Katalog

G Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi YÜKSEK PLANLAMA KURULU RAPORU BİR BELGE Tarih: Numara: Konu: Dizel Motoru Sanayilerir.in Kurulması Hk. Yüksek Plânlama Kurulu 13.1.1975 tarihinde toplanarak Dizel Motoru Sanayinin kurulması konusu iiz»rince durmuş ve belhen görü«ierin Bakaniar Kuruluna sunulmasının uygun olacağı sonucun* varnııştır. Konunıın Bakanlar Kurulunda görüşülmesinden sonra 15 Şubat 1975 '.arihinde tekrar toplanan Yüksek Piânlama Kurulu memleketımızin sanayie ağırhk verilerek kalkınması amacının gerçeklestirilnıesinde önemli bir yeri bulunan Motor Sanayinin bir an önce kurulmasının sağlanman için geıekli ortam ve koşullann belirlenmesi amacı ile Üçüncü Beş Yılkk Plânın 11)02 1 paragrafında yer alan ilkenin bu sanayinin b:r tek kanıu kuruiuşu tarafmdan tekel olarak kurulmasmı öngörmediği gibi bu paragraftaki «karaunun öncülüğü» ibaresinin sermayenin ekseriyetine kamunun sahip olmasının gerektigi anlarr.ına gelmediğini. gerek Bakanlar Kurulunda. gerek kendi içinde saptadık.an sonra Dizel Motoru Sanayinin kuruimasmda a?ağıdakı hususların göz önünde tutulmasını tesbit ederek konunun 91 Say.iı Kanıına göre Bakanlar Kuruluna arzına karar vermiştir. 1. Kurulacak Motor Sanayilerinin yıllık asgari vardiyada 30 bin adedin alıında olnıayacaktır. kapasiıeleri tek 3. Yabancı sermaye katkısı iöz konusu olduğunda bu pay % 50'nin aitında oiacaktır. 4. Küçük halk tasarruflan ile yurtdışındaki işçilerin pay oranının yüksekliği tercih sebebi oiacaktır. 5. Yukarıdaki koşullara göre ilgili Bakanlık ve Kuruluşlar gerekli izin ve te§vik belgesini vermeden önce Yüksek Plânlama Kurulunun uygun kararını alacaklardır. Başkan Üye Zeyyat Baykara Prcf. Dr. Bedri Gürsoy Devlet Bakanı Maliye Bakanı Üye üye Salih Yıldn Mehmet Gölhan Devlet Bakanı Sanayi ve Teknoloji Bakanı Prof Dr. Haluk Cillo* Üye Tıcaret Bakanı Hikmet Çetin Üye Devlet Plânlama Teîkilâtı Kemal Caotürk İktisadî Plânlama Dairesi Devlet Plânlama Teşkilâh Başkanı Müsteşan (Kar?ı gorüş belirrti) Üye Üye tcen Bortüren* Farnk Molu Devlet Piânlama Teşkiiâtı Devlet Plânlama Teşkilâh Sosyal Plânlama Dairesi Başkanı Koordinasyon Dairesi (Karjı görü? belirrti) Başkanı DPT'nin 2 daire başkanı YPK'nun motor sanayiiyle ilgili kararına karşı çıktı iktisadi ve Sosyal Dairesi Planlama Başkanları, motor sanayiinde kamu öncülüğü ilkesinin değiştirildiği ve bu alanı yabancı sermayeye açtığı için karara karşı çıktılar YÜKSEK PLANLAMA KUROLU'nun teknisyen Iki üyesi, İktisadi Planlama Dairesi Başkanı Hikmet Çetin ile Sosyal Planlama Dairesi Başkanı lcen Böıtüçene, Üçüncü Beş Yıllık Planda yer alan motor sanayiinde kamu öncülüğü ilkesıni defistiren ve motor sanayiinl vabancı sermayeye açan karara torM çıkmişlardır. tki dalre başkanı da karşı pörüşlerını Yüksek Planlama Kurulu kararına ek olarak belirtmislerdır. Fakat buna ra5m<>n karsr, Pakanlar Kurıılu'na go*ırii Imüç'Tİr Yüksek Plar.lama Kurulu, mfnr şanayii ile ilçili olalüO2'ncl paragrifını yenıden yorumlayarak «Kamu öncülüğü ibaresinin sermayenın ekseriyetine kamunun sahip olma'sır.