Katalog

İşçinin yönetime katılması Bonn'da sorun oldu • Baü Alman Sendikalan ltfnde en büyuk olan IGMetall'm şefi Loderer'e göre koalisyon ortağı Hür Demokratlar yönetime katıltna tasanam yozlaştırmak için faaliyet gösteriyor. » Der Spiegel derglslne göre, Alman Sendikalar Birliğinin «yetersz* bulduğu yönetime katılma tasansmı Sosyal Demok rat Parti (SPD) daha da «tutucu çizgi»de değiştirmek çabasmda "HÜKÜMETİN YÖNETİME KATILMA TASARISI OLUMLU DEĞÎL,, Ekonomfk konulan içereo ayhk CAPÎTAL dergisi muhabiri, Federal Almanya'da isçilerin yönetime katılması sorununun tartışıldığı şu günlerde, Alman Sendikalar Birüği'ne (DGB) bağlı sendikalann en büyügü IG Metall'in yöneticisi Loderer Ue görüştü: SORU Sayın Loderer, her çry Yolkgwagen firmasında sendikanızın büyük başanlanyla başladı. Ûnce isçilerin maaşlarına büyük lanılar yapıldı ve işçüerin refab içinde yaşadığı yıilann mr [ dından bu acı son geldi ve kitle halinde işten çıkarılmalar oldu. Görftldüğü kadanyla Vollcsnagen'de işçilerin yönetime katılma sı, firnuyı iflasın eşlğine kadar getlrdl. • CEVAP Yorumunuz her bakımdan çok yanlış. Tam tersıne Volks\vagendekı olaylar, bizım yönetime gereğinden fazla degil de çok az katıldığımızın bir kanıtıdır. SORU O halde slz. Bonn Hükümetiniıı yasa tasansında oldugu gibi, deııetleme komisvonunda işçi ve işveren lemslicisi eşitliğinin kitie halinde işten çıkanlmalan önleyebUeceğl görüşündesiııiz. • CEVAP Hayır, işçilerin yönetime katılmasında ben Bonn' daki sosyal liberal koalisyon tarafından hazırlanan tasanyı örnek olarak almıyorum. Benim ter rıhim, demir ve çelik sanayiinde yırmi yılı aşkın bir süredir uygulanan modeldir. Bu modeli uygulama olanağını elde ettiğimiz tak dirde, uzun dönem için planlama lar» gıdilmek suretiyle, kitle hahnde işten çıkarıhna gibi olaylar kolaylıkla önlenebihr. SORU Madencllik sanayiinde olduğu blçimde işçüerin yönetime katılması hakkı sizlere tanınınamiî durumda... • CEVAP Olabilir. O zaman da ben ancak, bana lanınan haklar çerçevesinde sorumluluk taşımış olurum. Volkswagen firmasının yönetim kurulunun sorumluluğu altındaki konulaıda meyda na gelen hataları da ben yüklenemem ya: SORU Denetlem* komisyonund» siı çofunlukta degil misiniz? • CEVAP Hayır, Volkswagen firması denetleme kurulunda 7 işçi üye bulunuyor. Demekki işçiler komisyonda uçte bir oranında söz hakkma sahip. SORU Bu rakama Bonn Hüknroeti ve Aşağı Saksonya eyalet h&kümetindeki dostlannız da eklenecek olursa, çoğunluk sire geçraiş olmuyor mu? • CEVAP Hükümetlerin temsilcileri, işveren ve hisse sahıplerinden yana. Kitle halinde işten çıkanlma kararlan da, zaten onlarm bizden yana olmadık iannı ortaya çıkardı. SORU Ne var ki bu son kararm öncesinde siz gerekli olan tüm tedbirlere karşı çıktınız. • CEVAP Gerekli olan demekle ne kastediyorsunuz? Bi j zim önenlerimiz de, alınması ge | rekli ve zoruniu olan tedbirlerdi. ; Biz tasarruf nedeniyle alınan j tüm tedbirlerin sonuçlannın işçi j lerin sırt'Jia yuklenmesine karşı j çıktık yalmzca. SORU Ve siw getirllen örwrilere cevabmız ha.vır olrtu. 