Katalog

DORT CUMHURİYET 30 Mayıs 1975 hüSTAKîM ABDULCA İUMUNİ>Art RAZİYE 20 Sağ elırJn işaret parmaguu yukan kaldırarak Göçebeligın kokunü kazırnalı, diye surdürdü lözlenni Oturmus, toprağa, bır ış jerıne Dagh nsanlar lâzun btze. Üretım, eğitim, ahlâk hep buna bagh . Bu laflan, asü nıyetini saklamak için soyledığı izlenımı uyandı bende Çıngenelen ml sbylemek ıstiyorsunuz'' dıye soraum. O zaman dayım faltası gıoı açtığı gozlerınl gozlerıme dıkerek Ormanda çıngeneler mı vaxdıo dıye $ordu. Har.r dedım I\ı dedı, bugunlerde bu tarallara geldıklennı dııyuyorum da . Sonra açtıgı kuyuyu gosterdi bana Kuvu blrkaç kez çokmUş, çoküslerden bınnde davım lçerde kalmış, kendı çalışıyormus çunkd. gtıçlükle kurtarmıslar. îsın ıçınde sgbotaj vardı dedı Su b ılarnarsam buradan çekip gideceğımı düsunduler. Pıposunu sılkeledı Ben biraz sonra kasabaya gıdrvorum, dedi Sen ne >apacaksın? Uyurrak istıvorum. dedım TTyu. uyu, dedı Yanndan baslavarak kendıne bır program çız Köyu tanı, resun vsp, demze gır Bıl ki seni rahatsız etmeyız. Keyfır.ce geçınrsın günlerını. Günlenm . şımdı düşünüjorum da nasü geçti' Yazan: Melih Cevdet ANDAY r»k toı çızmehydim. joksa bu yaprak yığınının ttlm gorünuşunü mU jeglemeliydım'' Gerçekçı olmak ıstıjordum. bana Daşka türlüsü yakışmazdı, ama burada gerçek çok çapraşık fci" sorun olarak çıkıjordu karşıma Şöyle kı, japraklann tek tek varlığı ne denli gerçekse, bu teklen sılıp >ok eden tüınel görünüş de ovlesıne gerçekn Bınncısınde tek tek ;apraklann \zr oldugu bılgislnc lkıncisinde ise ışıgın ve duyunun doğasal değişkenhğine dayanacaktım. Resim yapajim derken bu sorurmn tartışmasına gırmıştiTi Dü«Unuvordum, ızlenımlenm gözîemler'm mı agır basmah yoksa doga ustüne oîan bügılenm mı"" Bir bakıma, •^apragın tBnımı. soyutlanmış bir bilgıyl ıçen\orau, ote jandatı görtlnüş aldatıcı ve süreksırdl Ama ben yaprağı oldugu gibı çızmeve kalkarsam ag»ca bakmam da ıjereksızleşebılırdi bımu odamda da yapabiHrdim Doja karşısında çalışmak, ister ı«temez onun oynaklıgına boyun ejfmej'l zorunlu kılardı Böylece gerçekçı olma niretlm bır havli «iallantıh dunırra gan^o'du Ama ben bu kr>nudakı duranumu kesın olarak saptamayı beklemeden ılk denemelerıme ginçmiş bulunu•ordurn Karşıma a'dığım nesne^ı, önce kagıtta ortalıyor, sınırhjor sonra d i ajrıntılara gırmeye ç«lışıyoröum Bu dunımda arka p!an elbette belırsız kah; ordu Ama a«ı! noşnutsu?lugum ışte bundan sonra başlıvordu Çtinku avrntı dedıgım gerçeğe bınremesinı ıstediğım şeyler ortava çıktıkça resım dennhkten yoksun kalıyordu Mesafe kayboluyordu \e ben dogadan uzskla«cordum. bunca galvendiğım dogadan Bunun lizenne, bakf.gım nesnenın çevresi fe birlıkte bende bıraktıgı ızlenımı çarçabuıC belırtmeye gınşij ordum, ' a n m çizgılerle gol gelerle, nelığı behrsız şeylerle doluyordu resım. Ama goılenmi kısıp bıraz genden baktım