ın gerektiğj anlamına gelmedigi» ksrarını almıştır. YPK'nun aynı kararıyla Uçüncü Bes Yıllık Planın söz konusu ilkesinde yer almayan yabancı sermayenin katkısı da kabul edilmekîe ve bunun yüzde 50'vi geçmeyecegi açıklanmaktadır. Yük«ek Plan'.ama Kurulu'. nun bu kararına konuyla rfoğrudan değruya ıliili İktisadi Planlsm a Dairesi Baskanı Hikmet Cetin karsı çıkmıştır. C*"fin ya7riıjı «karşı pörü«» r o tunrta «dizel motorları. dbkümhane ve aktarma orsanlarının ele alınarak serekiyors a b;rden fazla ornie şekünde, ancak kamu, küçük halk tasarrufu ve işçi payının cojunlukta olacaŞı tek bir orgüt içinde eercekleştirilmeşfnin uveıın olacağı» gorıi«ünü savunmustur. 2. Kurulacak Motor Sanayilerinde kamunun pay «ahıbi elman aağlanacaktır. rak üçüncü Bes YV'ık Plan'm Iki bakanın itirazıyle Bakanlar Kurulu, motor sanayiine ilişkin kararı alamadı ÜÇÜNCÜ BEŞ YILLIK PLAN"da yer aian motor sar.ayiindpr.ı l:::rr:ı. kesiminin öncülüğü i;;çes:rıi değıştireıı, moıor sanayinin kuruimasmda yabancı sermnyeye ci'.emli bir rol veren YükseK P'fınîsma Kurulu karp.rı Bakar.lar Kurulu'nda sert tartışmalarcian sonra onaylanmamış;:r. Yîiksek Pianlama Kuruiu'nda da iki teknisyen üyenın karşı çıktıg: karar. Bakanlar Kurulu'nda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bukanı Erhan Işıl ile Köyişleri ve Kooperatifçilik Bakanı İsmail Hakkı Aydınoğlu'nun sert rleş'.ınlerine ugrarnıştır. Bu eleştirılere Bakanlar Kurulu'nun çoğıınl.ığ'.mun kafılmasıyla motor sanayınii yabancı sfrmayeye açıiması :>:ek!prı başansızlıkla sonuglanmışur. kümetinin niteligi ile ügili olmu? t'.ır. Bazı bakanların bir ger.el müdür aîama isteği karşısındı Başbi.kan I r m a k m «biz geçiciyiz. atamalan gelecek hükümete bırakahm» demesi karşısmda mo tor sanayıi gibi Türkiye'yi uzun yıllar ılgılendirecek bir konuda acele karar almak istedıği de tepki ile karşılanmıstır. Bütiin buniara ek olarak üçüncü be? yıl hk plandaki ilker.in motor sanayii kurulmasını geoiktirmedigı ve engellemedigi ileri sürülmüstür. Enerji Te Tabii Kaynak'.ar Bakanı Erhan Işıl ile Köyişleri ve Kooperatifçilik Bakan; ismail Hakkı Aydınoğlu'nun bu itirazları Bakanlar Kurr.hı'nun luğjn üzerinde olumlu etki yao mıştır Bunun üzerine Bakan lar Kurulu, Yüksek Planlama . Kurulu k a r a n n : reddetır.ı?tir. Yorum DÜNYANIN KAD1NLARI bölün : ünün k«ikması ise bütiin eşitüİ7İiklerin azalması sontıctınu dür.ırarak Bnçta kadınla erkek arasındaki esitsizlik olmak üzere. Y^L.VIZ s^nel olarak otomasyonun ilerlemesinin de çözrmeyeceği sorunlar var. Mutfak hizme'lerinin tam bir otomasyona ka vuşsraüı S'ün'fT sörünürde de*il. Bunun ıçm çok beklemel: gerek. Su vüzden niü'fak hızmetlerinde teknoloiivi asan örpitsel düzeniemeler tizerır.rip düsiinmek serek. Kadının mutfaga esarettne son vererek örgliıse'. diizenlemelerin tohumlarını mevcut ekonomik vapıd.ı bulmaK mümkün. T^TTL knvlfri. Buçünün seüşen toplumlarında örneklerl »Örülüvor V:re spr'pcp beiirM gplir eruplanmn vararlandıgı bir düzen leme. Ç^lısan kadının mutfak esaretinden vtlda ancak yarım ay kurtulîibılri'ği bir dii.'