Katalog

Zengin fosfat yatakları İspanyol Sahrasf nın çekiciliğini arttırıyor [oritanya ekonomik nedenlerle Ispanyoî Sah. ısı'na goz dikerken, Fas'm bu konudaki uğra. politik temellere dayanıyor. Oezayir ise Sah. ı'run bağımsızlığına kavuşmasından yana. FOSFAT SAVAŞI KUZEY AFRİKA'YI KARIŞTIRDI bagımsızhktan K»« Kralı l Hasan majrı da goze alıyor 1912 yılından bu yana varlığını ispanya'nın sömürgesi olarak sürdüren ispanyol Sahrası, bugün için dünyada bilinen en büyük fosfat yataklarma sahip Şili lcisleri Bakanlığı, ülkede politik nedenlerle tutuklu olanların sayısını 3811 olarak acıkladı SAVTIAOO Şıh Iç.ş'.eri Ba kanı Benavıdes oncekı gun bıı basın tonlantı^ı yaoarak. ul kede politik nedenlerle tutuklu bulunan 3811 kıs ye ılıskın ge nıs a'Mklamalaıda bulunmnst'K. Goz'.emcıler Bakan tarafıidan açıklanan rakarnın gerçeklPrı yansıtmaktan çok uzak o".du?u na dıkkatı (,' .m'slerdır. Yerlı ve vabancı gaze'ecılerm hazır bulundvığ ı toplantıda Ba kan, ör.ceden hazırladıgı yazılı bır demecı okumus, gazetecler tarafından kendsıne yonel'ılen soruların rumunu ıse cevapsız bırakmıştır Benavıdes acıklamalanrda. dıs ülkelerden ge'en tepkıler uzerı ne hukumet'nın son altı av ıçm de çok sayıda tutukluyu serbesr bıraktığmı soylemıstir. 12 eylul 1°74 ıle 8 mayıs 197." tarihlerı arasında 2744 po'ı'ık tııtuklunun salıvenldığıne &"< katı çeken Benavıdes şımd1 ol 4uğu gıbı gelecekte de bunlann ülkede yasamalanna kesmlıkle ızın verılmeyeceğını belırtmistır Yukanda belirtilen sure ıçınde salıverıien tutuklular. aynı gım sıkı guvenlık tedbirlerı altında uUeyı terketmek zorunda bıra kılmıslardır Içışlen Bakanı Benavıdes. Şı lı'nm çesıth kenflerınde tutuklu bulunan 3811 kış:ye ılışkın açıklamalannda, bunlardan 703 kışının henuz soruşmrmalarınm surduğunu, 779'unun davalarınm devam ettîğını. 2329 k.ıs:nın ıse rıaklannda verilen hapıs kararı uvarınca tutukevlerinde bulım auklarını behrtmıştır. (D». Haberler İngiltere Sanayi Bakanı büyük şirketlerin boy hedefi haline geldi Hukumetinin sol kanadında j"3r alan Anthony Benn, ulkesınin Oıtakpazar'a ka. tılmasma karşı çıkarken, işçılerm de sanayi vonetımine katılmasmı istivor WI1SOÎI nerika'da buyuk iş çevrelerinin resmî olma. ın sözcusu durumundaki BUStNESS WEEK •rgisinde yer alan bir yazıda, İspanyol Sahra. sı'nın çeşitli sorunları ve bu ulkenin gelece. ne ilişkin son gelişm>eler incelenmiştır. Tum runlann odak noktasını oluşturan fosfat ko. ısuna da genış yer verilen ilginç yazının ge. ş bir ozetirü okurlarımıza sunuyoruz: PORTEKI2 > I S P A N Y A ^ ATLAS OKYANUSU Rabot , CEZAYİR ka'nın kuzejbatısında v?r spanjol Sahrast'nda oır n ben devam eden «fosvaşı., gıderek uluslarara<=ı telık kazannıaktadır. nya Cezayir, Montan a > bu zengin kolonırım ge, ıde soz sahıbı olabılmek rogun çaba harcaılarken. esaslı her çeşıt ureunrn pazarlarında;ı değerlern onemlı degışıklıkler bes*tedır nyo] Sahıası sınırları ıçmıgun danyanın en zengın \ataklan %er almaktadır. sımn çok ı\ı olduğu behrIspanvol Sahrası fosfatı. k!e toorağın t metre de ıde bulunmaktadır. Bu bugun ıcın bılmen petrnl lerı 1 7 milyar ton dolayla ır. n>a, 1912 vıhndan bu vanıurgesı olan bu ülkeden dılen fosfattan buyuk gelamaktadır. Ispanyollar ta in kontrol edılen Fosfatos ı Oaa Şırketı. 