Katalog

Itf dare, temel norm olan Anayasa'dakt flltelerin düzen va etklsl altındadır. Bu nedenle idareııln, «Gecikmed.e sakınca bulunan hallerde de, haklm kararına kadar kanunun açıkça yetklli kıldıgı merclln emrlyıe faaliyetten alıkonulabilir.» şeklinde 1488 sayılı kanunla değiştirilmls Anayasa'nın 29. maddesinln 3. fıkraaında (1) yer alan «Dernekleri faaliyetten alıkoyma» yetkl«üıi, Anayasa'nm kamu hürriyetlerlne ve hukuk devletlne illskln kuralları ile beraber yorumlamak gerekir. 1 Anayasal Düzen Dernek Kurma Hilrriyetl (An. md. 29) düşlln oe hürrlyetlne aıkı sıkıya bağhdır (2), «Düsünceleri ifada etmek hürriyeti. İle «Fikir ve kanaallerl ifade etme hümyeHni» de kapsayan dUşünce hürriyetl çagdaş uygarlığın en değerli başarısıdır. çünkü dUşünce hürriyetl sosyal gellşmelerln temel koşuludur, «Yeni fikirlerln gelişebilmesi», «Değer hükümlerinin gözden geçiri lebilmesi», «însan haysiyetinin korunabllmesl» gibl nedenlerle lnsan haklarının ilk sırasında yer alır (3). Düşünce hUrrlyeünln lse haberleşme, toplanma hürriyetleri ile beraber dernek kurma hür riyetl İle fiilî bir değer kazanacağı kuskusuadur (4). Dernek kurma lıürriyeti ile belli bir ideal gayenin gerçekleştirilmesi ya da izlenmeıi Için kişiler, bilgilerlni ve çahşmalannı sürekli sekilde blrleştirtrler ve örgütlonirier (5). Bu nedenle der nek kurma hürrlyeti, toplumda yenl fllclrlerin gellşebilmesi, deger hükümlerinin gözden geçirilebilmesi ve insan haysiyetinin korunabilmesl açısmdan önemli bir etkendir. DUşünce hürrlyetinden ve buna flill blr de8er kaznndıran dernek kurma hürriyetinden baş ka, hukuk devleti ilkesi de idarenin dernekleri faaliyetten alıkoyma yet.ldslni belirleyecek başka Tf HflM 197* en Rontmda da alıkoyma l?!emlrd Ittfhaa edecektlr. Yanl idare, bellrsla kavramlar için takdir yetkiainl kuUanırken bunları «bellrlemek> zorundadır. Bunu yaparken de Anayasamızm do mokratlk karakterini, lnaan haklanna dayalı hukuk devleti olma niteliğlni gözönunde bulundurmak zorundadır. İdare, faaliyetten alıkoyma lslemlnl yaparken söz konusu bellrlemeyl yapmaua, ldart işlemi denetleyen Idare Mahkemesl (Danıstay) bunu yapar, eğer İdare bir bellrlemede bulunmuşsa, sakıncalı hallerl saptamıssa, Danıstay bu belirlemenin zamana ve mekana göre uyumluluğunu, saptamında hukuka uygunluğunu araştırır, uyumsuzluk ve uygunsuzluk tespit ederse, İdarenin ittihaz ettlgl faaliyetten alıkoyma işlemini iptâl eder. Kanımızca bu konuda da gözönünde bulunduracağı en önemli ölçü: «Türk toplumuna uzun yıllardan beri özlemle aranan ve uğrunda savajılan demokratlk hür düzenln tpmel hukuk çprçevesini getlrmiş» (7) bulunan Anayasamusdakl ilkelerdlr. (1) Anayaıamn 1488 sayılı kanunla yapılan degisiklikten ve eklemelerden öncekt 29. maddesl şöyleydi: Herkes, önceden lzln almaksırın dernek kurma hakkına sahiptir. Bu hak ancak kamu dflzeninl veya genel ahlâkı korumak İçin kanunla mnırlanablUr. (2) Ttkvps, O: Mukaresell hukukta ve TUrk hukukunda slnema fllmlcrlnln lansttrtt, 18. (3) Tikves, Acr.. 17: Balta, T.: tdare Hukuk, İM (4) Loewenstcln, K.: VerfaKsuncsrecht Und Ver fassıınc!tpraxls Der Verelnlgten Staaten, 201 vd. (5) Ozsunay. E.: Medent Hukukumuzda TUzel Kl«ilpr 77 (6) Kapanı. M.: Kamu Httrrlyetlerl, 130 (7) Kapanı M. Agt, 121. İ OLAYLAR VE GÖRÜŞLER BABAL1KTAN RED SADUN TANJU aaan lıcettin Dinamo geldi. Başım gözüm Ustune, hoş geldi sefalar getirdi. Güngörmüş aydınlık yuzü ak saçlarıyla geçip karşıma otıırdu. Koyun Baba»yı da yeni bitirmiştim. Fikir suçuyla suçlanmış ve ömrü çlleler içınde geçmış bir kuşak büyügUmUzdUr. Hasan Izzettln Dinamo, «Koyun Baba»da, dosyasına «tehllkell» damgaaı vurulup, önce cezaevine, sonra sürgUne günderilen, dışarda da içerdeki gibi cezalandınlması sürdürülen bir idealist aydının görüp yaşadıklarım anlatır. SUrgün de biter. Kalkar Istanbtıl'a gelir. Gözünde tüten, «toplıım denlzinln blrblrinden ayırtısız damlacıklarından blri olarak, gözetlenmeden, lzlenmeden yaşamak»tır. Bu rahatlık ekmek yemek kertesinde onemliydl benim için, diyor ve kendini sOyle anlatıyor: «Tuplumun kurtulusu, yilksellsi için duydugu ldeallstçe kayguları. dilşüncrlerl blr siire uyumağa bırakacak; halka, onun bubıuanlığına «.