Katalog

ÎKİ CUMHURÎYET 22 Temmuz 1975 Bir Mektııp 7 temmuz gunü bu sütunlarda çıkan • Kara Mağaraya Doğru» başlıklı yazım uzerıne. okuyucularımızın birinden, nazık bır eleştın mektubu aldım. Okuyucumuzun değindığı, eleştırdıfi ve Eçıklamalar istediğl ana konular üzerinde durmak istiyorura. Yukanda yaym tarüıini v« başhğını belırttığırn yazım üzerinde açıklarnalar ıstenilen baslıca noktalar şunlardır: «Yazınızda, toplumumuzun gıdisatı, hele son gelişmeler, çok karanlık yönde yansıtılmaktadır. Sıze gore sanki gorünmez bır el, bizı arkamızdan, kara mağaraya doğru ıtıyor. Bu ıtiş, bu sıiruklenış gucıi, gıttikçe yoğunlasmaktadır. Bu el, sanki dev bir vampirin elidir. Bu vampir, ufursuz agırügım, sanki gtta geçtücçe bütün Tatan topraklanna yayıyor. önumüzde açılan, içinda nelerle karşılaşacağımız bilinmeyen, kara bir mağaradır. Ama bu mağaranın kapısını kesenler ise, bize durmadan haykınyorlar: Korkmayın, gelin. İçeride nurlu ufuklar, mutlu refahlı gunler sızi bekliyor! Halbukı bu satırlarm hemen altında, sizin kuşagınızın, bütün ömür boyu geçırdigi büyuk, çok defa trajık asamalara, edindiği tecrübelere dayanarak, yansıttığınız karanlık gidişat karşısında dahı, kotumser olamayacağınızı yanyorsunuz. Fakat bu anlattıklanıuz, bir derin kötümserlığin dışa vuruşu değıl midır?» Mektubunun altında, 1. Göktürk imzası bulunan bu nazik ve belli ki olgun okuyucumuzun öncelık taşıyan definmelerının özeti budur. Ama, mektup bu kadar da degildir. Yazılannın daha aşağılarında mektup sahibinin, olgun ve belki de aktıf bır siyasetçi olduğundan nisan veren parçalar da var. Örneğm, şu cümlelerini alahm: «Belli kı, sız memleket sathında ve toplum yaşantımızda, her gtin bır türlüsüne şahit olduğumuz bazı çelışki ve olaylann, lüzumundan fazla etkısı altındasınız. Ve anlaşılıyor kı, ozellikle sağ cephenin çıkışlan sızı ürkütuyor. Ama ürkmeyın. Halkırmzın bılinçlenmesi hızlandıkça, fikır ve doktnn çatışmalan elbette kı olacak. Ama bugunku olup bıtenler, bır takım dar, aılık grupların kımıldanışıdır. Milll Cephe sağlamdır. Mületın sağduyusu da, mılli varlığımısın teminatıdır . » Aldıfım mektubun özeti bu. îlk önce, gayın okuyucumuza, elbetteki iyi niyetli ilgi ve zahmetlerınden dolayı teşekJçür edeyim. Sonr» da, gene onun isteğine uyarak ve açıklama degeri taşıyabılecekse, bazı görüşlerimi özetleyeyim. Sayın 1. Göktürk, ilk önce sizın d« kaydettiginiz «fikir ve doktrin» kavramı üzerinde mutabık kalmalıyız. Sonra da, her yönlü bu olup bitenler ve her gün de blraz daha yofunluk alan kanlı olaylar, şüpheli örgütler, artık dokunulmaz hale gelen sorumsuz davranışlarla, fikir ve dokt OLAYLAR VE GÖRÜŞLER DOKTRİN VE FİTNE? Şevket Süreyya AYDEMiR rüı denilen soy kavramlar arasında, bır ilışki olup olmadığını araştırmahyız. Vanı acaba, mem leketimizde bugun, çeşıtlı fıkir, goruş ve inançlara dayanan doktrmci akımlar ve onların mensuplan arasında bir mücadele mı sürmektedır? Yoksa ortada şahlanan, sadece bır fıtne mıdir? Çünkü litne, aslında, bır ortaçağ bozgunculugudur. Toplum zayıf düşer ve devlet otoritesi sarsılıp, sosyal değerler itibarsızlaşır ve toplumsal dısiplin etkisini kaybederse, fıtne ergeç şahlanır. Sokak harekete geur. Sokak adamı ve çıgırtkan, kahraman olur. Demagoklar türer. Dikta