447 milyon yarmrr. yaptıgı fosfattan 3,S milyon tonluk üretım f nektedır. yandan lspanya 1%6 yıBırleşmış Mılletlerle varır anlaşma uyarınca, Is1 Sahrasfndan çeşitli açaia çekılmek ve orada yaara kendı geleceklerini be ekte yardımcı olmayı ta etmiştır. ışm'ş Mılletlerden bir dele, bolgede ekim ayında bır referandum duzenlenmesı ılışmalara baslamıştvr. isHukumetı de son gdışkarsısmda. ispanyol sahra ığımsız.ık tanıyacağını açık hıb'nf ^aptayacağı bildirilmekt*dır. Guvenılır kaynakiar, Was hmgtonun per&e arkasından bu tartışmalara katıîdıgını açıklamışlardır. Son.uç ne olursa olsan îspanyol &ahrası dunyanın en buyuk petıol uretıcısı durumuna gelecektır Akla en yakm olan sonuç gerçeklesıı \e ispanyol Sanrası bagımsızlığma kavuşursa, Ispama'mn vaad ettıği gıbı Ispama ba ulkedekı yatırımlarını a^îtırmalc ve gelecek yılkı fosfat uretimın.n 5 6 milyon tona ulasmasını saglamak yoluna g> decektır. Ve buyuk bır olasılıkla fosfat re7ervleri, ispanyol Sahrası ma fca.ının sonu olmayacaktır. B T leşmıs Mılletler uzmanlanmn Is panyol Sahrası uzenne hazırla dıklan raporlarda, bu ulkenm buyuk tnıktarlarda Utan, v«nad Mjm, bakır ve çmko rezervl?rı ne sahıp bulunduğu ıfade edılmektedır. (Dış Haberlcr Scrvisi) El Aaıun ) (m Tındour \ Bu Craa fosfotları İSPANYOL/%0 SAHRASI \ ~ Nouakchott l J.U.. MORİTANVA ! MALI Anthııııy Benn; Kn tehlikeli adam!.. I.ONDR4 Bugun ingiltere'de aa uau.j en çok soz edılen. Basbakan Harold W ılson'u bıle gen plânaa bırakan polıtıkacı kım dıye sorsanız kuşkusuz Anthonv Benn cevabmı alırsınız. Gerçekten ingiltere Sanayi Bakanı ve Isçı Partısınm sol kanat mensubu Anthonv Benn ulkede en çok sozu edılen polıtıkacıciır. KadiKdl goruşierınden oturu iş çevrelerinin ^bir numaralı duşnıan» ılân ettıklen Anthony Benn, İngıltere'nın Ortakpa?ardan çıkmasım savunduğu ıçın Başbakan Harold \Vılson ıle de <,atı&ma halındedır. Mıllıleştırme p.anlan ıse Ingilız sanayicilenne korkulu duşler gördürmektedır. Bır sanayıcı Benn ıçın <İngiltere nın en tehlikeli adamı> demıştır. Bölünebilir Benn'm gerek Ortakpazar gerekse ekonomik durumu konus mdakı goruşleri ulkede fırtına >aratmış, buvuk tartışmalara yol açmıştır. Anthony Benn, îsçı Partısi içinde de dalgalanmalara yolaçmıştır. Bır yetkilı Benn ıçın şoyle demıştır: • Anthony Benn'm Ingıltere'yı Ortakpazardan çıkarma kampanyası Işçı Partisının bolunmesır.e yol acabılır.