0 CEVAP Yalnızca evet demek zorunda olduğumuz bir yönutiıne katılmak bıze birşey kazandırmaz ki... SORU Bonn Mükümetinin yasa tasarısı da durumu deçişlirıııeyecek ki... • CEVAP Ben o nıodelin olumlu oıdüğunu soylemedim kı. } Tasan Sosyal Deınokrat Parti | ıSPD) nin koalisyon ortağı Hür Demokratlar «FD?< larafmdan amacından saptırıinıak isteniyor. FDP yetkililerinin tüm uğraşları, tasannın yalnızca yonetıci durumuncaki memurlar gibi küçük tair grubıın korunmasını öngören b:r biçimde jasaia^ması. SORL Yukarnla değindiğimız grup. ya da sınıf. FDP'nin seçmen kitlesi oiınuyor mu zalen? 9 CEVAP FDP. tam işçi ve memur kavramlarının iş kanununda birleştirüecegi bir dönemde bu önerilerle ortaya çıkıyor ki, Hür Demokratlar böylelikle Federal AlmanT» nın rn büvük sendikjUM >IG Mrtall Baskanı Loderer ya'daki sendıkalar ise genel olarak sosyallzasyona karşı, accak sorumluluga ve yönetime katılmaktan yana karar aldılar. Bu karar. bizim lşverenin görevlerini üzerine almamız demek olmuyor ki... Biz ycnetime katıldıgımız konularda işverenleri işçilerin çıkarları yolunda etkilemek istiyoruz. (Dış Haberlcr Servisi) SPD İLE SENDİKALAR, YÖNETİME KATILMA KONUSUNDA ANLAŞAMIYOR Tederal Alnaanya'dA işçjlerin yönetime katümasını öngören ve 1974 yılmda bazırlanmasına rağmen hilâ yasalaşamayan bir tasarı, gerek hükümet ortakları Sosyal Demokratlar ve Hür Demokratlar, gerekse Sosyal De mokraüar ile Alman Sendikalar Birliği (DCB) yetkilileri arasın da tartışmalara yol açmıştır. DER SPtEGEL dergisi ,konuy Portekiz de sahiplerinin başmda bulunmadığı topraklara devlet el koydu • «THE GUARDİAN> GAZETESİNÎN HABERlNE GÖRE, TOPRAK DAĞILIMININ SON DERECE ADALETSİZ OLDUĞU GÜNEYDEKİ ALENTE JO BÖLGESİNDE BÜYÜK TOPRAKLARIN HEMEN HEMEN TÜMÜ KAMULAŞTIRILDI. LtZBON «The Guardian» gazetesinın Ponekiz muhabirinın bildirdigine göre, Portekiz'de toprak reformu konusundaki çalışmalar hızla ilerlemektedır. Son olarak çıkan yasaiaria ülke bölgelere aynlmış ve küçük çiftçilere kredı olanaklan sağlanmışnr. Bu arada. sahiplerinin başında bulunmaaıklan buyük topraklara devlet tarafından el konmuştur. Toprak kamulaştırmalan ile ilgili yeni karamamenin ise bır kaç haftaya kadar yayınlanması beklenmektedir. The Guardian muhabirinin bildirdiğine göre, toprak dağılımının son derece adaletsiz olduğu Güneydeki Alentega bölgesinde büyük topraklann hemen hemen tünıüne el konmuştur. Bu bölgedekı topraklann tümü, sadece bir kaç ailenin mülkiyeünde bulunmaktaydı. Geçen hafta Komünist Gençlık örgütünden 300 genç, bölgeye gelerek halka topraklann tşlenmesınde gönullü yardımcı olmuşlardır. Gençler yiyeceklertoi yanlannda getirmişler ve ambarlarla ahırlarda uyumuşlardır. «The Guardiana gazetesinın muhabiri, bu arada Alentejo bölge sının Kuzeyınde bulunan Braganca bölgesıni de gezmiş ve buradaki halkın birçogunun 25 nısan darbesinden bile haberi olmadıgmı bildirmiştir. Portekiz'in en geri kalmıs bölgelerinden olan Braganca'da her üç evden birinde elektrik bulunmamaktadır. T SPD lideri NVİİIT Brsndt ile Basbakan Helmnt ScbmkJt Nereye dek 6dönT fSPD\ diger konularda olduğu gibi işçilerin yönetime katılmasına ilişkin yasa tasansında da, FDP'nin istekleri paralelinde bazı degışiklikler