özlemı, demagok'un bayrağı olarak dalgalanmaya baslar. Toplum içinde, kültürunu yapamayan, tamamlaya mayan yarım adamlar. ortaya dökülürler. Bunlar, kendilerlni için için yiyen asağıhk duygusunu, bu defa ve bu disiplınsızlik içinde, köksüz olarak benimsenmlş bir şahsıyet gururu şeklıne çevirirler. Ondan hoyratça faydalanırlar. Bütun deger olçülerine, kanunlara. sosyal kategonlere karşı, isyankâr çıkışlara gırışırler. Ganp sloganlar ve garip örgıitlerle ortaya atılırlar. Sorumsuzluk, bütün olaylara hakim olur. Bu böyle olunca da. saldırgan, gunun kahramanı kesılir. Zaten, fıtne' de, işte budur... Gerçi tarihte büyuk kuçük binbir misali yaşanmış bu gelgeç taşkınlıkların sonu daima fıtne'nin ve onun bayrağım açanların ağır tasfıyesı ile biter. Hatta Hitler ve Mussolıni rejimleri gıbi çok güçlü örnekler de dahil olduğu halde, fitne'nin, köksüzlüğün, demagojinin, sorumsuzluğun bilimsel bir doktnn temeline dayanmayan bilım dısı patlamalann, bir devamlı rejime döndügünün, bir topluma mutluluk getirdiğinin, tarihte örneğl yoktur. ölmüs geçmişi (maziyi), yani artık birsey vaadetmeyen geçmişi, gelenek gibi sayıp, onu bayrak edinmenin ise, hiç bir zaman «afer kaydettiği görUlmemiştlr. Bizim işarct ettiği niz ve okuyarak ilgilendiğiniz, eleştirdiğiniz yazımdaki endişem, yanı ufuklar boyutunda bır vampınn bizım arkamızdan ıtmekte olduğunu behrttiğımiz kara mağara ışte budur. Yoksa toplum da bir doktrinler çatışması değil, olup bitenlerde sezdigimiz, bu fitne'nin şahlanışıdır. llzm, yahut idealist bir gâye iç:n, bir sosyal rı zam olarak sunulmuştur. Ömeğın Roma Hukıı ku bır doktrindır. Küisenin mançlar ve yaşanj nizamı da, hatta sovut da olsa bir doktrindır. îslâmıyet, bir doktrin getirmiştir. Temelleri, ide alist bir inancalar sistemine dayansa da, muame latta bir yaşam nizamı vardır. Çağdaş kapitalizm de, kendi yapısından ve determınizmınden geîen doktrinler ırerraiştır. Ya materyalist, ya idealist alanda. Bu arada, örne gan Fransız devrıminin 4nsan Haklan» bildirge;:! bır doktrindir. Marksizim de bir doktrindır. Ama Hıtlerizm, faşizm, birer doktnn değil, bırer antı doktrindırler. Çünkü hıç bir noktada evTensel ve insancıl değildirler. Tanhi bir determinizme de dayanmazlar. Hitlerizm, faşizm çağımızın, en güç lü fltneleridirler. Hasta dimağların. stibjektif bıle değil, primitif taşkınlıklarının eserleridirler. Ve layik olduklan kan derj'asında temizlenmişlerdir. Cidde kararı eçen hafta Cidde'de tslâm ülkeleri toplandılar. D19İ9leri Bakanları düze>inde yapılan toplantıya Kas tan Endonezya'ya dek K mllyon Müslumanı Kapsayan M kırk dolayında devlet katıldı; ve oy birlıği>le bir karar alındı; ama başka ola>ların hejecanında .vaşadığımız için bu karar basınımızda kavuadı. Islanı ülkeleri altıncı kcz toplanıjorlardı. OrRUtlenmenin geçmişi çok uzun defildl. Ankara toplantılara İlk katüdığında, sert eleştirıler olınuştu. Lavik bir de\let, diıısel temele dayanan birliğe katılabilir mivdi? Cumhurhet ilkelerine ters diişmüyor muyduk? Ne var ki, bu elestirileri dlnleyen oimadı; bu yıl da Cephe'nln DısWeri Bakanı tipıştipış gitti Cldde'ye; \c o>birliğole \erilen karara, bilirbilmcz, isteristemeı katıldı. Nedir bu karar? Kırk Islâm iilkesi İran \e Eııdonez^a çihi Aınerikancılan\la birllkte