• Anthony Benn'in işl dışında gayet az hobısı vardır. Sanayi Bakanı bundan oturu tum zamanmı çalışmakla geçınr. Benn" ın bır ozellığı de eylem adamı olmasıdır. Çeşitli sorunlar zengınl ulkenm gele nasıl yonetıleceğı lspanya ıgımsızlık vaaöıne rağmen belırlenmemıştır. Bayuk ıgTinluğu goçebelerden olaıhra halkı, ulkenın sınıriatedıkleri an terkedebılrn»kT. Bu durumda ulkenm ınu bıle saptayabılmek çok . İspanyol Sahrası'ndaxı ler bu rakamı 75 mılyon tahmın etuyorlar. nyol Sahrasına kom?u dev de, bu ulkenm bagımsızengellemek «.abasında go•ktedırler Montanya, uzun m berı para sıkıntısı çeken kasasını, ispanyol Sahıan geiebılecek fosfat gehr ı doldurmak isterken, Fas : nedenlerle îspanvol Saiızennde soz sahıbı olmayı amaktadır. yetkılılen, dunyanın en tosfat uretırısı olan bu şirketıni denetımlen a! :na :, dunya pazarlarmda^ı fıyatları uzeıınde soz salu nayı ıstemektedııler. a karşılık Cezayir ıse Is1 Sahrası'nın bagımsız kaldan yanadır Tındouf boi ie genış demır rezer\leııne olan Cezavır urettığı de lış pazarlara îspanvol Sah ian nakletmek amacındadır uf kentı Cezavn'ın Akdenız' lırnan olanaklarmdan çok rde. ispanyol Sanıası sım yakın bır yerde yer almak Atlas O.:yanu^ı uzennde panyol Sahrası sınnları ıçın lunan El Aaıun lınıam, Tına üretılen demnın r en koollardan dış pazarla a nak olanak sagla^acak. Federal Almanya'da sağ cephe liderini arıyor • Hıristiyan Demokratik Birliği'nin Genel B&şm kanı Franz Köhl'un Bavyera'nm inatçı p>o. lıtikacısı Strauss'u giderek geride bıraktığı açıkça belli oluyor Yağmur ATSIZ bildiriyor BO\V !9~6 genel seçımlermde Federal Almanya'da sıyasal >asanın sağ cephesını oluşturan muhalefet partilennın han gı pohnkacıvı şansölveliğe adav gostereceklerı konusunda ajlaıdır ustu kapalı bıçımde suregelen tartışmalar. yeni bir çığıra, gıımıştır. Buna neden Hıristiyan Demokrat Bırlığı Genel Başkanı Helmut Kohl'ün federal yo netım kurulu tarafından oy toırlıgıvle sansolye adavlığına seçılmesıdır. Boylece, bıçımsel yonden ayrı bır parti gbrunumun de olan. ancak aynı partınm Ba%\'era kolu dıye nitelenen Hırıstıjan Sosyal Bırlik'm onderl Frar.z Josef Strauss. hıç değılse şımdıkk, onemlı bır yenılgıye ugratnıstır Fakat 1976 jıhnd& Fedeıal Şan so've Helmuth Schmıdt e kar?ı kımın çıkacagı sorunu, jıne de kesm bir sonuca bağlaıımış degıldı. Çunku. anlaşıldığına goıe Ba.jeıa'nın ınatcı ve itıskın pulı'ikacM Stıaus, henuz mucadelevi bırasmak nivetinde degıldır. Strau^s bundan oır »uıe once Cumhunvet muhabınn' 1 şansolje adaylıgı konusunda son sozun. en gec 22 hazıran tarıhıne kadar soylenecegıru açıkla mıştı. Fakat son ge'.