Katalog

f Ekonomi Ekonomi ... Ekonomi Ekonomi ••. Ekonomi Ekonomi ••• Ekonomi Ekonomi ... Ekonömi Ekonomi MALİYE BAKANLIGI RAPORUNA GÖRE, TÜKETİCİ FIYATLARI 1975 YILINDA DAHA HIZLI ARTTI MC Hukumetının ekonomi üe ilgıh bakanları yaptıklan açıklamalarda, fıjat artışlannı 1975 yılı ıçınde durdurauklarım iddıa ederlerken, Malıje Bakanlıgınca yayımlanan «Yıllık Ekonomık Rapor 1975» de yer alan tuketıcı ve geçınme endekslenne ılışkın tablolardan îıyatların 1974 jıluıa oranla daha hızlı arttığı anlaşılınaktadır. 11 ılı kapsayan tuketıci endekslennde yüın 9 aylık donemınde yuzde 20 cıvannda artış olduğu gorulmektedır Adana, Erzurum, Antalya ve Ordu dışındakı 7 ılde artışlar 1974'un aynı donemındekı artışlann uzenndedır. Aynı tablodan anlaşıldığmı gore, gıda maddelenndPKi artışlar çok yüksektır. 1974'un ocak eylül donemındela artışlar yuzde 1520 arasında seyrederken, 1975ın aynı donemındekı artışların yuzde 30 cıvannda oldugu gorulmektedır. Işadamları Derneği, Ortakpazar konusunda dışişlerini eleştiriyor Turk Sanayıcılerı ve İşadamlart Derneği Genel Sekreten Gongur Vras. iAET Çıkmazındakı Türkıye> konulu bır araştırmada hazırlamışlır Bu araştırmada. Turkıye • 4ET tlışkılerının bır çıkmaza gırdığı ve çıkmaz ıçınde ıflasa jurufclenen Turkıye'nm *dtsarda kuru lan ıflas masalanna muzakereye* çağrılmasıntn kuvvetle muhtemel olduğunu ılerı surmektedır. TVSİİD Genel Sekreten. Ortakpazar'la tliskı'er dolayisıyla Turfcı ye'uı bu duruma geUren «basnrı/t 4ET yanlılan» olarak mtelendtrdı ğı. tıktısatçı değu Mahye ve sıva«e£ geçmm olant ve mıhayet Turkıye'yı AET'de temsd eden ıfcı fcı şı> uzerınde durmakta ve bunlan tbutun bılgı ve sorumluluklan kendılermde topJamıs* kımseler olarak tanımlamaktadır. TÜSİAD Genel Sekreten'nm 23 ara;fırmosında Ortakpa Huseyin MERTOĞLU tasarısı ıle bırlıkte TBMM sunduğu «Yıllık Ekonomık Rapor 1975» de yer alan Iç Tıcaret Hadlerınden de anlaşıldığma gore, tuketıcı fıyatlannda artış 1975 içınde daha hızlı olmu^tur. yuksek tutulan taban fıyatlan nedenı ıle yuksek artışlar oldugu, buna karşılık I975'de bol urun ve duşuk fıyaı'a rağmen fıyat artışlarının yuzde 20 6 ulaştıgı gorulmektedır. 1975'de gıda maddelerı fıyatlannda gorulen artışların 1973'un aynı donemınden yuksek olmuştur. 11 A TUKETiCi ENDEKSlERiNDEK (OCAKEYIUL) ARTIŞIARI Genei Ftyat A r m ı a n tller îstanbul Ankara Izmır Bursa Adana Eskışehır Samsun Erzurum Antalya Dıyarbakır Ordu 1974 15,5 18,4 17.5 16 9 24,2 15,8 21,8 22,9 22,3 21,4 21,8 1915 19.2 213 22,0 1S2 13.9 21 « 22,1» 2U,0 22,1 18 3 19 4 Gıda .Maddeleri Fiyat \ m ş ı 1974 14,8 17,5 16,0 14,8 25,6 14 5 18,1 23,4 21,7 20,8 17,2 1975 27,7 32,0 31,9 27,8 23,5 33,7 33 5 26,2 29,6 25,3 25,7 TÜSİAD GENEl SEKRETERi URAS'IN ARAŞTIRMASINDA, «TÜRKiYE'NıN HIZLA İFLAS MASASINA DOGRU YOLALDIGI» ONE SÜ RULLYOR... zar nezdtndeki ştmdıkı buyuk elçi Tevfık Saraçoğlu te Saraçoğlu'n dan oncekı buyuk elçı te halen GHP Kayseri Senatoru Z\ya Muez zınoâlu'ndan başka Dışışlerı Bakanlığı da ağvr bır bıçımde ele$tırılmektedır. Araştırmada Dışışlen Bakanh ğı'nın AET ılıskılennı «piatomk* te €polıtık> değer yargıları çerçevesınde ele aldığı behrtüerek. 'AET çıkmazımn bu safhasında» Dışıslerı Bakanhğı'mn «en yetkılı bır temsücısınım bu goruşlenne yer lerılmektedır: *Evet AET bızi istısmar edıyor ama bızım de daha yerıne getıre SANAYİDE DURUM Öte jandan, «Yıllık Ekonomık Rapor 1975» de, sanayı urunlerı fıyatlannda, 1974 yılında Ecevıt Hukumecı zamanında yapüan zanruardan sonra artış olmadığı da belırtılmaktedır. Raporla, tekelcı fıyatlara, Fıyat Kontrol Komıtesı kanalrvle baskı yapıldığı ve bu fıyatların baskı altında tutuldugu da açıklanmaktadır. GIDA MADDELERi Malıye Bakanlığı Raporunun Gıda Maddelerı ve Yemler Gurubu Endeksınden anlaşıldığma gore, gıda maddelen