.pnleme. Kahvaltı ve vemegin orfak kazandan sae'.andı^ ve dijer bütiin ev hizmetlerinin yılda onbeş grün tatil edildiği bir riiizerleme. Giir'in belli saatinde kadının ı?e gider gibi cienize gitt:ği bir uygulama KADIN'IN* ikinci sınıf yaratık olmaktan kurtulabilmesl için kadınin denize gider gibi ise gidebileceği düzenlemeyi bulmak gerek. Üsteiik yılda onbeş gün değil. Yıhn on iki aymda geçerli bir düzenleme olmalı. Üretim sürecıvle bütünleşen ve on iki ay süren tafil kövleri. İkinci sınıf varatık durumundan kurtulmak için gerehli olan bu. BUNU düşünmek ve söylemek kolay. Gerçekleştirmek ise çok ZOT, Çünkü bınıı gerçsklestinnek için konııt teknolo.jisini gö?den geçirmeK gerekli. Tonltı konutlar modelinde oldugıı gibi. Mutfak hizmetlerinin rr.erkez:]eşîirilebileceği bir konut düzeni. Bununla uytımlu bir kent düzeni. Toplu konutların üretim merkezlerini kuşattığı yeni bir kent konumu. Ve bütün bur.lara ek olarak da toplu taşıri'i sistemleri. BÜTÜN ıs burp.da. Kolay bir iş defil. Sadece kadınlann yapabileceği is degl. Kadının ikinci sınıf yaratık durumundan kurtulması için erkeklerle işbirlifi yapmasım gerektiren bir gorev. Daha akılcı bir toplum düzeni icin gerekli olan bir işbirliği. Bunun dışında ba?ka b:r yol görünmüyor. Bu durum kadının ancak daha akılcı bir toplumda kurtulabileceğini gösteriyor. DÜNYA.NIJî her yan:r.da ikinci sınıf in«an var. Amerıka da zenciier; Fr3n.«a'ria Kuzey Afrikalılar; lngıli\?re cfe îrlandalılar, Pak'^'.aniıiar, HintliJer; Hollanda'da Endonezyalılar: A.manva'da Türl.ler, Yunanlılar ve diğerleri. İkinci sınıf ınsanın kacieri. üaha coi; somüıülmek ve daha aŞır işlerde çalı?mak. Gerekçesi, yabancı oimak. Başka ülkeierden, başka nkiardan gelmeK. Yüksek Planlama Kurulu'nda DÜNYANIN her üikcsînde ikinci sınıf işlem görcn bir tür :nteknisyen üye İkrisadi Planlama san daiıa var. Yara'icı u.mayan ışlerde çalıçan, çahş'ığı lşTe eşit ve Sosyal Planlama Daire leri ücret almayan ve uiitunüyle lş güvenliğinden yoksun insanlar. Eaşkanlannın karşı görüslerine Bunlar. dünydiıın kadınları. Dıinyanın çaiı^an kadınlarının bujün rağmen Bakanlar Kuruluna getitenifl soıuiıu. e.>:t işe eıt ücrct almak. Aynı l?ı yapukları erkekrilcn ve motor sanayiinde kitmu ler kad"ar ücret aîabilmck. Ekonomide ışsulik ço»aldığı zaman. ilk öncüîüğünü arka plana atarak olar..k :>U:n a:ıl:mlar arasına girmemek p ı ° ü n Bat: Avrupa ria yabancı sermayeye önemii bir Çah«an nüfusun üçte b;ri kariın. Ancak îşsiz olanlar arasırda kayer veren YPK kararına Enerdınl.nm orar.ı yan yarıya. Kadmlar. dünyanın difier ikinci «ır.ıf ji ve Tabıi Kaynaklar Bakanı ile >:.raî ı :<IH ıı> l.i biılikte katji'aiist ekorv)rni!erin yedek isçi orıîr;5u Köyişleri ve Kooperaîiîçiiik P>a güie\ini ıi!le:ımiş durumda. kanlarının itirazları üç nok : ada BÖYLE bir i.ş bolümü ge^erll. Getıellikle kadına, monoton v« toplanmışur. 'd/!a bei'eri istenıpven işler dü<üyor. Bobin sarrnak. tekstil makiı.alarır.ın başır.cia iplerin kopup kopmadıgına görcülük etmek, İtirazlar s:S£ra ya da üaç fabrikalarında ambalajcılık yapmak veya g'tBU itirazlann ilki kamu oncütikrc bir /iynet görünümü alan sekreterlik görevlcrim üstlenmek. 