ısmeiere bakılırsa bu ış 12 hazıran a kadar uzamayacak ve 10 hazıran tarı hınde kesm karara bağlanacaktır. O tarıhte, Hıristiyan Demokrat ve Hıristiyan Sosyal birlıklerin baskanhk dıvanlan ortak bır toplantı yapacaklar vt Hel mut Schmıdt'e karşı kımı aday gostereceklerı konusunda oyla maya gıdeceklerdır. Pakat gozlemcıler. bu oylamayı da Kohlune kazanacağma munakkak na 7arıyla bakmaktadırlar Genel kanı\'a gore, Strauss ıçm artık sanselye adayhğı bir duştur. Ancak Bavyeralı polıtıkacı, bundan boyle de. Hıristiyan Demokratlarm Drosramı ve mucadele yonvam edecektır HattS Sosval De mokrat Partı Genel Başkanı \ViUy Branat, daha da ılerı gıderek, Strauss'un, oeıde akasın • dan hep son sozu soyleyecegı sanısında bulunduğunu belu mıştır. Gerçenten de Strauss"ıın Hıristiyan Demosıatlarla araMn daki bırhgı bozarak, kendı Hı rıstıyan Sosyal Bırlık'ını Batı Almanva'da yaynıası ve boylece Hırıstıvan Demokratlarm en sag kanadında bulunanları kendı saî larına çekmesı olasılığı, oteden berı Demokles'm kılıcı gıbı ha vada sallanmaktadır Kuzey Denızi ndeki petrol tesislerinin sabotaj tehdidi altında olduğu bııdıriliyor Kuzey denızındeld petrol ya taklarmdan elde edılen ham Detrolun borularla taşınmasma onumuzdekı bırkaç ay ıçınde baş'.a nacal:. Bu alanda onen:!: çı karları bulunan Ingılteıe vonetıcılerı ıse, bazı onemlı sorun lar bulunduğunu ve petrol uıetılen alanların yeterı kadar korunamadığını belırtmektedırler Ingılız yefkililere gore Kuzev Denızındekı petrol platfornıları ıle dığer petrol tesisıeıi e'raf'n da yeten kadar koruma tedbırı alınmış değıldır. Yetkılıler 6?e\lıkle petrolun borularla tasınma su» başlanmasından sonra bu tedbırlerın gerekeceğını behrrmekte ve vakıt geçırümeden korııma 'edbırlennın arttırılmasmı ıstemektedırler. NATO ulkeleri yetkılıien de, Kuzey Denızandekı petrol tesıs lerım beUiyen tehhkelerden haberdardırlar NATO >etkdılen bu tesıslere narsı sabotaj hareketleıının baslatılabıleceğını bılmekte. vaüt geç'nlmeden gereklı tedbırlerın alınmasını o nerme<cteaırîer. Deviete daha çok söz Benn'in en onemlı kararlanndan bırı uçak ve gemı sanayıleımın mıluleştırılmesıdır. Sanavı Bakanı ayrıca buyuk taımmaiara yolaçan bır yasayı da parlamentodan geçirmeye çalısmaktadır. Bu yasa devlete Ing:lız sanayıı hakkında çok daha fazla soz ve dene'ım hakkı tanunaktadır Anthony Benn'in radıkal görüslerı Ingilız sanayıcılerinın dusmanlıgmı çekerken, orta yolcu olan Başbakan Harold Wüson ıle de çatısmasma sebep olmaktadır. Kımi gözlemcilere göre 5 hazıran'da yapılacak olan Ortakpazar referandumundan sonra Wılson, Benn'ı kabmesınden atacak tır. Ancak diğer gözlemciler, Benn'in Isçi Partısinin sol kanadının güçlu desteğıne sahip olduğonu belırtmekte ve Wilson' un boyle bır kararmın partınm bolunmesine yol açabileceğını ılen surmektedırler. Kuzey Denizi'ndeki petrol tesislerinden bir gorunu; Ir.gıitere r.ın Kuzev Denızmde X aJet petıol pîatfornıu veva 4 uretım tesısı bulunmaktadır. 3a tun bu tesıslen korumakla gore\lı gemı sayısı ise &adece IA\oır. Piarüaıa gore, 1 )77 yııındi bu genv.lerin savısı bese Vıikselecektır. Ne var kı, bır sabotajin yapılmaai halmde. genaıîe.in en yakın testse ulaşabılrnesı ı;ın saFedeıal Almama'da gelecek arlerce f denızde yol dlwü1an geyıldan ıtıbaren kımuı sansohe ıekecek ır Bu baia'iıdan bâ?