Katalog

H on ğflnlerds Istanbul ls plyasasmda, birçok denetım elemanlarının vergı kontrollan yapmaya başladıklarını dujujordz Daha zıvade (kayıt ni7amı) kontrolunu andran bu çalışmalar, bundan on onbeş >ıl oncelen de yapılmıs fakat süreklı b:r etkı yaratmadığı içın sürdurulmemışti Malıve Ba*anlıgma bağlı Hesap Uzmailan, Mal'ye Mufe'tışlerı, Gehr Kontrolorlerı \e Kont TOİ Memurlarının ortaklaşa olarak bu yıl sonunda yurutmeve başladıkları kontrollar bıraz daha farklı bır ozellık taşımakta def'er kajıtlarının samanında tutulup tutulmadığından başka mukel leflenn ullık şahsı ve aıle gıderlen, ozel borç ve alacak rruktarlan, varsa bına, arsa ve başka bıçımlerdettı ozel vatırımiarı bır tutanak ıle tesbıt edılmekted.r Bu anı sorulara verılen cevaplann ne kadar saglıUı olabıleceğını bılmemekle beraber, bu bılg.ler zaten Servet Beyannamelennde yer almakta olduğuna gore neden soruldukları da anlaşılamamaktadır. Bununla berabcr, tıcari ve meslek defterlerının son kavıtlarının yapılmak ta bulunduğu şu gunlerde vergı mukelleflerıni uyârmak bakımından bu kontrolların yararlı oldu ğu da muhakkaktır. CUMflntlYET ler yanında 8zel ve ailevi giderlerin de tevsik edtfl tnesı şartıyla, vergi matrahmdan belli bır yuzde ile indırılmesının sağlanması, otomatık denetim Bistemıni işletecek ve vergl kaybını büyük ölçude önlıyecektir. Malıye Bakanhğı'nda ve ünıversitele rımızde bu sıstemı kuracak vetenekte bilım adam lanmız ve tekni^enlerımız vardır. Buna ılâve olarak, Malıye Idaresinin yürütece ği gelıştınlmiş vergı denetimi sistemi ile, yenlden kurulacak malı kaza teşkilâtı bır arada çalışarak. memleketımızde milvarlara varan vergi kavbmı onlemek zorundavız. Gerçekten, bir hesaba gore. her yıl meydana gelen vergi kavbı ıle, bır kaç gun önce açılış torenı v3puan Iskenderun DemırÇelık Tesıslerı kadar ıkı fabri ka kuracak durumda oldtığumuz anlaşılmaktadır. Bızım vaptığımız hesaplara göre vıllık vergi kay bırruz 20 mılvar lıravı çoktan aşmıs bulunmakta dır Hıçbır ülkede vergı kaybı <=ıfıra tndırılemezse de. bızde oldıı&u «ıbi • 100'e varan bir vergi « kavbımn mazur görülmesıne ve buna goz yumul masına ımkân voktur Kışısel kanımıza gore, bır vergı sıstemmm ve denet'mının etkın sa"ilabılme sı ıçın vergı kavbının "o 20'yi asmaması, dığer bır deyımle, mıllı gelırden vergıye gıden mıl'tarm ora nını geçmemesı gerekır. Sırf vergi denetimi açısından alırsak, denetim elemanlan tarafmdan yurutulen tam inceleme şeklindekı aktıf denetımin, yukumlü adedi olarak *• 5 ile »« 10 arasında olmalı ve 5 yıllık zamanaşımı suresı içınde vergi yükümlülerinm • 2550'sinın denetıme tabi tu'ul « muş olması icabeder. Aksi halde, vergi denetimi nin etkinlıgınden soz edılemez. I Ocak 197S S OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Silâhsız Gidelim! Vergi Denetiminde Etkinlik Zeki KURUCA lamentolar, ya vergi almak lstemedıklerini ya da vergı alma sanatmı bılmedıklerını gostermışler re sonunda her yıl mılyarlan aşan vergı kayıpla rına göz yummuîlardır Bu açıdan baktığımız tak dırde, en kapıtalıst ulkelerde en acımasız kanun ların ve uygulamaların vergıcılık alanında yurutuldüğunu goruyoruz Amerıka'da bır Nucon, bır Agnew bıle vergı kaçırıyor ama yakayı ele verınce de yuvarlanıp gıdebılı\orlar. Mİannm, bu bakundan, blr de fbret verfd rardır kı bırçoklarını vergl suçu ışlemekten alıkoyar. Vergı denetımının bu yolla ne ttadar etıcın olduğu ölçülemezse de, aktıf denetim oranı ne kadar yüksek