1 liiğünün gerçeklpştirilmesi kon .:Bütun bunlar çojunlukla kariınlar tarafınrian yapılan işler. Mevsunda ciddi çalışmalann yapıl1 cut üretim yapısında kadınlar, temel üretim sürecinin dı^ında maması ıle ilgüidir. Erhan Işıl tutuluynr. lnsanlığın en büyük or.unı ve ha7rı olan üretim süreci ve Isrnil Hakkı Aydınoglu, katn.ı içinde y a n t ı c ı işlevlerden ıı;3k kalıyor. İ« bölümü bıiyle. kesiminde motor sansyiini kurBU durumun bir nerieni irsan!;ğın hilniği en e^ki iş bö'ıürnür.e nıak için ciddi çalışmalar yapılkadar gidıynr. ln?aniığın tar.ıdığı is bölümü, başka bir yaratıcıhkla madan kamu kesimi ömülüguiljili. Erke.K.'er. henüz çocuk doğurarr.ıyor Teknolojik yapılan buı:ün gerçekleşrr.edıgi ıddialarına r a elverili değil. Teknoloiiyi bu yönde geliçtirmek için de hir çaba karşı çıkmıslardır. yok. Tekno 1 >>iinin >'arattı^ı bu iş böliirîiü baska bir iş boîümüne Bu konuda gorevlendiriltn Ma\ oi açıyor. Çocuaa \e e\e basl'.lık. kadmm, mtıtfak i.«!erinde uzkina Kimya Endüstnsi Kıırumu'manlasmasına yo] açıyı.r. Başka bir deyisle kadın, mutfağın e=irl nun yapısı gereği ve «gaz ocag'.noluyor. Büt:ın enerji ve yaratıcılığım burada kullanmak zorunda dan top mermisine kadar tızar.an bırakılıyor. Ürelim süreci İçirdeki yaratıcıhga ancak arta kalan I.S'JO parça tizerir.de çaUşır olzsmanını ay.rabiliyor. Böylece kaJın ya ikınci sınıf bir üretici ması» nedeniyle MKEK'nun bu gorevi yapamayacağı ileri sürülmüştur. Bunun yerine petroîkımj'a sanayiir.d3 Petkim ömeginde o'.duğu gıbi sadece motor j sanayiırde uzmanlaşacak bir ka ' mu ortaklığırun kurulması gerek ' tiği görüşii savunulmuştur. j Iki Bakan da ancak böyle bir , (BİN DOLAR) kt'.r.ıluş ortaya çıkagmda kumunun öncülük yapıp yapamaya ) 1. Dış Ticaret: cajınm belli olacağmı söyletniş j 1974 1975 1573 lerd;r. A. İthalat: 3+8.535 Toplam ithalât 133.504 211.859 Yabancı sennaye 128.636 20? .422 341.579 a. Esas ithalât ERHAN IŞIL ile İsmail Hakkı 3.437 6.956 4.888 b. Bedeisiz ithalât Aydmoğlu, yabancı sermaye koB. îhracat: r.usunda da, ühenüz iısans ala112.471 156.580 101.533 Toplam Îhracat: rak 'Itırkiytf'de motor sanayinin 74.501 105 012 74.700 1. Tarım • Hayvancıhk kurıüup kurulmayaeağı araştınl2 996 6.130 2. Madencilik 2.5H4 mad.ans yabancı sermayeyi kaçı48.572 3. Ssnayi 24.468 31.671 nılmaz gören görüşe de karşı çık3 : .971 56.279 236.064 C. Dı? Ticaret Açığı: mışlardır. t'stelik Yüksek Planla I o İşçi Harcketleri: ma Kurulu kararmda yabancı j sermaye payım yüzde 50'ye Ka143.887 122.055 a. İsçi gelirleri 8:.615 kadar çıkarabilen hükmün ge5 062 2.610 327 b. Giden işçi sayısı (Adet) reksızliğini sa\T.