ı olatağı ve hangi partının ıktıaara geleceğı, Turkıye • e Türk Ingılız vetknıîer petrol olatîoim( ları ıle tesi5lerını gemı'srie koıuler yonünden de onemlıdır. Çun ku, artık solcu o'arak nıtelen • ırak fıkrne kaı*;ı çıkmakta. d^.ıa ba<ika ve etkın bır jol omunmasımesi guç sos\al Demokrat Par tı. yabancılara karşı her şeve nı ıstenıı'Ktednler. ^.aınouıgh Vnı\eısıtesı Pıofesorlsîinden John ragmen braz daha anlavısh dav ranmaktadır. Onların sagındakı do bu gorü»u ss'/ıınHuistıyan Demokratlarsa ço c makta, «Bugunku nallerr.le Kudaha katı bır tutum ıçeri'sınde zev Denızınaekı petrol platformdırler Fakat dış politika yonün ları tedhis^ıler ıçm en rnakenıden ele ahnırsa. Federal Alman mel heaeflerı meydana gctırnıeKya, hangı par*ı ıktıdaıa geçerse tedır Bu bolgeden elde eaıiecek gecsın, ABD'nın Avrupaja uzan petroldea vara r !anacsk ıı K^ıenn mış sadık elı olma durumunu başında NATO ulkelerı gelmekt*koru\acaktır. dır. B J nedenle tesıslrr ner an Petrol platformları için tedbir isteniyor bır sabotaja uğravab'lır» demektedır. Kuzey Denızande IngU*ere, Hol landa ve Xorveç e aıt pe'ıol tesıslerıyle ılgılı 'iTi^'enıel 'ehlı keler jOv'le sıralanabdv 1 Tesıslerde çah'san ısçı %'eya uzmanlaıdan oıu saboıaj u oabılıı Petrol o'atıorrr.ları hakkında bılgı sanıbı heriıangı bır kınıs» bır toınavıda yaıdımıyla buyuk ^ararlara vol acabılır. 2 İyı orgutlenmıs bır tedhişçı grubu baskm vaparak petrol tesıslermden bırını veya bıı kaçj nı ele geçırebılır. 3 Denızalrılar veya balık a' aamlar tesıslere karşı saldııısa geçebılırler. 4 Petrol tesıslerıne karşı ya bancı bır guç kolaylıkla saldırı duzenlıyebiur. Bunları uzak olasılıklar olarak kabul etmek hata olur. Daha sırndıden bazı İskoç mıllıyetçılen bu tesıslen uçuracaklan tehdı aını savurmaktadırlar. Bır Ingilız yetkilı. son bır yıl içinde Iskoçyalı millıyetçılerden 18 tehdıt mektubu almdığını açıklamış ve tehdıtlerı hafıfe almanın imkâo sız olduğunu soylemıstir. (Dış Haberler Servisiı Temel neden An'hony Benn'e gore, halen tngütere'mn geçirdıği bunalımın temeldekı nedenı ekonomik değıl polıtıktır. Benn bu konuda şöyle detnektedır: .Sorvın çok eskıdir: Bıa kendı kendımızı mı yönetecegız'' Yoksa buyuk sırketler tarafından nu yonetıleceğız? Berum ınancıma gore, bızı büyük şırketler değıl, kendımız yonetmehyız. tste Sanayi Bakanı bu ınancm dan oturu işçılerm yonetimınde daha çok soz hakkı sahıbi olmasına ç&lışmaktadır. Anthony Benn'e göre Işçi sendıkaları sanavının yonetimme katılnıaz te kendılerını sadece uo retlerde zam ıstemekle soramlu gonırlerse, bu talepler bır sure sonra ulke ekonomısı ıle bağdasmayan duzeye 5rukselır. Ojsa s&nayının vonetımınde soz hakkı tanınan ve sorumluluk verilen ışçıler daha dıkkatlı davramr ve kendı çıkarlannı da zedeleyebılecek ısteklerde bulunmazlar. Fabnkanın