm arası Istanbul'da toplanan 12. Uhısal Pslkiyatrl ve Nörolojik bılımln toplum üstü olmadığı gerçeğini kanıtlamakta, Bllımler Kongresinde bile yer alması, pslklyatrlst ve psikologların, kendl «cam küreolerinde yaşayan kişiler olmak tan çıkmaya başladıklarını ve top lumlann mutluluğu için daha et kın blr rol oynayabUeceklerlni gosterroektedir. • TEŞEKKÜR Kızım ENGİN URAS'ın S.S.K. Beyoğlu Hastaneslnde yapılan göz amellyatı dolayısıyla, amellyatı başarı ile yapan kıymetli meslekdasım göz hastalıkları mUtehaasısı sayın Opr. Dr. NATIK ESiN İle candan yakın alakalarını eslrgemeyen degerll meslek arkadaslanm Hastane Başhekımı ve Dahtllye MUtehassısı sayın Dr. ORHAN ERDEM Başhekim muavinl ve Röntgen mütehassısı sayın Dr. NEVZAT ÖZKAZAN Flziktedavi ve Romatizmal hastalıklar mütehassısı sayın Dr. MESUD K. ORTAÇ hastanenln brnek Bas Hemslresi sayın MUZAFFER PAK ve fizlktedavl hemsiresi sayın MÜRÜVET HÜR İle Bas Masöz sayın ZEHRA KAYAKÜÇÜKe sonsuz teşekkürlorimizl sunarım. DR. NEJAT URAS ıııııııiHiı«ınınııııııııııııııııııiH«ıııııııııııııııııııııııııınıııııııııınıııııımııııııııııııııııııııııııı::n (Cumhurlyet 11800) BUTİL ASEIÂT t j A İ ^ Î ^ r a MADDbLhK VEDİĞER^g^^. G"<«"»pal«Cad.2 Unkapam/istanbul 2S 35 S O (7 Hât) Telex. 22 959 SIR TR (AJans 70: 556/11487) Kadıköy'de Satıhk Apartman Dairesi Kadıköy, Osmanağa, Bayramyerl Sokak 13 kapı iayılı ve Tapuda 4 pafta, 35 ada, 78 parselde kayıtlı Blrlik apartmanının 216/2387 arsa paylı zemlnkat 3 no. lu bagımsız böiUmU 18 Eklm 1976 Pazartesi günü saat 15.00'de Şişll Halaskftrgazl Caddesi No: 291 Kat: 6'da paasarhkia satılacaktır. Daire yaklaşık R O M2 yüzölçÜmlU olup I salon, 1 yatak odası. banyo ve mutfaktan oluçmaktadır. Bahçeslnde kömürluğü vırdır. Gezilip görülebilir. Anahtar komsu 4 no. lu dalrededir. (ADtL NARİN) Satıç peştn bedelledir. Pazarhga katılacakların 50.000, llra teminat yatırma mrı gereklldır. Görevlı Komisyon satı» fcararı vorlp vermemekte *er oesttir. Ek Ollgi tçln • 48 48 10 (Cumnunvet: 115U5) İJKENCE UZHANIAKI Ancak Uluslararası Af ÖrgütU Ulkerruzde ve özellikle istanbulda iskence yapıldığuıın saptandığını geçen ay dünya kamuoyuna açıkladı. îşkencede amaç lnsanın yılması, kendine inancının, dıren clnin kırılması. Psikolojik lsken. ce de dlrekt lnsanuı kaiasına, kişiliğine ve düsünce sistemlne yoKAYIP Iıtanbul Kabatas Kr kek Llaeslnden aldığım tastlknameml kaybettim. HukUmsuzdUr. HÜSETİN GÜRKAN Gazetecller: / 11513 KAYIP îstanbul Emniyet MtldürlUgünden tst. Dog. 454611 kayıtlı pasaportumu kaybettim. HUkümsUzdür. KADIR MAKSUTLAR Gazeteciler: / 11513 KAVIP Askert klmllk kartı ITII kaybettim. HUkumsUzdür. DURMUŞ TAN MAKİNE MÜHENDİSİ ARANIYOR G ve A. Baker Ltd Şırkatinde Idareci olarak ittıhdam adılmak uzar* aıağıdakı nıtelıklere sahıp Makıne M u hendııı ıranmaktadır. Azami 35 yasında olrrmk, Tercume yapabılecek ssvıyads Ingılızcs bllmek. Askerlık hızmetını bıtırmış olmak. E n a ı u ç y ı l ış tecrübetı olmak. BUTUN PLAKÇILARDA VE KİTAPÇILARDA llgılenenlcrın en g«ç 27 Ekım 1976 Çarşamba gününe kadar yenı çekılmış bir fotoqra(ı havı kısa özgaçmışlennı balırtan bir mektup ıl« P K 191 Şislılstanbul adesınn «Makınft Muhendısı» rumuzu ıla müracaatları rıca :lunur Butun muracaatlar gıılı tutulacaktır) Genel dağıtım: İMÇ 6.Blok 6437 Unkapamİst., (Moran: 1808) 11508 (Cumhurlyet: 11499) ' , * •