mı. gorunümu daha gerçekçı olarak verdıgıml anlıı ordum. Nerden nereye geçecegım, sonraları bu deneyden vaşantımm başka olaylan ıçuı de \ararlanmava kalktun. Ama buna yararlanma demek belkı doğru olmayacak. Gerçeğı aradıkça gprcekten uzaklaştıgınru fark ettım Kımı zaman gerçek, arastınnalara luzum kalmadan, düpe duz gozümün önunde duran oluyordu Vedıa">a âşıs oldugumu da ışte bo>le anladım Vedıa kımdı'' Ne düsunüyordu'' Tuta r sızlıkljınnın nedenı rıevdı" Ne\ı •\maçlı; orau'' Dajımla lUsklsınde bır çizh jan %ar mıydı 0 Öneelen, bunlara bırer jarıt bulmadan Vedıa"5n gereğınce tanıyamayacağımı düşünmüştum Sonra vazgeçtım bu araştırmadan, vai geçıııce de aşıv oldum fjnntılanm bılmeaığırr bılemeveceğım bır rarl'<tı o ama sev°ceğım hıç unutmamasına seieeegım bır varlı\ Bu da bır gerçek değıl mı"* Kım ağlayarak sevmı^tir" Vedıa anla'jilmasına gerek olmayan. \arlıgı jeterh bır nesne gıbıvdı (DEV4MI KüTSAL TOPRAKLAR ÜZERlNDE G«çen halta Ankara televıryonunda ıbret \erid gorünumler seyrettık Anadolunun gobegındekı ormanların tarla açmak içın yok edılmesı yuzunden bereketlı tarlalann nasıl ya\aş ya\s$ kumla kaplanarak çolle$tığl postenlı; ordu Kum f'rtınalannın, erozyona uğramış ko^lerı mjz ıçın ne korkunç bır tchlıke olauğunu yuregım ourkularak sevrederken, bır de tsraıl de bra lerce yıldan ben çıplakhgını sürduren çolün tarla halıne getınlmesı ıçın harcanan ınsanustü emeklerı \e servetlerl düşünüî ordum Bır gaflet uvkusu ıçlnae bırbırımi7i yemekten yurdunıozun gelecsgını düşuruneğe vakıt kalıyor mu s f Susuz çoller nasıl olur da r«reke^Iı tarlalara donüşur1' dıj'e ceksıniz tsrailde başanvle denenen bul'Jş 5u Kumla kaplı \erlenn altında da su bulunduf gıınu sap amışlar Ne var kı bu su durmaaan buharlaşıp kajbolu>ormuş Suyun uçup gıtmeme& ıçın topragın Ustu bır tur su ı geçırmez maddejle ortlllUj or Sonra bu yapay tabaka üzennde bellı aralıklarla delıkler açılıyor Bvı dellklere sunt gübreyle birbKte uzun araştırmalarla gelış1"!r:lmıs. ıklıme dayanıklı, özel toliumlar ekilıyor Blrderbıre çolun yeserdığı, urün verdığı goruluvor Avrıca yer ustüne re altına borular doşenerek elde edılen ürunler de az defıl. Bo\ lece bız bnlerce vıl kovnunda rıce nıce uygarlıklan beslemıs bereketlı topraklanmnı çöle çerırmeje çahşırken. eloglu tanh bo^unca çol olan yerlerı canlaidıraraK vurtlarına hızmet etme nın yollannı anjor Yasar Nabi NAYIR İsraiPde bütün topraklar kutsal vakfa ait • ÎSRAIL'E GELEN GÖÇMENLEü "~ EÖER BıKVIıYORLARSA BıR YIL ÎÇÎNDE ÎBRANİCEYt OĞRENMEK ZORUNDALAR. IBRANİCE DE OL. DUKÇA ZOR OĞRENİLÎR BÎR DÎL. Gelen göçmenler bir vıl içlndo fbranıcejn ogrenmek zorundalar. Ibranı dılı ıse, bu goçmenlenn geldiklerı ulkelemekı eskı ana dılleııne hıç benzemıvor Olduk ça zor ogremlir bır dıl Tıpkı Arapça gibi ıbranlcede de bırçofc bogaz seslerl var. Ozellikle bu sesleri çıkarmavı