Katalog

RESiM NEDİR Nasıl Tapüır Nasıl öğrenilir YAZAN: Cemal Bingöl Bakanlığımızca yayımlanan bu eser «0. fiyatla yayınevlerimizde satışa arzedüıtir. Devlet Kitaplan Mudürtüğii Sultanahmet tstanbıü Sat. Tel: 22 38 «3 Cumhuriy 52. yıl, sayı: 18237 Kurucusu :CTJNUSNADİ 9 Mayis 1975 Cuma AŞKI MEMNU HALiD ZiYA UŞAKLIGiL Sadeleştiren : NEVZAT KIZILCAN tNKILÂP VE ARA KtTABEVl )EMİREL, LORUTÜRK'E ;EMXE LGİLİ :K BÎLGI ERILECEGINI .ÇIKLADI RA. (Cumhurlyet Bürosu) hurbaşkanı Fahri Korutürk ıdan «Kamuoyunu inandın?Iikte bir gerekçe taşımaçın imzalanmayan TRT Geüdürü tsmail Cera ıle ilgili lame diin Bakanlar Kurugörtişülmüştür. Başbakan el dün, Gumhurbaşkanmın Lameyi imzalamadığını doğn beyanlarda bulunmuştur. Cumhurbaskanı. kararnameyi yetersiz buldugundan, durumu Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği aracüığıyla önceki gün cephe hükümetine bildirmiştir. Bakanlar Kurulunun dünkü toplantısından sonra Demirel yap tığı açıklamada. Cıunhurbaşkanı Fahri Korutürk'ün TRT Genel Müdürü İsmail Cem'in kararnamesi ile ilgili olarak Bakanlar Kıırulundan bügi istediğini söyle miştir. Gazetecilerin çeşitli sorularmı cevaplandjran Demirel bir gazetecinin .TRT Genel Müdürünün değiştirilmesi konusunda çeşitli spekülasyonlar yapıhyor. Geri döndüğü bildiriliyor. Doğruluk derecesi nedır?. şeklindeki sorusu Uzerine şunlan söylemiştir: •Hayır kararname Sayın Curr.hurbaşkanındadır. Bilgi istediğı doğrudur. Bilgi vereceğiz tabii Sayın Cumhurbaşkanma.» <Devamı Sa. 9. Sü. 7 de) Parlamento 6 ay içinde yeni bir yasa çıkarmazsa Devlet Güvenlik Mahkemelerinin varlığı sona erecek l ANAYASA MAHKEMESi, CHP'NiN BAŞVURMASIYLA YAPTlGl iNCELEME SONUNDA SÖZ KONUSU YASAYl BiÇiM YÖNÜNDEN iPTAL ETTi YÜKSEK MAHKEME 6 AY SÜRE TANIDIGINDAN, DEVLET GÜVENLİK MAHKEMELERi DAVALARA BAKMAYA ŞiMDiLiK DEVAM EDECEK = | | |1 İ| = 5 = İ = E ş E = = s = E E 5 E TEŞEKKUR EDERİZ Gazetemizin 51. yayın yıhnı tamamlayıp 52. yaşına başlaması nedeniyle çiçek gönderen, telgraf çeken ve telefon ederek sevlncimize ortak olan, CHP Genel Başkanj Bülent Ecevit, CHP Genel Sekreteri Orhan Evüboğlu, Millî Birlik Grapu Başkam Fahri Özdüek, Parlamenterler Cahit Kayra. tsmail Hakia Birler, Yüksel Çakmur, Necdet Evliyagil, tstanbuJ Valisi Namık Kemal Şentürk, tstanbul Belediye Başkanı Ahmet İsvan, îstanbul CumHuriyet Savcıa Osman Ateşoğlu. tstanbul Gümrük Muhaiaza Başmüdürü Zülfü Çoteli, BasınYayın Genel Md. V. Doğan Kasaroğlu, TRT Genel Müdür Yardımcısı Hıfzı Topuz, Basınİlân Kurumu, Gazete Sahipleri Sendikası, îstanbuJ Gazetecller Cemiyeti, Türkiye Gazeteciler Sendikası, TGS İst. Şubesi, Fikir îşçisi Gazeteciler | = = E = = = = = = = = = = = E E = = Güvenlik Mahkemesi Yasası iptâl edildi AVKARA (Cumhuriyet Bürostı) Anayasa Mahkemesi Devlet Güvenlik Mahkemeleri ile ilgili yasayı bıçim yönünden iptal etmiş, esasa girmeğe gerek gbrmemiştir. Anayasa Mahkemesi, yeni bir yasa çıkanlması içın altı ayhk süre tanımıştır. Devlet Gmenlik Mahkemelerinın Anayasava aykırı oldugunu öne süren CHP'liler, yasanm çıkışından hemen sonra Anayasa Mustafa EK3IEKÇİ Mahkemesine başvurmuşlar, biçim ve esas vönünden iptalini istemişlerdir Anayasa Mahkemesine ayrıca Devlet Güvenlik Mahkemesinin kuruluşuna ilişkin Anayasa de*ı.