yonetimme katılmayan ısçıler tnbrıkalan diıçman olarak gormekte ve üoret zammından baska bırsev duşünmemektedırier O\sa vonetıme katılan ıscıler çok dana sorumlu hareket ederler •\nthon\ Benn'm bu gdru^leri ounık ıs çevrelpnmn kend'sme katM rep*ıe almasına vol açmıs ve sanavnr'lprip Sanayi Bakanı a^asında snclıı bır savaş baslamstır Bıı sav3«> ;ımin kazanacağmı Son gelişmeler anyol Sahrası'nın geleeeğıvkından ılgılenen ulkeler, son aa kendı goruşlennı açıkia a sakınca gormemeğe başlardır. i Kralı Hasan Upanvol San ıı «Vıetnamlaştırmaksa ha ılduğunu soyleıken, bu ulı gerçek sahıbı oldugunu ettığı Fas a bırakılmasuıı ustır. ; yandan bır gıup Sahra ğımsızlık K,ın gos^enler du mı^ler \e bu aıada ulkede azı yabancı kuruluslara sal ırda bulunmuslardır. arada Uluslararası VuKsek pt Dnanmın vukarıda belır SOVYETLER'IN PETROL GELIRİNDE 1974'TE1973'E ORANLA İKİ KAT ARTIŞ OLDU MOSKO\ * Sovyetler Bıriığının geçen yıl petrol satışlarından sağladığı gelirin, oncekı vıllara kıyasla ikı misli fazla oldugu açıklanmıstır. Dış tıcaret yllığındakı istatistıklere gore. 1974 yılında petrol ıhracının 1973 vılma bıj'asla 5 milyon ton az olmasına ragmen. satıştan kazar.ılan paıa ıkı mı c İ 1 fazla olmuştur. 85 milyon ton ham petrol ihraç etmiştır. 1974'te ıse bu rakam 80 milyona düşmuştür. Buna karsılık, 1974 yılı petrol ıhraç gelırı 3,3 milyar dolara ulaşmıştır. Ovsa 1973'te petrolden edinilen gelir 1.7 milyar dolar dolayla rında ıdı. Gb7İemcılere gore, geçen vıl petrol ıhracatında kaydedılen S rrulyon tonluk düsüsun nedenı. ruım S misli yukselmesinden oturü dunya piyasalarında bu maddeye olan talebm azalmasıdır. Fakat ihrao edılen petrolun azalrnasma ragmen, gelınn ıkı kat artması, Sovy;tlenn de bu îıyat artı?ından kazançlı çıktıklarını göstermektedır. Ote yandan Dış Tıcaret Yıllı • ğmdakı ıstatıstıklere gore. Sovyetler Bırlığınm geçen yılkı ıhdolavlanndadır. Bu mıktar, bır vıl oncekınden ° a 6,7 daha faz • ladır. İstatistıklerden Sovyetler Bırhğının g:eçen Batılı ülkelerle o • İan tıcaretının, Dogu Avrupa ıle olan tıcaretınden daha hızlı gelıştığım göstermektedır Sov vetlenn geçen yıl Batı ülkeleri ile yaptığı ticaretin hacmı 'c50 arasında bır artıs gostermiştır. Bir kamuoyu yoklamasına göre, İngiliz halkının %57'si Ortakpazar'a 'evet,, ciıyecek LONDRA .Marplan» Enstitıısu tarafından sonuçları oncekı gun açıklanan bır kamuoyu joklamasına gore, Ingilız seçmenlen, ulkelennm Ortakpazar'da kalmasma yuzde 57'lık bır çoğıınlukla «E\et» dıjecektır İngıltere'nın Ortakpazar'da kalıp kalmaması konusunda vapıiacak valk ovlamasına kısa bır süre kala vapılan kamuüvu voklamasının sonuçlartna E o r s vuzde 57 «Evete karsı vü'de 24 «Hayır» vanlısı çtkmış, kendilerıne som soı alanlirdaıı yıizde 19'u ıse bıı goruş behrtrnemıslerdır. A^TII sonııçlar 5 hazıran gilnü yapılacak olan halk oylamasınn katılma oranının yuzde 74 çev