ığınacak, onunla yanyana koyun koyuna, yoksul okumamıs bir halk adamı gibl yaşamayı, çahsmayı deneyecektl.» Dernek Faaliyetleri Doç. Dr. Akın DUREN H ss. blr llkedlr. Zlra Anayasanuzın 2. maddesinde yar alan hukuk devleti anlayışı, kamu hürriyetlerinin ve koruyucu temel haklann, kişinin serbestçe yaşarna ve gelişmesi için zorunlu olan asgari haklar olarak güven altmda bulunmasını gerektlrlr. Bu nedenle Anayasa'nın 29. maddesinin 3. fıkrasmda yer alan derneklerln idarece faaliyetten alıkonulma yetklsi, yukarıda kalm cizgilerle değiııdlğimlz hukuk devleti Ukeslni düşünce ve dernek kuıma hürriyetini hiç bir şekilde zedelemeden kullanılmalıdır. Zaten, «Bir ülkenin Ana yasa düzenlnln bellrlenişinde asıl önemli olan Anayasanın metni değil, fakat onun yorumlanış ve uygulamş biçirmdir» (6) II Demeklcr Kanununun Getlrdifci Düıen Hukukumuzda idarenin kural olarak demek lerin varlıgına aon verobilme (Kapatma) yetkisi mevcut değildir. Ancak kanun koyucu belirli du rumlarda ldareye demeği faaliyetten alıkoyabtlme yetkislni vermiştlr (Der. Md. 45/111 vd.) Dernekler Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrasma grtre dernek «Devletin ülkesı ve mılletın butUnlüğünün, mtllt güvenliğin, kamu düzeninin ve genel ahltkın korunması bakımından takınca bulunan hailerde» idarece fanliyettpn alıkonu labilir. Bu maddeye göre idare faaliyetten alıkoy ma yetkisinl • devletin lilkesi ve milletin bütünlUgünU., .MiUl güvenllği», «Kamu düzeninin», «Oenel ahlâkın» korunması bakımından «Gecikmesinde sakınca bulunan hallcrds» kullannbil.;cektir. Bu nedenle idare önre «Mlllî bütünlük, • Millt güvenlik., «Kamu düzeni», «Genel ahlâk. gibl muhtevası, »nlamı kapsamı belirsiz kavram ları tayin edecek. Bu belirsiz kavramların tayininden sonra da bunların korıınma.sı bakımından gecikmesi sakıncalı halleıi saptayacak ve MiMLENMiŞ YAŞAM lste Koyun Baba> ve «Musanın Gecekondusu» bu denemenin romanlanydı ve Hasan Izzettin'e «bir keı mlmlrnmiş olmanın» ömür boyu temlzlenemez blr gün&h olduğunu öğretmişlerdi. Olusan bir toplumda, «insanı her an kapmak l(,in ağzı açık bekleyen dcvlet çarklarından blrlnln dlşlerlne dilsmek korkusu olmakıızın blr kır papatyası, yaban lâlesi, bir kardclcn Kİbi jaşayahllmck» olanaksızdı. Bir aydın, halktan lnsanlar gibi yaşamı olduğunca kabul edemiyor, ona mutlaka kafasındaki ideal biçimi verdırmek istiyor, bu yüzden de düzeni kurııp yürütenlerle çatışıyor diye düşünüyor ve halktan blrl, denizin blr damlasl glbl, yasamağı danemek lstiyordu. Ama olmamıatı i?te. Ona içecek bir şey ikram ederken, bunca yılm çllelerinden süzUlüp gelmis Haaan lnettin'in oturur oturmaz aordugu soruyu riüşünüyordum: «Ne olacak bu Devlet Güvenlik Mahkemesl İşl7 Ne Demek "İcap Ederse. OKTAY AKBAL Evet Hayır Yaratıcı Yetiştirme Politikası lkago'dakl Billm ve Sanayl Vehbi BELGiL Müzeslnde durmadan lsleyen bir saat, dünya nüfusu nun her an ne kadar arttıgını, gerçeğe çok yakın bir keslnlikle, rupa"nın hemen bütün stüdyolan bütün Batı üniversitelerinde, bugostermektedlr. Saat, 28 mart kapandı. Zira. hemen bütun »r luşçu bllim adamı yetiştirme