IsraUin Birleşmlş Milletlerden (,'ikarılmasını isthurlar. Ama iş bununla da kalınnacaktır. Cidde'de o>a kouup benimsenen Füistin Kurtulu? Örgütü önerisi, tüm Islâm ülkelerini, lsrail'le sivasal, kültürel, ekonomlk bağlarını koparmaya çağirmaktadır. Ankara, lsrail'e ıızanan köprülerinl atacak mıdır? Şdşkınlıkiar içindedir Türkıjc Cepheci karası, bir \andan Filistin Kurtulu» Orffutiintt «bevnelmilel komünizmin mıhraklarından» saymaktadır; öte \andan Islâm Knnferansında bu örgütün önerisini benimsemektc, Israille ilişkilerini hozmaktadır Bır v411dan nashinçton'a >al\armakta, ambarsonun kaldırılmaüinı bekle* mekte: öte \andan Amerika'M kızdırarak bir ttıtuma ftrmektedir. Bu çelişik j{(irünümün nedenleıi \ardır elbette... Çağımız riün\»sında Arap ülkeleri biivrık bir styasal ve ckonomik tiiiç olustıırmaktadırlar; çoğu ola\da birllkte davranma bütfinlüğüne de ka\usmuşlardır. Petrol kaynaklannı elinrie tutan, dış ticaretimize ıımut urııkları savılan, ve Kıbrıs içinde Birlrşmiş Milletlertle savısal asırlık taşıvan 4rapları Cidde'de öfkelendirecek bir tutuma gıremezdi Dışişleri Bakanımıı Orta Dofu'da ikl ülkeyi karşımıza ahyoruz, daha doerusu almak zorunda kalıyonız. Runiardan blrtncliH Yunanistan'dır, ikincisi Israil .. Ikisinin de lobisi Ameraki da euçlüdür, uluslararası sermave kesimınde nefesleri ku\rvetlidiı: \e VVashinfrton. ne olursa olsun, Orta Doçu politikasııu bu iki devlete dayamak zorundadır Türklye İşte bu mlhverin dışına diışmektedir. Gerçekte yapısal nedenleri ve ulusal çıkarlan bakımından Türk toplumunnn veri Amerikarun koltukaltı degildir. ABD uyduluçu. halkın cte^il. sermave nnıfının varanna ifler. Ivriuluk süregeldikçe, sermave smıh pala2İanacaR. halk yoksullaşacak, ülke bnnalımdan bunalıma düşecrk, serçeK kalkıruna lâfta kalacaktır. Ne yazık kl. ülkeraize eeemcn olan, dışa bağmüı sermaye sınıfı lktidardadır, ve özçıkarları» nın siyasetini TürkJye'nin dış politikası yapmak zorunluftun dadır. Ama bu rorunioğu bilinçlendiren sermaye iktıdarının, iradesi yetersiz kalıyor. Cepheciler, şinıdi ABD ile iliskileri yeni bir konumda sağlamlaştırmak umudundadırlar. Amerikan Kongresi, Türk\jc ye peşın parajla silth satma kararına varacak, ülkemizae de Amerikan fislerl Uraya bağlanacak; alınan kira bedell Amerikan silâh rabrikatörlerine aktanlacak: Ankara'da etkili çüçler tatmin edilmiş olarak: böylece veni bir düze>de ilişkller tazelenecektlr. İşte tım bu planın uygulanması içia çabalar harcanırken, Cidde'den ters bir karar çıkıveriyor isteristemez .. Ankara, Araplan Makarios'a kaptırmamak telâşı İçinde Cidde"ye kosmuştur. Yunanistan'a karşı çıkayım derken. Amerika ve lsrail'e ters düşen işler yapmak lorundadır. Rirkaç gnnden beri devletln televizyonu ve radyosu Kıbns çıkarmasının vıldönıımünü kutluyor, ve bu nedenle vapılan vavınlarda halkın şn\en du>gularmı alabildiğine körükleyecek programlar >er alı\or. Opbenin fanatik keslmlndeki l'unaıı ve Yahudl düjmanlığı dış politikamızın iist yapısını, petrol aclığımız ve sermave tczgâhımız, alt yapısını olusturuyor. Bu Ud ltici fücün etkisinde sürükleniyor Cepbe... Acaba nereye gidiyor? İşte onu Cepheciler de bUmlyorlar. G Bize Gelince? Bizde son yıllarda olup biten ve son günlcrde. ya bir kavram kansıklığı, ya aşağıhk