becermek A»rupalı ya da Amenkalı Yahudıler ıçin hayli guç oluyormus baş langıçta Aslında ibranice ile Arapça aynı Samî kaynaktan gelen. birbırine yakın ıki dil Arap ça'yı bilmeyen, ama bu dılın konuşuldugu bölgelerde blr süre ya şamış kışiler, konusulan ibranıca vı kolaylîkla Arapça sanabılirler. Cok da benzer s<te var iki dılde. Daha eskı çaglarda herhalde bu ıkı dılın ortak bır kaynagı olacaktı bır >erde Mer»k ederek sordum Eskı Fenıkelılerin ortak ataları oldugu tahmin ediliyormuş Aynı ana kavnaktan ve a\nı soydan gelen ınsanlar ayn bolgelerde vaşarken dinlert (flbı dllleri de degışmış, soy kardeslıgı unutularak din ve dıl ayrıh gının getirdlgi bir duşmanlık duy gusu almış yennı. S yıllık ılkdfretım dlploması almak zorunlu îsrailde. Başan gosteremıyenler askerlik gorevi süresınde yetıştlnlı>or Özel okul larda. Dıplomayı alıncaya kadar da askerlik suresl uzatüıyor. Bu yüzden de cahil klsl kalmıyor Israılde. Avrupa. Amerika, Afrika ve Avusturalya'dan gelmlş goçmenlenn ten renklennde geldiklerı kıtalann rzîen görülüyor. Yemen deu. Mısır*dan, baska Afrıfca kentlennden gelenler daha esmer tenli, karaya yakın gözlü insanlar, Amerika'dan, Kuzev Avrupa dan gelenler daha bevaz, gözle rinin rengl de daha açık gıbi gel di bana. Bu da iklimin insanların rengi üzerinde zamanla degişıklik yapabileceginı kanıtlıyor sanınra. \KKÂT)A BAHAİ TAPINAĞI Ertesi sabahtan basladım resım «anmava Fasladım dedımse, resım yapmava değıl de, nasıl bır resım yauacagırm düşunmeye Gereı bu ış ieın getırdıgim kâgıtlara, büvuk rasıtn defterlenne b:rtakım çızgıler çizivordum. Bunlar agaçların. evlenn. hayvanlann resımlenydı ama sadece benzetmek bana yeterlı şoninmuvordu. Akademi'de okurken edmdiğım bılgilen kafarnda derleyıo toplavarak, tutruracagım tarzı saptamava bakıyordum. Once su karan \erdım. ıçmde yasamak fırsatını buldugum bu \er, ışığı, rengı, kısaca bütün gorürumtl \e aoğast ıle bana model olacaktı Burada bır odava kapanıp sadece renk uyumu ve ç zgı orantısı aramak, ters bır tutum sayılırdı. Yasamımla resmiml iç ıçe sokmalıydım Bunda bır tereddutum îoktu Ancak dogaya bakışın.ı «cçTieK zorındadım Eunu çalışırken mı bulnıah. joksa on csden mı saptamah sonınu kafamı bır hayll jomu Su örnek du'durdu benr Dıvehm bır ağaç resmı tapacagım Ağacın vapraklann!, Sercekte olduğu gıbı mı daha açığı, tek tek butun a>nntıları ve sınırlan belirtılmıs ola Toprak düzeni Topraktan sozederken bxr ae unutmadan şu noktayı bellrteyım Israılde toprak mülkıjetı vok Ne koylerde ne kentlerde Kımse uzermae barınâıjcı ya da ekıp bıçtıfı topragın sahıbı değıl Toprak ıılusal vakfıc, >anı devletm Koyde ekıp bıçecek toprak ısteyen kısı devlete baş vurduğu gıbi, kentte ev. dükkan. upartıman, otel yapacaJc kışı va da topluluklsr da tarla ya da arsavı deiletten edınmejî zorun da Satın alamıyor, ama avdan a:,a, önceden