Katalog

rjconomı iaconomî ••• Ekonoai Ekonomi*... J »enueı, cnerjı Mjansma Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Erhan Işıl, Ajansa girme konusunda Bakanlığmın Geçen yılın ilk ıo ayında reel ücretler mutlak olarak düştü özel kesimin hızh ücret artıjıntian yakınmasına katşın, geçen yılın ilk on ayında reel ücretler yiizde 1,6 oranında düşmüştür. Geçen yılda nominal ücret artışlan. ücretliler geçinme endeksindeki artışm gerisinde kaldıgı için, cari üeretlerin artış göstermesine rağmen, reel ücretler gerilenıiştir, Türkiye'de carî ücretlerle 1 1 gili tek istatistik bilgiier, Sosyal Sigortaiar Kurumu tarafmdan yayımlanmaktadır. Kurumun yayımladığı en son istatistikler, 1974 yılı ekinı ayında kalmaktadır. Buna göre 19T4 ocak ayında günlük 58.51 lira oian ortalama sigortalı işçi ücreti ekim ayı sonunda 69 lira 10 kuruşa çıkmıştır. Böyleee yılın on ayında cari ücretlerdeki artış yüzde 18,9'u bulmuştur. Özel kesimin hızlı ücret artışlarmdan yakmmasma karşm reel ücretlerin % 1,6 düşüş gösterdiği saptandı İstanbul Ticaret Odasınea derlenmektedir. İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi adıyla yayımlanan bu bilgilerin de en son tarihi 1974 yılı ekim ayınl taşımaktadır. Bu endekse göre 1974 ocak ayında 236 puan oian İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi, ekım ayı sonunda 284,5 puana çıkmıştır. Artış oranı yüz de 20.S olmuştur. endeksiyle ilgiîi ve benzerleri olmayan bu iki istatistiğin bir arada kullanılması, geçen yılda ücretlerin reel olarak düştüğünii ortaya koymaktadır. tki endeks bir arada ele almdığmda, geçen yılm ilk on ayında işçilerin reel ücretlerinin yfede 1.6 oranında gerilediği anlaşılmaktadır. Reel ücretlerin geüşimtni gösteren bu iki endeksin bazı sakın caları bulunmaktadır Sosyal Sigortalı işçilerin ücreMeri. sigortasız işçilerin ücretl»rinden da Cari ücretler 10 ay içinde yüzde 18,9 oranmda artarken ücretliler geçinme endeksi yüzde 20.8 oranmda yükseldi ha yüksek olduğu İçin, endekste kullanılan ortalama ücretler, gerçegi olduğundan daha yüksek göstermektedir. Aynı şekilde İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksinin de fiyat artışlanm olduğundan daha yüksek göstermesi büyük bir olasılıktır. Ancak başica istatistik bilgi olmadığmdan her iki endeksin sakıncalan aynı yönde olduğu için, ortaya çıkan reel ücretlerdeki gerilemeyi kabul etmek kaçınılmaz olmaktadır. SSK'na bağlı istanbul Ccretliler fşçilerin ortalageçinme ma ücreti endeksi endeksi 100,0 100.0 1974 Ocak 93,4 101,7 Şubat 98,8 106.4 Mart 101,9 111.0 Nisan 107,1 111,9 Mayıs 112,7 Haziran 103.1 115,2 Temmuz 115,1 Ağustos Eylül Ekim 116.8 111,2 118.9 1152 117.8 120,8 görüşünün hiç bir zaman alınmadığmı açıkladı girme kararının CHP hükümeti zamanında alındığını iddia ediyor Irmak Hiikümeti'nin Dışişleri Bakanı Melih Esenbel. Uluslararası Enerji Ajansı'na girme Kararının Ecevit Hükümeti zamanında Başbakan Ecevit. Dışışlerı Bakanı Güneş ve Enerj: ve Tabri Kaynaklar Bakanı Kavra tarafindan «Hükümet dibevınde tezekkür edilerek» alındığını iddia etmiştir. Enerii ve Tabn