ınmuş;ardır. Bakanlar Kurulu'nda ileri sürülen üçuncü itîraz, Irmak Hu İALÇIN KÜÇUK olmak xnrurria kalıvor. Ya da zamanını zorlavank k ' n d i r i kanltBOYLK Dir açmaz içınrie kapitaüşt gelı^rnenin iartına getırclisı kolayl:k:ar neler? Taylorizm denen ve kapıialist l?le'meyj hilimSfl temelİTe oturtmak amacıyla eeİKîirılcn yöntcmin ılk bu!cu?u, c l r ş a n kartma avın belirıi zamanınria hır ıki eün izin vermek. K:kek!ere lanmmavan bir aynca ık Bugün pek uvsıılanmıvnr. Btııuın vp'ine bugün Türkive'rie tartı«ı[an kadlnların erkcklprrien hir 'iire daîıa ör.re emekli olmsları Fu vnlla knd;n!arın va«annının prkek!?rrlen daha yıpra'ıC! ni'el'ği va = al bir kahul Eıirmii? nlacak. Ant'a'r: m? l r cut ^i=tpm Tf*mfl n7^]li«' Î ! P «ürri'iriünıüs olacak JIEVCCT sis r en:i temelinden deği^tirmek için ne yaptlabiür? Cevabı bulrr.ak için ne yapılmadıgına hakmak şerek. Belli b:r erkek şoveniznv !İe çocuk doğırmada kadın ve erkek arasındaki e«,jr=:ii;ğ: kal'.iirıcı teknolo.iilerm aranma^ı lüks göriilebilir. Fakat dofumtı insanın büinçli planlamasına bırakacak tekniklerin geriHğfne ne demeiı" Bugün kapitalist ekonomiler, silâh »knoloıisinı gelis'irmek ıçir, ayırd.kları araştırma »ıderlerinin milyonda birinı. yan erkisi o!rn;.yan doğum kontrolü tekniklerine ayırmıyorlar. Ayır ınak istomedikleri için. Sağlık koşullan içinde ve özgürce çocuk îimayı ı;:ı!enıel; ;Çin eller.nden se!eni yapıyorUr. Bunu. miimkiin oldugu kadar, sadece varhklıiarın bir iüksü halinde bırakmak istiV'>r!ar. ÇUNKÜ kapitalist ekor.omiler her türden yedek orduya mııhtac. İşçi ücretjerini baskı aitında tu'.abilmek için. Aynca yaraîıcı emeği gerektırmeyen. aynı ism tekrarından oluşan işlevlerı yerine setirmek ıçin de ucıız ışgıicüne muhtaç. Bu *ür ısgürü oîunca da üretim süreci içindeki otomasyon hızını oluruna bırakmak mümkün. itRETİM sürecinde otomasyon düzeyınin artması. kadının ikinci sınıj yaratî: durumundan kurtulması için en gerekli adım. Oıomasvon, ışletme içindeki ışbölümünü azaltıcı bir nitelık taşır. tş Börtücene ne diyor? YtTKSEK PLANLAMA KURTTLU'nun bir diğer üves) Sosyal Planlama Dairesi Başkanı İce.a Börtücene de. YPK ksrarına katılmamı<: ve bir karşı görtış notu yazmıştır. Bu notda «Üçüncii Bes Yıllılt Plrınının 10021 paragrafında yer alan tarr.u önc'ilüğü :bi'rr<;i konum kurulncak sanayide kontrol ve yürütme fonksıyontıuıın elinde bu!undnrn?ası anlamına gelmektedir;) dcnmektedir. Börtücene, motor sanayündeki girışimlerri^ (.kamunun sermayenin yansından çosunu elinde bulundurmasmı gerekli i'a yararhfc gördiijünü» açıklamaictadır. Ajnı notta, «Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı bu erpirt içinde kamu öncülüğü ıbaresıni kııllanmış ve özendırme ve katılma sözcüklerıni bu nedenla benimsememiştir» görüşüne yer verilmektedir. Karşı görüşe rağmen İKÎ DAİRE BAŞKANININ' karşı görüşlerine raŞmen motor sanayiinde kamu payının yarıdan aza indinlmesi ve buna karşılık yabancı sermayeye yüzde 50'ye kadar varan bir pay ile katılma olanağır.ın verilroesiyle ilgili Yüksek Planlama Kurılu karan. DPT'nin diğer iki teknisyen yöneticisi Miisteşar Kemal Cantürk, Koordinasyon Dairesi Başkanı Faruk Molu ile Başbakan Yardımcısı Zeyyad Baykara, Devlet Bakanı Salih Yıldız. Maliye Bakanı Bedri Gürsoy, Ticaret Bakanı Haluk Cillov ile Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Gölhan tarafından lmzalanmıstır. Karar, Bakanlar böyle gönderilnüstir. Kurulu'na OCAK AYINDA DIŞ EKONOMİK GÖSTERGELER Batı ülkeleri silâh satarak petrol dolarlarını geri ahyor BAŞTA Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere Batı blokunun önde gelen ülkeleri, pe;ro] dolarlarını geri çekmek ıçm Ortadoğu ve Kuzey Afrikaya silaiı satışı yaıışına başlarmşlardır. 