tistler, rejisörler, teknlsyenler kürsulert kurulmuş, binlerce 1976 tarihlnde, geco 9.15'de, dünf ya nüfusunun tam 4 milyara ulaş askere alınmışlardı. Bu yüzden ders kitabl yazılmıştır. Bu alantığını göstermlstl. Ertesl gün, fe film üretimi cle hemen hemen da en ileri giden ülkeler, söylelnket haberclleri hemen ka'.emle durmuştu. Halbukl, dünya piya meye gerek yok, Amerikalüarla Ruslardır. rine sanldılar: Dünya uçuruma saları filme actı. Bunu gören A Yani, yaratıcı adam yetisttrme doğru hızla yuvarlanıyordu, ya merikan filmcileri, kalitesiz filmkında lnsanlar birbirlerinl yiye lerini piyasaya sürdüler. Yokluk humması. çok gelişmis, azgelişnedeniyle bu filmler muazzam miş bütün Ulkeleri sarmıştır. Ba cektl ve böylece de, 18. yUzyılın tngiliz ikUsatçılarından Malthus' karlar bıraktı. Savas bittiği za tı, bulusçu niteligi olan bir işçiUn kehanetl 178 yü sonra dogru man, Amerikan film yapımcıları yi, bir profesörü, bir teknlayenl, topla yıkümaz hale gelmislerdi. mıknatısın lğneyi çekmesl gibl çıkma yoluna girmlçtl. Sava* biter bitmez, ilk lşler!, kapıp almaktadır. Burada, ktiNufuaun her an artışını aaatle derhaı Avrupa'ya giderek cephe çük bir anımı bellrtmek isterim. gösterme ükrl ilginç blr fiklr lerden dönen Unlü artist, rejlsör, Avrupa Konseyinin flnansmam dir, fakat eksiktir. Zira, âlot, sa operatör ve teknisyenleri, astro ile 1970 yılında Belçikada düzendece insanlıgın borçlar hanesin nomik denecek ücretler lcarşılıjı lenmis olan 6 aylık blr meslek ög deki aayüarın çoğaldıgım gösterkendl Ulkelerine çeknvsk oldu. retmeni yetiştirme stajında, Trab mektedir. Bu yüzden, saatin, 1 Hollywood böylece dogdu ve A zon Karayolları Tamlr Atölyestn kincl bir saatle tamamlanması merikan filmleri, ikl dunya sa den Mustafa Fettahoglu adlı bir ve bu yeni saatte gell. hanesinin vaşı arası dünemde dünya piya tornacımız, doymaz öğrenme azsayılan da göstermesl ge salarımn tek egemenl oldu. Bu ıni, çahşkanlığı ve tornadakl bureklr. Ancak, bunun için, bir ta hal 1947'de ilk televizyonun çık luşları sonucu hem TUrk grubune değil, gUnUmuzdeki bilim sa masına kadar böylece sürdü. nun btrincisi, hem de Îtalyan, Yu yısı kadar, yani aşağı yukarı l!?00 Hollywood'un Amerika'yft neler nan. Malta ve Kıbrıs işçl gruplatane saat yapmak gerekirdi. NU kazandırdığım bilmeyen olmadıgı rının hepsinln birlncisi olmuşfua bilançosunun gelirler nanesl İçin bu konuda açıklamada bu tu. Hele tornadaki orijinal Uç yenl buluslardan oluşmaktadır. lunmak istemiyorum. bulusu Belçikalı öğretmenlerin o Ve bu yenl bulualar üretlmln artkadar dikkatinl çekmişti kl, Bel Şlmdl, bu ömeği, tıp. kimya, maaına, ucuzlamasına, hammadçika yabancı lççllere artık kafizik, astronomi, biyolo.ti alanladelerin daha akıllıca kullanılmapılarını kapamıs olmasına ragsına... ve, sonuçta, insanların da rına da kaydırabiliriz. Beyin gö men, kendisine çok iyi koşullarha mutlu yaşamalarına olanak çü, daha doğru bir deyimle «UÖ la iş tekllf edilmiştl. Fakat. kensağlamaktadır. SOyledlglmlz cins yin ayartma», günümüz bilim ale dlsi bu tekllflerl reddederek gerl ten saatler yapılabilse idi. örne mlnin en buyUk önelligidir. Buna döndü. gin klmya büimine ait saatten, uyumlu olarak, hemen hemen bu bilgi dalında, her blr buçuk JllllilUllllllllllilinilllllllllllllllllllllllllllMIİIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIII'i saatte blr yenl blr bulusun orta ya çıktığıru ögrenecektik. Uzay bilimlerindekl bulualan göstereYalçın aüeslnın degerli varlıkları = cek saat, belkl de >o btiyuk sayı ~ ları gösterme rekorunu kıracakEKREM tı. S «Gereklrse uygularız». Onlar, «Rereldrne» demlyor «tcap ederse» derler... Başbakan