Kaynaklar Bakanı Erhan Işıl ıse kendınden öncekı Bakan ramt Kayra dönemini de kapsayarak Aians'a eirerkpp Bakanlığının görüşünün slmmadığını ve girm» kararmm «bılgılerı dışında» o:r olay oldiifunu açıklamıştır. Geçinme endeksi Ücretlilerin satın aidıkları mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişmeyi gösteren endeksler ise Ücretler geriledi ücret ve ücretlilerin geçınme Kontenjan Senatörü Derbil'in Enerji Ajansı konusundaki sorusunu Dışişleri cevaplandırdı Soru önergesi tiyat artışı Geçen yıl Yorum Demokrasi ve sanayide hız sorunu BÜLE\T ECEVİT. Almanya'da, solla lli?kisini bir kez daha açıklamak ihtiyacını duydu. Dostuna ve düşmanına karşı, solun Halk Partisini; Halk Partisinin de kendi solunu beğenmediğini tekrarladı. Yeri tartışılabilirse de, özüne hiç kimse itiraz edemez. Eğer Ha)k Partisi ile solu ayrı düşünülüyorsa, fcarşıîıklı beğenmeme kaçınılmaz. Pirbirini her bakımdan begenseler, ayrılık oimaz. CHP LİDERÎ yine Almanya'da, yine dostuna düşmanına kars:, solun Halk Partisinden ne bekl?yebileceğinl somuta indirdi. «Demokrasicfen başka bir şey beklemesinler» dedi. Mutlu bir vaad. Çünkü şu anda ve gelecek yıüarda Türkiye'tıin en çok ih'iyaç duydusu olgu, demokrasi. Ancak demokrasi vaadini bir lutuf olarak düsünmemek gerek. Çünkü Alman tprihinin çok acıkll örnekleri orlHrl?) Dernokra.irir orîadan kaldırı'ısı «üreci baslavınca jo!cular da durmuyor. Demokrasi düşmanlannın freni yok. Sosya! demokratidrı, sosyal demokrasıye özenenleri de ezıyoılar. Zaman içinde çok kı>a bir fark tanısalar bile sonuç değişmiyor HALK PARTİSt litferi İyi söyleril. CHP İle solu arasında ortak o'zlenı. ciemokrasiye bağlılık. Ortak bağ. buracia. Yalnız, bu bağ demokrasiye bağîılığın somutlaşması için yeterli değil. Çünkü demokrasinin başka bağları var. Genel olarak «"korvomiyie, özel olarak sanayi ile oian bağları. • ÖZGÜRLÜKÇÜ parlamenter demokrasi. ilk kez Ingiltere'de ortaya çıktı. «Sanayi Devrimi» de ilk kez îngiltere'de oldu. Ayrı zamanlarda. Her halde rastlantı değil. İngiltere'yj izleven örnekler rastlantı olmadığını sö?t?riyor. Sadece örrvekler değil. İşin ırantıeı da. Aynı zamanda mekanizması ds. Ingiîtere'd'e demokrasinin tarih sahnesine çıkışı. daha çok makina biciminde sermaye kullanan sanayicüerin topraîa dayalı siyasal iktidarı sır>ırlaması ve eritmesi çüreci olarak be'irdi. Parlamento bu sürecin sonuçlarının alındığı yer oldu. İNGİLTERE'de sanayi sermayeslnln hızla çenişlemesi, toprak ağalarının ayaŞınını altındaki toprağı çabuk eritti. Bu yüzden parlampnter demokrasinin kuruluşu, muntazam araîıklı küçük dar Cumhuriyet Senatosu Kontenfan Grubu Üyesı Özer Derbil'ın Uluslararası Enerji Ajansı il« ilgili olarak sormuş olduğu ya7ilı soru Dışişleri Bakanlığı tarafından zamanında cevaplandırılmanıışfır. Derbil'in Senato Bışkanhğına 20.1 1975 tanhınöe verdığı vazilı soru önergesının iç tüzük nükümlenne göre 2J.2.1975 tarihmde cevsplandırılması gerekmektedir. Bu tariht» cevap alamayan Özer Derbil, Diş işleri Bakanlığını Cumhuriyet Senatosu Başkanlığı'na şıkâyet etmış ve ancak bunun üzerinde 