yapmak yoluna girmişlerdir. Helmut Schmidt. konuyla ilgili açıklamasında. Sosyal Demokrat çizgide bir tasanyı yasalaş • tırabilmek için gerekli çoğunluğa sahip olmadıklarını. bu nedenle FDP'nin istekleriııin kar şılanmasının da dogal oldugunu bildinnistir. geriy« lşletmiş oluyorlar. SORU Ne var ki uyjruUmada sendikaUr, ijçüerin a™katı durumunds obnak yerine, işverrn lerin haklanns teca\üz etmif olmuyorlar mı? • CEVAP Bu konudaki tavnmız açık. Bazı ülkelerin sendikaları. işçilerin işyerlerinde sorumlulugu paylaşmayı istemediklerıni açıkladılar. Federal Alman la ilgili haberinde Alman Sendikalar Birligi tarafından «yetersiz» olarak tanımlanan yasa tasarısınm Sosyal Demokratlar tarafından daha da tutucu çizgide degiştirileceğini bildırmektedir. NordrheinWesUalen'deki eyalet seçimleri sonuçlannın ardından, FDP (Hür Demokratlar ı olmadan iktidar olamayacaklarını kavrayan Sosyal Demokratlar S. Arabistan'm Israil'e atıp tutması önemsenmiyor Senatör Henry Jackson: «Israil, iran ve Suudi Arabistan'ın ortak çıkarlarını gözönünde tutarak birleştiklerine tanık oldum» Kötü de olsa Sosyal Demokratiara yakın olan çevrelerden bildirüdigine göre. konjonktür konusundaki başansızlıklar ve 218 sayılı kürtaj tasansınm yasalaşamamasından sonra. Sosyal Demokrat Sosyal Liberal. Bonn Hükumetinin bazı başanlara ihtiyacı bulunmaktadır. Sosyal Demokrat yet j kililer, kötü de olsa bir yöneti j me katılma tasarısının yasalaş | masının, yönetime katılma yasa j sırun hiç bulunmamasından da j ha iyi olduğu görüşünü savun ; maktadırlar. 1 Alman Sendikalar Birligi DGB | yetkilUeri, son geüşmelerin ar I dından 1974 yılmda yasayı hazırlayan Çalışma Bakanı Walter Arendt ile göriişmüşlerdir. Arendt kendisine yöneltilen soruları cevaplarken. olaylann kendisinin müdahale edebileceği sının aştıguu söylemiştir. Federal Almanya'da I9749de suç işleme oranında yüzde 7 artış oldu Federal Almanya tçişleri Bakanlıgı tarafından yapılan bir açıklamada, 1974 yılmda ülkede suç işleme oranmda % 7lik artış görüldügü büdirümiştir. Içişleri Bakanı Werner Maöıofer tarafından düzenlenen basin toplantısında, 1974 yümda Almanya'da hırsızlık olaylannda büyük artış görüldüğü, buna karşılık öldürme ve yaralama olaylannda gerileme olduğu açık lanmıştır. Maıhofer açıklamasında, çocuklar ve gençler arasındaki suç işleme orarunda 1974 yılında büyük gerileme göriildüğünü belirt miş ve ülke ve toplum açısından bu durumun çok sevindirici oldugunu söylemiştir. Alman polisinin teknik olanak lannın da geliştiğine dikkati çeken bakan, elektronik aygıtlann yardımıyle işlenen suçlann anm da haber alınması ve müdahele edilebilmesinin kolayca mümkün olabildiğini ifade etmiştir. Werner Maihofer Federal Almanya'dakı suç işleme oranlannı diğer ülkelerinkiyle de karsılaştırmış ve ABD'de bu oranın 1975 yılında «r, 17lik artıs gösterdiğine dikkati çekmiştir. (Dıs Haberler Servtsi) Ve kilise Daha Kuzeydeki Tondela bölge sinde ise büyük toprak sanıplerinden öiri geçen yıl 83 yaşında ölmüstür. Digeri 15 mılyoo lira dolaylannda olan arazisıni ise bölgedekı kıliseye bırakmıştır. Ancak toprak agası öldükten sonra, civardaki