fıvatlannda 1975 yılı ıçınde yuzde 20 6 oranında artış olmuştur. Tablo aynntılı olarak ıncelendığınde, gıda maddelerl fıyatlannda, 1974 yılı ıçınde medığımız taahhutlerımız var. On ce bız butun yukumluluklerımız yerıne gelıreiım. sonra gogsumuzı gere gere ısteklerımızı ortaya fco yarız... Boylesıne da/ıo üıbarlı olur » IFLAS MASASI KAYNAK: HAliYE BAKANLIGI •YILLIK EKONOMİK RAPOR 1975 SAMSUN'DA Yuzde 22 8 oranındald fıyat artışı ıle Samsun ıli 1975 ıçınde en hızlı artışı gosterırken, Eskışehırde gıda maddplen fıyatlarındakı artışm yuzde 35 7 oldugu gorulmektedır îstanbul, Ankara ve Bursa ülerınde gıda maddelerı fıyatlanndakı artışm 1974 yılmdakı artışlann 1 mısli oldugu anlaşılmaktadır Malıye Bakanüğının, Butçe YORUM KIŞİSEL VE S1N1FSAL KURBAN TÜRKİYE'DE blr lırmanma yaşanıyor. Herkesin görduğü fa$izan tırmanma. Bır de bu tırmanmanın gerisinde, Turkiye tisteminin ozunde tırmanma v»r. Bu da iulitlenmenin tırmanması. Turkiye'nin toplumıal ve sıyasal yaşamında kilitlenme, her gün blr basatnak tırmanıyor. En ton basamak sıkıyonetimde. Demırel, sıkıyonetım ilanın, bır kurtarıcı olarak goruyor. Ancak bugun DemirH'li blr sıkıycnetlmin llân edilemeyeceği anlaşılıyor. Demirel, sınıftal ve kişisel kurtuluşunu sıkı yonetimde arıyor. Ama Damırel'lı bır »ıkıyönetlmı ilan edip uygulamak zor geliyor. Demirel'lı blr sıkıyönetimin, uygulayıcılar için cok yıprafıcı olacağı anlaşılıyor. SIKIYONETİM llanı da kllitlendl. Demirel, bu kilill kırma sevdasında. Kiliti kırmak içın her gun bir devrimci ogrendnin kafasınt kırıyor. Devrimcilerin, sssyallstlerin bu oyunu uslaca tergilemelerı yuzunden kırıcıiıkta her gun biraz daha tırmanıyor. Sıkıyonetım kılıtini parçalamaya kararlı. Bunun Içln demokrasiyi, hukuk devlefini parçalamaktan baika bir yol bulamıyor. Bunun İçin gangster çetelerı ile 1 birliği yapmıyor. Onları doğrudan $ doğruya kullanıyor. Saldırı ve kırıcılık eylemlerlnl yaygınlaştırıyor. Yaygınlaştırdıkça da karşısında direnen kutlenin buyuduğunu goruyor. Çareyı sıkıyonetimd* buluyor. YILBAŞINDA bir yakını gazeteciye demeç vermiş. cüzerımiıe gclirseniz, biz kenetlenıriz» demiş. Halk Partisi yonetlcileri bu sozu, gorunduğu gibi anladılar. Demokratik direnişin, Demirel ve takımını kenetlenip kilitlenmeye zorlayacağını du>ündul«r. Demokratik dirtnlşteki ataletın kaynağı burada. Son zamanlardakl sert eleştırılerde hile Demirel'i, gangester çetelerl ve reijlerınden ayırmak İçin gosterilen ozenin kaynağı da burada. Ha'bukı Denırel'ın cuzerine çekmek» istedlği başka. Demirel. ııkıyonetimi çekmek Istiyor. ÇANKAYA Kofku'nun kapıımda bunu açıkça belll etti. 1*71 1*73 donemlne açık çağrı gonderdi. 1971 ile başlayıp 1973 yılında »onuna doğru yaklaşan olaylar zindrinin ilk noklası Demirel'in başbakanlığı bırakmaıı. AP Genel Başkanı, 1*71 yılında başlayan gelişmeleri millet Iradesine bir darbe olarak niteliyordu. Şimdl goruşunu değistiriyor. Sınıfı İçin millet Iradetina darbe »özlerinl geri almaya razı. Uygun blr davranış. Zaten millet Iradesl deyimi ağzına pek yakışmıyor. Gorunuşe göre, «mıfı Içln kendlsini kurban etmeye gönüllii. Demirel'li tıkryönetimi başaramayınca Demirtl'jiz sıkıybnetime de çağrı çıkardı. ANCAK sınıfı için klslsel kurban oima ozveriti, yalnızca gorunuşte, Istifa ederek görevden ayrılmak kendi partısine ve tabanına ters duşecek. Ecevit tarafından yıkılmak, bunlara ek olarak, bır de onur kırıcı. Ama bir sıkıyonetim doneminde görevden ayrılmaya diyecek yok. Gorunuşte Demlrel'e ve partisine karşı, ozunde ıse işçi sınıfı ile devrimcilere karşı bir sıkıyonetim. Duzmece kurban olmanın meyvelerl de ayrı. Demirel, son şansını burada goruyor. Böyle bir oyunda aradığı kenetlenmeyi bulabileceğini umuyor. Sıkıyonetim kilitini kırmak için bunca cana kıymasının nedenı burada. Zorlayarak kiliti açmaya çahşıyor. DEMIREL'İN en son oyunu burada, Ancak bu oyunun da ozu daha derinlerde. Faşizm denemelerinin yalnızca Demirel için kurtarıcı olduğunu düşunmek yanıltıcı. 