şikliklerimn iptali konusund? Kontenjan Senatörü Özer Derbil ve arkadaşlan da Anayasa Mahkemesine başvurmuşlardı. Anayasa Mahkemesi, l ö yüdan beri çalışmakta olan Devlet Güvenlik Mahkemeleri ile ilgili yasayı önce biçim yönünden incelemiş ve yasanın çıkanlması sırasmda, özelhkle komisyonların kurulması ve benzeri hususlar dd aksaklıklar saptamıştır. Yasa çıkanlırken Meclis lçtüzügüne uyulmaması, vasamn biçim aç* sından rotaH için yeterli sayılmış esasa girilmesine gerek görülmemiştir Anayasa Mahkemesinin aldığı = (Devamı Sa. 9, Sü. 1 de) E karar, yakında gerefcçesi ile birlikte Resmî Gazete'de yavunlanarak kamuoyuna acıklanacaktır. (Devamı Sa. », Sü. 6 da) nııııııııııııııııııııııııııııııııııııiMiıııııııııııııııııııııınıııınıuııtıuııır em'den Öteye ünlerdir kamuoyunu te' dirgin eden Cem olayı f hakkında gazetecilere görüşünü açıklayan sa'mirel'in şu sözlerini birkuyalım: ıdi bakınız. kararname iur: Hükümet bir karar bunu kararname şekline , Sayın Cumhurbaşkanıızasıyle bu kararname teil eder. TRT Genel Müin tayin kararnarnesi na:emmül ettiyse, degiştirile yeniden birisinin oraya de öyle tekemmül edeBinaenaleyh hükümetin ortaya konmuştur, tartınedir, onu bilmiyorum. bugünkü Genel Müdüril tayin eden hükümet de! Evet, değiştiren de hü. O zaman ne tartışılıyor? mi? Yetki hükümetin. tayin yetkasi hukümetin Jiştirme ve tayin yetkisi teümetindir.» sözlerden açıkça anlasılRöre sayın Demirel, TRT Müdürü ile herhangi bir : devlet roemunı, örneğin U, bir büyükelçl, bir Tapu dastro Genel Müdürü arahiç bir ayrım gönnemekViiksek memurlar iktibulunan siyasal partile>sa sınırlan içinde verebuyruklara uymak, iktigenel politikasına ters mekle yükünüüdürler. Bu c sçısından bakddıği zaTOT Genel Müdürü de bir büyükelçl görevil bun ülkenin dışişleri bajıa hükümetin mesajlarıotalanm savsaklamadan k lonında ise, tıpkı onun hükümetten alacağı buyçerçevesi içinde kamuo seslenmek, yani milyonvatandaşm karşısında siIktidann borazancıhfını k zorundadır. ılde ne demeye bir TRT 13 gerek görülmüş, bu şun tarafsızlığı üzerinde nuş ve basında bulunan müdürün hangi koşullar ı değiştirilebilecefi ayrınile bir bir sayümıştır? ı, herhangi bir yüksek memuru ile TRT Genel ü arasında siyasal iktiilişkileri bakımından hiç TÜık görmtyen sayın Deniçin Cumhurhaşkanının na sunulan kararnameyi rekçeye bağlamak zatımeatlanmıştır? Sayın Demisına açıkladığı fpbi, TRT Müdürünü deçiştirme nin kayıtsız şartsız hüe ail olduğu kanısında yiiksek onaya sunulan lameyi gerekçesiz olarak ıtmalı değil miydi? «Gölüzum üzerine» tsmail çörevinden alınmıştır demgiinlrii iktidarın zihniçısından daha tııtarlı bir uş olmaz mıydı? Ne geardı Cem'i adeta vatan ilân eden o ağır. hem çok uçlamaların? kim işte görevini yan tutzın titiz bir dikkatle yiiünü kıvanç duyarak izlez Cumhurbaskanı. hukuk nanının düşüncesini de ın sonra. hükümetçe ileülen, ne oldugunu benüz iiğimiz husııslan eksik ış ve kararnameyi bu hamzalamaktan