duygusundan gelen bır kin dalgası şeklinde ülkeyi saran taşkınuk ve patlamalann, ne flkir, ne doktrin anlayışı ile bır zerre iliskileri voktur. Adam kaçırmalar, yurtlan basmalar. silâhlı, bıçaklı saldırılar, ve bu türlu çeşıtlı sapmaların, ne sağ. ne sol doktrinlerle yorumlanması kabıl değıldir. Hele bunlara komünirm, antikomünizm. din gayretı, yahut şoven millıyetçilık gibi renkler verilmesi, sadece bir aldanıştır. ÇUnkü komünizmin bıle, demokratik mücadele evresınde. farıhinde. bu tur sapmaların örneğı yoktur. Antikomünizm de, sokak baskmlan değıl bir fıkir yanşı olursa bir mana taşır. Din ise. sılıhlı. bıçaklı saldınların, gızli kapaklı işlenn, supheli teşkılâtlanmamn, saf inancayı arka plana ıten karanlık teassubun. kanlı telkinlerin, tamamen karsısındadır. Bu sebeple bizde, hatta, çağdaş ve gerçek anlamda sağ ve sol akımların tanımı, karakteristikle ri sınırlan ve prensıplerı bıie baştan sona elestırilebilir. Kendini sol bilenlerin, aslında ve gerçekten sol olmamalan mümkün oldugu gibi. ken dılenni sag bilenlerin, bu ugurda silah kuşananlann da sag değil. sadece anlamsız birer «aldırgan olmaları mümkündür. Hülâsa Sayın 1. Goktürk. bızi ürküten. tedırgın eden, fikirierin ve doktrinlerin akımlan değıl, fıtnedır. Cehaletın, teassubun, vani bağnazlığın, kinın ve sorumsuzluğun şahlanışıdır. önümüzdeki kara mağara ise. bugün hepsi de şahlanmış olan bu kbr ıhtiraslann. bizi sürüklediji eehennem kuyusudur. Dileriz ki, Tann, bu Ulkeyi, sokak kışkırtıcısından. demagoktan, cahil söz sahiplerinden. polıtikacılığı gevezelik haline getiren macera adamlarından kısacası, ne idliği belirsiz macera düşkünlerinden, yani fitneciden korusun... Doktrin Başka, Fitne Başkadır Çünkü, doktrin titne demek defildir. Fitne, fikir demek de degildir. Fıkir kavramını, haydı buıbir formülu içinden en basıti ile verelim. Fıkır bır düşüncedır. Ama derlenmiş. terkıbedılmiş bir düşüncedır. Malzemesıni toplumun yapısından ve tarihı gelişmelerden alır. Temelınde sübjeknf degıl, objektıftır. Gerçekleşmesi mümkün olmayan bir idealızm safhasmda da kalabilir. Ama, toplum yararına v e toplumsal özlemlerden kopamaz. îster idealist, ister materyalist olsun, bu tür düşünce terkipleri karşısmda biz, bu tür kategorilere, daıma saygılı, hatta bağlı kalabiliriz. Fıtne ise, fıkir ve düşunce demek degildir. Eflâtu nun felsefesınde, felsefi doktrin sistemınden once, bir de idealist dıyebilecegimız bır sıstemi, bır eflâtun cenneti vardı ki, gercekleşmesi imkânsızdı. Nıtekım onu gerçeklestiremedi. Çünkü bu eflatun cenneti, köleyi toplumun dıçında bırakıyor du. Köle, yani o zamanki toplumun asıl uretıci gucü toplumdıçı kalınca da, uyarlı bır toplumsal 1de, veya ahenklı bır toplum cenneti, elbette kurulamazdı. Doktrine gelince? Doktrin, terkip ve tedvin edilmiş, yani derlenmiş, formülleştirümiş ve topluma, bir inancalar ve kuruluşlar nizamı olarak sunulmuş, bir sosyal sistemdır. Burada fıkirler, görüşler, idealler ve hepsinin kanşımında toplum için Inacca ve kanunlar, ya materyalist bir idea FAŞİZME KARŞ1 SAVAŞMAK ÎSTEYEN OKUMAS1 GEREKBN TEMEL KÎTAP: VVİLHELM REİCH GÜNÜN KİTAPLARI Çocuğunuz tatilde iyi hituplar ohuyor mu? FAŞİZMİN KÎTLE RUHU ANLAYIŞI ÇEVÎREN: BERTAN ONARAN 480 seyfa. 