12 Mart örneği ortada. Hangi polıtıkacı, tekrar oturmak için o kadar kanın akmasına razı oldugu bir koltuktan kendisinl uzaklaştıran bir harakete tekrar çağrı duzer? Eğer daha derinlerde bazı oluşumlar ve destekier olmazsa. llhan Selçuk, 12 Mart öncesi yıllarında gerçek ucretlerdekı artışlaıia 12 Mart yıllarında, o çağrılar düzulen 1*71 H73 yıllarında, gerçek ucretlerdeki duşuşieri sıraladıktan sonra şunları yazdı: cGöruluyorkl 12 Mart sıkıyönetimi Deniz Gezmiş ve arkadaşlarını asarken ve aydınları, bilim adamları ve yazarları mahpushanelere atarken; asıl işçileri kım vurduya getirmiş... Şlmdi aynı işi yapmak istiyorlar.» Yapılan da yapılmak istenen de bu kadar açık. BU AÇIKLIĞIN DA gerisinde yatanlar var. Şöyle: Kllitlenme, bolunmeden doğuyor. Ters gorünur ama, terslik olayların kendisinde. 1M1 ve 1973 seçimlerlnden sonra Meclis'te başkanlık seçimleri kılitltndi. Sandalyalarda bolünme oldugu için. 12 Mart, bir yandan, işçl sınıfı ile sermaye arasındaki bolunme netleştiği, dığer yandan da, sermay* sınıfı içinde bolünme oldugu için ortaya çıktı. Bu bötünme içinde Turkiye'nln ileriye donuk çözumler bekleyen sorunları kllitlendl. 12 Mart ve Cephe Hukumetlerl, bir yandan, sermaye Içindekl böiunmelerl birleştirmek; diğer yandan da, İşçl sınrfına cephe almak için duzenlendl. Şimdl daha da tırmanmak zorunluluğunu duyuyor. Yalçın KÜÇÜK EKONOMiK SORULAR Nüfusun yeterliliği Eopa'nın Başoba köyünden sorulan soru şu tlçmde bulundugumta Turkıye'nm nufusu yeterh mıdır. yetersız mıdır? Yeterlıyse neden, yetersızse neden'''» Bır ulkenın nufusunun yeterlüıği konusunda gelıştırümış te geçerluığı olan mutiak bv blçü yok hufusun yeterluığmı ancak bır başka olçuye bakarak kararlaştırmak mumkun. Bır ulkenın nufusunun yeterlı o'.up olmadığını kararlaştırabılmek tci" mevcut te açüacak ış cianaklanna bakmak gerekıyor. Eğer ı? olanaklan çok ve çok oldugu kadar da hızla artiyorsa, nulusun da htzla artması zorunlu oluyor. Nufus yurt tçınde hızla artmazsa, başka ulkelerden ınsan ıthal ederek nufus açığını kapatmak zorunluluğu doğuyor. Eğer ış olanaklan az veya çok az artiyorsa çok kuçuk veya çok yavaş artan bır nufus bue fazla olabiıyor. Nufusun yeterlılığının if olanaklarına bakarak kararlaştvrdması, ekonomık oldugu kadar ınsancu bır zorunluluk Çunku ınsan. âlet kullanan hayvant demek. Insam otekı yaratıkiardan aytran en behrgın ozellık âlet kullanması. Insan âlet kullanarak kendt gucune guç katabuıyor. Başka hıçbır canlu kendı gucunden başka bır gucu kullanamıyor. Başka hıçbır yaraiık. kendtsmm yarattığı âletlerı kullanarak çucune guç katamyor. ŞİMDİ biıyuk sanayt sermayesinde yenlden bolünme tşaretlert var. Ustelık 12 Mart oncesi bolunmeye gore aktorler rol değistiriyor. Çok ust duzeyde genellemenın sakıncaları ile bırlıkte iki grup ve iki ayrılık noktasını saptamak mumkun. Ortakpazar'a karşı tutum ayrılık noktalarından birisi. Adana sanayicılerı, eskiden Ortakpazar'la butunleşmenin ateşli savunucuları değildi. Şimdl de Ortakpazar çıkmazı, onları pek etkilemiyor. Tekstillerini kolayca satabileceklerinl duşunuyorlar. Ortakpazar rekabetiyle yıkılacak dayanıklı tuketim sanayileri de az. Ama îstanbul sanayıcılerinin çok. Bu yuzden Ortakpazar sorununun etkilerinde ayrılıyorlar. AMA DAHA çok ayrıldıkları noktalar var. Devaluasyon, daha buyuk bır ayrılık noktası. Adana sanayicileri, daha doğru bır deyışle, Çukurova sanayicileri için buyuk bir devaluasyon çok yararlı olacak. ihracatı artacak ürunler, elde stoklar ve Çukur'un bankalarında DÇM dovizlerl var. İslanbul sanayıcilerınde ise ithal girdılerinin mal maliyetlerinde payı