Danıstay kararlannı «icap ederse» uygulayacakmış! TÖBDER'in kapatüma karannı Danıstay bozdu. Dalokay'ın lşten el çektlrllnıe kararuu da... Ne yapacak şimdl MC Ilükümetl? Böyle blr karan uygulayacak mı. yoksa uygulamayacak mıî lnsan şaşırıyor Danıştay'ın verdiğl bir karara uyup uymamak dlye bir sey nasü olur? dlyel Danıstay, \argıt»y büyiik Anayasal iirgütlerdlr. Verdlkleri kararlar tartısılamaz. Bu kararlar doğru nıu yanlıs mı dlye yurttaa kendl arasında tartısabillr, beğenlr ya da begonmcz, ama karşı çıkaınaz. «Hayır ben bu karar.i ııymam» dlyemez. DüşilnUn blr hıraıza, blr katUe ceza vernüsler, Yargıtay da onaylanus. Suçlu «İcap ederae böyle blr karara uyarıın» dlycbillr ml? lcabını düşünmü» yttce Yargıtuy ya da Danıştay, sana mı kalmıa karçı çıkmak? Ozan dostum Necatl Cumall ld uzun yıllar avukathk da yapmıstır geçcn güa öfkeyle söylenlyordu. Ne demek diyordu, İcap ederse uygularun, icap ctmezse uygulaaıam, böyle bir sey olamaz. Blzde oluyor lste! Nice uygulanınayan Damstay karan var. Basta Israall Cem'le llffill olaııı. !Şlmdl de TÖB DER'in açılmaaını önleycbllir mi? Yanl Içlşlerl Bakanı ile Ankara Vallsl yüx yirml bin ögrctmenln üyesl bulundugu blr firgütü Danıstay kararına karsı çıkarak kapalı tuiulabllir ml? Ya da Dalokay'ın Bolcdlye Baskanlığı görevine dönmeslnl önleyeblllr ml? Mtthendlsllkten gelme, yanl hukuk bllglsl olmayan, belkl de TC yasalannı içinden benimscmemls blr Uşl olan Içlslerl Bakanı AMItlirk, Danıstay'uı son kararlannı ögrenlnce balan ne demls: «Her ikl konuda da İdare itlraz haklonı kullanacaktır. Zaten bu kararla TÖBDER kendlliğlnden açılmaz. ValUigln TÖBDER'e yaw yazması gereklr. Dalokay Ue llflll kararın yerino getlrilmesl İçin Bakanlıgın uyfrulaması Rrrekmektcdır. Blzim Danıştay'a Ulrazlarunız sonuca bağlanıncaya kadar Danıştay karan, yanl yürütmpyt durdurma karan Islemez» Ankara Valisl Yalçın da Danıştay karan kendisine geldiflnde itlraz edeccglnl soylemiştlr. Oysa Danıştay, kararları bozmakla TÖBDER'I yenlden acmı? olur. Beledlyc Başkanı da hemen görevine dOner. HaItt Celenk'in dedlğl gibl «ValUIpn faaliyett durdurma yetld•1 yoktur. Bu yetkl görevl mahkemplere alttir. VallUk mahkemeye ait blr yetkiyl kullanmak suretlyle yetkl gasbında bulunmustur. VaUllğin yürütmeyl durdurma karannı uygulamaaı ve TÖBDER'l açarak raallyetlne olanak sağlaması Anayasal blr zorunluluktur. Bu yapılmarsa doğacak sonuçlar hnkuksal ve cezaldlr.» Çelenk, Danıştay karannı uygulamayan blr vallnln «Anayasal suç» islemis olacatını da ekllyor sözlerlne... Anayasal suç!.. Bu, öyle blr suç ld, Islenlr, herkes yazar aflyler bu suçları, o suçu işleyenler aldırmaz, «Blz Iktldardayız, hep lktldarda kalmanın yolunu bulacagız» dlyerek umursamaz Anayasa'ya karsı Işlediklerl suçları... Ama blr gün, o suçlar birlklr blrlkir, bir dağ gibl tepelerlne Iner. Yakın geçmlşten de ml ders almıyonız? Blr Başbakan, ikl Bakan Anayasayı çlğnemekten Idam sehpasına götürüldü. Yüzlerce parlamento üyesl yıUarca tutuklu kaldı, Ne çabuk unu. tuyor bunları poUtlkacı dedlglmlz kişl! Siyasal lktidarlara koriikiirüne hizmet ettlgl için MC lktidannın az valisl ml g5revinden, sağlığından özgürlttğUnden oldu? Nasıl olur da An» yaaa suçu böyleslne knlaylıkla, açıklıkla rahatlıkla lslenlr herkesln eüzlerl önünde... «Gerekirse uygularız, gerekirse uyarız, gereklrse yapanz»... Slz klmsinlz? Nerden aldınız Anayasa örgütlerinln kararlarına karsı böylesine karşı çıkma güciinü? Madem kl Anayasal örgütler, Anayasa Mahkemcsi, Danıştay, Yargıtay, Sayıştay «gerektlğl zanıan» sözü dlnlenir, «gerektlğl zaman» dinlenmez blr takım kuruluşlar, niye hunları da kapatmaya