1972 yılınca 1 milyar. 1973 yılında 3,6 milyar dolarlık silan satışına kaışılık Amerıka B. Devlerlerinin geçen yılki s:lah satışı 8.3 mıl yar doları bulmuştur. Bu nııktan n 5 milyar doları sadece Ortadoğu'ya satılan silâhlardan «lrte edilmiştir. Petrol tıyatlarmn yülcseltılm»siyle ortaya çıkan petro! dolariarının tekrar Batı ekonomilenne akıtılması sonınunu silâh satarak çözmek için ünde gelen Batı *£O nomileri biribiriyle yanş etmekte dir. 1974 yılında en büyük Mlân satışını Amerika Bırleşik Devıetleri yapmıştır. Amerıka Bırleşüc Devle'lerinin başlattığı hızlı silâh satışı yarışı, Amerika Birleşik Devletlerinde de çeşitli tepkileıln doğmasına yol açmışuı 1974 YILINDA ORTADOĞU VE KUZEY AFRİKA'YA SİLÂH SATIŞI Satan Ülke ABD ABD ABD ABD ABD ABD ABD Alan Ülke Abu Dabi İran Israil Ürdün Kuveyt Fas Suudi Arabistan Mısır İran İsrail Suudi Arabistan iran Kuveyt Silâh Türü C13O Nakiiye üçağı Grumman F14 Bombardıman Uçagı Mavercil? Havadan Yere Füze F4 Fanfom A4 Skyhavık Bombardıman uçagı To.v AntiTank Füze Ha\vk Yerden Havaya Füze C130 Naküye üçağı F5 E Fishter 14 Bombardıman Uçağı Hawk Yerden Havaya Füze V.'estland Helıkopter Westland Komando Helikopter Blmdhne Ar.titTçak Radar BlowDit>e Yerdsn Havaya Füze Seoraion Hafif Tank Fox Zırhlı Araç Combattante Devriye Botu Mirage Fl Bombardıman Uçağı Hava Savunma Radan SA330 E Nakliye Helikopterl SA341 Gazelle Sen'is HelikoDterl Crotale Yeden Havaya Füze D°vriye Bottı Arirage I I I Bombardıman Uçağı AMX30 Tank Muhrip Mayın Tarayıcı Combat*ante2 Devriye Botu Kıyı Devriye Botu SSIC Yerden Yere Füze MIG21. SU7 Bombardıman Uçağı SA2. SA3, SA6 Yerden Havaya Füze MİG23 Bombardıman Uçağı Hafif Bombardıman Uçağı Miktarı 3 80 2500 Belli degıl 36 BeUı değil Belli değil 6 70 Üçüncü Beş Yıllık Kakmma Planı, motor sanayiinde devlete öncülük tanıyor OCAK AYINDA YURT DIŞINA YALNIZCA 327 İŞÇİ GİTTİ İngilter» Ingiiter» îngiltere İngiltere Fransa Fransa Belli değü 6 24 Turizm Bankası 1974 yılında 9 milyon lira kâr ettî ANKARA (AN'KA) Turizm Bankan 13'üncü Genel Kurul toplantısında konuşan Genel Mü diir Vekili Haşim Gönenç, 1974 yı lında 10P.5 müyon lira kredi tahsij ederek 105.5 milyon liralık ödemede bulunuldıığunu açıklamıştır. Gör.enç'in verdiei bilgiye göre. bu kredilerle 2487 yeni yatak kapEsitesi artırıîmış ajTica, 1389 yatak kapasitesinin tefriş ve teçh:z edilerek işletmeye aeçmesine olanak sağlanmıştır, 1971 yılına kadar devamlı zarar eden T.C Turizm Bankafi A. Ş.'nin son yıl larda kâra geçmeye başladığı, bu yılki kânnın da 8 milyon 930 bin liraya ulastığı anlaçılmıştır. TTjrizm Bankası 1974 yılı faaliyet raporu ve bilânçostı ile kâr, zarar hesaplanr.