lse, denetımin onleyıcı etkılerl de o kadar yuksek olur Demek oluyor ki, vergl dene tımının, vergı suçlarınl saptamak ve onlemek amaçlan, ancak yuksek oranlı vergı denetimiyle sağlanabilır. Bu gtın, malıye ıdaresı, vergı yukum lulennm ancak ve en fazla "o 5'ını mcehyebilmek tedır. Bugunkü sıstem ıle daha fazlasını kontrol edebılme olasılığı da yoktur Gelışen ekonomi ve artan nıifus k&rşısında Malıve tdaresının tam lnceleme dedığımız şekılde genış kapsamh kontrolların oranı daha fazla artırılamaz. Ama bugun kı sıstemle artırılamaz. B n kaçıncı? Başkentm göbe^inde ODTÜ öğrencileri «navlara çit. mek uzere otobiıse doluşuyorlar. O sırada komandolar gelivorlar; ellerinde Ubancalar; ve sılâhlarını kızlı • erkekll «jrpncilerin nstüne hoşaltıvorlar. Sonra kollanm saliıva salhva gıdnorlar. Devletin Emnıvet guçlerı her lamanld eibı sevırcidir. Devletin TRT'ni icın olav, üç bes cumlelık bır haberdir. Çocuklan hastaneve kaldınyorlar. Belki 81ecekler? Kacıncı cinavet bu? Çocuklann suçu ne? Sabahle>ın oçrenci otobfisnne binip smavs eitmek silâhsız. samn. masız, iyi nivetle. akyürekle Belleğim benl yanıltmıyor. sa Sayın Bülent Ecevit demişti ki: Asıl devnmcılık, sılâhın ustune silâhsız gıdebılmektır. Severler Ecevîfi bu iılkenin jençlerl Ben vakından bilirim kı; hangi sıvasal inançtan olurlarsa olsunlar genrler, Savın Buient Ecevit'in erdemine. diıntatlügune. halkçılığına «avgılıdırlar. Belki bu nedenle eençler Ecevit'i dlnliyorlar; sllâha başvnrmuvorlar; ama ölüvorlar. ölmek kolay mı? Çocuk vaşta ölen karde^lerin acrcına davanmak kolay nıı" Analarınbabalann evlât acısını vureklerine sındirmelen kolar mı? Hep çocnkltr öldürülrcfk ve hizler Mvredecek mıvız? Serretmekle bir suç işlemivor muvuı? KatiUerin suç ortağı olmuvor muvıız? Yapaoa&ımıe hiçbir şev vok mu. dur' tikenin Uericl ruçlerinin. hukuk knrumlanmn, Anayasal kuvtetlerinin, anamuhalcfet partisinin elinden blrsejr felmıvor mn? ölü toprafı mı serpildi hepimizin flstüne? Denetim Zincirî Vergi denetimlnın etkınlığinin temelinde, vatandaşların vergı vermeye alışmaları ve kanunlara kendılığınden uymaları (Complıance> ogesı \er alır Bu da, bır taraftan vergı mukelleflermın v er gı vermeye (ıkna) edılmış olmalarma, dığer taraftan da, vergi kanunlannın otomatık kontrol (kendı ışler denetim) sağlıyacak hukumler taşımasına bağlıdır. Bunlara ılâve olarak da, Malıve Bakanlığına bağlı denetim elemanlannın aktıf kontrollanyla denetim zıncırı tamamlanacaktır. ButUn bunlar sağlanmadıkça \e bır arada bırbırini tamamlamak uzere ışlemedıkçe. vergı denetırrü, hazlneye gelır sağlajıcı bır fonksıyondan ılerı gidemeyecektır Yırmıbeş vıllık gelır vergısı de neyımı gostermıstir kı, adı her ne kadar (vergı) lse de, vergı verılen değil, herşeyden once (alınan) bır paradır Yani devlet, vaptığı kanunlarla, uyguladığı denetim sıstemıjle vergıyı almasım bılecektir. Oysa, bugune kadarki tutum ve davranışıyla, hükumetler ve onların arkasuıdakı par Amaca Varma Oranı Vergı denetiminde etkinlik denince ne anlası lır' Yaşlı kuşaklann «muessınyet» dedıklerı, blzım ve daha genç kuşaklann etkinlik (Effıcıency) dedığımız kavram, bır ışten amaçlanan sonucun elde edılmesı va da amaca varma oranı dıje tanımlanabılır Malıve tdaresının yurüttuğu vergi denetımının de bellı amaçları vardır Ön amaç, vergl kaybına neden olan yukümlüleri saptamak ve noksan odenen devlet alacağmı tahsıl etmek ve ışledıklen vergı suçu ıçm kendılerım cezalan dırmaktır Bu