11.3.1975 tarihinde Melih Esenbel'in yazılı cevabını alabilmiştir. Dışişlerinin cevabı konusunda en büyük rolü sanayi kesimi oynadı 1974 yılında ortaya çıkan fiyat artışlarında en büyük rolü sanayi kesimi oyr>amıştır. Geçen yılda toplam fiyat artışla j rınm yuzde 26'sı sanayi kesı | mındeki fiyat artışlarmdan ile i r: gelmiştır. Buna karşın, 1973 yılında fiyat artışınin yüzde 4i' ' ini oluşturan tarım kesiminin katkısı geçen yıl yüzde 23 e duş muştür. Devlet Planlama Teşkilâtınca hazırlanan yeni «Ekonomik Ra ! por», son iki yıldır ekonomide ' oluşan fiyat artışlarının ekono J nıik kesimler arasında dağılı , mını ortaya koym33~a çalışmaktadır. Deviet Planlama Teşkilâtı, ekonomidekı fiyat artışlannın, kesimler arası dağılımını saptarken ulusal gelir deflatörünü kullanmaktadır. Ulusal ge lir cfeflatörü, her yıl sabit ve cari fiyatlarla yapıian ulusal J,e lir tahminlerinın birbirine bölünmesiyle elde edilmektedir. Böylece gerek ulusal gelirin bütünü ve gerekse kesimler için elde edilen deflatörler, her kesimdeki fiyat artışlannın göstergesi olmaktadır. Gümrük ve Tekel Bakanlığı sigara ihraç etmemizi olanaksız görüyor Gümrük ve Tekel Bakanlığının raporuna göre, Türkiye'nin büyük sigara tröstleriyle rekabet edebilmesi güç... Dışişleri Bakanlığı Ekonomfic ve Sosyal lş:er Genel Müdürlüde 10.1; 12.5 ve 13 8 e tırmandı. Ekim leçimlerlnden sonra demok ğTi'nce hazırlanarak Cumhuriyet Senatosu aracılıfıyla SenaYalçın KÜÇÜK rasi, kaplda yen.iden göründü. 1974 yılında sanayiin hızı yüzde tör Ö'er Derbıl'e eöndenlen ya7.1> indi. zı!ı cevapta Dışışleri Bakanlıgı, Enerji Ajansı'na gırmeyi savunKUŞKUSUZ rakamların böyie sıralarîmasında dış ekonomlk gelişmelerle sistemm tarihsel doğrultusunun eîkmligi var. Ancak \ mamakta ancak girme kararıbu etkinlikle b:rlikte d'emokratik haklann kullanılmasinın. sömü j nın önceki hükümet zamanında belerle gerçekleşti. Geçiş, Fransa'daki gibi şanlı ve kanlı darbelerBaşbakan. Dışişleri Bakanı ve rüye dayanan biriktirim hızmı sınırlavıcı efkisi de var. AP lideri le sağlanmadı. Toprak ağalarının sanayicilik işlevierini de üstlenbunun farkında görtinüyor Antalva konusmasında Halk Partisini j Enerji ve Tabi, Kaynaklar Bao*lği Almanya'dan farklı olarak daha üeri boyutlara ulaştı. Köie eleştirirken, cBiz kalkınmacıyız. siz statiikocusunuz. demesi bu | kanı tarafından alındıginı üeri ticaretine dayalı tarımcı güney ile sanayid Kuzeyin bölgesel olasurmektedır. nunla ilgili. Sistemini veH alarak demakratik haktardan yarva rak aynldığı Amerika'dan farklı olarak ayrllıkçı savaş olmadan Senatör Derbil'in soru önerolmakla sanayiin hızınria somutiasan kalkırmacıhk arasındaki çegerçekleşti sesınd« yer alan ve Türkiye'nın lişkivi sömürmek istiyor. ONDÜKUZUNCU yüzyıîın ilginç örnekleri bunlar. SanavileşAians'a katılmasıyla ortava çıBU ÇELÎŞKtYÎ çözmeden demokrasiye bağlıhjın fazla bir an kan sakmcalar şuniardır: menin hızı ile demokratiklesme süreci arasındaki bağı gösteren Ismı yok. Çehşkiyi çözmek için de sisteme bazı yeni düzenlemeörnekler. Bu örn.ekler yirminci yüzyılda geçerli