ın görüçüldüçii Genel Kurul topîantısında. yapılan diğer işler konusunda da bilgl verilmiştir. Belli değil 12 Belli değil Belli değil 6 20 ÜÇÜNCÜ Beş Vılhk Kalklnma Planının motor sanayii ile llgilı 1U02,,'1'inci paragrafı aynen şöyledir: «Uzun dönerali kalkınma stratejisinin sanayileşme amacınm gerçekleştirilmesinde makine ımalat sanayiının büyük ağırıığı olacağmdan ve Avrupa Ekor.omik Topluluğu ile iliskiler yöriünden zaman faktörü ütıem İhracatın gerilemesi kazanaoağından, özel kesımın eİHRACATIN jştrıleır.esı, bütün konomimizin gereklerine goıe içinde önemsiz bir yer tu'.an nja yönelmekte tereddüt gösterdiği den ürünleri iiıracatı dışınaa. alanlarda ve czellikie motor ve ! tarım ve sgnayi ürünleri iiıracrftı aktarma organları konularincla nı etkisi alnna alınıştır. Hem lakarr.u kesim;nin zaman kaybetrım ve hrm de sanayi üri.ınie\ mecfen öncülük görevini yapilıracatı. hacitn olarak, geçen yıması esas oiacaktır. hn ocak ayına şöre bü\TJk '.iü^üş Motor ve aktaıma organları göstermişnr. Ararian gecen zaman ıçınde dünya fiyatları 11 tr:projelerinm gerçekleştirilmesir,ğı için mik;ar olarak ihracaıır.ki de kamu, özel, üçüncü Kesîm dü^üşiin daha büyiik oiması 2e(kurıımlar, vakıflar vb.) halk rekmektedir. ve yurt dışınria çalışan ışçılerın îthalâtın artıp ihracatın azalkatılması esaj ahnarak örgütma = ının sonucu olarak ocak ayın tir. lenecektir.» YTJRT dışına çalışmak tizsre giden isçi sayısında ocak ayı ıçmde bü^ük düşüş olmuştur. 1973 yılında bir ayda >xırt dışında çalışmak üzere gıden işçi sa>ısı 50(10 ve 1974 yılımn ocak ayında da 281" iken bu yılın ilk ayında yur; dı«ma giden işçi sayısı 327' ye imniştır. Bu yılın ocak ayına ait dış ekonomik ilışkilerle ilgili göstergele rin hemen hemen bütünü oiumsıız gelişme kaydetmiştir. İthalât bir önceki yılın oc;:k ayına ç;öre yüzde 64'lük bir artışla 349 mılyün dolara ulaşmıştır. Ithalâttaki yiizde 64'lük artışa karşuık 1975 yılı ocak ayındaki ihracaı yüzde 3ü'a yakın bir oranda azalmıştır. Azalma miktar oU rak 44 milyon doları bulmarttadır. Amerikan silâh satışı kampanyasının yakında Ameıikan fiougresi'nde tartışma konusu hanne getirileceği bildirilmektedir. Senato'nun Tahsisat Komitesi ve da dış ticaret açığı 236 milyon ' Savunma Alt Komitesi Başkanı dolara çıkmıştır. Bu yılın oeak Sena;ür John L. Mc Clellan, Dışayındaki açık, 1973 yılından 7; işleri Bakanı Kissinger'den yapıIÖ74 yılı ocak ayından 4 mislinlan silâh satışlarının Amenkan den fazla bir artış göstermektesilâh stoğunu eritip eritmedıği dir. ; konusunda açikîama yapmisıru İşçi dövizleri j istemiştir. Bunun gibi Senato Dış llişkiler Komitesi Ba.şkanı Senatör John J. SparKman da Amerika'nm cüj politıka^ına u>"um gösıermeyen ülkeleıe silâh satışmm yermde olup olmadıgı konusur.da Savunma Bakanı Schlesınter'ın açıklama yapnıavim istemektedir BU tepkilere karşı Amenıuuı Hüküme:i'nin cevabı silâh S8Uşı yarışının dığer ülkelerce de VÎ. pıldığı ve Amerika'nm bu yanşın dışında kalamayacağı noktasında toplanmaktadır. Aync» silâh satışmın petrol doİ3riarının Batı ekonomilerine döndürülmesinin en ^üver.ilir yolu oidugu ileri sürülmektedir. Bütün uu tepkilerin dışında Amerikan Birleşik Devletleri nın silâh satijinda dış pulitikada ken diine yakın ülkelen seçtiği anlaşılmamnlıojr. Geçen yıl Amerika Birlpşık Devlatleri'nin en bü yük silâh alıcısı tran olmuştur. 