fonksıvonu ıle vergı denetımı, dev lete gelir sağlamak ve ceza uvgulamasıyla da bo zulan sosyal dengeyı verıne getırmefc işlevidır. Bu, olçülebılır bır fonksıyondur Vergi denetimi nın bır de onleyıcı olma, vergı kaçırmaktan cay dırma fonksıjon ve amacı vardır. Ağır vergl ce Bakanlığa Düşen îlk iş Bu oran ve mıktarlara ulaşmadıkça ve hele f e kısı geçıcı nıtelıkte bulunan ve vergl yukümlU lerının ancak •'• 2 veya 3'unün denetjme tabi tutul ması, bır vönden vergl kaybına sebep olma yolunda ozendirıcı olması, dığer tarafta da ters yon de bır sonuç olarak vergıde adaletsızlık gıbı bır sonuç vennesı olasılıgını yaratmaktadır Bu nedenle, Malıye Bakanlığına duşen îlk ışın, bir an once, koklü bnlemlerle ve yasal yollarla vergı kay bını en axa indırmek, vergl karşısındakl adalet ve eşitlıği sağlamaktır samyoruz. Hakça Bir Vergi Sistemi SağlıkSosyal ve geçım durumlarımn da go»önünde tutan hakça bır vergı sıstemine davandırılmak şartıyla, vergi kanunlarında yer alacak hukumlerle, vatandaşların bırbırını kontrol esası nı getırecefc bir otomatık denetim sıstemıni yurürluğe koymak zamanı çoktan gelmıştır Bu one rımız, gelırgıder bağlantısma dayanmaktadır. Gerçekten, bazılan ıçm gelır olan, dığerlerl ıçin gıderdir. Bu nederüe, is ve meslekle ilgıli gider ÎNSÂNL1K S1NAVI OKTAY AKBAL' Evet Hayır Geııel Sağlık Sigortasma Niçin "Hayır,, Sağlık sigortasından sör ederken once belırlenmesı gereken husus, sağlık sıgortası ıle mılll cephe hukumetının Turkıye Buyük Mıllet Meclısıne sunduğu kanun tasansının ayn konular oldugudur Bu nedenle bunların ayn ıncelenmelerı gerekır. önce genel olarak sağlık sigortasından soz edelım. Îlk behrtılecek nokta sıgortanın bır sağlık hızmetı kurumu değil bır fınansman kurumu oldugudur. Bazı Ulkelerde sağlık sigorta kurumlan kendı sağlık brgutlerını kurmuşlardır. Ulkemızde Sosyal Sigortalar Kurumu ve Israıl'de işçı sendıkalannm sağlık sigorta orgtitü bu biçım uygulamalann orneklerindendır An cak bu uvgulamalann kaıde değil, istisna olduğunu bilmek gerekır. Türkıye'de sağlık yardım hizmetmın de tşçı Sıgortaları Kurumunun hızmetlen arasına almması kararlaştınldığmda Sağ lık ve Sosyal Yardım BakanlıÇınuı örgütlennın yetersız olduğu ğbrülmüş ve bu nedenle sığorta kendl orgütlenni kurmağa başlamıştır Bu uygulamanm' tum halka sağlık hızmetı goturen orgutlere yapacağı zaran kestıremeyen hükumet bunu olumlu olarak karşılamıştır, tıpkı şımdi genel sağlık sıgortasını oneren hükümet gıbi. Ülkemizde Sosyal Sigortalar Kurumu sağlık orgutleri az gelışmış bolselerde ve kırsal bolgede yaşayanların aleyhıne gelişmış ve gelışmektedır. Örneğın bugun Doguda hastanelere uzman hekım bulamamanın en bnemll nedenl Sosyal Sıgortalar Kurumunun Batıda yarattığı ış olanaklandır. Turkhe'de kapitalizmin Ikidebir dar hnîazlara açık 1%0'tan «nce bövle oldu. 1971'den önce bovle oldıı. Şimdi avnı bunahmı vaşivoruz. 12 Mart'a nastl ridildl? 1^0 vıhndaki 16 hadran olavlannı gözlerimızin öniine getireUm. Bır yandan Personel Kanunu ile memnr maanlannd» artınm Butçe'\e vuklrnirken. bir vandan toplu sö7lpsmelerle Uçl ücretleri vukselıvordu. Tanm taban fivatlanm her vıl artırmak ov sandıçı pereüvrti. ^ivasal fktldar «işcimemur. kovlu» iıçlusüne birden vetrnivordu. «Sendlkal haklan kıv mak ı<!tediler; Istanhul'da bfivuk bir i?