kalkışnuyorsunuz? O zaman «gereklrse uygularız Danıştay karan»nı demek zorunda kalmazsımz. Anayasa'yı lcaldınp. ya da istedlğlnlz biçime sokup dlkensiz gül bahçcsl hallne soktugunuz ülkeyl babamzın çlftliğl glbt yönetlrslniz olur biter!... Ama Anayasa var, Anayasal örgütler var, o Anayasa"ya bağlı, saygılı, mllyonlarca yurttaş var, örgütler var, partller var, polltikacılar, aydınlar var. «Gereklrse uygulanz» dlyebllen polltlkacılara İlk genel seçlmdo hak ettlklerl c«zayı verecek seçmenler var... Anayasa'ya karsı her söz, her davranıs MG politikacılarmın kaçınılmaz yıküışını hızlandırır, baska blr •onuç saglamaz. Anayasa, eninde sonunda hlzaya getlrlr A yasa'ya ters dü'enleri... 1 TEŞEKKÜR VE 1 | yJSETON VEDİĞER . • J ^ ^ r X > î n GümüspalaCad.2 Unkapanı/istanbul M A D U h L t K 28 35 50. (7 Hat) TW«X: 22 959 SIRTR BILIMSEL BULUJUR Gerçelcten de, gUnumUzde, nüfus patlamasma benzer blr pat ~ lama, billmsel buluşlar alamnda E olmaktadır. Bunun nedenl, dev E letlerin, blllmsel ıirrs' moya en = büyük önemi vermelerl ve bllim = sel bulusları eskisı gibi tesadufe E bırakmamalandır. Aristo, bilim E sel araştırmanın çıkar amaciyle S değil, sırf doğanın sırlarını bu E lup çıkarmak amaciyle yapılması E ru önermlçtt. Bilim dünyası, bu = öneriye uzun »üre bağlı kalmış = tır. Pakat, hendest bir artış gös E E teren Ihtlyaçla belirli bir hedefe yönelik billmsel çalısmaları = gerekll kılmıştır. BUtün devlet E ler, bütçelerlne, gittlkçe artan S miktarlarda billmsel araştırma ö S denegl ayırmakta, bu sayede çok E rahat çalışma olanakları bulan =İ billm adamları, buluf UatUne bulus ortaya koymaktadırlar. Bunun bir sonucu olarak, gelecegln bllim tarihçlsi, İlk atom bombasının patlatıldığı gtlnU, hücre sırlannın çözülmeye başlandıftı 50.'li yılları, ilk uydunun uzaya fırlatıldıgı, İlk laser ısınının ger çekleştlrildiği veya ilk kalp nak linin yapıldığı tarlhi bilim tarihlnin dönüm noktalanndan blrl olarak almakta tereddüt geçirecektir. Zira, bu olayların herbi rl, inaanlara yepyeni ufuklar ag mıstır. Geleceğin tarihçisi, günümüze atom çağı mı, uzay çağı mı, organ nakli çağı mı, hayatın sırlarının çözülme çağı rm diyecektir? Şlmdllik keatirmek olanaksızdır. Hatta, bunların dısında hiç akla gelmedlk yepyeni bir bulus da her an ortaya çıkabilir ve çağımız o buluşun adı İle anılablllr. Vefatlan dolayısı ile büyuk acımızı paylaaan ve Ankara içinden ve dışından gelerek cenaze törenıno iştirak etmek zahmetlnl lhtiyar eden, sayın Içlslerl Bakanına, M.G.K. Genel Sekreierl rayın Orgeneral Nureitln Ersin ve Oenel Sekreterlık mensuplanna, sayın Içişleri ve SaglJc Bakanlıkları Müstesariarına, Yargıtay, Danıstay, Sayiftay Baakanlıkları İle Adalet ve Çalışma Bakanhkları sayın mensvplanna, sayın Ankara valisl ve Emniyet Genel MüdürUne, özellikle cenazenln Antalya'dan Ankara ya naklı için çok kadırşinas yardımlarım esiTgemiyen saym Antalya Valisl Nlhat Bor'a, Içişleri Bakanlığı sayın T.îftiş Kurulu Başkanı ve müfettlşlerlne, cenazelerin kaldırılmasında candan yardunlarını esirgemiyen Merkez \ralisl :>krabamız sayın Enver Kuray'a ve değ8rli Merkez Vallsi arkadaçlanna, eaym t.O.M. Genel Sekreterl ve mensuplsrına, Tıp FakUltesl RadyoloJİ ve Çocuk Kllnlklerinin sayın doktorlarına, sayın TRT mensuplanna ve çalenk, mektup, telefon ve telgrafla büyük acımızı paylasan akraba ve dostlanmıza sonsuz teşekkür ve sükranlanmm arz ederiz. KARDEŞLERt NECDET YALÇIN ' ın Yedi ikllml, çok bereketll yerUstU ve yeraltı zenginllkleri, çok müsait cografi durumu olan ve insanları «öğrenme ateşl» İle yanan bir Ulkede yaşıyoruz. Fakat, bu olanaklara rağmen çok faklriz. Yüz kızartıcı bir haldir