30 ürm PAYEL YAYINEVÎ P.K. 889 tSTANBUL BÜTÜN YÖIMLERIYLE PULCULUK TAHIK GÜIMER etmelisınız? 1? Nisan K07 Enstitiilerini Seıenler Derneğl l'ayını ÇIKTI Bu konuda kuşkuluysanız size Serüven / 0 Peşinde digiraiz^ salık veriyoruz: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Esrarlı BiIeziK A m a n s ı z Öç Cenevre Casnsn Üç Aslan Hanı Preıts Eric Düşman Kardeşler Mavi Gezegen Hamburg Serüveni (10 TL.) (10 TL.) (10 TL.) (10 TL.) (10 TL.) (10 TL.) (15 TL.) (15 TL.) • Pulun değerı nastl ve han^ı etk^nler altında oluşur ? » PulUrınızı s a ^ r k c n nclrre dikkat Tonguç'dan Mektuplar Hiçbir yerde yayınlanmamış 37 mektup 5 lıra ödemeli gönderilir, 5 kitaptan az satümaz. Hazao Sok. 5, Bostancı ISTANBÜL • Kol«k$tyonunuzu sergiye nastl hazırlantatısınir ' • PuHarın muhafazası »r daha bırcok r.lrr. sorunurt ccvabı. gonde20.00 TL. Ödemcli P.K. 142 Bakanlıklar, Ankara Sanat Tarihimizin Sorunlan Yazan: Prof. Doğan Kuban REKORLAR KIRAN cinsiyet üzerine Freuhn öjretisrin temeini okısturan oge üzerine bümek istedginiz her sey...Freud'un kaieninden! "Ecevit Olayı,, Dizisi Bütünlendi KAYHAN SAĞLAMER Anadolu Türk sanatı, mimarisi kenti üzerine denemeler Sipariflerinizi şimdiden bildiriniz ÇAĞDAŞ YAYINLARI Cağaloğlu Halkevi Sok. no: 3941 İstanbut Resimli temiz baskısıyîe, akıcı Türkçeleriyle, iyi insan olmayı telkin eden, 1016 yaşta çocuklara hitap eden kitaplar. «8)} CEEEEEEiniZin 4 pamaııınımvfs Fal bakmak.Burçlar ve Yıldız, Kahve.EI, İskambilTarot.Sayı, ParmakjChıng falları.Rüya Yorumları üzerine tek ve en genış kitap! ^ v REMZİ KÎTABEVİ IflBRIS BİR BASBAKANIN DOĞUŞU AYD1N OLGUN PROF. DR. HAYRi DOMANiÇ'iN KIBRIS'IN ANATOMiSi DEVİR LiDER KIYMETLİ EVRAK HUKUKU ad'j esennuı llâveli iicinci bastası çıktı. Kapsadıfı konular: Bono, pollçe, çek, makbuz senedl, varint taş'nıa senedi, hısse senetleri, ilmuhaberler, taiıvıl senetleri. ıntila sen«t!eri, intifa hısse senetleri, kunıcu senetleri. ipoteMi borç senedl, irat senedi, kıymetll evrakm rehn!. hapis ve nacu usulleri, kambiyo senetlerine müstenıt n?.c:z. :tl§s vi tehrin paraya çevrümesi yollan ile takip usuıifn kıyrrfctlı evrak ile ügili diğer MK. BK. ve ÎIK. hükumteri cııo, defiler. Fivatu Cilth, &C sayfa, 250 TL. 4 tcte»ne ad»«*f: ACAR, PJC 127, Suadiye, îstanbul. 1937 DERSİM İSYANININ BELBESEL ROMANI 4 Bütün yönlen ile Kıbns Sorunu 15 TL. Isteme: Bükı ım Sok. 42/4 Tel: 12 31 25 25 53 44 ANKARA • behrengi 1337 YAZAN 3. MARKSİZMIN TEMEL KİTABI 3Baakı iİ basım lamorisse KIRMIZI îkînci borboro/ bcıykora Cİlî YÖNTEM P.K. 1196 ISTANBUL günccyayınlan Devrin Başbakanı İSMET İNÖNÜ bu hareketleri SEL Hare keti olarak tanımladı. Suriyede yabancı servisler tarafından, hazırlanan, Oersimde ve Elazığda Dar ağaçlarında sonuçlanan bir olaylar Zinciri. Dört renk ofset kapak 2 0 TL. Ödemeli ve Pul karşılığı gönderilir. Kitapçılara indirimlidî miiJ.mr\t ı»i.lb 1. Cilt (11. Baskı) 15 Lira 2. Cilt (5. Baskı) 2ü Lira 3. Cilt («Kıbrıs Harekâtı»Yeni Çıktı) 20 Lira 15 Lira DİREhEN CANLAR . DimitırDifnov ANALAR, BABALARr ÖĞRETMbNLER ÇOCUKLARINIZA TATİLDE EN YAKIN ARKADAŞ ARKADAŞ KİTAPLAR Birinci hamur kâğıt, çok renkli ofsel bjskı Bütün Kitapçılarda Genel OagiDm: Tefcin Yayıcert, IstenbuL Tel: 2T6969 Akyar Yayınlan Cağaloğlu'vilâyet karşısı Güncer Han kat 1 P.K.765 Sirkeci İstanbul