çi evlemi patladı; v« o günden sonra hızla 12 Mart 1971'e kaydı Turldye .. l»76'da dnrum nedlr? Metnnr maaslanm saptayaa kmtaayı 9'da dondurulmustur. tşçi njhnlanmn elinden sendlkal haklan alınmak iste* nivor. Işçileri memurlaştırmak politikasım vfirütuyor *1va< sal Iktidar . Çünkü Turkiye kapitalizml 800 bin memara, 1.5 mılvon Mgortah tscive ve milvoniarca tanm emekçisi> ne birden «sa» nan» daihtacak rücte deiii .. DSviz dar bofanna ririldi. Ulke endnstrisl ters. çarpık ve dna bafım. lı kurulmustur. Cojhı fabrikanın carkmı döndürmek için hammadde dışardan trelivor. En hasta petrol olmak fızere bu hammaddelerin fiyatlan arttıkça dış ticaret »cıjtı 3,5 milvar dolara vükseldi Bunalımın bedelini kim ödevecek? îşçi mi, memur mu? Köylü mü? Yoksa her fiçü mu? Her Oçfine birden Sdetmek lçln rasizan hlr reiim rerek ülkeve Anavasal haklan askıva almak gerek Ne yapma> lı" tşçileri rtlrenise itmeli: ö«renclieri kurşunlamalı; öldurmeli . Kanlı metdanlar yaratmalı: kardesi kardeşe rurdurmalı Olaçanüstu rejime ındinceve dek çabalamalı öğrencUeri bunun için öldürüvorlar. CHP"nln l^e kavgıgı: Aman 1977 •eçlmJeri'ne kazasn belâsu ulasalun. Ne var ki, ya bu fidlsle ortalık büsbütfin kansınja" Ya bu sessizlık ve bu paslfiım karşısında azgrnlar »zfinlıkla» rını yoğunlaştınma" Bıuriin filkrnin başkentinde ve en bflyuk şehirlerinde eupeeundiiz ln«an avma çıkan sivaset ç»i tclerine «dur» dlvemezsek, demokratlk hakuk devletl rasa. lannı ve tüvencelerinl işletemezsek: 19T7 geçimlerine rnr ulaşınt. Çunku eşlriya, gun geçtikçe azacak, edepsizlesecek* tirEcevit: gur Mamcn pazar günkfl Cntnharlyet'te «Bir Tetklll» aradıgım jaıdı. Cumhurbaşkanından Ece\ıt>, Anayasa Mah kemesl Başkanından ¥argıta> Danı«tay Başkanlarına dck tttm retkilllere seslendi: «Yusuf oluior. \usuf Kupelı, yoksul bır anneuin tek çocugu değil, belkı sızlerın çocuğu, kardesl, torunu, yeğeni olabilirdl. Öluyor işte. Anavasaya rağmen ölüyor. Oza yasalanna rağmen oluvor. Hipokrat yeminlerine rmğmen oluyor. Hepimıze rağmen oluvor. \ok mu bır er kişi? Tusuf Kupeli'nin yaşama hakkını savunacak bir yetkilı anyomm. Tok mu? Yok mu? Yok mu? So>le\in yok mu?» Ü ÖUCEMıZDE, HALK DÜZEYıNDE SAĞLIK SORUNU, BıR FiNANSMAN SORUNU OLMAKTAN ÇOK, HEKıM GUCÜ AÇIGI SORUNUDUR SAĞLIK HıZMETLERıNı GELıJTıRMEDE ONCE ÇOZUMLENMESı GEREKEN SORUN HEKıM GÜCÜ SORUNUDUR. BU ÇOZÜIEMEYECEKSE FıNANSMAN KAYNAĞI YARATMAK ANLAMSIZ OLUR. düncU nedenl budur. Örgutlınmı modell Şımdi yazımıza başlarken değindığımiz bır dığer noktaya gelelım Sağlık sıgortası tüm halka yararlı olacak biçımde gelıştmlemez mı° Gelıştınlebılır Bunun ıçın Türkıye'nın olanaklan goz onune alınarak bır orgutlenme modelı gelıştırmek gerekır. Bu yapılmıştır. Gelıştırılen mo del sağlık hızmetlerının sosyalleştinlmesi kanununda ongoruleh orgutlenmedır Bu model bazılarının sandığmdan farklı olarak araştırmalara dayanılarak ve ülkemızın şartlanna uyacak biçımde nazırlanmıştır Etımesgut bolgesınde 10 yıldır surdürülen uygulama göstermıştır ki sağlık hızmetlerının sosyalleştirılmesı kanununun getırdığı model ülkenın koşullanna uygundur ve hızmetler kanununun ön gorduğü bütun şartlar venne getıriierek uvgulanırsa başan sağlanır Kanunun uvgulandığı dığer ıllerde basansızlığın nedeni versıs politik müdahale ve baskılar ıle yonetımın yetersızliÜlkemizde sağlık örgütlenmesi sorunu çozümlendıkten sonra hükümet genel bütçe kaynaklan ile kapatılamayacak bır fınansman açığı gorür ve bu açığı vergıleri arttırarak kapamayı sakıncalı bulursa halktan sağlık sigorta primi toplamak için bır kanun çıkarabilir. Bu yargıdan sonra «Acaba çıkarmah mıdır"'» dıye