çok yuksek. Yuksek bir devatuasyon maliyeflerı, iç fiyaftarı ve dolayisıyla satış sorunlarını birden bire artıracak. istanbul sanayiciteri için buyuk oranda bir devaluasyon sakıncalı. Bunun yerine kucuk kucuk •yedirerek» yapılan bir devaluasyon çok daha iyi. Ayrıea bir de toprak reformu olsa iyi olur. Çunku iç pazar genişler. Ayrıea buyuk bir devaluasyonun sakıncalarmdan, toplumsal çalkantılarından, bugun için koyu bir sıkıyonetim olmadan kurtulmak mumkun değıl. Sıkıyonetimle büyuk bir devaluasyon da yan yana gidıyor. Buyuk sanayic) kesimdekı ayrılıklar da somutlaşryor. Ortakpazar ve devalüasyondaki tutum ayrılıkları sıkıyonetlme kadar yansıyor. ANCAK ayrı.'ıklara karşın, birleşme noktaları da var. İşçl sınıfının canlılığı ve hızla gelişen bilinçlenme sureci. Burada herkes bırlik. Ama bu birlik içinde bile ikincil bir yontem ayrılığı goruluyor. Acaba işçi sınıfı sorunu, sosyal demokrası uygulaması Içınde çözulemez mi? Böyle duşünerek ikircikli davranan buyuk Iş adamları da var. Ve böyle duşunenler oldugu için de sıkıyonetim ve faşizm denemeleri daha da on plana cıkıyor. Unutmamak gerek: 1930'lar Japonya'smda faşizm tırmanırken ikircikli davranan bir çok buyuk iş aHsmı politikacı oldurıildu. Almanya'da da bunun omeklerl goruldu. Faşizm tırmanırken sermaye kişisel kurbanlar verdi. Turkıye'nm en buyuk ışadamlar ıle sanayıcılerının kurdugu Derne gm Genel Sekreten Gungor Uras Turkıye'nm hızlı bır şekılde tfla vıasasına dogru yol aldıgını üer surmektedır. Gungor Vras, bu fco nuda şoyle demektedır: «Dı? tıca ret açığı suratle buyuyen, rezerv lerı suratle erıyen, satacak ma uretev.et ure ( / ıı «r nrnaz ' alt < gelen, buna karşı ıthalat oereğ (tuketim mallannda dahı) suratiı buyuyen Turkıye sorunlanna <ken dı başma radıkal çözumler aranal zorundadır. Bu sorunlar cıddıyı alınmaz, g'derek buyurse, bugui nezaket kurallan ıçınde etraftmız aa dolaşan, telkmleıde bulunan teklıfler getıren yabancı kışı vt kunüuşlann (bundan evvel de go ruldugu <^bO birden hırçınlaşma lan. Turkıye'yı dışarda kurulaı ıflas masalanna muzakereye ça gırmalan kuvvetle muhtemeldır İlk ıflas masastm İMF ve İBRI kuracak. arkadan AET Turkıye'y çağıracaktır. O zaman butun gucu nu kaybetmıs bır ekonomtmn kade rı yabancılann ınsafına terk edüe cektır.» TVSIAD Genel Sekreten, çalıs masının basında da belırtığı o.bı araşUrmasım, Bruksel'de onde ge len AET yetkıhlen ıle goruîtuk ten sonra tamamlamıştır. Araşltr mada, AET yetkılüenıun 1 ıtrfctye AET ılışfctien uzerındekı goruşlerı ne değınılırken bır AET yetkılısı nın şu goruşlenne yer venlmekte dır: OOKTORLUK <Gelışmekie olan bır ulkenın Or takpazar uyelığı. ulke ekonomısı nın doktor nezaretmde ıj/ıle&tırıl mesıdır Doktor masasına once Ir landa yatmıştır. şımdı \unamstan Ispanya demokratik yonetıme ge çmce once o. arkadan Portekız.. Ve Turkıye . TurHye'nın dokt» masasına yatmatmın 'iedenı tarvn ekonomısı olacakiır lspanya'nınk sanayı. Fakat hıç bır zaman Al manya çapında değü.» Araştırmada. onde gelen AE1 yetkılılenntn samımı aöruşleri. yu karıda oldugu gıbı ağızlarındar çıktığı gıbı kaııdeduırken bazan dı bu konuşmalardan elde edılen tzle mmler özetlenmektedır. Araştırma dakı şu parağraf AET yetkıhlen mn gozünde Turkıye'nm yennt açıklık aetırmektedır: TAM ÜYEUK MC, 9 ayda 1.7 milyarlık döviz, 25 milyar liralık Merkez Bankası kredisi kullandı KULLANILAN DÖVıZ MıKTARININ 821.9 MıLYON DOLARI, DOVıZE ÇEVR1LEB1L1R MEVDUAT (DÇM) KREDıSi OLUJTURUYOR 1975 yılı sonuna göre belli olan Merkez Bankası hesaplanna aıt bılgılerden anlaşıldığma gore, MC hukumetı, 9 aylık ıktıdar suresınce; 821,9 mılyon dolar DÇM (Dovıze Çevnlebılır Mevduat), dovız kredısi, 379 4 mılyon doları kısa vadeü konsorsıyum ve IMP kredılen ve 443 mılyon doları da brut dovızlenndekı azalma olmak üzere toplam. 