kararlaşraıj taksıt 500 bine yakın Arap var Daha önce andığım bır yazıda Lubnan'ın Nabatıya bolgesinde jaşavan Israil'den çıkanlmıs Fllıstınli Araplann pensan ve acık lı görünılşlerirden sbz etmıstlm. Bana bunu hatırlatarak, <Gonıyorsunuz. dıyorlar, îsraıl'de yaşayan Araplann jasam duzevi ne kadar duzgtto. Peki. şimdı petrol yüzünden Ulkelerine akan mılyarlan ne vapacaklannı bıle meven Arap devletleri elele \er seler bu birkaç yuzbm Arap'a da ha rahat ve uygar biı yaşam sag layamazlar rrj? Ama orüann bu durumunu bır propaganda silâhı olarak kullanmak isOyorlar aleyhimızde » tsraü'deii Müsluman ve Dürzı Araplann sayısı. doğurganlıklannın yuksek ölçüde oluşu vüzun den hızla artıyormus Îsraıl'de Goçlerden sonra 1949'da 140 b n kaoar Arap kaldığı halde bugun sajTları 500 bıne jaklaşıyor. Bu kadar çeşıtlı dmlerin kaynagı olan bu topraklarda tanhı pek de eski olmavan Bahai mezhe bının tapınağı da jer almış. Bu mezhebe inananlann en yetkilı merkezı olan «Dunva Adalet Evı» de Akkâ'da yüksehyor, Karmel tepesınin muhteşem parkı içinde. Bütun dlnleri blrleştirmek glbı olmayacak bır hayalın savunucusu olan bu meznebe memieketımızde hayat hakıu tanmmadıgı halde bu güzel tapmak her vıl tsraıl'e bınlerce tanst çekıjor ve hıçbir zaıan dokunmuvor. KUDÜSTE AKSA CAMÎt lerı odüjor, buıa kendısının olcugu halde, arsa kirası \enjor. Tabıı aşırı bır para degıl. Ama bu paraM bütun omrünce odejecek gıbı kendisınden sonra mal sahıbı olacak varıslen de arsa kırasını odeme'.e detam etmek zorundala Bojlece hiçbır iurttas canının Is'edlgı yerds canmın tstedıgı kadar arsa alıo speÂUİas\on japamıjor Belh bır ıhnaç karşılıgı olmayan, hemen binajla ortülmevecek bır arsava kıra ödemevı göze alsa da sahıp olamıyor Usteliic >aptıracagı bınanın bıçımı jukseK'ıgı on cephesı, kaç katlı olaca§ı o %ere gore saptanmış kurallara sımsıkı uvmak zorunda Or negın Kudus'te butun eılern cephelerl orlara hoş bir gorüntu \eren ozel bır taşla kanh îik ba<ış*a insan taştan \apilmis bır bına sarnor \slında bına betondan japunor ama beto run ustu sı^•anırJ boyanacax \eroe prefabriKe taş tabakalan;lp ortulü^or Eovlece eskı Kudüs' un 5'anıba$ında gıtgide gelı?en jenı Kudus'te de bınalar rr.ımarı ozellıkleri değışık olsa da a\n' geleneksel taşla kaplı goruntuyü bozrnuyor Tarım alanındakı başan'n ça hsmaları jEnnda endustn de hızla gelışmekte \e tarım urunlerı \anmda endustn mallan da dış pazarlarda alıcı bulmakta Oîe.hkle elmas \e V.UMimculus ışlen doKuma eraustrısı geiışmış Israıl de. 1950 de 35 mü$ on o'an ınracat 1971'de 957 mıhona î jkselrru5 Gene de aj*nı yıl dış a caret bılânçosu 851 mıljon dnlar acıkla kapanmış. Arna vılda 600 bını geçen \e çogu \arlik1! olan turıstlerm ulkeie b'rak tıaı rjara duşunulurse bir Mkm tı\i dJMne soz konusu degıî Israll'in parası da bızinkT pib1 lira adnı tasıvor Ne iar kı