de duşünebılinz. Boyle bır kanun çıkarmanm içtenlikle tavsıye edilebıleceğıni sanmam. ÇunkÜ sıgortaya pnm odeme nın kışl uzennde olumsuz psıkolojık etkısı vardır. Kışi para ödedim dıye ihtiyacı olmadan da hızmeti kullanıyor, hekım zamanını israf edivor, ilâçlan gereksiz yere tüketıyor. Yazımı 1970 yılında XXT. Mıllî Tıp Kongresıne sağlık hızme'lermın fınansmanı konusunda sun duğum raporun sonuç paragrafını aktararak bıtirmek ıstiyorum «Yukanda belirtılen hususlara dayanılarak denebilır ki, memleketimızde bugunkü şartlarda sıgorta kurulması gerekli değıldı*. Hükümet vatandaşlar arasındakı sağlık hızmetınden yararlanmadakı (arklılığı daha da belırjz.n bır hale getirmemek içın sağlık sigortasından ımkân ölçüsunde kaçınmalı sağlık konusuna gereken rtnemı vererek genel butçeden sağlık hızmetlerıne düşen pavı en az yuzde 6'ya çıkarmaft bır prensıp olarak kabul etmelı sağlık hizmetlerıni bir an once bır elde toplamalı ve verılen odeneklenn en verımlı bir şekılde kullanılabılecegı sosyalleştmlmış sağlık hızmetlennl uygulamağa daha fazla ve daha dısıplınlı çaba harcamalıdır.» Dr. Nusret H. FiŞEK Raecttepe üaiveraltesi Topiom HeUmlifi ProfesBHI zancin fazla olduğu verde gelısmesıdır O halde hberal bır duzende heklmlenn aşırı ölçüde ıhtısaslaşmağa kayması, büvük kentlerde toplanması kaçınılmaz bır olgudur. Yeter sayıda hekımı olan ulkelerde bu etkınin farkına vanlınmayabılır. Ancak, hberal duzen, hekım sayısı yetersız ve az eelfsmiş Ulkelerde, her alanda olduğu gibı, guçsüzü ezer Yıne sozü ülkemıze getirelım. Turkıye'de sağlık duzenı hberal duzendır Sigorta sağlık hızmeti pazannı genışletecegıne gore, bu kanun hekımlere her verde, bu arada büyıık kentlerde de, daha ffeniş ış sahası açacaktır Bu durumda hekım. daha rahat yaşama çocuğunu daha iyi okulda okutma gıbı nedenler ıle büyuk kentlen tercıh edecektır. Şımdı doğu İUenne hekım bulunmaz ıken, bu kanun vurürlüğe gırince orta Anadolu ve hatta batı Anadolu'nun klıçuk ve az celışmış il ve ilçelennde de hekım bulunmayacaktır. Ne vazık 20 yuzyılın son dortte bırınde çağdas kapitalist duzene büe geçemeyen yöneücüer var. metınden jararlanabılse bu du rum onemlı savılmayabılır. Ama durum böyle değıldır. Gerçeği açıklamak ıçın ufak bır hesap >a palım Sağlık sıgortasının başan ile uygulandığı ulkelerde 500 kişıye bır hekım düşmektedir. îh tıyaç bu düzeydedır. Buna gö re ulkemızde mevcut 15 000 hekim ancak 7 5 mılvon kışıj e hız met gotürebılir. Geri kalan 33 mılyon kışı bugunkü durumdan da kötü duruma duşer. Genel Sağlık Sıgortası Kanununa «Hayır. demenın bır nedenı budur Son gunlerde büyük Isimleri olan yuz kadar hekunin genel SaJHA SıyııHHii TtttSfcnunu^e»^ teklejen bır bıldın ımzaladıklan soylenıyor. Bu hekimler ne ıçm halk yaranna olmayan bu kanunu desteklıyor Kazançları artsın dıye mı"' Hayır, bu hekimler sigorta olmasa da kazanablleceklerı kadar para kazanmaktadır. Istenen şey muayenehane nekımhğmde kazanç olasılıgını arttırarak hekımlenn buyük çoğunluğunu muayenehane hekımliğme bağlamak ve tüm halka eşıt hizmet gotürmek isteyen hükümetlerin sağlık hametlennı sosyalleştırme çabalannı baltalamaktır Genel Sağlık Sıgortası Kanununa «Hayır» demenın ıkincı nedenı budur Yusuf Kupeli Istanbul Sıkıyonetım Mahkemesınce 34 yıl afır hapse mahkum edllmiştir. Karar Yarçıtay'ca daha onayIanmamıstır. Hatırlıvor musunuz bu mahkumluğun nedenini? Unuttuk gitti! Olaylar oyle ardı ardına gelivor ki kim ne yaptı, kim ne