çekinmiştir. olayının kamuovunda rtuğu tepki. Cem'in kişili>nun hakkında ortaya atısuçlamalan çok aşan bir den hız almaktadır. Bu (Devamı Sa. 9. Sü. 6 da Sanayi Bakanı Doğru, bakanlık mensuplarının modaya uygıın giyinmelerine karşı çıkıyor (Cumhnriyet Haber Merkezi) MC Hükümetinın Sanayi ve Teknoloji Bakanı Abdülkerim Doğru. Bakanlık mensupları i!e Bakanlığa bağlı kamu kuruluşlanna yayınladığı tamimde, yö neticilerin karar alırken sorum luluktan korkmamalarını. adet ve ananelere uyrnaj"an kıiık kıjTifetten sakınmalarını ve «hükümet progranunda yer almıs olan nıilli dile zıt düşen» bir d;l kullanmamalarmı istemiştir. Cephe Hükümetinın Sanayi ve Tekrtoloji Bakanı MSP'lı Abdiiikerim Dogru. 15 nisan 1975 tarihli ve «T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanhğı • Hususi» başlığını taşıyan bir «tamım» yayımlamıştır. Bakanlık yöneticileri ile Bakanlıga bağlı kamu kuruluşlanna gönderilen bu tamim. aynen şöy'.e başlamaktadır: «Aziz milletimiz, tarıhinde rastlanan ender zorluklardan birini dp.ha. engın farihı tecrttbesine yakışır tavtrda geride bırakmıştır. Erbabınca, bu zorluğun hayra ınkılâp etmesı beklenmişti. İnşallah öyle oldu.» MSP'li Bakan bu başlangıçtan sonra Bakanlık mensuplarının Va rar alırken sorumluluktan korkmamasını lstemekte ve sorumluluktan korkmamakla şehit olmayı bir rutmaktadır. Bakan Doğru'nun bu konudaki görüşleri. tamiminde yer aldığı biçimiyle şöyledir: «Milletimiz, devlet dairelerinden şikâyetçidir. 'endi hizmetini ifa için kurduğu bu teşkilâtın onu ezer hale geldigi hissiyatı ıçüıdedır. Bunun aslında, günün sür'atine uymayan mevzuat meselesi olduğu oellidir. Ancak sız lerden milletimızin beklediği, bundan yilmamak, mutlaka işi derhal intaç etmektir. Yolumuz: MESULÎYETTEN KORKMAMAK. Nasıl olsun ki, canımızı yoluna knrban etmeyi ŞEHADET mertebesi saydıgımız milletimilin yüzünü güldürecek bir hiz(Deramı Sa. H, Sü. ( da) TRT Genel Müdürlüğünün istisnai memuriyet sayılmasını öngören hüküm 12 sayılı kararnameden çıkarıldı AN'KARA 657 sayılı Devlet j Memurları Kanununda değişüdik yapılmasma ilişkin 12 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname, dün Millet Meclisi Genel Kunılu'n da bir çekimser oja karşı 246 oyla kabul edilmiştir. Bu arada TRT Genel Müdürlüğü ile Yardımcılannın «tstisnai memuriyetlersden sayılmasını öngören hüküm, kararnameden çıkarılmıştır. Kararnamede yapılan bir deği(Devamı Sa. 9, Sü. 7 de) fngiliz ve ABD elçiliklerinin petrole zam yapılması için daha önce Dışişlerine başvurdukları saptandı ANKARA, (ANK.A) tngütere ve Amerika'nın Ankara'daki diplomatik yetkililerinin, ATAS Rafinerisi ortagı iki yabanca pet rol şirketinin, Demirel hükllmetinin Enerji Bakanı Selâhattm Kılıç tarafından kabul edilen zam isteklerini haklı gösterebilmek için bundan önceki Irmak hükümeti ilgililerine ısrarlı tel kinlerde bulunduKlan ortaya çıkmıştiT. Belirtildiğine göre, İngilterenin Ankara Büyükelçisi Horace Philips ve Amerikan Büyükelçiliginde görevil Ekonomik ve Ticarî tşler MUşaviri Nyren'in Irmak hükümetinin Dışişleri Ba kanı Esenbel ve diğer yetkililer