değil. Daha doğru «a) Hampetrol malıyetlerinin ier getirmek zorunlu Halk Partisimn yeni düzenleme önerisi. halk ı ve bu konuda yapıian anlasmabir deyj>le yirminci yüzvılda, ondokuzuncu yüzyıl yöntemleriyle sektörü. Pu önerinin sımdive dek geliştirilememiş olması bir va ların tüm koşullannın bıldirılsanayileşmeye çalışan ülkelerdeki durum tam tersi. Bu terslik şuna, son Almanya gezisi yent eüçlüklerı de ortaya çıkardı. Batı radan geliyor: Bir yandan. ileri sanavi ülkelennin mallanyla remesi; Almanya çezisi rfolayısivle Halk Partisinin Ortakpazar'a, «imdiye kabet zorunluluğu: diğer yandan. ekonomik isletme ölçeğinin büb) Uluslararası petrol kartekadar açıklandıjından çok daha fazla «angaje» olduğu belli oldu yümüs olması, sanayileşme çabalarımn bir büîün olarak ve daha linın pazar bölüşmesı politikahacimli bir biçimd'e ele alınmasını gerekli kılıyor. Bu ise daha çok Gümrük duvarlarının indirildiği su sıralarda çok büvük özel işletsmın \*ürütülmesının üstlenilbırikimin saglanması ve sanayiye aktanlmaşı demek. Kısarası i= meler bile Avrupa tekellerinin soeuk nefeslerini enselerinde hissemesı ve bunun ulusal çıkarlanrierken küçük ve dağınık halk sektörü isletmeleri ne yapacak? ter vergi isterse fiyat politikası yoluyla olsun, daha çok sömürü. mıza ters düşmesi: Üzerinde düşünülmesi çerekli errunlardan bir yenisi de bu. Buna da kimse gön'ünce razı olrr.ayacağına göre, demokratik hakc) önemli ödünlerle saflanan ların askıva aimması sorunu ortaya çıkıyor. ve sağlanacak olan (Türkiye ANCAK ba sorulan sadece Halk Partisinin sorunlan saymaIrak boru hattı gibi ülkemue mak gerek. Çünkü Halk Partisi ile soîu arastndaki ba5. Halk ParTÜRKİYE, 1960'ların ikinci yarlsmda, ekonomik yapısiyla 1 1 vapımı yaklaşık olarak 10 mülililerin sancfığından çok daha aüçlü. Su aşamada demokrasiye giil önemü bir aşanıayı geride bîraktı. Bu dö'nemde, üretim değevara varacak olan ı petrolü. diri bakımından, sanayi tarımı aşarak ekonominin birinci kesimi ol bağlıhk. bütün bağlardan önde geüyor Bu yüzden Halk Partisi ğer ülkelerle paylaşmak zorunnin sorunlan biraz da «nlun icenrti «orunlan oluvor t«ten«e de du. Bundan sonra sanayiin sorunu. sanayidlenn yarattığı problemluluğu: ler hem ekonomik yapıda hem de demokratik yapıda ön plana istenmese de kendi sorunlan üzerinde düşünmek olanağını buladı Bir ambargo konulmasi çıktı. 1970 yılı yeni dönemin en demokratik yıh o'.arak geçti. An mayan Halk Partisi, yaratcılık hızı yavaçlasa da. Bazı keçitleri halınde Ulkemızin önemli ödüncak sanayiin büyüme hızı yüzde 3.7'ye d'üştü. Son yılların en dü geçmi? yanılgılanna tutkuyla bsglı kalss da. solundan. yararlanlerle sağiamak durumund» buşüklerinden biri«i. 12 Mart'ta demokrasi a>kıya alındı. Sanayiin mak durumunda. Demokra«ive baglılığı lomut temellere dayay«r lunduğu ve bulunacağı petrolü hızı tırmanmaya başladı. 1971, 1972, 1973 yıllarında, sirasıyla, yüz bilmek için kaçınılmaz ol»n bu, dığer üye ülkelere göndermek zorunu nedenıyie bızim de ambargo listesıne alınmamızin kaçınılmaz oiacağı » MADDE ÇEŞİTLERİNE GÖRE 1974 YILI İTHALATI 1973 miktar (ton) GEÎTEL TOPLAM ... ... 