ettı, karıştırıyoruz. Küpelı, 12 Mart oncesi ve sonrası olaylanna kansmış bir genç adam. Iyi etmıs, kotu etmiç, bunlar tartışılmaz şimdi. Yargılanmış, cezalanmış, ama cezası daha kesinleşmemlş. Yirmi dort yıllık ceza kararı onayUnır mı, yoksa bozulur mu, o da belli defil. Belki de aklanır, ya da daha az blr cezava çarptırılır, o kadar sureyi doldurdufu için de bemen özgurluğe kavusur, ya da bir kaç yıl sonra . Ama Kupeli hastadır, doktor raporlan bunu gösteriyor açıkça. Mahkum da olsa bır yurttaşın goz gore gore olume bırakılması insanlık dışıdır, Anayasa dışıdır. ujgarlık dışıdır. KupflUtırin dlum» ktralaldığını ((orâToruz. Gozumuzıuı onunde getJyor herşev. Yaalaj jazıldj, bAİdirMer yayıot^ndj^ Y,u£u£, Kupeli nin tedavl edılmesi gerek Maltepe tutuklarevinde genç bir adam ölmeyi bekiijor Bu gcrıek karşısında susmak, bu Blume ortak olmaktır, daha açıgı haksız, bır işleme katılmaktır. öyle davranışlar vardır ki hepınız «karşı» olduğumuzu belirtmemlz gerekır. Karşı çıkmamak jan tutmaktır, bteki yanı!.. Ben yansızım denilemez bu durumlarda. Bır genç adam tutuklarevinde batamsızlıktan, ilgısizlikten ölurse bunun acısı, sorumluluğu hepimızin iıstune duşecektir . Daha once, bir Alakuş, bır Karadeniz ayni yoldan geçtller. Nerdeyse «bilerek» olume bırakıldılar. Gene \azılar va. nlmiftı, uyanlar yapünuştı, aldıran çıkmadı. Sımdı Kupeli de aynl yolun >olcusu Denrcek kı o yolun \olcusu kim değil, herkes bir gun olmeyecrk mi" ölecek ama bovle değil, gözgore gore ölume bırakılmak başka. doğal bir ölumle çekip gitmek başka Bırtakun kımseler Kupeb gıbı gençlerın ortadan kalkmasında \arar mı goruyor? Ne denuştı bır eski yctUli: «Mahkeme aklama kararı \ermış, ama bence onlar suçludur.» Kendilerinl, Adalet ten de ustte gorenler \ar ulkemızde! Boylelennin hirtakım baskıları etkılerı oluyor, bnjle olmasa Alankuş'Iar, Karadenız'ler olume bırakılır mıjdı? Ne hukuk, ne tıp, ne insanlık soz konusu böylelerı için, varsa joksa gözleri burumüş olan hırs, hınç . Mumcu'nun yazısını birkaç kez okudum. «lok mu? Yok mu?» dr»e soruvor. Yok mu? Bir \etkilı vok mu? Bu, bir gerçek insan yok mu? anlamına gelebilir. Genç bir adamın yuzde yuz olume çıkan bir yolda tek başına bırakılması karşısında kalem susnıamalı, polıtıkacı susmamalı, jıırttaş susmamaIı, emekçi, ogretmen, profesor, solcu, sağcı, ortacı, kapitalist, sosvalıst susmamalı Bır insanlık sınavnle karşı karşııavız. Solculuk sağcüık, ortacıhk tartışması yapacak degilız. Bır genç adamın bıle bıle oLmesı, bır bakıma onu hepimizin oldurmesi demektır. Uğur Mumcu herşeyi yazmış o vazısmda Yazı değil, bir çığlık, bır tokat, bır tanhsel sorumluluk anını yaşadığunızı hepımize bildiren bır çağrı Evet, vok mu bir sorumlu. blr yetkih, bir gerçek İnsan' Ben «>ok» diyemem, vardır elbet, yuzlerce, bınlerce, on binlerce, mılyonlarca gerçek «ınsan» >ar bu ulkede . Bu gerçek yurtseverler bir genc adamın ölume bırakılması karşısında seslerıni vukseltmehdırler. Bovle bır ölümün utancı, acısı, lekesı hepunızın ustune duşer, bır jaşam boyu, hepimızin, hepınızın . Silâhm ustune silâhns jrldelinu. demlftt. Evet, silahın fistüne silâhsız gideUm; ama gidelim: ornr. duiumuz verde oturmayalım: bflvUkler olarak yssalara sar> givı geçerll küamazsak, kuçüklere Sgut vermeye yüztimtiı mü Hukıiffletin kımın fa»n$ı Sımdı hukumetuı Turkıye BUvuk Mıllet Meclısıne sunduğu kanun tasarısına Relelım Tasan o kadar hatalar ile doludur kı hepsını burada saymağa gerek