1 milyar 664,3 mılyon dolarlık (25 mılyon hralık) dovız imkân kullanmıştır. Aynca MC hukumeti yıne aynı sure ıçınde Merkez Bankası kay naklarından Hazınenm ve kamu kuruluşlarımn kullanması ıçın toplam 24 milyar 948 mılyon lıra lık kredı almıştır. Boylece MC ıktıdan, hukümet ettığı her ay başma ortalama 5,5 milyar liralık ıç ve dış f ınansman olanağı kullanarak toplam 50 mıl yar lıra harcamış bulunmaktadır. AKTİK Altın 4 Dovlz Kamu Kredılerl Ozel Kredıler Tarım Kredılerl Dığer Aktıller TOPLAM PASIF Emısyon Dovız (Brçi M. B. Mevduatı Mev. Munz. Krş. Dıger Pastfler Brut Rezervler. Net Rezervler. DÇM (x) 311219T5 tarüıl INSAN OLMAK MERKEZ BANKASI HAFTAUK DURUMU (Mılyon T L kezer/ler yUycn Do'ar) 3J.1975 (Geçenyıl) 24 065 28 841 7.366 15170 12 344 87.786 33.379 417 4927 20 027 29 036 1707 4 + 258,5 120,4 itıbariyle. 28.3.1*75 (MC H ü k ü m e t i ) 18 549 29.392 8.735 15 441 12 905 85.347 32 055 227 3 794 22.142 26 926 1.323 0 f 70.0 120,4 26.12.1975 (Geçen taafta) 15 646 39 906 7.546 16132 39 705 118 936 41052 670 6 310 28131 42 773 9984 1.071,7 973,7 2.1.1978 (Son hafta) 15 565 40 026 7172 17.317 39 971 120.050 41968 562 6 352 28 642 42 522 1000,2 1 093 5 986,3 (x) TÜSİAD raporuna göre AET Türkiye'yi yabancı sermayeye açılmaya zorluyor Turk Sanayici ve İşadamlart'mn Bruksel'de Ortakpazar yetkdden ıle yaptıklan gorusmelerden sonra hazırlanan araştırmada buyuyen dtj tıcaret açığı karşisında Ortakpazar'ın Türktye'yı yabancı sermayeye açılmaya zorladığı açıklanmaktadır. Araştırmada, AET sermayedarlanmn gelısmekte olan ulkelerde co ulkelenn ekonomılerım kurtarmaya gıden kahramanlar gıbı» kar$ilanmcyı bekledıklen ıfade edılmektedır. ThSİAD Genel Sekreten Gungor Vras tarafından kaleme alınan araştırma AET sermayedarlanmn Turkıye dekı yatınmlan ıle uret Uklerı mallann Ortakpazar ulkelerıne ıhraç edıtmesıne karst çtkttğı behrtümekie ve belli baslt butun AET fırmalanmn Turkıye'de yatınm yaptıklan te dolayisıyla Turkıye'mn yabancı sermayeye zaten açık bır ulke oldugu ıfade edılmekledır Gungor Uras'ın arastırması. AET mn. Turkıye • Ortakpazar fıcaret açığınm kapahlma*ı ıçm yabancı sermuyeye yenı odunler venlmesini istemestne karşın, dünyanın en buyuk 20 çok ulluslu iirketınden li'unun Turkıye'de yabancı sermaye yatınmianm sahıp olduklarım ortaya koymaktadır. Bunun dışında AET'na att 50 çok uluslu ştrketın de Turkıye'de yerh fırmalarla eşı' koşuüar ıçmde çaUştıklart belırtılmektedır. Araştırmada. Turkıye'de yabancı sermaye yatırımına sahıp dunyanvn en buyuk 14 çok uluslu şırketı ıle Turkıye'de çalışan 50 AET kaynaklı çok uluslu şırkehn lıstelen verılmektedır. Hazırlanan araştırma, şımdıye kadar aksme çok çeşıtlı ıddıalanolmasma rağmen, yabancı sermayenın Turkıye'ye ıhraç artaçlanyla gelmedığım ortaya koymaktadır. Araştumanın. *Turkıye ne AET ter mayesı ne amaçla gehr» başlıkh bolumunde aynen $oyle denılmektedır <AET sermayedarları tiçüncu ulkelerde «o ulkeıerın ekonom lerınt kurtarmaya gıden kahramanlar gıbı» beklemektedırler. AET sermayedan tekbaşına veya ortaklaşa o ulkedekı pıyasauı domıracaktır Kısa vadelı amaç, ç'trkm bır tfade ıle iç pıyasayt tsömürmek»tır. Araşiırma. AET sermayedarlanmn yabanct sermr.ye ya>mmlarv.m u'ettılden mallann «hiç olwaz=;a bır ktsmmın* AET üyelerine ıhraç edılmesı onerîlenne fcar«t AET vetkılılennın verdıklen cevap şoyle açıklanmaktadır: *AET bu konuda yardımcı olamaz. AET pazannda bugun her şey var Olmayan mal yok AET kendı üyesmde yapılan bır mahn uçuncü ulkede üretımı ıçm neden teşvık terstn' 'Seden üye ülkelerine rakıpler <?kar<nn'> Uçuncu nlke o mal. üye ulkelerden daha tyt yapabüıyorta belk' Fakat daha ucuza yamyorfa a<;la .. Araştırmamn <AET Turkıye'yi yabancı sermayeye açılmaya zorluyor* bashkla bolumunde şöyle den.lmektedır <AET yethhleri