köylüler, Devrim Konseyinin iznini aldıktan sonra bos araziye yerleşmişler ve bir kooperatif kurarak toprafı işlemeye başlamışlardır. «The Guardian» gazetesinin muhabırine göre, bu olay, feilisenin Portekiz'dekl yeni rejimine neden direndigini gayet iyi anlatmaktsdır. Ota yandan son zamanlarda kurulan «Tanmsal Düzenleme EnstitüsUnün» köylülerle sıta bır işbirügine başladığı ve onlara teknüc y&rdım sağladıgı büdirilmektedir. Değişiklikler Yasa tasansımn FDP'nin önerisi üzerine, şu şekilde degişmesi beklenmektedir: KRAL HALİD Israil sİToniat defil mi* HENRT JACKSON ABDde int Baskan adajı. • Sendikalar, Denetleme Komisyonu tiyesi «yönetici memurlann» kararlan üz«rinde etkili olamayacaklardır. • lşçilerin yönetime katıldıgı iş yerlerinde son karar, hisse se nedi sahipleri, ya da bankalar tarafından verilecektir. 0 îşçiden ve sermayeden yana olan oyların eşit çıktığı durumlarda, eskiden olduğu gibi dört kez oylamaya gidilmeyecektir. tllc oylamada oylar eşit çıktığı takdirde son sözü işveren söyliyecektir. • Yukarıdaki maddenin bir başka şekli de şöyledir: Denetleme Komisyonunda işçiden ve sermayeden yana oylar eşit çıktı ğmda, komisyon dışından bir kişinin oyuna başvnrulacaktır. Bu iş için müessesenin hissedarlarm dan biri seçiîecektır. Yetkili çevrelnr, tasarının bu şekilde değiştirılmesi halinde, işçilerin yönetime eşit olarak katılmasından söz edilemeyeceğini ifade etmektedirler. (Dıs Haberle Servisi) Israil Iran Suudî Arabistan üçgeni ABD için güvenilirliğini koruyor Arrique • .4sie derjisinde Feruı Atamet imzasıyla yayınlanan ve Snodî Arabistan ABD ilişkileri Ue VVashington' ıın bölgedeki faaliyetlerini konu alan yazıyı öıetie okurlarımıza sunuyoruz. Ünlü Demokrat Senator. 1976 Bırleşık Amerika Başkan seçimlen adajı ve Kongre de Israil yanlısı, olduğu kadar Arap dünyasının en acımasız eleştiricisı Henry Jackson'un 21 mayıs 1973 tarihindeki şu demeci, gözlemcileri şaşkınlığa uğratmıştı: , uzmanlar ülkede kol geaer olmuş lardır. Abartılmış rakamların aksine, petrol endüstrisinde ise yalruz 15 bin kişi çalışmakta olup, kilit noktalar Amerikalı, Ingiliz ve diger yabancılara bırakümıştır. Pet rol Bakanı Zeki Yamani'nin Avrupa ve Amerika'daki kuruluşlara Suudi Arabistan'ın yatırım yapabilmesi yolundaki çabalan da kuşkusuz Krallık'ta süregelen toplunısal eşitsizlikleri sona erdirecek nitelikte değildir. \Vashington, bir kez daha «emperyalizm altı» rejim kurmak aracını kullanmış, Ortadogudaki diger emperyalizm • altı iki rejimın (İsrail ve Iran) Arap olmadıklannı gözönüne alarak, üçüncü yandaşmın Arap bir ülke olmasını tercih etmişti. ABD kendine, kısa sürede varılması gereken hedefler saptamıştır. Birincisi, Riyad'daki reıimin sağlamlığını gözetmek, kendi halkına olduğu kadar Filistin'e karşı çıkan Kral Hüseyin'i desteklemek; bir yandan Kuzey Yemen'in tutucu rejimini sa\iınurken. öte yandan Yemen Halk Cumhuriyetinde :ç kavgalar doğurmak: Aden'in ilerici rejimine saldıracak biçimde Suudi Arabistan da bir parah asker ordusu beslemek; hep Washington'un gün deminde yer almaktadırlar. Tüm çabalarının yanında Mısır'ı bulan Suudî Arabistan, Bas ra Körfezinde