bu fakirlik. Sahte dincilerln fakirllği mesiyet gibl göstermelerl vata na ihanetten başka bir sey dnglldir. Tabil, burada fakirlik derken, zengin topraklar uzerinde milletçe fakirlikten bahsediyorum, yoksa bozuk dlizenimizin atesten gOmleğl lçlnde çaresizlik tpn kıvranan tek tek fakirlerden bahsetmiyorum. Bu fakirlikten TUrk aydıru, TUrk politikacısı utanmalıdır, ve utanç kendllerinl hareket« peçirmelidlr. Kalkınma yı göklerde degil yerde aramalıyız. Çünkü kalkınma yerden yukan doğru olur. Kalkmak sözcüğünden gelen • kalkınma • sözcüğü bu bakımdan çok llglnçtir. Millt eğitlmlmizin birincl ilkesi yaratıcı, yeni buluşçu, maddeye egemen adam yetiştirmek olmalıdır. Ve bunu söylerken, sadece Unlveraite düzeyinde bir bilimsel devrimden değil, eğitimin bütün kademelerinde bir bilimsel devrimden bahsetmek istiyorum. Daha da açık bir deyimle, eğitimde devrlm değil, devrim İçin eftl tim istiyorum. Kale duvarının ko vugunda sapı laçka bir çeklçle (tık tık tık) bir şeyler yaparak geçiminl sağlamaya çalışma, çaIısma değil. surunmekttr. Halkımızı bu durumdan kurtarmak, onu ylrminci ytlzyıl uygarlığının n'metlerinden yararlandırmak he ptmizln başta gelen tek görevidlr. Görevimlz, maddeye egemen, mBddeye hukmedfın adam yetlstırmektir. Ama. bugünn kadar ol duftu gibl, Mdece Patıda gtJrdügunU yanmyamalak bize getirmekle yetinen adam değil, uluslararası bilime katkıda bulunacak, ulkeslnln Borunlannın çöstlm yollannı sömUrücU yabanct uzmandan değil, kendlsinden bekleyecek yaratıcı, yeni buluşçu insan yetiştirmek... lste hedef bu dur, Bu arada. milyarlarca lira har cayarak yetiştirdlğlmlz elemanlardan gereğlnce yararlanmak da blr vatan bornudur. Amerlkanın uzay laboratuvarlarında, bilimsel kuruluşlarında, atom fabrlkalarında TUrk bilim adamları başarıyla çalışmaktadır. Bunlann yurdu terketmemelerl lçin gerekll ortamı burada hazırlamak zonmdayu. Yoksa halk şarkısının da dedlğl gibl, «gül yagmı eller sürunür çatlasa bülbül». DEVLET VE HAYDUTLAR... O akfun Trabıon'da Basbakanın halka yaptıgı konuşmayı dinlemiştim televizyonda. Başbakan «Devlet haydutlar gibi hareket edemez» anlamlı sozler söylüyordu. Devlet, kendisine kasdedcn suçluyu yakalıyacak. sorgusunu yapacak, mahkemeye çıkaracak, savunma hakkı tanıyacak, temyiz yolunu açık bırakacak ama suçluyu mutlaka yakalayıp cezasını verecek, Devlet Güvenlik Mahkcmesl budur, dıyordu. Hasan Izzettin Dlnamo'da, karşımda, devlet gUvenliğlnin bunca yıllık «tehllkesl» olarak oturmus, açık cayını lçiyordu. Masamui Uzermde, tioçent Server Tanllll'nln adıma gönderdiği savunma yazısı duruyordu. Bilimsel düşuncelerlnden dolayı bir Universite hocas,ını «vatnıı hlyanetl» ile suçlamak lstıyorlardı ve Tanilli de «bilim adamı blllmsel görevinl yerlne getirirken mahkemclerc karşı hesap vermez» diye suçlamayı temelden reddediyordu. Ben kltabımı, tam bağımsız, gerçekttn demokratlk, sömuriiau olmayan, ilcri ve ııygar hir Tiirklye yaratacak beyinleri hazırlamak i(in yazdım, elbettc taraftuz dpğilim, çagımın özgür ve uygar düşünceslnden yanayım ve kendlml Anayasa* nın, tttm yaaaların güvencesl altında hissediyorum diyordu. Başbakan ise Trabzon'da «Devlet haydutlar gibi hareket edemez» diye tragmyordu. SOLDURAN IKTİDAR Vassili Vassllikos da misaflrlmizdi. «Ölümsflz (Z). yazarını çok iyi tanır okuyucular. üiyasal kavgasını, seçimle geldiği parlamentoda sürdürmeğe çalışan etkin bir sol milletvekilino karşı, iktldarm devlet güçlerinl yasa dısı usullerle harekete geçirişinl ve ona kıyışını anlatmıçtır Vassilikos. Devletin haydutlar glbl harekete zorlanısının romanıdır «ÖlUmsUz», Ustelik devlete egemen olan gUçlerın baştan aşağı çamura batışıdır. Kendisi İle konuşan Doğan Hızlan'a şunları söylüyor Vassllikos: •Bizden oncekl kuşak gellşmesini, evrimlni tamamlıyamadı. Iklncl DUnya Savaşı ve 1947 iç savası blzim kıışaklan biçtl. 