buyuyen d'ş ti caret açığı karsıstvda tek çıkar yolun Turkıue'n'n yabancı sermayeye acılması olduâunu uerı surmpktedırler Yeikîlılere aore. ya bonc sermaye Tvrkıye'nm tstıhdam sorununa da çözüm oetırevekttr Tıırkıye'y buanne kadar culdı vo bovcı sermaye ae'"iemc%\ ce^aret kırmamahdir Bu bır ortam me*elesidır » Hazırlanan araştırmada dünya ve AET çapında en buyuk çok uluslu sırkeüen Turkıye'de cahsUUarı ve bunların adlan açklnndıkian sonra €bu fırmalar yılla'dır Turkıye'de faahyet gostermel tedırlery denümektedtr. Gtingör Vras, *Turkıye dtş ticaret açığını daha da buyutecek yabancı sermayeye karşıdır Dts lıcaret açığmm kapanmasina yararh olacak urun vadelı vroielere eiktden ber* her tvrlu tempatıyı gusterjneketdır* demektedır. Alet kullanmak ıse ancak is yapmakla mumkun. Iş yapmanm ınsanhgın en buyük onuru dması da buradan gehyor. Çunfcü ınsan, ancak âlet kullanarak ış yapmak suretıyle ınsan olabılıyor. îşstzlerm ış bulmak ıçm bu kadar ıstek duymaları, yaşamlarını surdurecek bır gelvr bulma çabasımn yamnda. bvraz da tnsanlığa ulaşmak ozlemmden ilen gehyor. Fakat tnsam insan yapan âlet kullanarak ıs yapması ıse de Türkıye gıbı ulkelerde tnsan olarak doğanlann ftepsi bu sansa sahıp degıl. Çunku egemen yapı, herkese ış olanağı sağlayamıyor Egemen yapı. ehndekı olanaklan ış olanaklarını artttracak yonde kullanamıyor Bu yuzden. Turkıye de ve benzerı ulkelerde ınsan olarak doğanlann hepsını çahstıracak ış olanaklan açılamadığı ıçın nujusun fazla oldugu ıleri suruluyor. Herkese 14 saglayacak hızlı sanayüeşmeyı gerçekleştıremeyenler, sorunüuluğu yenı doğanlann omuzlarına bındırmeye çahşıyor. Bu yuzden de nufus planlaması adı altında doğumu sımrlayacak çareler aramyor. Turkıye'de bır yandan nüfusun fazla oldugu ılerı surulurken baska bır açıdan da nüfusun az olduğunu savunanlar ortaya ç kıyor. Bunlar. kalabalık b>r toplumun yurt savunmasını daha kolayca yapabileceğım duşunuyorlar Oysa. herke<e iş sağlayamayan bır toplumda. nufus ne kadar kalabalık olur*a o'sun bu kalabalık nufw;u yurt saıunmasında kullanmak mumkun olmaz Aynca, "ivuima âletlerih'e donatıltmş bır ınsan ka'alnhğı da saı unma porevınde basart sağlayamaz <Turkıye. AET ilıskîlenmn «fattı üyelığe gıden bır ortaklık* statusı taşıdığına manmaktadvr Bvndaı bır vıl öneeye kadar AET yetkılı leri de bu ınanct paylasnakta Turkıye tçın bunu ifade eden de yımler kullanmakta idıler Halbuk bugun artık €dığer Akdenız ulkele rı gıbt» ıslem gören bır Turkıyt vardtr Turkıye ye tdığer Akdenı. ulkelennden farklı bır statu» uy gulanmak ıstenmemektedır* TVSİAD Genel Sekreten, şimdi ye dek AET üe ılışküen, bu üışkı lerı <batı camıast* üe üışküerıt temel unsuru sayarak ctefc basına: yoneten Dışışlen Bakanlığı'm eleş tırmekle ve ancak Dışışlen Bakan lığı'nda da Turkıye'nm ıçıne sokulduğu çıkmazdan ıkı kışımn bu gısı olduâunu ılerı surmektedır Araştırmaya göre bu «ıfct fc»$n Turkıye'nm AET ıle tek yanlı üış kılermden sorumlu tuiulan şımdık Ortakpazar Büyukelçıtı Tevfık Sa raçoğlu ue halen CHP Kayseri Se natörü ve eskı Büfufcelçı Zıya Mu ezzmoâlu olmaktadır. TVSİAD Genel Sekreten. Saraç oğlu ve Müezzmoğlu ıçm şoyle de mektedır: DilEKlERiHiZ dovız taahutlennın de, yıl sonunda 2 mılyar dolar sevıyesıne çıktığı hesaplanmaktadır. Merkez Bankasınm 2 ocak tarıhlı bılançosundan ıthalat depozi tolannm da buyuyen ıthalata paralel arttığı anlasılmakıadır. i 1. 1975 tarıhlı bılancoda 70,6 mılyon dolar olan ıthalât depozıtolar da 2.1.1976 tanhınde 128^ mılyon do lara çıkmıştır. Aynca yıne 3 1. 