Kuveyt, Katar. ve diğer emirliklerin bugünkü düzenir.i tıtizlikle gözetmek görevirj, İran'ia birlikte paylaşmaktadır. (Dış Haberler Servisi) «Kasım aymda Israil, Iran ve • Suudî Arabistan'ı ziyaretimde,' degişik dügruitularına rağmen.' güvenlikleri ABD için ycşaiısal önem taşıyan bu üç ülkerun, ortak çıkarlarını gözönünde tutarak, birleşiiklerine tanık oldum». I Ote yandan Ortadofu'da Suudı r Arabistan Israil'e istediği kadar [ aup tutsun. ıki ülkenin emperyalist blok içinde birleştikleri, bir sır olmakian çıkmıştır. Dünyanın üçüncü petrol üreticisi olan Krallığın petrol rezervleri. 19o3'ten bu yana dört Amerıkan kuruluşunun oluşturduğu Aramco (Arab American Oil Com pany) tarafından kontrol edilmek teydi. Ancak. 1971 yılmda, petrol üretici üikeler yabancı kuruluşlaıa yeni i'.yatlarını kabul ettirnıeye başlayınca Suudi Arabistan a da Cezayir, Suriye Irak, ve Libya'nın vermiş olduğu örne Si izlemekten başka çıkar yol kal mamıştı. Bu degişim sonucudur ki. Kral lığın «Peuomın» kuruluşu, üretinıe kanşmamakla birlikte, yakın da «Aramko»nun faaliyetlerini tü mUyle kontrol aîtına alabilecektir. Böyle bir ortamda Batı, Ortadoğu'dakı çıkarlarını korumak için kukla rejimlere ödünler verecekti kuşkusuz. Böylelikle Suudi Arabistan Krallığına, varil basına petrol fiyatmda bir artış AET ARAP tanınmış. öte yandan ürennıi de çoğalmıştır. GÖRÜŞMELERi Suudi Arabistan, bu ödünlere ilgisız kalamamış ve petrol üreDÜN BAŞLADI tici üikeler arasındaki yerini tutabilmek için, Brezilya ve îran' KAIIİRE AET Avrupa Eko da olduğu gibi, Suudi Arabistan' nomik Topluluğu ile Arap ülke da da «emperyalizm altı» dejimiyle tammlayabileceğimız bir leri arasncia daha sıkı siyasi rejim oluşmuştur. ve iktisadi işbiriiği kurmak ama Anıerıkan pençesini sağlamlaşcıyla yapılması kararlaştırılan tınnak için bütçenin daha büyük görüşmelere düi Arap Birliğı Genel Merke: nde başlanmıştır. bir kısmı savunma giderlerine Unnanlar se^yesinde yapı aynlmış, Northrop, Lockheed, lan görüşmeler üç gün sürecek Raytheon ve Bendix gibi özel kuruluslar. ucak sİDarisi vaSmuru1 Arjantin'de orta sol gazetelerin kapatılması bekleniyor İSABEL PERON HÜKÜMETL «THE ECONO MİST» DERGİSİNE GÖRE, BÎR YANDAN OR DUYU KONTROLE ÇALIŞIRKEN, ÖTE YAN DAN YENİ BASKI TEDBİRLERÎ ALIYOR. mıştır. Hükumetin kontrolündeki bir . televizyon istasyonu ise, ortanm solu görüşîeri savunan «Cronista Comercial» ve «La Opinion» gazetelerine karşı sert bir kampanya açmıştır. Gözlemciler bu iki gazetenin yakın bir gelecekte kapatılacağma kesin gözle bakmaktadırlar. Şimdiye kadar 15 siyasî dergi ve gazetenin kapandığı hatırlanacak olursa, göziemcilerin tahmininin abartma ol madığı anlaşılır. Geçmişte askerî cuntalara karşı bile güçlü şekilde karşı koyabilen Arjantinlilenn, İsabel Peron yönetiminin baskı tedbirleri karşısmda sessizliği korumalannın önemli bir nedeni vardır. Rejimin en koyu muhalifleri bi j le bugün için yapılacak tek şeyın aşınlıklardan kaçmmak olduğu nu söylemekte ve İsabel Peron iktidardan uzaklaştmhrsa yerini askerlerin alacağını belirtmekte dirler. Gerçekten de, İsabel Peıon yönetimi, bir cunta j'öneti minin tek altematifi