13652915 782739V 9614 1282498 16(1547 4c218 70230 îltl I Aynı raporda, Türkiye'nin dış pazara çıkması bir yana kendi iç piyasasını korumakta güçlük çektiği belirtiliyor deeer (bin dolar) 2086215 1999S8 1900 247462 506479 146116 173638 1974 miktar (ton) 17445313 10464485 1136724 991191 158212 396W) 54977 Yıh de?er (bin dolar) 3777558 693633 237651 530553 637474 17367R 174U83 Sanayi kesimi Dçvlet Planlama Teşkiiâtımn ekonomideki fiyat artışlarımn kesimler arası dağılımını bulnnak :ç:n bir çozümleme yapıimaktadır. 1973 ve 1974 yıllan için ayrı ayrı yapıian bu çözümlemede ilk önce her kesimdeki fiyat artış oranları verıl ! mektedır. Kesimlerin ulusal ge ; lirdeki paylarıyla her kesimin fiyat artış oranının çarpılmasıy j la ekonomimr» çeşitlı bolümle I rirıin genel fiyat artışı içindeki mutlak katkısı bulunmaktadır. ! j 1S73 yıhnda yüzde 23 ve 1974 yılıno*a vüzde 18.9 olan genel | fiyat artış oraniarı içinde her i kesimin oransal katkısı ise en j son olarak heîaplanmaktadır. i Bütün bu hesaplamalardan ortaya çıkan sonuç 1974 yılın j daki fiyat artışımn sürukleyici | kesiminin sanayi kesimi oldu [ gunu gu5termektei:r. 1974 yılın ' caki yüzde 29.9 oranındaki fiyat artışında en büyük katkı sanayi kesımine aıttir. Yüzde 29.9'Iuk fiyat artışına sanayi kesiminin katkısı 7.8 puanı buîmuştur. Sanayi kesiminin katkı s; oransal olarak yüzde 26.1 olmaktadır. Sanayi kesiminin arkasından tarım kesımı geımektedir. Tarım kesiminın katkısı 6.9 puandır. Toplam içinde yüzde 23.1 bir oransal katkının karşılığını vermektechr. Tarım kesimînden sonra üçüncü sırada ticaret kesımi gelmektedir. Geçen yıl ticaret kesiminin top:am fiyat artışına katkısı yüzde 13.3'ü bulmuştur. DPT'nin ulusal seiir deflatorlerine göre yaptıgı çozümleme toptan eşya fiyaîlarının ortaya çıkardığı aörünümden farklı sonuçlar vermektedir. Toptan eşya fiyatları endeksine göre geçen yıl tarım kesimindeki fiyatlar daha hızlı artmıştır. Aradaki fark ıse kullanılan yöntemlerin ayrılığından ileri gelmiştir. Ulusal gelir tahminlerindeki fiyatlar üreticilerin satış fıyatları olmaktadır. Sarayi kesimi İçin bu fiyatlar, fab rika kapısmdaki fiyatlardır. Bu , durumda sanayieilerin fabrika • satış fiyatlarım önemü ö'.çüde | yükselttikleri, buna karşılık tarımsal ürünlerin toptan fiyatJarınoTa meydana gelen artısın j ıracı ticarî kuruluşlara g:ttiğı I »tava cı'icmaktjıHir ' Özel sigara fabrikalarının iç pazara yönelmesi kaçımlmaz,, Adalet Partisinin 1S69 yılında çıkardığı 1177 sayılı yasanın 38' inci maddesine göre ihracata yönelme koşuluyla sigara üretiminde devîet tekelinın kaldırılnıa5ijla iîgilı tüzük, Irmak Hükümeti'nin bakanîarınca im.»alanarak Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Ancak gerek söz Itonusu yasanın ilgili maddesmde ve gerekse kabul edilen türikte, devlet tekelınin kaldınlması içm ihracat şartınm getirilrnesine ragmen kurulacak fabrikalann iç Phzarı hedef alması kaçınılmaz görülmektedır. linin sigara üretimindek! devlet tütün tröstlerinın yasal ve yatekelirün iç tuketim için de or sa dışı