ile bu konuda vaptıklan gö ruşmelerin tutanaklan Bakanlık arşivinde bulunmalrtadır. tngiliz Büyükelçisi Philips, 6 ocak 1975 tarihinde Kıbns'taki İngiliz üslerinde bulunan Türk lerin durumlan konusunu görüşmek üzere Dışişleri Bakanı Esenbel'i ziyaret etmlş, bu ara da, yabancı petrol şırketlerıaın zam isteklerine de değinmıştır. Ogrenildigine göre Philips, TPAO'nun Iraktan aldığı petrol için saptanan fiyatın ATAŞ ortagı Britlsh Petroleum (BP) şirketini bağlamıyacağını ve ügilendirmeyecegiru söylemiştir. Philips bu fiyaün, Türkiye ıle Irak arasında özel bir anlaşma ile saptandıgmı. bu nedenle. (Devamı Sa. 9. SS. 3 de) İşverenler, "Ekonomiye canhlık getirecek kararların gecikmekte oldugunu,, Demirel hükümetine bildirdiler ANKARA, (Cumhurivet Bürosu Türkiye tşveren Sendikalar Konfederasyonu Genei Başkan Halıt Narin, Başbakan SUlevmaı Demirel, Başbakan Yardımcıs Necmettin Erbakan, Turhan Fe; zioğlu ve Maliye Bakanı Yılma: Ergenekon ile görüşerek, «Eko nomıye canlüık getirecek fcarar ların gecikmekte oldugunu» bıl dirmislerdir. Türkiye Işveren Sendikalar Konfederasyonu YÖnettm Kuru lu Başkanı Halit Nartn ve Ge nel Sekreter Rafet îbrahimoglu Başbakan Süleyman Demirel Başbakan Yardımcıian Erbakaı ve Fevzio^lu ile Malive Rakar. Ergenekon'a, iş çevTelerinin ekc nomik ve sosyal konulardakı gi rüs ve dileklerini feapsayan bi: rapor sunmuşlardır. Cephe hükümettne verilen ra porda «Ekonomiye canlılık gefi recek kararların alınmadıgı» b« lirtilmekte ve «Alınmasının ya rarb olacafı düşünülen vatınrn lan teşvik edıei. thracaö arttı ncı tedbirlere. ilişkin önerile üzerinde durulmaktadır. öte yandan. vefkili bankalar (Devamı Sa. 9. Sü. 4 de Kadınların 20 yılda emeklilik hakkını elde etmesini öngören tasarı Meclls'e sunuluyor Ecevit Beyaz Perdede rika'da Kennedy, Nison. Fransa, da General de Gauile, İngiltere'de Cburchill'den sonra, şundi CHP Genel Başkanı Ecevit de beyaz perdenin kahramanlan arasında ver aldı. Ancak işin garip tarafı, Ecevit'le ilgili »fisin bemen yanında, ciddiyetten uzak «Dört Hergele» adb bir fUm afişinin yer alışı^ (Fotoğraf: Erdoğan Koseoglu) Son yıllarda dünya sinemasmda gören bir modaya, Türk si| nemacılan da nydular ve siyasal AN'KARA (Cumburiyet Bürosu) ; rasamın önde çelen klşilerinin film konusu Bakanlar Kurulu, dört ayn ya yaşam öykülermi baline getinneye başladılar. Ame sa tasansının parlamentoya sevkini kararlaştırmıştır. Toplantıdan sonra bir açıklau ma yapan Başbakan Demirel, Genel Sağlık Sigortası Yasa Tasarısı, köylerin elektrik katılma paylannın kaldınlmasına ilişkin yasa tasansı, Tanm Sigortası kurulana kadar bir fon kurulmasına ilişkin bir yasa tasansı ve çalışan kadınlann 20 yılda emekli ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) olabilmelerini sağlayacak yasa CHP Millet Meclisi grubunda tasansının Bakanlar Kurulu taikı gündür devam eden ve Genel rafmdan karara bağlanarak Parlamentoya sevkinin kabul edildi Merkez yönetimi ile Genel Başkanın zaman zaman eleştirildiği ğini bildirmiştir. genel görüşme önceki akşam taBaşbakan Demire!, bir gazetemamlanmıs ve Genel