1975 DÇM'nın brut rezervlere ora nı yuzde 9 ıken, 2 1.1976 tanhınde yuzde 98,6 oldugu anlaşümaktadır. tBunlan ıkısi de ıktisatçı detjil.. Malıye ve sıyaset geçmışı olan fcı şıler. Baslanoıçtan berı AET bu tunleşmesmı savunan. kuvveüı şah sıyet\ı>ruı\e ıçerıde basanh olan lar buoune kadar anlasmalann ha zırlanmatı yururluğe konulması ve uygulanmasında on planda rol al mıs. butun bıloi ve ^orumlulnklar kendılerınde toplamış ve nîhaye\ Turkıye'yi AET'de temsıl etvuşler dır Turkıye'de bu başarıh AE7 yanluarı dısmda ne olup bıttığır bütun yanı ıle bılen her halde ol masa gerek » Program yüzde 20 gizli fiyat artışı öngörüyor • 1975 YILINDA GENEL VE KATMA BÜTÇELi DAiRElER 1Ç1N 6 MıLYAR VE KAMU iKTıSADi TE^BBÜSLERi ıÇıN DE 20 4 OLMAK ÜZERE TOPLAM 26 4 MiL>AR LıRALIK ıÇ BORÇUNMAYA GıDıLDi CEPHE HÜKUMETi 1975 YILINDA KAMU KESıMı YATIRIMLAR1 İÇIN 147 MıLYON DOUR KARJILIGI 22 MıLYAR LıRALIK DIŞ BORÇ KULLANDI. 1976 YILINDA ıSE AYNI MAKSATLA 700 MıLYON DOLAR KAR5ILIGI 105 MıLYAR LıRALIK DIŞ BORÇ SAGLAYACAGI VARSAYIIMAKTADIR MC. 1976 YILINDA KAMU YAÎIRIMLARINI GERÇEKLEŞTıRMEK iÇıN DE YABANCI KAYNAKLARA Gl'VENıYOR 1975 yılında fıyat artışlannı d u r d u r u p azalttığını ıddıa eden Cephe Hukumetı'nın hazırladığı 1976 Yılı Programında, 1976 yılı Içm programlanan bu yüzde 20 oranındakı fıyat artışı açıkça belırtılmemektedır. Ancak yenl program'da 1976 ka mu y a t ı n m l a n Içın saptanan hedefler, bır yerde 1975 fıyatlan ıle dığer verde de 1176 fıyatlanyla belır'enmıştır. Kamu kesımı içın «aptanan Ikı ya tırım hedefı arasında yuzde 20 oranında bır fıyat artışı ortaya çıkmaktadır. 1976 Yıü Program! ıle ılgılı gelışmeler Ugınç bır safhaya gumıstır. Yasalara gore, Devlet Planlama Teşkılatı tarafından hazırlanan 1976 yılı prog ramınm 1 ocak 1976 t a n h ı n d e Resmı Gazete'de yayınlanarak yururluğe gırmesı gerekmektedır. Ancak bugune kadar yeni program Resmi Gazete' de yavmlanmamıştır Yalnızca MSP Genel Baskanı Necmettin Erbakan yapmıs olduâu basm toplantısmda 1976 Yılı Programıvla ılgıll bazı açıklamalarda bulunmustur Punun dışında MSP vanlısı vavm organlannda 1976 Yılı Programı adı alnnda bıleıler yayınlanmasına devam edılmektedır. 1976 Yılı Programı'nın «Hedefleri ve Dengelen» bolumunde kamu keslmıne aıt çeşıtlı hedef ler yer almaktadır Buna gore. Devlet Planlama Teşkılatı 1976 vılında 1975 yılı fıvatlan İle 69 milyar liralık sabıt sermaye yatınmmın yapılmasını ongbrmektedır Ancak yeni programm 123'üncu sayfasında ver alan 61 numaralı tablodaki bu bılgılere karşılık 128'mcı • fatında ver alan 65 nu maralı tabloda kamu Kesimi y a t m m her"9fi 1976 yılında geçerli olara'î cari fıyatlarla gostenlmektedır Buradaki kamu kesimi y a t m m hedefi ıse 82 milyar 908 milyon lıradır Boylece Devlet Planlama Teskılâtı'nın kabullenne gore 1976 yılında vatınrn m a l l a n n d a en az yüzde 20 oranında fıyat artışı ortava çıkaraktır Frosramlu haır lanırlfnn etonomlde beklenen fıyat artışlannın açık olmayan bir şekllde de olsa, programlara yansıtılması bır gelenek halıne gelmıştır. Ancak plancılar, hazırladıklan programlara, bekledıklen fıyat artışlarının Irıiçuk bır bolumunu yansıtmaktadırlar Nıtekım 1975 vılı programında öngorulen ve 1976 yılı programında olduğu gıbi tablolann karşılaştmlmasından ortava çıkan gızlı fıyat artışı sadece vuzde 7 5'dur. 1976 programındakı bılgılere gore ıse vüzde 7 5 olarak beklenen Tıyat artışı vuzde 17 5 olarak gerçeklesmıştır. Bu yuzden 1976 progTammda yuzde 20 olarak ongorulen gızlı fıvat artişmm gerçekte çok daha vuksek oranlara çıkmasını beklemek gerekmektedır. 1976 yılı programında dıkkatı çeken bır başka nokta ıç borçlanmalarla ılgılıdır 1975 jnlında Genel VP Katma Butçelı Daı^eler Içm 6 m'ljar ve Kamu tktisadı Tesebbu^len ıçm de 2ü 4 olmak uzere toplam 26 4 mılvar liralık tç borçlanmaja gıdılmıştır Buna karşılık 1976 vılında Genel ve Katma Butçelı Daırelerın 12 milyar ve Kamu îktısadı Teşebbuslenn de 12 4 milyar olmak uzere toplam 24 4 mılvar liralık ıç borç vapmalan planlanmaktadır Halbukı 1976 yılında kamu yatınmlanmn yuzde 34 oranında artacağı ve buna karşıhk h'ç b'r verşı ila"psı yapılmaya^ağı açıklanmaktadır Bu dtırumda kamu yatınrrlanrın nasıl fmanse e'iıleceğı sorusu cevapsız kalmaktadır. Programda bu sorunun sadece kuçuk bır bolumu ıle ılgılı gerçekçı olmayan kabuller ver almaktadır. 