politika araçları ile korunmuş piyasaîarına girecek ve tadan kaidınlmasını sağiamak için hazırlamış olduğu yasa tas mamulünü tanıtacak kaynaklara sahip olmayışından ileri gelmek lağına karşı olarak Gümrük ve tedir» denmektedir. AJTII belTekel Bakanlığı. kendi görüşlegede devamla «dolajnsıyla ihrarinj yazilı olarak saptamıştır cata dönük olma ıddiası ile ya12 sayfa tutan bu belgede, 19«9 pılacak bir özel girişimın eninyılında AP tarafından ç:karılan de sonunda ıç tiikelıme yönel1177 sayılı yasanın 38ıncı maddesıyle ihracata dönük olma ko rnesı kaçınıimazdır» görüşü yer almaktadır. şuluyla deviet tekelinin kaldırılmış olmasına rağmen aradan geSigara ihracı çen beş j'H içinde hiç bir gırişim olmadığı belirtılmektedir. Gümrük ve Tekel Bakanlığrmn Gümrük ve Tekel Bakanlığının Irmak Hükümeti'nin kurulrnasın. belgesinde bu durum, «Türk dan önce hazırlamış olduğu oelöz»l teşebbüsiinün dünyadaki ge, sigara ihracatındaki zorlukla rı ortaya koymaktadır. Bu o un ekonomik olarak çalışabilecek bir sigara tabrikasuıın kurulabılmesi için en azından 500 milyon lıralık j'atırım gerekmektedir. O^el kesim bu yatırımı gerçekleştirme olanağını bulsa bile dış pıyasalarda dünyanın büyük trbstleriyle rekabet etme olanağından yoksundur. Dünyadaki sigara pıyasasınm yapısı, sözü edilen belgede şu şekilde özetlenmektedir: «Busün ABD'de 5, Almanya'da 3, İngütere'de 3 büyük firma, ıç piyasanın yaklaşık olarak yüzde 90'ına yakın bir kısmını ellerinde tutmakta. sermaye iştiraklerı ile de dünyanın bir çok üikesinde mamul tütün piyasalannı nontrol edebilmekte ve piyasa payiarıru titizlikle korumaktadır. Olıg^pol piyasalarının oluşmasına yol ai^ın faktörlerin başmda modern sigara imalâtmın sermaye • yoğun niteliği ile araşrırma . geliştırme programları ve mamul pazarlanıasma ayrılması zorunlu olan mali kaynakların büyüklugü gelmektedir. Denebilir ki, sozü geçen ülkelerde küçük firmaiarın 1 yaşayabilmesi, kıyasıya resaoete ; girişmekten ve antitrust Kanun i lannm hükümlerine konu olnıak | tan kaçınan tröstlerin insafma ı kalmıştır.» Ham petrol Buğday Demir ve Çelik Kazan ve Makinalar Elektrikli makinalar Kara taşıtlan aksamı Dışişlen Bakanı Esenbel verdiği cevapta bütün bu saKın>narın tartışmasını yapmamakta ve bu sorunlara deginmemeKiedır. Cevapta Ajans'a nasıi giniectği konusunda basına da yansıyan Dil giler özetlendıkten sonra girme kararınm nasıl alınmış olaugu şu şekilde iiade edilmektedir: «Hükümetimizin, Ajansa satılma keyfiyeti, Sayın Başbakan ve ilgili Bakanlıklar olarak DışjşJeri Bakanı ve Enerji ve Tabii kaynaklar Bakanı arasında Hükümet düzeyinde tezekkür edilerek kararlaştırılmış ve fcarann gereğı, verilen talımat çerçevesmde usulü veçhile verıne getirilmış'ir.» Dışijlerı Bakanı Esenoelin Enerji Ajansı'na girme kararuun «hükümet düzej'mde tezekkür edildiğüıı» ıddia etmesıne tagmen bugün bile Türkiye'nin ulusiararası örgüte girmesi için gerekiı olan Bakanlar Kurulu üaıarı mevcut Dulunmamaktadır. Bu konuda Irmak Hükümetince hazırlanan Kararname tasarısı Enern ve Tabıı Kaynaklar Bakanı t r han Işıl raralindan ımzalanmaaığı içın oaşbakanlığın «purıioyünea alınmıştır. Ote yandan Senatör Derbu. aynı soruyu Enerji ve fabıı Kaynaklar Bakanhğı'na üa yönennıştır. Bu soru üzerıne Basan lş.