dunımuna gelmiştir Arjantin'de. Cuntalar ; dan gözü yılan Arjantinliler de j bunu istememekte ve İsabel Peron yönetiminin hiç değilse gelecek seçimlere kadar devam et j mesini savunmaktadırlar. Bütün bu kanşıklık içinde Ar jantin enflâsyon alanında dünya rekorunu kırmağa doğru hızla | jaklaşmaktadır. Hayat pahalılı t ğı jnlda j'üzde 100 oranında artıs : kaydetmektedir. Sendikalar ise ücretlere aynı oranda zam iste mektedirler. İsabel Peron Hü j kümetinin ülkenin bu tür sorunlannı çözümlemek için ciddî çabalar harcamak niyetinde oldu Sunu fffisteren isaretlere ise İspanya'da çok sayıda aydın, demokratik temel hakların sağlanması istegıyle büyük bir gösterı düzenledi MADRİ"» Frankfurter Aîlgemeine gazetesınde yer alan bir h"'"Tde, İspanya'dakı dikta re ıı protesto etmek amacıyla ı avukat, mımar, gazetecı ve clıger serbest meslek sahiplerinin gösteri yürüyüşleri düzenledikleri bildirümektedir. Madrit'teki Enformasyon Bakanlığı binasma doğru yürüyen İspanyalı aydmlar. altmda 2000 aydının ımzasınm bvUunduğu Dir bildiriyi. halka ve yayın organ larma dağıtmışlardır. İspanyol aydınlan yayınladıklan bildiride. hükümetten şunları istemektedirler: • Politik nedenlerle tutuklu bulunanlann ve sürgündeki İspanyol aydınlannm serbest bırakılması. • Ülkede genel af ilân edilmesi. • Demokratik nn tamnması. temel tıaklata İSABEL PERON'UN DİKTATÖRLÜK PEŞÎNDE OLDUĞU ÖNE SÜRÜLÜYOR İngiltere'de yayımlanan haftalık «The Economist» dergisi Arjantin'deki son gelışmeleri şöyle özetliyor: Arjantin Silâhlı Kuvvetler Komutanı General Leandro Anayarın görevden uzaklaştırılarak yerine General Alberto Nuır.a Laplane'nin atanması, Başkan «tsabelita» de Peronun, durumunu daha da güçlendirdiği şeklinde yorumlanmaktadır. Hükümpte vakmlı&ı ve İsabel lan Jose Lopez Regaya dostluğıı bilinen General Laplane'nin, yeni atandığı görevinde Başkan Perona büyük çapta yardımrı olnıağa çahşacağı bildiriimekıedir. General Leandro Anaya, çelik işçııerinin grevini durdumak iizere askeri birlik göndenneyi ıeddettiği için hükümete açık düşmüş ve görevinden uzaklaştınlmıştı. Hükümete yakın çevreler bu ffrevin MarlrsisHpr tara ARJANTIMN İZABELJTA'SI QLOVADİS? dığım ve amacın Ulkenin ağır sanayiine darbe indirmek oldugunu iddia etmektedirler. dirmiştir. Bugüne kadar siyasal olaylarin dışında kalmayı başaran ordunun, bu tutumunu bundan sonra da devam ettirebilmesi kolay olmıyacaktır. îsabel Peron Hükümeti, bir yandan orduyu kontrol altına almağa çalışırken, öte yandan da diğer baskı tedbirlerini almağa devam etmektedir. Hükümet tarafmdan yayınlanan bir kararna meje göre, yabancı haber ajanslarının Ariantin hakkmdaki ha Ordu ve siyaset Muhalefet partileri ise bu iddiaîarı reddetmekte ve grevin basit bir iş uzlaşmazlığından başka bir şey olmadığını ileri sürmektedirler. tddia ve karşı iddialar ne olursa olsun. Arjantin Silâhlı Kuvvetler Komutanlığı önemli bir dp*ısikliğp sahn<> nlmııs hıı • Eyaıetlerin özekliğinin nınması. • Avrupa Ekonomık foplulu ğuna girış ıçın gerekli siyasal koşulların sağlanmBsı. • Eğıtim. sanat ve araştırma konulannda özgürlük içmde çallsflhilmp nlîinalrlannın riArlet fa