1975 yılında kamu kesimi yatırımîan ıçın 147 mılyon dolar karşılıgı 2 2 milyar liralık dış borç kullanılmıştır. 1976 vılında ıse aynı maksatla 700 mılyon dolar karşılığı 10 5 milyar liralık dış borç sağlanaoagı v^rsavılmaktadır. Cephe Hükumeti. 1976 yıhnda kamu yatmmlanm gerçekleştırmek ıçın de yabancı kaynaklara gıivenmektedır. Kamu kesimi Dokuz aylık MC iktıdanmn bu ölçude dış ve ıç kajmak kullanmasına karşılık, kamu kesımının fınansman ıhtıyacım karşılayamamış ve ozellıkle 1975 yıhnın aralık ayı ıçınde İktısadı Devlet Kuruluşlannın hepsının fmansman ıhtıyacım sağlamada, atlatır duruma gelmıştır. Bılınen ve nlere gore tktısadı Devlet Teşekkullenmn bır kısım uçdort ajdan berı Akredıtıf açtırmak ıçm beklemektedırlpr. Kamu girişimleri 1976'da zam gelmezse, üretim) düsürmek zorunda kalacak 1976 yıhna ellenndeki 11 mıl yar liralık stok ıle gıren Kamı Iktısadl Teşebbuslennın mallan na vıl icınde 7am vaDilmadıStakdırde uretımlennı duşurmelerınm kaçımlmaz olacagı anlaşıl maktadır 1975 yılı Uk tahmmlenn 5f milyar ışletme zaran vermes beklenen KITHenn yıl sonunda kı acıklan 7 3 mılvar olarak be. lirlenmıştır. îlk tahmıne gore ış. letme açıklannda gorulen artı< yuzde 26 olmuştur. 1976 yılı but çe gerekçesmde açıklandığms eore. MC hukumetı KITlenr ıırettıgi her ttır mal ve hızmete zam yapmamak içın bu kurulusların 1976 vılı ıçmde 9 5 mflvaı liralık ışletme açığı vermesınc goz vummaktadır Gerpkcede, «KITHenn 1976 n lı Genel Yatmm ve Fmansmar Programı Hazırlık Calısmalann da. gırdl fıvatlanndakl yüksel meler ve buna mukabll hüküme. tın satıs fıvatlannı sabit tuta. rak ıstıkrar saâlama çabalan nedenıvle. kaynak . ödeme açığının 9,5 milyar lırayı bulacağı tah. mın edılmıştir» denmektedir 1975 yılının 7,3 milyarlık zara. rına eöre 1976 vılında 9 5 mllyaı olarak planlanan zarardaki artış oraru vuzde 30 olmaktadır. Kı sacası MC ıktıdan yal bu oranli zammı vapacaktır va da bu yükıi de haliuıı sırtına yıkacaktır. EN ONDE SANAYi Kuftısun yeterlüıöi soruvuna. nereden bakılacak olur<xı olsun, duğum nüfusun kendısı değü, fakat ıs olanaklcnmn varlığı ve artış hızı oluyor. h olanaklan ıçınde de sanayı önde gehyor Sanayınm onde gelmesı. ancak sanayı uğraşında msanlar daha çok alet kullanabıldıklen ıçın. Sanayıde çalışan ın<an, daha çok makına ve daha çok enerjı kullanabütr Tarımda bu oianaklar sıntrhdır. Tarımda mak'na ve enerjı kullanmanın, msanlar arasında ış bölumn.nun bır sımn var. Sanayıde ıse boyle bır sımr yok İş olanaklarının bncelıkle sanayıde aranması. ekonomık oldugu kadar, ınsancu bır zorunluluk Çunku ınsanın âlet kullanmasımn sanayıde sımn yok Teknolojık gelışmenm sanayıde sımn yok Daha çok âlet kullanmak veya daha ler'ı tekrolojı ıle çalışmak ıse, insamn adele gucuyle yapacaklanm kendı yaratH&t • Tarım kredi kooperalifi Merkez Bankasmın son haftalık durumuna gore 2 Ocak 1176 tanhı ıtıbanvle, eylul avı ortalanndan bu yana çok duşuk bır se vıyede kalan Tanm Kredi Koope ratıflenne verılen kredının son bır hafta ıçınde 1 milyar 47 mılyon lıra artması ve Hazıneye 207 mılvon lıralık avans ven'.mesi so nucı emı>:yon hacmı 916 mılyon lıra artmştır. Brut rezervler Yıne 2 ocak 1976 tanhı ıtıbany le brut rezervler 1 milyar dolar sevıyesınde kalırken, net dovız rezervlen yenı DÇM gelışleri nedenıyle 1 milyar 93.5 mılyon dolar sevıyesıne inmıştır. Ayrıea, Malne Bakanlıgınm 1976 vılı Büt çe Gerekçesine ek olarak hazırladığı 1975 vılı ekonomık raponın da evlül aymda 1 mılvar 076 6 milvnn finlftr olduiu hevan •