ts'all lırası bızım 2 5 üramu değermde runtü ıçınde Tapınaklar içıçe âdeta Bır takım korldorlardan, bınnden oteinne kolaylıkla geçıU\ or önunde her zaman birkaç Musevınuı durup matem tuttugu aglama duvannın ote yamndakı tapınaklarda, kajağan \e o,uk fıale gelmış taş merdıvenlerden tnllıvor, daracık koridorle.rdan geçiliyor Ürpertci sessızlığmde kımı sağ vandan gelen b:r Rum Ortodoks papazmm m o roton duası, klmı sol \*andan gelen bır Ermenı Ka*olık papazımn ilâbileri duyuluyor Bmaların hepsı eskl, hepsi avrı manışlardakı kışiler ıçın kutsaî Hıristıvanlar içm Kutsal Mezar Kılısesi büyuk oneiı taşı^or Burada Hazreti lsa'mn taştan kabrı seyred'lıyor Ama ıçı boş olduğunu haber \enyorlar. Eh. Nazaretlı Isa göğe yukselere% Tanrı babasına kavuştuğuna gore elbette cesedı de bulunmajacak mezannda. Kudüs, Müslumanlar içın de Mekke ve Medıne'den sonra uçuncu kutsal kent. Unlu El Aksâ camıı de bır tepemn üstunde gorüntu\e hâkım. Müsluman zen gmlennın hedıve ettıgı çok kıvmetll halılar kaplamış dort bır yanını. Butun bu çok eski tapınakların \anında \e çevTesınde on beşMrrru metre dennlıkte sondaj çukurlan açılmıştı. En dıpte bıle taş durarlara raslanıjor. Bundan anlaşıîdıgına gore şımdılj eskı kılıse ve tapınaklar, çok daha eskı tapınaklarm yıkıntısı üstünde yukselmış. İsraıl, arkeoloii açısmdan da onemlı kaynaklara sahıp. En es (ii donemden kalmtuan ortaja çıkarmas ıçın ülkenın her janında kazılar \apılmış Neolıtık çaglardan bu vana ılkel ınsanlann \a da çeş tlı ujgarlıkların axdlarında bıraktıklan ızlere rasla nıyor. Haçlı savaşlan dduemmde Avrupanın turlu memleketlerınden gelerek vuzyularca burada hükum suren haçlılat da kaleler, saraylar bırakmışlar ozellikle aenız kıvısmda Haj'ta da, Yafa'aa. Osmanlılardan Kalraa ca mıler, konakla*, kaleler ve yanmdan her geçısimızce rinemle Işaret ettiklerı demır: •j.laa var. Osmanlı orausunun Napol>on'u bozguna uğrattıgı \xka Kaleslnı \e oradaıcı camı ve medreselen gezerıten gartp öuvgfuiar'ı rtolujor kışı Tanh sajfalarjıa. şöyle bir ofcuyup geçtjğımlz nic« nice olayların kalınilan buralaıda balâ dıracuk ajakta. Bunca Turk kanı akıtılmış bu toprak larda. Bınncı dunja savaşında ordulanmızm on bınlerce şehit bırakarak adım adım sa\unduğu topraklar üstündeyiz. Kjdüs, başkenti Israıl'in. Parlamento burada, Bakanhklar, bellı başh kuruluşlarm merkezlerı burada. Buraaa nefes alıp \enyor yenıden binlerce iillık b r aradan sonra, aun>anm her janından geHıış ınsanlardan olasan yenı Tsraıl devletı. Dunvamızda eşıne ptk raslanmayan, kencîne ozgü tanhsel bır olavm gODegindeyız burada DiŞi. BOND MELHCOPTEODE OLDUÖUNU IdLaCI SAMOIIdLaCI WILL(E (?ACV\>4 (?A GOZLE.PİNİ DÖVÜ'pTEN I MAVAN SANDOC VG JTE AN î GÛUTZUNBİB. I SALDISISı DA j ' BÛSA GİDEÜ Oğrcnim zorunluluğu GARTH DAN LÛN ABIVOBUM NtMSA LOMUM SIMDl 7AMAM EUMJNKJOÖt&y Pekı dneceksıruz, dunjanın