ıl, Dışişleri Bakaniığına yazuıgı vazıda soru önergesinin üı^ışıerı BaKanlıgı'nca cevaplancürum&iim ıstemıştir Işıl, gerekçe oUraK «Bu Konuda Bakarüığımızın ı^oruşü alınmadığı cihetle bilgımız aışınaa DII soru olduğundan dakanlıklarınca cevaplanaırılma>ı müıııkun görülınüsrür» clemışfir. Enerji Bakanı'nın açıklaması i7 kasım 1974 tanrnn.de Dışişleri Bakanlığının OECD nezdinrlPkı Buyükeiçiye verdığı «talımal» dışmda. Türkıye'nın Enerji Ajansına ginp girmemesıyle ilgili aıç bir karaıın alınmadığını orıaya koymaktadır Giriş kararı Derbil'in girişimi Yasa taslağı Bir Adalet Partisi mılletveki 1974 YILINDA İTHALAT MÎKTAR OLARAK YÜZDE 27 ORANINDA ARTTI • Sanayileşmiş ülkelerin petrol fiyatlarındaki artışlan mamul maddelerine yansıtması az gelişmiş ülkcleri zor dııruma sokuyor Geçen yıl ihracatın milctar olarak yüzde 15 oranmda genlemesine karşılık ithalât yüzde 27 ora nında artmıştır. Değer olarak. Türkiye'nin ithal ettiği mallann fiyatlan hızlı bir şekilde yüksel diği için, ithalâtın genişleme hızı yüzde 80'i bulmuştur. Türkiye'nin 1974 yılında yapmış olduğu ithalâtın miktar ve mac1de gruplan itibariyle, dökümü ithalâttaki artışı sadece petrol fiyatlanna ve dünya fiyatlanndaki gelişmelere bağlayan iddiaları çürütmektedir. Geçen yılki ithalâttaki artışın önemli nedenlerinden birisi, ithalâtın miktar olarak artmasıdır. 1973 yılında 13.5 milyon ton oian Türkiye'nin ithalâtının 1974 yılında 17.5 milyon tona çıkması, bu geüşmenin göstergesı olmaktadır. kendi UrettikJen mallann fıyatla u yükseltmeyi kârlı bir fırsat bilmışlerdir. Geçen yıl TürKıyenın ithal ettiği demir çeliğın mik tar olarak azalmasına rağmen demir ve çelik için ödenen dövı zın iki mislinden fazla olması sanayileşmiş ülkelerin izledikleri fivat poütikasını belli etmektedır. Planlama Teşkilâtı 1960 yıhnda kurulan Devlet Planlama Teşkilâtı'nın seıüvenini herkes biliyor. Kurulduğu sırada, Türkiye'nin düzeninin halka veremediği umudu sağiamak DPT nın omuzlarına yüklendi. Düş kırıklığı birbirini izledi. Şimdi dünyanın birçok bölgesinde, ulus lararası örgütleroe ve Türkiye' nin büyük holdinglerinde Planlama Teşkiiâtı'ndan geçmiş uzmanlar çalışıyor. Planlamanın gö'revi, ııkısal ve uluslararası işletmelere yönetici yetiştirmek oldu. Ekonomik Sözlük da CİPEC örneklerinde olduğu gibi ülkeler arası kartellerden esinlenmiş. Ülkeler arası kartellere Türkiye'nin de katılması veya bunun üzerinde düşünülmesi öneri liyor. Tabii bir malınız olmazsa kartel kuıamazsımz. Bu yüzden Plan lama, şimdiye kadar devam edilen «dengeci» kaikınma yöntemlerini bırakarak bir mal üzerinde yoğunlaşmayı düşünüyor. Tür kiye bir mal üretmeli; ihracat yo luyla ve ajTiı malı üreten az sajıca ülke Ue kartelleşerek, dünya ekonamisinde söz ve etki sahibi olmalı. Bu öneri tartışmaya değer. Tar tışddıkten sonra geçerliliği olma dığımn kanıüanması çok miimkün. Şimdilik burası pek önemli değil. Önemli oian