1974 yılında 3.8 milyar doları b'ilan İran'ın Amerika'dan yaptı*ı silâh siparışinin bu yıl küçük miktarda da ols* ftz.alma.ti bek Belli değil 10 20 7*1 2 38 150 Fransa Fransa Fransa Libva Fas' Suudi Arabistan Fransa Batı Almsnya Sovyetler Bırliğl Sovyetler Birliği Sovyetler Bırliği Sovyetler Birli^i Çekoslovakya Tunus Lübnan Mısır Irak Libya Suriye Irak Belli değil Belli değil 1 3 24 Belli değil Belli değil 16 Belli değil OCAK ayının dış ekonomik acs ; tergeleri içinde olumlu s^i'^'e gösteren tek kalenı, işçilerın gön derdikleri dövizler olmuştur. İş ', çileı:n trarısrer ettikieri döviz | bir önceki yılın ocak syına göre yiizde 18lik bir artışla 144 mıl , yon dolara çıkmışnr. Bau Almanya'da işs:zlig:n hızla artaraK yabancı işçılerîn ülkelerine dönaük leri bir zamanda ortaya çıkan bu ! artış temell: riönen işçilerin bi ' riktirmiş olâuklan dövizleri l~ütünüyle getirmeye başlamaıarı ; ile açıklanmak'adır. Bu vıizc'on : işçi dönüşüniin devam edecesi önümüzdeki aylarda da i=çi tıans i ferinin %üksek düzeyini koruması bekienmektedir. | Ancak Hatı Almanya'nın ekono ; mik bunalımı yenerek yeni ışçı alımmı hızlandırmaması nalinde bir ?üre sonra ışçî doviz transiet lerınin azalmaya başlayacagı ilen siırülnıek'edır. ' Ocak ayır.dakt yurt dışına gıden ı.şçiler.n sa;.ısındakı buv.ık orandaki düsmenin etkilerı, :1erdeki ayiarda kendısini gosterecek Ekonormk Sözlük İŞÇİ İHRACI deyımi. başka ülkelere çalışmak iç.n giden va ilke olarak gittiği ülkede yerleşmeyi amaç edmmeyen işçi leri kapsıyor. Bu niteüğıyle tarihin kaydettiği ençlerden aynlıyor. Yirminct vihvılm baş ?rına kadar süren Arr.erika B'rleşik Devletlerins vsp'lan göç!? r , bugünkü anîamda işçi ihracı içıne girmiynr. Çiın':ii Amer.kv ya göçte dönü? söz konusu değil. Daha çok yakın jamanlarda. Türkiye'yi ilgilendirmeye başladı. Bafi» Batı Aimanya olmalı İŞÇİ İHRACI üzere Avrupa'ya Tiirkıye'den ij» çi ihracı yapıldı. Bir an.in dönmeleri bekleniyor. Donmeden önce mümki'îr: oldıığu kadar çok döviz tranefpr etmelerı ıstenıyor. Türkive açısından ışçı thracının (1ı*»r mal ıhracındsn bir farkı vok. Tür'.ıive • ? Türkiye gibi ülke • ler İşçi thracına nep döviz rezervlerf «çısından baktı. Bir süre rahatladılar. Yakmda Ou rahatlık da sona erecek. Petrol dahil artan dünya fiyatlan erimez sanılan dövizleri iyice eritti. Bütün bu selisme içinde ortada bir sonı kalıvor. Ppk üzerinde durulmavan b:r sorıı. İşçi ihracı. itna] eden ülkPİere ne brakıyor?.. Bu soruva, çesıtlı esilımr(pki fktısatcilann verdıSi cevp.olar arasında pek tark vok. Amerikalı iktisatçı Kındleberger. i.sci ıh racırun lthal eden ülkede ücretlerl düşük, (cârları yüksek ve thrac fiyatlarını vine düşük tutarak söz konusu ülkelerin elronomilerini eanlandırmaya yaradığını sa\unuvor. V'inan asılh ik'ısatçı Nikolinakos ise tsct ihracımn «kapirallzmin son aspmalnnnın vaptsal n7Pllikiprinı» ort^va çıKardıSını ı!en siirrvor İbrac pdilçn !5Ciler kaoıfa!i7mın modern veriek nrriucn görevinı görerek iirrptlorin ve ihraç ürünlert fivatlarının düşük kalmasmı sağ. Iıyor. I lenmektedır.