aort bır koşesınden buraya akın eden ve her bırı a>n bır dil ko nuşan. juzjıllaraan ben ajn a\ rı iklımlerde yasamış ınsanlar na sıl ogremyorlar unutulmuş ana dıllennı nasıl anlasabıliyorlar bırbırlenvle11 Önce sunu düşunmek gerekYalııız dın bagı degıl bırleştıren Yahudılen. Aynı ırk ve ulustdT gelnorlar bu tnsanlar. Hem de yabancüarla kanşmamaya özell« le öne.n \ermış bır topluluk bu ıster Afnka'nın gobeğınde, ıster Isveç re Norveç'in karh tepelerınde yasamış olsun YARIN: İNSANLIĞIN YÜZ KARASI "ZA MİLCrTEOEM AUCJM Türkiye Demir ve Çelik Işletmeleri Genel Müdürlüğü KARABÜK 17 TON FERRO MOLIBDEN, 2 TON FERRO BOR 1 TON FERRO VANADYUM VE 1 TON KOBALT İTHAL EDİLECEKTİR. * Bu ışe att şartnameler: a) Karabuk'te Genel Müdurîük Malzeme Ikmal Müdurluğunden b) Istanbul'da Taksım Lamartın Cad. Doğu palas kat 4 tstanbul Mümessıllığimızden, c) Ankara'da Karanfıl sokak No. 30/7'de Irtibat Bürosu Şeflığımlzden bedelsız olaran temin edilebilir l Teklıfler en geç 29 temmuz 1975 saJı gunU saat HOO'e kadar Karabükte Geneı Müdürluğümüz Haberieçme ve Arşıv Müdürlügundp oulundurulması zorunludur ^ J* temmuz 1975 salı gunu saat l4PD'ten sonra gelen veya elden vemen teklıner ve mtajîur gıin ve saatter sonra yapıJacak tenzılatlar kabul edilmeyecektir 4 Işletmelerımiz Türtaye'de can arttırma. eksıltme ue ılıale kanununa tabı değıldır 1 i L AN MANISA PAMUKLU MENSÜCAT A.Ş. 124 ton telef 2 3 ton ustü'ou 3 31 000 Mt. ternız roetrelık mamul kurnaj 4 13 500 Mt hatalı mamul Inımaş 5 85 ton mamul ve ham parça bez 6 5 kalem hurda 6 haaran 1975 cııma gunli saat 14.00 de çlrketımlzde satılacaktır Şartnametruz Istanbul'da Ahn \e Satım, tzmır'd* Sumerbank Ianır Basma Sanaju Müessesesmde görülebilir, Şırketırtuz 2490 sayılı kanuna tâbı deg'ldır M\MSA PAMUKLÜ MENSTJCAT A.Ş. Milli Savunma Bakanlığına SINAVLA MÜFETTIŞ YARDIMCILARI ALINACAKTIR 1 Bakanlık ıhnvacı ıçın Hukı,k, tjnsat Snasal Bılgiîff Fakültesi (Malıye bölümuı Iktısadî IB Tıcarı Ilımler AJ»demısı mezunları arasında jarı^ma sınavı ,le tş ve Sos^al Sıgorta Mufettış Yardımcısı alınacaktır. 1 tsteklılerın glrls şartlarım oğrenmpk \e ka>ıtlannı yaptırmak üzere btzzat mektupla telefor.la MıUı Savunma Bakanhgı Personel Daıre Başkanlıîma 30 hazıran 197o tarıhme kaa^r müracaat etmelerı ^ereğı uan olunur. Tel: 18 21 00 / 405 (Basın: 16222 4248) Kutsal yerler Israil ın en çok turıst çe^en yanı eski Kudüs'tekı kutsal tapınaklar bolge'ii Bu bölge daha once Ürdun jn elındejfcen b.r sa\as sonunda Israıl e geç•nıştı. Sırır eskıden Kudusun ota vennden geçıjordu Eskl \ e kutsal K ıdüs Ürdunlülenn eıinde>ken yuksek du'.'arlar ayırıvordu ı^l bMgeri birbırlnden. Kudus kentının tamamı İsraıllılenn elıne geçtıkten sonra bu au\arlar yıkılmış, kent bırlığıne kavuşmuş. Eskl Kudüs tarihi blr kent olarak son derece ılgmç bır go (Basın 16289 4249) (Basın. 4J60