1(66 Albaylar darhesl edebiyat alanındakl gellşmeyl gene durdurdu. Kvrlml ölü noktaya getirdi. Halk ılndanlardaydı. Kltaplar yasaklanmıştı. Bütün bu baskılar, yasaklamalar romanm düşünce hayatının aleyhlne oldu.» Demek devlet de haydutlar glbi hareket edeblUyor. Devlete egemen olanlar, kendl çağdısı dUşünce ve eylemlerlni dcvlet adına halka yansıtablllvorlnr VP. ıılusal yaşamı dayamlmaz bir alddet ve korkunun etklsl altına alabülyorlar. KESiN MUTSUZLUK Nesln, Yazarlar Sendikası Başkam olarak, her türlü siyasal haydutluğa karşı dlreniste bulunmanın görev olduğunu söylerken, bir çok yazar arkadaşımla birlikte o toplantıda «siyaaal şlddetln diğer tüm şiddet olaylanndan daha acımasız ve korkung olabileceğlnl düşünUyordum. Gerçekten devlet haydutlar gibi hareket edemezdl. Ettiğl zaman, karşı konulmaz, kJitulüğe sımr tanımaı bir güç oluyordu. Halk, kendi dUsmanım yaratmış, kendl fellketlnl hazırlamış gibl şaşkın ve dayanıksız kalıyordu. Devletin koruyucu, güven vericl, adaletll, eşit, geliştlricl ve mutluluk getlrici nltellkleri tersine döndüğU zaman o artık devlet değlldl ve sahipsizlik duygusunun yarattığı kızkınlıkta her sey eriyip yok olabillrdi. Bu lse, kesln mutsuzlukto. İNSANA GÜVENMEK Arlz'in «Böyle Gelmls Böyle Gltmez>ln lkincl Mtabında anlattığı bazı çocukluk suçları vardır. Annesl öldüğü gün, babasının kendisine verdiğl sakanın parasını 1Q eder. Börekçl Mehmet efendlnin kendisine yazdırıp postaya atsın dtye verdiği mektubu postaya atmaz ve parasını harcar. Her çocuklukta böyle suçlar vardır. Benl daha büyük «mçlar Işlemeğe karsı koruyan sey, dlyor Azlz, «tesadüHerln ve iyillk dolu gozler söylerken melekleşcn blr annenin öğUUerl dışında, babamın, yakaladığı .suçları blle görmezllkten gelmesl ve bana güveninl gürdürmesi oldu. GUven, ona lâyık olma duygusunu da beraber getiriyor.» Oysa, devleti, durmadan suçlayan, hayallndon «uçlar yaratan, sonra da bu auçların cezalarını ödetmeğe kalkan ceberrut bir baba rolunde görmeğe bayılan politikacılardan çektiğimizi, Süleyman efendl nasırından çekmemlştir. Çağını bilmeyen, özgürlük tanımayan, lnsan pslkolojlslnden anlamayan ve, toplumdakl değişmeyl, bUyünıeyl görmeyen, blllnçlenmeyt Izlemlyen kişller •baba»lık yapamazlar. DERŞAN BİR ÖĞRETİM YILI SÜRELİ Dilediği Fakülteye Giremeyen Öğrenciler İçin ÜNİVERSİTEYE GİRİŞ FEN SINIFLARI SON SINIF Lise ve Dengi Üğrencileri İçin Geleceğin, billmde en llerl gldene ait olacağının artık auuru na varmış olan devletlere büttln güçlerlni. durmadan, UstUn nlte (Ajans 70: 556) 11407 likli bilim adamı yetiştirmeye ve bunun İçin de dev arastırma laboratuvarlan kurmaya, bllimsel casusluğa, blrbirlerlnln bllim ıdamlannı ayartıp kendilerine çek meye hıa vermlslerdlr. Beyln göçü dlye blr sorun bu cabaların MÜHENDiS AUNACAKTIR blr sonucu olarak ortaya çıkmıstır. Bu konuda, binlercesi iTÜRKiYE DEMiR VE ÇELiK fŞLETMELERi çinden tek bir ömek, aorun"un daha kolaylıkla anlasılmasına DiVRiGi MADENLERi MÜESSESESi yardımcı olacaktır. MÜDÜRLÜGÜNDEN : Sraema, ylrminci yüıyılın baslannda, Avrupa ve Amerika'da hemen hemen aynı tarihlerde MUessesemlz Tevslat projeslrü yürUtmelt üzere a»agıda sanayl ve ticaret alanındakl yebelirtilen şartlara haiz 15 adet rlnl almıstır. örneğin Amerika'da İlk ainema salonu, halka kapılarını 23 nisan 1896'da açmış tır. Pakat, binlerce yıllık kültür blriklmlnln blr sonucu olarak, Avrupa filmclliği, kısa zamanda bUyük atılımlar yaparak dünya ADAYLARDA AKANAN