yok Sadece onemlı birkaç noktava değınmek yeter. Bu kanuna gore kanun hızmetlerın yapılması olanağı olan verlerde uygulanmaga başla^cak ve kademelı olarak yurt içınde vayılacaktır Bunun anlamı sıgortanın bü\uk şehırlerden baslamasıdır. Kanunun bır dığer hukmu sıgor talı kışıye, ozel muavenehane he kımleri dahıl. ıstedıği hekim ve hastaneye gıtme hakkınm tanm masıdır. tlk bakışta çok yerınde gıbı gorünen bu hukmun altmda yatan hukümetin ve Sosyal Sıgortalar Kurumunun heklmlık hızmetınden elini çekmeslni sağla maktır Bu tasan kanunlaşırsa «;ovle işler Hıç bir hasta hükü metın sağlık tesislerine gitmez. Gıtse bıle hekım. «Arkada? sen hukumete ortak mısm. Niye öğleden sonra muayenehaneme gel mıvorsvm Parayı sen verecek dğılsın va • diverek hastalan muavpnehanesme cekerpktır Sos val Sıgortalar Kurumuna gelınre sıgortanın sağlık hizmetın den sıkâvetçı olan işçiler de, diğer sıgortalılar pbi hekım seçme hakkı isteyeceklerdır ve kesınkes bu hakkı alacaklardır. O zaman muayenehanelerde Iş ve kazanç o kadar artacaktır M, So«:va! Sısortalar Kurumu dahıl, tum kamu kuruluslanndakı hekımler gorevlerınden avrılarak muavenehane aeacaklardır. Hekımlerm kamu hızmetınden avnl malan ve çok daha fazla para kazanmalannm ne zaran var dıye sorulabılir. Aslmda kövde ve kasabada herkes hekim hız Hekim oranı 1950'lere kadar sağlık hızmetınden çok sınırlı olarak yararlanabılen işçılerın sıgortanın kurduğu sağlık orgutlennden ge nış olçude yararlanması, olaylan genış açıdan goremeven bazı kımselerde, herkesı sıgortalamakla avnı sonucun ahnabıleceğı yanılgısını doğurmuştur Sosval Sıeortalar Kunımu ışçılere bu hızmetı Turkıye'de mevcut hekım hızmetını kendı tarafına çekerek sağlamıştır. Bugun Turkıye'de 2 000 kışıye bır hekim duserken Sosyal Sigortalar Kurumunda 700 kisıye bır hekım duşmektedır. Buna rağmen sıgorta orgutlerinın talebı karşılayamadığı hastane ve dıspanserlerde yığılma olduğu ve bu nedenle hizmet kalıtesının duştugu gorulmektedır. Bu beklenen bır sonuçtur. Sigorta talebi arttınr ve 700 kısıve bır hekimle sıgortalılara sağlık hızmetı istenen duzeyde venlemez. Sağlık hızmetını sigorta vonetımının değil, hekımlerm yüruttuğunıi söyleme, herhalde, bıhnenı sovlemek olur Ama anlaşıldığına gore bunu bllmeyen veya değerlen dıremeyen sorumlular var ulkemızde. Ülkemizde, halk duzeyınde sağlık sorunu bır fınansman sorunu olmaktan çok, hrkım gucü açığı sorunudur Sağlık hızmetlerını gelıştırmede once c^zümlenmesı gereken sorun hekım gtıcü sorunudur Bu çozülemeyecekse fınansman kavnağı varatmak anlamsız olur Bu nedenle Türkiye'de bugtlnkü şartlarda genel sağlık sıgortası kurulamaz Genel Sağlık Sigortası Kanunu çıkarmak sıyasi reklâm materyeli hazırlamaktan başka ışe yaramaz. Konıyucu hekimlik Sağlık alanında koruyucu hekımlık hızmetlerının oncelık aldığmda goruş bırlığı vardır. Bır dığer gerçek en hberal ulkelerde bıle DU alanda pazar ekonomısının ışlemedığıdır Koruyucu hızmetler ıçın hukumetlerin hekımlen maasla çalıştırmalan zorunluğu vardır. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı bugunkü hekım kazanç duzeyınde bıle bu hızmetlere hekım bulamamaktadır. Hekım kazancı şıındıkının birkaç katına fırlayınca nasıl hekım bulur Sağlık Sıgortası Kanunu'na «Havır. demenin Uçuncu nedenı budur Sosyal Sigortalar Kurumu ışçilenn kazancının yuzde onıına yakın pnm almasına ve hekım seçme hakkı tanımamasma rağmen açık vermektedır Genel Sağlık Sıgortası Kanunu'nda pnm mıktarı kazancın yuzde 4'udur ve sıgortalı ozel hekıme gıdecektır Bu bıçım uygulamada büyük fınansman açığı olacağım soylemek ıçın uzak gorüşlu olmak gereksız. Kanunu hazırlayanlar da bunu gordilfclerı ıçın açığın genel butçeden kapatılacağı hukmunu getlrmışlerdır. Sigorta kademeli olarak uyguianacağına gore sıgortadan yararlanma lmtıyazı venlen vatandasa yapılan hizmetın yukünü bu hızmetten yararlanmayan fakır, zengm herkes çekecektir. Kımın içın? Sadece sıgortalüar içın değil, bu kanunun uygulanmasından büyük kazanç psyını alacak hekım, ılâç üretıcisı ve satıcıları ıçin. Genel Sağlık Sıgorrası Kanunu'na «Hayır» demenın dor "MADARALIROMAN ÖDÜLÜ" 1976 degerlendirmesıne katılmak isteyen yazar ya da yayuncılann. 1975 lçınde tlk baskısı ya da aynı yıl ıçind* son cıldı çıkmış romanlanndan lü'ar adedıni, 15 Ocak 1976 akşamına kadar «Fikret Madaralı, Emekh öğretmen, Valova» adresıne gbndermelen duyurulur. YAGMUR VE ÇAMURDAN KAÇAiVLARI, KIŞTAN. SOGUKTAN KORKANLAR! K1Ş AYLARIM1A VİLL Tam LÂLE NÎN AlLE SICAKUGINA BEKLÎYORDZ VlLLA LALJB TURKIYE NIN EN TEMİZ EN BAK1ML1 VE EN HUZÜR LU PANbİYONUDOR VILLA UALE'NIN HER OAÎRBSINUE. C'İFT TUVALET1, BANYO VE ÖZEL MUTPAK; VARDIR DEVAMLI SICAK SU. KALORÎFER, NEFÎS YEMhKLER Pansiyon 125 TL. OREN BLRHANtYE TEL: 843 (Cumhuriyet: 127) ATİLL ve LEMAN (Karaca) Dorsay OguHarı doğumunu dost larına mujdelerler. Ataman Klınığı 4 1 1976 SOMER BURAK'ın doğumunu akraba ve dostlarına . nçle bıldırırler. Zejnep Kâmıl "3 1 1976 VEFAT Bay ve Bayan Abdullah Abigadol'un kızlan; Murat Abigadol; Julia Katan'ın kızkardeşi, Selma Nevvburgh, Belkis Burduroğlu'nun ablası, Turalı ailesinin gelini, Yonca ve Mine Turalı nın annesi, llhan Turalı'nın eşi, (gazeteci) 19. yuzyıl sigoriacılığı Cumhuriyet 129 Cumhuriyet "131 Yırmınd yuzyılın son dortte bırınde, her ülkenın mevcut sıgortalan tasfıye ettiği bır çağda, 19 yuzyılın sigortacıiığına sanlmanın anlamı nedır? Bılıvoruz kı 20 yuzvılda ıkincı varısında saglık hızmetlerınden en yüksek duzevde vararlanmanm bır İnsan hakkı oldu&u \e bunu sa£lamanın bır devlet gorevı oldujtu kabul edılmektedir. Sağlık sızortası ise 19. vuzyılda hberallerın, halkın sağhk hizmet tsteğını karşılamak lçln varattıklan bır kurumdur. Liberal du zende hekımlık ıle caedas hekım lık arasındakl fark birtncıde hizmet uretımmi pazar ekonomısı kurullannın düzenlemesı dıfiennde hizmett devietın maa=lf< calıstırdığı hekımlere vaptırması ELEMAN ARANIYOR Pazarlama ve satış elemanı olar?k çalışacak çok ıyi tngıluce bılen calışkan ve dınamık, askerlığını vapmış Makme Mühendısi veya Teknısyenı aranıyor. Talipierın 45 27 90 veya 49 09 29 numaralı telefonlara müracaat ederek randevü almalan rica olunur. (Cumhunvet GÜRÇELİK BÜRO MOBlLYALARI SATIŞ MAĞAZASI SAYIN MÜŞTERtLERtNlN HIZMETINE OÎRM1ŞTİR Eski Osmanlı Sokak No: 6 Mecldlyeköy MERYEM TURALI vefat etmiştir. Cenazesi yarın öğle na'mazından sonra Şişli camiinden kaldırılarak Zincirlikuyu kabristanına defnedilecektir. AiLESi NOT: Çelenk çondermek istejenlerın Türk Eğıtim Vakfına bağışU bulunmalan rica olunur. KARAGÜMRÜK ORTAOKUL MÜDÜRLÜĞÜNDEN 1 Okulumuzda açık bulunan 15/1 derece kadrolu Yardımcı Hızmetler sınıfına 657 sayılı yasanın 48 maddesındeki şartlan taşıjanlar arasından sınavla bir Hızmetlı alınacaktır. 2 Muracaatlar 22 Ocak 1976 perşembe günu saat 17(KJ"ye kadar bizzat okul müdurlüçüne vapılacaktır. 3 Sınav 23 Ocak 1976 cuma günü saat 10 00'da okul btnasuıda vapılacaktır tlân olunur.