Başkan Ece (Devamı Sa. 9. Sü. 5 de) Ecevit, Belli bir sol doğrultuda ve uyum içinde çalışıyoruz,, dedi vit dün sabahki grup toplantısındö eleştirilere cevap vermiştir. E c e v i t , MSP koalisyonunun bozulması ile ilgili olarak da, AP'nin bir ay içinde dış ekonomik konularda bunaldığmı örnek göstererek «Koalisyonu neden bıraktıgımızı değil, MSP ile koalisyondan aynlmasaydık, sonuç ne olurdu, ona bakmalıyız» şeklinde konuşmuştur. Ecevit iki saat kadar süren konuşmasında, eleştiricilerin parti içi demokrasinin işleyişinden yakındıklarını hatırlatarak, çeşitİi örneklerle böyle bir eksikliğin bulunmadıgını kanıtlamış, kimi eleştiricilerin de parti içinde görevli bir sağ ve sol kanat olabileceğine ilişkin görüsleruıl karşılarken şöyle demiştir: «Herhangi bir partide, o arada bir sol partide dereceli olarak, nisbi olarak sol kanat, sağ kanat bulunabilir. Bunu kabul ede rim. Ama (bulunması zorunludur, bulunmazsa olmaz, yakışık almaz) görüşünü, bunu kabul edemem. tlle bızim de bir sol kanadımız olsun diye bir takım görüş aynlıkları, tutum ayrılıkları veya bazı arkadaşlarımızm kullandığı deyimle ton aynlıklan olabilir. %ma ille olsun di* e bir çaba göstermeye ben şaht .n gerek görmüyorum. Aslında doğal olarak bir partide böyle kanatlar var mıdır, yok mudur, bunun gerçek testi, çok önemli tercihler karşısında bir partinin yetkili kurulunu.ı oybirligi ile <Devamı Sa. 9. Sü. 1 de) GÖZLEM UĞUR MUMCU Petrol Diplomasisi TÜRK EDEBİYATININ ÜSTA KALEMÎ Y Melih Cevdet ANDAY SON ROMANINI CUMHURİYET OKURLARI ÎÇÎN YAZDI... ürürlükte bulunan petrol yasasının " «Max Ball. adlı bir Amerikaü tarafından kaleme aJındıtı herkesce bilinmektedir. Amerika ve tngiltere'nin petrol üreten ülfcelerdeki büyükelçileri, siyasal karar organlanyia yalun ilişkiler kurmuşlardır. Bu ülkelerin büyükelçileri, zaman. zaman petrol şirketlerinin sözcüleri oiarafc, BakanlıK merdivenlerini tırmanmışlardır. Petrolun ekonomik önemi, siyasai iliskilere büyük ölçüde yansımıştır. Bu ilişkfleri yok sayıp: RAZİYE Pazar günü CUMHURiYET'te Cumhurbaşkanı ISMAtL kararnameyi geri cevird: CEM'le ilgili (Cumhuriyet) «YANLIS HESAP Bız milliyetçiyiz. Neden ülkenin çıkarlannı düstinmeyelim... gibi gülünç gerekçelerle açıklamalar yapmak, hiçbir sorunu çözmemektedir. RakamJara gözatalım: MobU sirketl, 1973 yılmda, 544.254.000 llra zarar gösterirKen, 1974 yılmda bu zarar, 160.812.653.78 liraya çıkmıştır. Yaru, bu Amerikan şirketi, geçtiğımiz yıl taro yiizaltmışbir miîyon liraya varsn bir zarara girmişür. Bu şirket, «ATAŞ» rafinerisinin ortaklarından birtdir. Rafinerinin öbür ortagı British Petroloum Şırkeü, 1974 yılında ancak 6.800.000 lira kâr etmiştir. «ATAS»ın öteld ortagı Shell şirketinin 1974 vılı kân varı yanya inerek 35,721230 liraya düşmüştür. Bu üç yabancı sirketın toplam zaran bir yılda 1 U milyon lirayı bulmaktadır. 8 Neden?. Nedeni açıktır: Yabancı petrol şirketlerl, son yıllarda, ham petrol fiyatının arttırümasını Istemişler. ancak Enerjı ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı zara İsteklerini reddetmış(l)evamı Sa 9. Sü. 7 de) NADİR NADİ