IJARTLAR piyasalarmı tutmuştur. Blrinci Maden lşletme ve Teknolojlsl, Etüd re Proje çalışmalaDUnya Savaşına kadarkl dönemnnda. Maden lşletme veya şantiyelerinde leolojik Etüd, Made Fransız, Alman, îtalyan, lnden aramaları ve numune alma konulannda en az 3 yıl la Riliz, Rus filmlerl, o zaman için, tecrübelerl bulunmak, halen Maklna, Inşaat Elektrik. Jeolo topuğuna blle erlsilemez bir UÎ Jl ve Maden Y. MUhendisl veya MUhendla olmak terclhen tünlükte ldller. Amerikalılar bu btr yabancı dil bilmek. alanda en ufak bir basarı gösto ücret tş tecrübelerlne göre en az 11.0UO TL. en çok İ H . U O O remlyorlardı. Amerikan fUmciİp TL. arasında degişecektir. rl, Amerikan sermayedarlannıt Sosyal ımkunlar tatmınkâr olup evll olanlara kaloriferll film piyasasına büyük yaünnı lojman, bekSrlara tse kaloriferll panslyon tahsls edllecektlr. lar yapmasının anlamsız olacnf nı, Amerikan filmlerinin Avnıpa Yukarıda belirtilen şartlara haiz oianiarın MUessesemlnınkilerle rekabel edemeyeceklc ce müracaat etmelerl rloa olunur. rinl ilerl sürüyorlardı... Bu tarDaha fazla bilgi Müessesemizden ögrpnilebilır tışmalar böylece sürüp giderken (Basm: 25035) 11471 Birincl Dünya Sava^ı çıktı, Av veBEKLEMELİ HALK VE KALDIRIMLAR Ressam Balabania Clhat Burak'ın serglslnde karşılastık. Bana yeni bir sergi hazırladığım anlatu. Konu «kaldırımlar olacakmıs. Şlındiye kadar toprak lnsanlarımn resimlerlnl yaptım, şimdl onlar şchlre göçüyorlar, şehirlerln kaldırımlarında yaşamağa haşladdar, şehlre gelen kır lnsaıılanndun manzaralar sıuıacağım yenl sergimde, dedi. Ressam blle bir olguya sırtını dönemiyor, değişiml izllyor. Balaban'ın toprağa devrilmiş, sapana sanlmış, övendereyi öküzUn huduna saplamış köylülerl bakalım şehrin kaldırımlarında ne haller içinde görünecekler? Toprağuı, tozun, çamurun içinden geçerek gelen adımlar, sokağın tasları Uzerinde bakalım nasıl gozinecekler? O sokaklar kl, ttigttr adaletll ve mutlu blr yaş.ıııı ışıjp parladığindan berl halkın döküldUğü, eeaaretle yUruduğu yollardır. Orada her cey anadan uryan ve aydınlıktadır. Gerçek en lyl orada goıillmekte, acı en iyi orada sergllenmekte, özlrmler ve tstekler en etkln ve yalın orada gözler önüne serllebilmektedir. Kemal Sülker, geçenlerdo, «sokağın yasa dışı göaterllmek Istenmesl bile ispat etmlyor nıu demokraslye, özgürlUğe Inançsızlığı? diyordu. Sokak gösterilerlyle, sokağa dökülınekle lktldanmızı sarsmak lstiyorlar diyen ve halkın toplanma ve gösteri haklarını blle yasaklamayı özleyen bu ceberrutlarm sülbunden bile gelmedtk biz, nereden babamus oluyorlarmış? ILÂN 2,9 ve16 Ekim ile 6 Kasım'da Başlayıp 22 Mayısa Kadar Sürecektir Ayrıca SÖMESTRE TATİLİNDE KurslarAçılcaktır. 5,12,19,26 Ekim ile 2,11,18, 23 Kasım da Başlayıp 2 6 Mayısa Kadar Sürecektir. Y. Mühendis, Mühendis Alınacaktır Göksen Dersanesinin Beyazıt şube binasında bu yılki sınıflar 15 kişilik, Kabataş Şubesinde ise 3040 kişiliktir. Kontenjan çok sınırlıdır. Kontenjan dolduğu anda kayıtlar durdurulocaktır. Bu sebeple öğrencilerin vakit kaybetmeden müracaat etmeleri kursların başlama tarihinden önce yerlerini ayırtmaları kendi menfaatleri açısmdan önemlidir. Mahmut GOKSEN ÖNEMLIDİR!... Bütün Devrelere Kayıtlar Yapılmaktadır Ayrıntılı Bilgi İçin BROŞÜR İsteyiniz Ö Z E L r ı ı n r o : BPKŞENDERSANtSİ KABAJAŞ. Vdpyr tsketesı '. : GÖZTEPE'DE SATILIK KATLAR Göztepc, Bağdat Caddesi köşesinde Uç oda, bir salon. ödemede kolaylık tanınır. Başvurma Yeri: Av. R. Kılıç. Telefon, hergün aabahları saat 89, akşamları 1921 arası : 58 60 61 (Cumhuriyet: 11477) BEYAZIT /Nis DuğunSaldrıu\.,e| 285970 V f l r U a d . l Ç T A N R M I f" 7 (Cumhuriyet: 11475) • ¥ *