Türkiye'nin ciddi «orunl»rıvl» il»i1«»ı~» ; • geldi. Teşkilât, biribirinden habersiz hücrelere ayrıldı. Ekim seçimierinden sonra Ecevit Hükümeti bu mirası aldı. Ve olduğu gibi kendisinden sonrakine devretti. Planlama'nın kompartımanlara ayrılmı? olması ürününün niteliğini etkiliyor. Artık Planlama'nın çahşnıa ve önerilerinde, iyi veya kötü, bir bütünlük bulmak müm kün değil. Çahşanın veya hazırlayanın niteliğine bağlı olarak çok çeşitli yayın çıkarıyor. Planlama, en genel tanımıyle. Planlama'nın en son yaymını bu ekonomiji bir bütün olarak göre açıdan ele almak gerek. Yeni yabilme anlamma geliyor. ÖzeLlikle yınlanan tekonomik rapor» Tür1971 yıhndan sonra Planlama Te? kiye'de unutulan ciddi ekonomik kilâtı. bütunüyle bu fonksiyonu tartısmalan açıcı nitelikte. Uzun nu yitirmiş durumda. 12 Mart dö yıllardır ilk kez Planlama, üzeneminde Planlama Teşkilâtı, bı rinde tartısılabilir ve yeni bir örakmız ekonomıyi bir bütün ola neri Ue ortaya çıkıyor. rak görmeyi, kendisini bile bir Öneri, tekeller arası Tütün tröstleri Aynı belge Türkiye'nin augUn sigara konusunda yabancı pıyasaya çıkmak bir yarıa kendi tç pıyasasını korumak sorunuyla Kar i şı karşıya bulunduğunu açıkla. makradır. Bu konuda TürKiye «Uluslararası tütün tröstleri içın çok cazip bir pazardır ve trösıle i rin Türkiyede uygulamaya çalış ' tıkları politika, daha önce batı ! Avrupa'da uygulanan politıkaya paraleldir» denilmektedir. Bu p a litika da «kaçak olarak yurda s o i kulan sigaralarla Türk tüKenci | sinin içim zevklerinin degıştirümesine» ve bunun yerine Amerikan veya Avrupa harmanlanna alıştınlmasına dayanmaktadır. Bu yüzden Türkiye'nin sigara İhraç edebilmesi için, bu eğilımi tersi İatırım malları Aynı durum. daha yavaş oimakla birlikte, yatırım malları ithalâtında da görülmektedır. Türki . ye geçen yıl, kazan, makina. elek ' trikli makina veya kara taşıtları j aksamı gibi ithal mallannı daha az ithal etmiş fakat daha fazla döviz ödemiştir. Libya'ya ihraç edilecek zeytinyağı kontenjanı arttırıldı ANKARA Ticaret Bakanhğ:, dün bir açıklama yaparak, memleketimizden Libya'ya ihraç edilecek zeytinyağı kontenjanınm arttınldığmı bildirmiştir. Ticaret Bakaniığının bu konudaki açıklaması şöyledir: «Tariş'in Libya Millî Mübayaa Ofisine satmış olduğu (1 k.s'hk kutularda» 3.00L' lon zeytitı yağı vanınds. 1 Marl 1975 tari2 hinde bakanlığımızc» fırmalarımız tarafındsn sadece Libya ya ihraç edilmek üzere ı! kg'lık kutulardaı 7 0 < ton zeytinyağı için f> > bir dış satış kontenjanı aynlmıştır. tır Bununla ilgili olarak, Libya Milli Mübayaa Ofisi Genel y*ıidürü halen îzmir'de bulunmakta Geçen yıl yapıian ithalâtın mal ] gruplarına göre ajTimı, Türkiye' : nin gerek sanayileşmesi ve gerek , se ödemeler dengesi açısından | tek ve en önemli sorunun petrol Petrol fiyatları olmadığını göstermektedir. KaGeçen yıl yapıian ithalâtın mal gruplan olarak dökümü, petrol zan ve makina ithalâü veya de j fiyatlanndaki artışm Türkiye gi mirçelik için ödenen dövizlerin ! bi ülkelerin karşılaştığj tek so petrol İçin ödenen döviz miktarun olmadığını ortaya kovmalc